Ethiopië
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ethiopië is een land in Oost-Afrika. Het grenst aan Eritrea, Djibouti, Somalië, Kenia en Soedan. De hoofdstad, Addis Abeba, is centraal gelegen en is omgeven door een uitgestrekt en vruchtbaar hooggebergte.
Ethiopië is het land waar de Blauwe Nijl ontspringt (in het Tana-meer), die samen met de Witte Nijl en de eveneens in Ethiopië ontspringende Tekeze-rivier de Nijl vormt. Het heeft een zeer jonge en explosief groeiende bevolking, dit ondanks de recente hongersnoden.
De laatste keizer van Ethiopië was (de facto) Haile Selassie. Na zijn afzetting werd het land geregeerd door het schrikbewind van de Marxistische dictator Mengistu Haile Mariam. Na een burgeroorlog nam de Tigrische Meles Zenawi de macht over. Onder de regeringen Zenawi heeft Ethiopië onafhankelijkheid verleend aan het voorheen bezette en eenzijdig geannexeerde Eritrea.
De TPLF van Zenawi, die aanvankelijk voor onafhankelijkheid van Tigrië vocht en later in een coalitie Addis Abeba veroverde, had nauwe banden met de EPLF, die voor een onafhankelijk Eritrea vocht. Later raakten de betrekkingen, nu tussen regerinsleiders, alsnog gespannen en vond er een oorlog tussen de twee landen plaats rond grensdemarcaties. Voorts heeft Zenawi Ethiopië veranderd van een eenheidsstaat in een federatie van 9 staten.
Inhoud |
[bewerk] Staatsinrichting
Volgens de grondwet van 1994, die de grondwet van 1987 verving, is Ethiopië een democratische en federatieve staat met als staatshoofd een president die direct gekozen wordt voor een periode van zes jaar. De macht van de president is echter beperkt en meer ceremonieel. De macht van de premier is aanzienlijk. De premier wordt geleverd door de grootste partij in het parlement. De nationale volksvertegenwoordiging bestaat uit 2 kamers die samen de Shengo (nationale volksassemblée) vormen. De Tweede Kamer wordt de Raad van Volksvertegenwoordigers genoemd. De 458 leden worden direct gekozen voor een periode van vier jaar. De eerste kamer/senaat is de Federale Raad, bestaande uit 117 leden. Een deel wordt direct gekozen, de andere leden bestaan uit vertegenwoordigers van de autonome provincies.
Ethiopië is een federatie. De autonomie van iedere provincie of regio (de grenzen van de provincies zijn langs etnische lijnen getrokken) is verregaand. Een provincie heeft het recht om uit de federatie te stappen en een onafhankelijk land te vormen.
Belangrijkste partij is de Ethiopian People's Revolutionary Democratic Front (Ethiopisch Volksrevolutionair Democratisch Front; EPRDF), een coalitie van revolutionaire bewegingen die in 1991 dictator Mengistu Haile Mariam wist te verdrijven. Het Oromo Liberation Front (Bevrijdingsfront van de Oromo's; OLF), vroeger deel van het EPRDF, vormt thans de belangrijkste oppositiepartij.
[bewerk] Bestuurlijke indeling
Hoofdartikel: Staten van Ethiopië
Ethiopië is onderverdeeld in negen staten of autonome regio's (kilil): Afar, Amara, Benshangul-Gumaz, Gambela Hizboch, Hareri Hizb, Oromiya, Sumale, Tigrai en Yedebub Biheroch Bihereseboch na Hizboch, en twee administraties (astedadar): Addis Abeba en Dire Dawa.
[bewerk] Godsdienst
- Zie Ethiopische Orthodoxe Kerk - islam - animisme
De islam is de voornaamste godsdienst in Ethiopië. 50% Van de bevolking is islamiet. De Ethiopisch islam is niet streng en vrij liberaal. Men houdt zich aan de koran en aan de richtlijnen van de profeet Mohammed.
De tweede godsdienst van Ethiopië is het christendom. Ca. 40% van de bevolking is lid van de Ethiopische Orthodoxe Kerk. Tot 1959 was de Ethiopische Kerk onderdeel van de Koptische Kerk. De Ethiopisch Kerk is vooral monofysitisch en ziet Jezus Christus dan vooral als God. De Patriarch resideert in Addis Abeba. Tot 1974 was de Ethiopische Orthodoxe Kerk de staatskerk. De Ethiopische bijbel is veel uitgebreider dan de bijbels in het overige christendom, omdat de Ethiopische orthodoxie nooit een canon schriftelijk vastlegde. Een klein aantal Ethiopiërs is katholiek of protestants.
Ruim 11% van de bevolking hangt het animisme aan.
Van vijandschap tussen de christenen, moslims en animisten is geen sprake.
[bewerk] Geschiedenis
Tot aan de Tweede Wereldoorlog stond Ethiopië bekend onder de naam Abessinië, hoewel Ethiopië reeds voor die tijd de officiële naam is van het land. Het Ethiopisch vorstenhuis stamt volgens de traditie af van de bijbelse koning Salomo, die een romance zou hebben gehad met de koningin van Sheba (Sheba ligt in Jemen, maar had een kolonie in Ethiopië). De uit deze relatie geboren Menelik I, zou de grondlegger zijn van de Salomonische dynastie. (Oude Ethiopisch kronieken vertellen uitvoerig over de affaire tussen Salomo en de koningin van Sheba) In 1913 overleed keizer Menelik II. Zijn opvolger werd in 1916 afgezet, waarna prinses Zauditu (Judith) de troon besteeg onder de naam Zuditu I van Ethiopië. De werkelijke macht kwam echter in handen te liggen van de edelman Ras Tafari, een neef van de keizerin en zoon van de hoge edelman Ras Makkonen. Ras Tafari werd regent. Keizerin Zauditu legde zich vooral toe op het herstel van kerken en monumenten en was zeer devoot maar ook vrij conservatief. Hoewel conservatief, wilde zij zich bevrijden van het regentschap en zelf regeren. Pas in 1928 wist keizerin Zauditu de macht naar zich toe te trekken. Ras Tafari ging hier niet mee akkoord, maar de keizerin benoemde hem tot negus (koning).
In 1930 probeerde de echtgenoot van de keizerin, prins Gugsa Welle, via een opstand ervoor te zorgen dat zijn vrouw de alleenheerschappij zou krijgen. Deze opstand werd echter door Tafari's troepen onderdrukt (De soldaten waren loyaal aan Tafari omdat deze het leger had gemoderniseerd). Gugsa Welle kwam om in de strijd en de keizerin overleed een dag later aan diabetes (sommige historici menen dat ze is overleden van verdriet over haar overleden man, anderen menen dat ze vergiftigd zou zijn door Tafari, maar recent onderzoek wees uit dat ze diabetes had [in een vergevorderd stadium]). negus Tafari werd hierna gekroond als Keizer Haile Selassie van Ethiopië. Haile Selassie bouwde goede relaties op met Italië en reeds onder zijn regentschap wist Haile Selassie er met Italiaanse hulp voor te zorgen dat Ethiopië tot de Volkenbond toe trad. In 1935 veranderde de verhouding tussen het Italië van Mussolini en het Ethiopië van Haile Selassie aanzienlijk. In 1935 viel Italië Ethiopië aan en wist het zwakke Ethiopische leger in 1936 te verslaan. Ook gebruikten de Italianen grootschalig mosterdgas in aanvallen op de burgerbevolking. Keizer Haile Selassie verbleef sindsdien in ballingschap in Londen.
In 1941, tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd Ethiopië door de Britten op de Italianen veroverd. De keizer keerde naar Ethiopië terug en zette zijn moderniseringsbeleid voort. In de jaren zestig werd Haile Selassie medeoprichter van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid. De keizer werd samen met de Ghanese president Kwame N'Krumah hèt gezicht van het pan-Afrikanisme. De jonge Afrikaanse staten baseerden hun nationale vlag veelal op de Ethiopische. De aanzien die de keizer in het buitenland verwierf, verwierf hij niet in het binnenland. Hoewel de keizer de eenheid van het land benadrukte, bevoordeelde hij de Amharen, de voornaamste en welvarendste bevolkingsgroep in Ethiopië. In 1960 pleegden leden van de keizerlijke lijfwacht een mislukte staatsgreep. Sindsdien waren er guerrillabewegingen actief tegen het keizerlijke bewind en streefde men naar een constitutionele monarchie. In de jaren zestig annexeerde Ethiopië Eritrea, zonder raadpleging van de bevolking.
In januari 1974 pleegden militairen een staatsgreep en installeerden een militaire raad, de DERGUE of Derg. De nieuwe militaire machthebbers lieten de keizer een liberale premier benoemen. De meeste militairen binnen de DERGUE waren aanhangers van een democratische monarchie en beschouwden de keizer nog steeds als staatshoofd. Radicale leden binnen de DERGUE, zoals majoor Atnafu Abate en majoor Mengistu Haile Mariam pleegden op 12 september 1974 een staatsgreep en maakten een einde aan het bewind van kolonel Alem Zewd Tessema en sloten keizer Haile Selassie op in de gevangenis. DERGUE-voorzitter, brigadegeneraal Tafari Benti, een gematigd man, werd waarnemend staatshoofd. Benti bleef contacten onderhouden met de keizer. In december 1974 schoven Abate en Mengistu brigade-generaal Benti echter ter zijde en kolonel Aman Mikael Andom werd waarnemend staatshoofd en DERGUE-voorzitter. In 1975 werd de republiek uitgeroepen en werd Andom staatshoofd. Inmiddels was keizer Haile Selassie in de gevangenis (onder verdachte omstandigheden) overleden. Ook de Patriarch van de Ethiopische Orthodoxe Kerk overleed (eveneens onder verdachte omstandigheden). Staatshoofd Andom (sinds 1975 tevens premier) kwam in februari 1977 om het leven tijdens een schietpartij. Kolonel Mengistu werd nu DERGUE-voorzitter, premier en staatshoofd.
Kolonel Mengistu ontketende een "Rode Terreur" tegen de tegenstanders van het regime. Hij onderdrukte de monarchistische beweging en vervolgde de aanhangers van de socialistische Ethiopische Volksrevolutionaire Partij en de eveneens socialistische MEISON-beweging.
Mengistu voerde een communistisch bewind en werd gesteund door de Sovjet-Unie. In 1979 werd er door het regime een Ethiopische Arbeiderspartij in het leven geroepen, met Mengistu als voorzitter. Landhervormingen maakten een einde aan het grootgrondbezit. Kleine boeren en landlozen verkregen het vrijgekomen land, maar konden pas op overheidssteun rekenen wanneer zij zich in collectieven (de zgn. Verenigingen) verenigden. In de jaren tachtig was er sprake van een zeer ernstige hongersnood, waarbij enorm veel mensen om het leven kwamen.
Sinds 1977 was Ethiopië in oorlog met Somalië. Somalië ontving militaire steun van de Verenigde Staten en Ethiopië ontving militaire steun van de Sovjet-Unie en Cuba. Dankzij de militaire steun van communistische landen won Ethiopië de strijd en sloot het in 1988 vrede met Somalië. Sinds het begin van de jaren tachtig woedde er een burgeroorlog in Ethiopië. Het populaire Ethiopische Volksrevolutionaire Democratische Front (EPRDF) voerde een guerrilla tegen het communistische bewind in Addis Abeba. Ook was Ethiopië in oorlog met de Eritrese verzetsbewegingen die naar een onafhankelijk Eritrea streefden.
In 1987 werd de Democratische Volksrepubliek Ethiopië uitgeroepen met de Ethiopische Arbeiderspartij (EWP) als enige toegestane partij. Mengistu werd president en de DERGUE werd opgeheven. Mengistu voerde een voorzichtige liberalisering van de economie door en zocht toenadering tot de kerkleiding en de moslimleiders.
Zolang de USSR Ethiopië militair steunde, lukte het het regime om enige controle te blijven uitoefenen. In 1989 stopte de USSR haar militaire steun en president Gorbatsjov van de Sovjet-Unie drong aan op een vredesoverleg met de Eritrese vrijheidsstrijders. De Verenigde Staten (sinds 1985 een bondgenoot van Ethiopië omdat het land moslimfundamentalisten weerde en een compensatieregeling had getroffen voor de geconfisqueerde Amerikaanse bedrijven) trad op als bemiddelaar tussen Ethiopië en Eritrea. In 1990 voerde president Mengistu de democratie in en legaliseerde oppositiepartijen. Het socialisme werd als ideologie losgelaten. De EWP werd de Ethiopische Eenheidspartij (EUP). In juli 1991 werd Addis Ababa door de EPRDF ingenomen en Mengistu vluchtte naar Zimbabwe. Daar zit hij nog altijd in exilie.
Er werd een overgangsregering gevormd met Meles Legesse Zenawi (geb. 1955), een socialistisch politicus van de EPRDF als president. Langzaam maar zeker liberaliseerde hij de economie. De nieuwe grondwet van 1994 gaf de provincies verregaande autonomie. In 1996 werd Zenawi premier, het belangrijkste regeringsambt.
[bewerk] Huidige politieke situatie
Op 15 mei 2005 werden in Ethiopië voor het eerst verkiezingen gehouden waarop werd toegezien door internationale waarnemers. Zowel de regerende Ethiopian People's Revolutionary Democratic Front als de belangrijkste oppositiepartij, de Coalition for Unity and Democracy claimen de overwinning. De EPRDF gaf toe dat alle 23 zetels voor Addis Abeba door de oppositie zijn gewonnen. Maar tegelijk beschuldigden beide partijen elkaar ervan gefraudeerd te hebben. Op de verkiezingsdag riep premier Zenawi de facto de noodtoestand uit en verbood demonstraties, vergaderingen en samenscholingen. Politie, leger en ordetroepen werden rechtstreeks onder zijn commando geplaatst. Toen de officiële verkiezingsuitslag te lang op zich liet wachten, gingen vooral studenten toch de straat op. Duizenden mensen werden opgepakt en gevangengezet. In Addis Abeba werden 36 demonstranten door ordetroepen uit Zenawi's regio Tigray op straat doodgeschoten. De verkiezingswaarnemers van de Europese Unie en de Amerikaanse Carter stichting zijn betrokken bij het onderzoek naar de fraudeklachten. Pas in augustus, als ook in de Somali-regio gestemd is, wordt een definitieve uitslag verwacht.
[bewerk] Zie ook
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Ethiopia van Wikimedia Commons. |
| {{{afb_links}}} | Staten en administraties (a.) van Ethipië |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Addis Ababa (a.) - Afar - Amara, Benshangul-Gumaz - Dire Dawa (a.) - Gambela Hizboch - Hareri Hizb - Oromiya - Sumale - Tigrai - Yedebub Biheroch Bihereseboch na Hizboch |
|||
| Landen in Afrika |
|---|
|
Algerije | Angola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Centraal-Afrikaanse Republiek | Comoren | Congo-Brazzaville | Congo-Kinshasa | Djibouti | Egypte | Equatoriaal-Guinea | Eritrea | Ethiopië | Gabon | Gambia | Ghana | Guinee | Guinee-Bissau | Ivoorkust | Kaapverdië | Kameroen | Kenia | Lesotho | Liberia | Libië | Madagaskar | Malawi | Mali | Mauritanië | Mauritius | Marokko | Mozambique | Namibië | Niger | Nigeria | Oeganda | Rwanda | Sao Tomé en Principe | Senegal | Seychellen | Sierra Leone | Somalië | Soedan | Swaziland | Tanzania | Tsjaad | Togo | Tunesië | Zambia | Zimbabwe | Zuid-Afrika |
| Overige gebieden: Mayotte | Réunion | Sint Helena | Westelijke Sahara |
