Molybdeen

In 1778 was de Zweedse chemicus Carl Wilhelm Scheele in staat om molybdeenoxide te isoleren uit mineralen. Vier jaar later isoleerde de Zweedse geoloog Peter Jacob Hjelm voor het eerst elementair molybdeen door het oxide te reduceren met koolstof.

De naam molybdeen komt van het Griekse molybdos, dat is te vertalen als op lood lijkend.

[bewerk] Toepassingen

Ongeveer 70% van al het wereldwijd geproduceerde molybdeen wordt gebruikt in legeringen. Molybdeen bevattend staal is aanmerkelijk sterker, corrosiebestendiger en beter bestand tegen temperatuurswisselingen dan normaal staal. Om die redenen vindt er veel toepassing van molybdeen plaats in raketmotoren en chemische pijpleidingen. Andere toepassingen van molybdeen zijn:

katalysator in petroleum industrie
pigment (van geel via oranje tot rood) voor verf, inkt, plastics en rubber
transistors
molybdeendisulfide (MoS₂) is vooral bij hoge temperaturen een goed glijmiddel
kunstmest voor planten

Het radioactieve isotoop ⁹⁹Mo wordt in de isotopen industrie gebruikt.

[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen

Het smeltpunt van bijna 2900 K is één van de hoogste die bij zuivere elementen wordt aangetroffen. Molybdeen is een belangrijk spore-element (voedingsstof) voor planten en komt voor in sommige enzymen zoals xanthine oxidase.

[bewerk] Verschijning

Molybdeniet

Hoewel molybdeen in meerdere mineralen wordt aangetroffen is alleen molybdeniet commercieel aantrekkelijk. Molybdeenerts is zowel hoofdproduct als ook bijproduct van de koperwinning. Het gehalte zuivere molybdeen in het erts varieert van 0,01 tot 0,5%. De belangrijkste molybdeenmijnen zijn te vinden in de Verenigde Staten.

Monsters die met de Russische Loenik 24 missie terugkwamen naar aarde bevatten zuiver molybdeen.

[bewerk] Isotopen

Meest stabiele isotopen
Iso	RA (%)	Halveringstijd	VV	VE (MeV)	VP
⁹²Mo	14,84	stabiel met 50 neutronen
⁹³Mo	syn	4,0×10³ j	EV	2,893	⁹³Nb
⁹⁴Mo	9,25	stabiel met 52 neutronen
⁹⁵Mo	15,92	stabiel met 53 neutronen
⁹⁶Mo	16,68	stabiel met 54 neutronen
⁹⁷Mo	9,55	stabiel met 55 neutronen
⁹⁸Mo	24,13	stabiel met 56 neutronen
⁹⁹Mo	syn	65,94 u	β	1,357	⁹⁹Tc
¹⁰⁰Mo	9,63	1,2×10¹⁹ j	2β	3,034	¹⁰⁰Ru

Van molybdeen komen zes stabiele en ongeveer 25 radioactieve isotopen voor. Het overgrote deel van de instabiele isotopen heeft halfwaardetijden in de orde van seconden. ¹⁰⁰Mo beschikt echter over een halfwaardetijd van 1,2×10¹⁹ jaar. In de isotopenindustrie wordt ⁹⁹Mo gebruikt bij de productie van ⁹⁹Tc.

[bewerk] Toxicologie en veiligheid

Poedervormig molybdeen en veel molybdeenverbindingen zijn in geringe mate giftig, maar vergeleken met de meeste andere zware metalen zijn er relatief grote hoeveelheden nodig voordat er schadelijke gevolgen optreden. Directe vergiftiging zal met molybdeen vrijwel niet voorkomen omdat daarvoor te grote hoeveelheden nodig zijn.

Scheikundige Elementen en Isotopen

Periodiek systeem: Standaard | Alternatief | Elektronenconfiguratie

Isotopentabel: Op element: Compleet | In delen | Op atoommassa

Lijst met elementen: Op naam | Op symbool | Op nummer