Palladium (element)
Palladium is een scheikundig element met symbool Pd en atoomnummer 46. Het is een zilverwit overgangsmetaal.
Inhoud |
[bewerk] Ontdekking
Palladium is in 1803 ontdekt door William Hyde Wollaston tijdens het onderzoeken van ruw platinaerts uit Zuid-Afrika.
Palladium is vernoemd naar de in 1801 ontdekte planetoïde Pallas.
[bewerk] Toepassingen
Als poeder is palladium een goede katalysator en wordt het gebruikt in hydrogenerings- en dehydrogeneringsreacties; ook wordt het gebruikt bij het opwerken van petroleum in raffinaderijen. Als legering wordt het gebruikt in sieraden. Andere toepassingen:
- Wit goud is een legering van goud die is ontkleurd door de toevoeging van palladium.
- Net als goud kan palladium tot een zeer dunne laag worden geslagen (0,1 µm).
- Waterstof diffundeert makkelijk door verhit palladium, een eigenschap die wordt gebruikt om het gas te zuiveren.
- Palladium wordt ook gebruikt in de tandheelkunde, in horloges, vliegtuigbougies en in de productie van chirurgische instrumenten en elektrische schakelingen.
[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen
Palladium is een zacht zilverwit metaal dat chemisch gezien op platina lijkt, het reageert niet met zuurstof uit de lucht. Het heeft de laagste dichtheid en het laagste smeltpunt van de metalen uit de platinagroep. Het is zacht en makkelijk bewerkbaar bij verwarming terwijl de hardheid en rigiditeit sterk toenemen bij lagere temperatuur. Palladium reageert sterk met zwavelzuur en salpeterzuur maar het lost slechts langzaam op in zoutzuur.
Het metaal heeft de ongewone eigenschap dat het tot 900 maal zijn eigen volume aan waterstof kan opnemen bij kamertemperatuur, een eigenschap die het zeer geschikt maakt voor industriële hydrogeneringsreacties. Vermoed wordt dat er Pd2H wordt gevormd, maar dit is tot nu toe speculatie.
Bekende oxidatietoestanden van palladium zijn +2, +3 and +4. Recent zijn palladiumverbindingen gemaakt waar palladium een oxidatiestaat +6 heeft.
[bewerk] Verschijning
Palladium wordt meestal als ongebonden metaal gewonnen als bijproduct uit koper en nikkelertsen. Ook wordt het in de aardkorst aangetroffen in legeringen met goud en platina. De belangrijkste wingebieden liggen in Rusland (55%; bij Norilsk), Australië, Ethiopië, Brazilië, Canada en de Verenigde Staten.
[bewerk] Isotopen
| Meest stabiele isotopen | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Iso | RA (%) | Halveringstijd | VV | VE (MeV) | VP |
| 102Pd | 1,02 | stabiel met 56 neutronen | |||
| 103Pd | syn | 16,991 d | EV | 0,543 | 103Rh |
| 104Pd | 11,14 | stabiel met 58 neutronen | |||
| 105Pd | 22,33 | stabiel met 59 neutronen | |||
| 106Pd | 27,33 | stabiel met 60 neutronen | |||
| 107Pd | syn | 6,5×106 j | β | 1,511 | 107Ag |
| 108Pd | 26,46 | stabiel met 62 neutronen | |||
| 110Pd | 11,72 | stabiel met 64 neutronen | |||
In de natuur worden zes stabiele palladium isotopen aangetroffen. De meest stabiele radio-isotoop is 107Pd met een halfwaardetijd van enkele miljoenen jaren. De andere radioactieve isotopen hebben halfwaardetijden in de orden van dagen.
[bewerk] Toxicologie en veiligheid
Palladium en de meeste palladiumverbindingen zijn ongevaarlijk.
| Scheikundige Elementen en Isotopen |
| Periodiek systeem: Standaard | Alternatief | Elektronenconfiguratie |
| Isotopentabel: Op element: Compleet | In delen | Op atoommassa |
| Lijst met elementen: Op naam | Op symbool | Op nummer |
