Thallium
Thallium is een scheikundig element met symbool Tl en atoomnummer 81. Het is een zilverwit hoofdgroepmetaal.
Inhoud |
[bewerk] Ontdekking
Thallium is in 1861 ontdekt door de Engelse wetenschapper Sir William Crookes tijdens het spectrofotometrisch onderzoeken van residuen, welke overbleven bij de productie van zwavelzuur. Een jaar later werd thallium door Crookes en Claude-Auguste Lamy onafhankelijk van elkaar geïsoleerd.
Thallium betekent in het Grieks groene tak of scheut. Deze naam past het scheikundig element omdat het een zeer heldere groene spectrum emissielijn vertoont.
[bewerk] Toepassingen
Het geur- en smaakloze thalliumsulfaat is in het verleden veel gebruikt als vergif tegen ratten en insecten. Sinds het einde van de 20e eeuw is het gebruik van thalliumverbindingen niet meer toegestaan als pesticide. Andere toepassingen zijn:
- Onder invloed van infrarood licht veranderen de elektrische geleidingseigenschappen van thalliumsulfide, wat het geschikt maakt voor gebruik in fotocellen.
- Thalliumjodide en -bromide kristallen worden gebruikt in infrarode optische apparatuur.
- Met thalliumoxide kan glas worden gefabriceerd met een hoge brekingsindex.
- Gecombineerd met zwavel of selenium en arsenicum kan thallium worden gebruikt om glas te maken met een laag smeltpunt in de orde van 125 tot 150°C.
Thallium wordt gebruikt voor supergeleiders bij hoge temperaturen.
[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen
Thallium is een zeer zacht en buigzaam metaal. In afwezigheid van zuurstof heeft het een metallieke glans, maar onder invloed van lucht verandert thallium snel in een grauw blauwgrijs materiaal dat veel op lood lijkt.
[bewerk] Verschijning
Thallium komt overvloedig in de aardkorst voor in een concentratie van ongeveer 0,7 ppm. Vaak wordt het aangetroffen samen met kaliummineralen waarvan het lastig is te scheiden en daardoor commercieel onaantrekkelijk is. De belangrijkste thalliumbronnen zijn sporen die worden aangetroffen in koper-, lood- en zinkertsen. Hierin komt thallium voor in de mineralen crooksiet, hutchinsoniet en lorandiet. In het residu dat overblijft bij de productie van zwavelzuur wordt ook thallium aangetroffen.
[bewerk] Isotopen
| Meest stabiele isotopen | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Iso | RA (%) | Halveringstijd | VV | VE (MeV) | VP |
| 203Tl | 29,524 | stabiel met 122 neutronen | |||
| 204Tl | syn | 3,78 j | EV | 3,800 | 204Pb |
| 205Tl | 70,476 | stabiel met 124 neutronen | |||
203Tl en 205Tl zijn de enige stabiele thallium isotopen. Daarnaast zijn er ongeveer 25 radioactieve isotopen bekend waarvan 204Tl met een halfwaardetijd van 3,78 jaar het stabielst is.
[bewerk] Toxicologie en veiligheid
Thallium en thalliumverbindingen zijn uiterst giftig en moeten met grote zorgvuldigheid worden behandeld. Enkele effecten van thalliumvergiftiging zijn haaruitval en beschadiging van het zenuwstelsel.
| Scheikundige Elementen en Isotopen |
| Periodiek systeem: Standaard | Alternatief | Elektronenconfiguratie |
| Isotopentabel: Op element: Compleet | In delen | Op atoommassa |
| Lijst met elementen: Op naam | Op symbool | Op nummer |
