Parijs
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parijs (Frans: Paris) is de hoofdstad en met afstand de grootste stad van Frankrijk. Het is de zetel van de Franse regering.
Met zijn 2 miljoen inwoners in het centrum en 11 miljoen voor de hele agglomeratie, met inbegrip van de 'banlieue' (voorsteden), is het na Londen de grootste stad van West-Europa. In Parijs wonen veel mensen uit de oude koloniën van Frankrijk, het is een multi-culturele stad.
Parijs wordt naast Londen, New York en Tokio beschouwd als één van de Grote Vier wereldsteden.
De stad wordt in tweeën gedeeld door de rivier de Seine. Parijs is gesticht op het Île de la Cité, maar is inmiddels zo groot geworden dat het een gebied van zeven heuvels beslaat. In dit gebied lagen vroeger aparte dorpen, die nu een onderdeel van Parijs zijn.
De Notre Dame op het Île de la Cité heeft gemakkelijk de grandeur van de andere monumenten in Parijs, maar is eeuwen eerder gebouwd.
- De Eiffeltoren is het meest opmerkelijke monument van Parijs.
- De Montmartre met de Sacré-Coeur is de hoogste heuvel van Parijs.
[bewerk] Etymologie
De originele naam van Parijs was Lutetia, ook wel Lutetia Parisiorum, in het Frans bekend onder de naam Lutèce. Lutetia als naam verviel later en de naam Parijs kwam ervoor in de plaats, waarschijnlijk gebaseerd op de naam van de Gallische stam Parisi. De naam van deze stam is waarschijnlijk afkomstig van het Gallische woord parios.
[bewerk] Bestuurlijke indeling
De gemeente (tevens departement) Parijs is verdeeld in twintig arrondissementen, die zelf weer onderverdeeld zijn in kwartieren (Quartiers in het Frans). Parijs telt 81 quartiers.
Bekende arrondissementen in Parijs zijn:
Behalve dat, zijn de wijken het Quartier Latin en het Quartier du Montparnasse bekend.
Zie ook:
[bewerk] Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Parijs voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
In 52 v. Chr. veroverde Julius Caesar Parijs, dat door de Romeinen Lutetia Parisiorum werd genoemd. Het dankt zijn naam aan het volk de Parisii, dat zich vestigde op de eilandjes in de Seine. Dit was strategisch een slimme zet, bovendien waren er handelsroutes die langs deze plek voerden. Hierdoor was het mogelijk om te groeien in welvaart.
In 451 werd in de lente Parijs aangevallen door Attila de Hun. De Parisii en het meisje, Genoveva of Geneviève, de latere patroonheilige van de stad, weerstonden de aanvallen van de Hunnen. Hun beleg en aanvallen mislukten en dropen toen af naar Orléans.
In de 13e eeuw werd de rechteroever van de Seine drooggelegd, die tot dan toe moerassig was. In de 13e eeuw werd ook begonnen aan de bouw van het Louvre en de Notre-Dame.
Vanaf 1420 werd Parijs bezet door de Engelsen. Toen de bezetting achter de rug was, werd er opnieuw een bouwwoede ontketend. Overblijfselen hiervan zijn de Pont Neuf en de tuinen van Luxemburg (les jardins du Luxembourg).
Op 14 juli 1789 vond de bestorming van de Bastille plaats, die de Franse Revolutie inluidde.
Tijdens de heerschappij van Napoleon III werd Parijs grondig verbouwd door Georges-Eugène Haussmann. In Parijs woonden veel mijnwerkers in kleine huizen. Wijk voor wijk is afgebroken, en daarna is Parijs met brede boulevards en avenuën en met grote pleinen opnieuw opgebouwd. Dat maakte het ook gemakkelijker de bevolking van Parijs onder controle te houden. De bekendste van die nieuwe avenuën is de Avenue des Champs-Elysées. De huizen in Parijs hebben allemaal een lichte kleur, omdat ze met kalksteen zijn gebouwd. In de buurt van Parijs waren er veel kalksteengroeven.
Een zwarte dag in de geschiedenis van Parijs is 28 mei 1871. Toen lieten 20.000 Parijzenaars het leven tijdens een opstand, de Commune van Parijs.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog bleef Parijs vrij van de Duitse bezetting, de Duitse legers bereikten Parijs niet.
In de Tweede Wereldoorlog werd Parijs wel door de Duitsers ingenomen, in 1940. Op 25 augustus 1944 werd Parijs bevrijd. De geallieerden lieten de Fransen zelf de eer.
In 1900 en in 1924 heeft Parijs de Olympische Spelen georganiseerd. In 1914 moest in Parijs het Universeel Esperantocongres plaatsvinden maar werd uiteindelijk afgelast door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. In 1932 en 1950 werden deze congressen opnieuw gehouden.
In mei 1968 zijn er overal rellen in Frankrijk, maar met name in Parijs.
In Europa en in de wereld is Parijs altijd een centrum van cultuur geweest.
[bewerk] Bevolking
De eigenlijke gemeente Parijs en tevens departement telt zo'n 2.100.000 inwoners op 10.540 hectare, wat neerkomt op een 20.480 inwoners per km². De regio Île-de-France telt 11 miljoen inwoners.
Parijs staat bekend om zijn multiculturele samenleving. Al sinds de Middeleeuwen trekken immigranten richting Parijs, van de Nederlandse en Zweedse studenten die naar de studentenwijk quartier Latin trokken in de 14e eeuw tot de huidige Afrikanen en Oost-Aziaten.
De grootste groepen van buitenlandse komaf die nu in Parijs wonen komen uit de volgende landen:
- Immigranten uit Portugal die kwamen tussen 1960 en 1980
- Arabieren uit Noord-Afrika (Algerije, Marokko en Tunesië) die kwamen tussen 1950 en 2000
- Zwarte Afrikanen (moslim en christenen) uit West-Afrika en Centraal-Afrika die kwamen tussen 1970 en 2000
- Aziaten uit het zuidoosten van Azië (Vietnam, Cambodja en Laos en recent ook China) kwamen tussen 1975 en 1985
- Zwarte inwoners uit het Caribische gebied (Guadeloupe en Martinique) die kwamen tussen 1960 en 2000
[bewerk] Rellen
Zie Rellen in Frankrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In de maanden september en oktober van het jaar 2005 zijn er, met name in de voorsteden, rellen geweest, waarbij auto's in brand werden gestoken met behulp van molotov-cocktails en waarbij winkels geplunderd zijn. Dit leidde tot steeds heviger rellen in voorsteden verspreid over geheel Frankrijk. De rellen bereikten zelfs Brussel en Berlijn.
De ongeregeldheden waren een reactie op een wet die van toepassing was op de ontslagregeling, welke op dat moment in de Franse politiek besproken werd. Deze wet moest het mogelijk maken dat met name jonge mensen makkelijker konden worden ontslagen. De wet is niet aangenomen.
[bewerk] Vertier
[bewerk] Uitgaan
In Parijs zijn zeer veel mogelijkheden om zich te vermaken. Overdag kan men naar één van de vele bezienswaardigheden gaan, 's avonds zijn er veel uitgaansmogelijkheden. Men kan naar het theater, opera, dans, muziek, bioscoop en cabaret.
[bewerk] Eten en drinken
Restaurants zouden in 1767 in Parijs zijn uitgevonden. In totaal zijn er nu ca. 8000 restaurants, uiteenlopend van tien driesterrenrestaurants tot vele bistro's en cafés waar men een menu kan bestellen. Vrijwel alle keukens van de wereld zijn in Parijs vertegenwoordigd.
Er zijn vele horecagelegenheden met terras in Parijs. Drinken op het terras is in Frankrijk echter een stuk duurder dan drinken binnen aan de bar.
[bewerk] Winkelen
Parijs is bekend vanwege de winkelmogelijkheden op het gebied van de mode, van eenvoudig tot haute couture, en parfums. De enorme hoeveelheid winkels in Parijs, vooral in het centrum, bestaat uit:
- warenhuizen (de bekendste hiervan zijn Galeries Lafayette, La Samaritaine (recent gesloten), Au Bon Marché, Marks & Spencer en Printemps)
- winkelcentra zoals Les Halles
- winkelstraten; place Vendôme en rue du Faubourg Saint-Honoré voor de luxe merken tot de Champs-Elysées en rue de Rivoli. Tevens heeft elk arrondissement een aantal eigen winkelstraten waar vooral de meer dagelijkse benodigdheden gekocht kunnen worden
- vele soorten winkels en boetieks zoals o.a. voor kleding, schoenen, accessoires, boeken, muziek, parfums, delicatessen, huishouden, woninginrichting, kinderen, antiek, papier- en tekenmateriaal etc.
- markten; er zijn ongeveer 70 markten in Parijs, die op verschillende dagen geopend zijn. De markt op Rue Mouffetard is de bekendste hiervan.
De meeste winkels gaan om 09.00 uur open en sluiten om 19.00 uur. Op zondag is alles gesloten, afgezien van markten en een enkele kleine kruidenier of bakker.
[bewerk] Bekende winkelstraten
Bekende winkelstraten in Parijs zijn:
- Champs-Elysées
- Boulevard Haussmann
- Rue de Rivoli
- Avenue Montaigne
- Boulevard des Italiens
- Boulevard des Capucines
- Boulevard de la Madeleine
- Rue Royale
- Rue du Faubourg-Saint Honoré
[bewerk] Nachtleven
Er zijn veel bars en nachtclubs. De Moulin Rouge en Le Lido zijn beroemde nachtclubs in Parijs, waar veel shows plaatsvinden. Verder zijn er veel elite-nachtclubs waar er een streng deurbeleid geldt, en waar zeer hoge prijzen gevraagd worden. Bij de meeste clubs moet er entree betaald worden.
[bewerk] Hoogbouw en wolkenkrabbers
Het hoogste gebouw is de Eiffeltoren met een hoogte van 324 meter. Parijs heeft dankzij meer hoge gebouwen een eigen skyline gekregen. Doordat de ruimte schaars is moet men de hoogte in.
Parijs bevat meer dan 80 wolkenkrabbers hoger dan 100 meter. Deze kan men onder andere vinden in La Défense. La Défense bevat 3.000.000 m² aan kantoorruimte. Het is hiermee het grootste zakencentrum van Europa. Veel van de wolkenkrabbers zijn tussen de 100 en 200 m hoog, zoals de Tour Fina met 190 m en de Tour Axa.
Ook in de wijk Montparnasse in het zuidoosten vindt men hoogbouw. Rondom het station Montparnasse vindt men een aantal wolkenkrabbers, waaronder de hoogste van Frankrijk, de Tour Montparnasse met een hoogte van 210 m. Het Hotel Meridien Montparnasse meet 120 m.
In het 13e arrondissement, evenals naast de Eiffeltoren langs de Seine zijn er vele hoge wolkenkrabbers van rond de 110 m.
Daarnaast vindt men rond de stations Austerlitz, Lyon en Bercy ook aantal hoge wolkenkrabbers, waaronder de Bibliothèque Nationale.
[bewerk] Panorama
[bewerk] Belangrijke bezienswaardigheden
Er zijn vele toeristische bezienswaardigheden in Parijs.
[bewerk] Monumenten en gebouwen in Parijs
- De Eiffeltoren
- De Arc de Triomphe
- Les Invalides
- Conciergerie
- Panthéon
- Hôtel de Ville
- De Tour Montparnasse, een 210 meter hoge wolkenkrabber
- De Grande Arche in de kantorenwijk La Défense
- Palais de Chaillot, gebouwd in 1937 voor de Wereldtentoonstelling
- Palais du Luxembourg
- Grand Palais
- Opéra Garnier
- Palais-Royal
[bewerk] Kerken en kathedralen in Parijs
- Sainte Chapelle
- de kathedraal Notre-Dame van Parijs
- de basiliek Sacré-Coeur
- Saint-Sulpice, oude kerk in de wijk Saint-Germain
- Église de La Madeleine
- de kerk van Saint-Germain-des-Prés, de oudste kerk van Parijs
- de basiliek van Sint-Denis.
[bewerk] Musea in Parijs
Op cultureel gebied zijn er vele soorten musea. Parijs telt ongeveer 150 musea, van schilderkunst tot wetenschap en van natuur tot internationale culturen. Om de Parijse musea te bezoeken kan men gebruikmaken van een speciale museumpas (in het Frans Carte Musées et Monuments Paris et Île-de-France), waardoor men toegang heeft tot 60 musea en monumenten in Parijs en de directe omgeving (Île-de-France).
De meeste musea zijn gratis toegankelijk voor kinderen t/m 17 jaar. De meeste musea zijn in het algemeen gesloten op maandag of dinsdag, 1 mei, 1 november, 25 november en feestdagen. Gratis toegangsdagen musea en monumenten: elke eerste zondag van de maand.
Bekende musea in Parijs zijn:
- het Louvre: het grootste museum van Parijs
- Musée d'Orsay: museum dat de geschiedenis van de Franse kunst bestrijkt
- Centre Georges Pompidou: museum over moderne kunst
- Cité des sciences et de l'industrie: het grootste wetenschapsmuseum van Europa
- Musée de Cluny: middeleeuwse collectie
- Musée Picasso: museum met kunst van de Spaanse kunstenaar Pablo Picasso
- Musée du quai Branly: etnografisch museum in het VIIe arrondissement, (geopend 23 juni 2006)
- Musée Rodin: museum met kunst van de Franse beeldhouwer Auguste Rodin
Voor een overzicht van een deel van de 150 musea in Parijs zie de lijst van Parijse musea.
[bewerk] Straten in Parijs
- de Champs-Élysées
- de schilderswijk Montmarte
- het fameuze pleintje Place du Tertre
- de pittoreske Rue Mouffetard
[bewerk] Bruggen in Parijs
Er zijn veel bruggen in Parijs. Vooral over de Seine en om het eiland Île de la Cité (Dit is het bekende eilandje midden in de Seine in Parijs), waar de stad is ontstaan, te verbinden.
Enkele bekende bruggen in Parijs zijn:
[bewerk] Pleinen in Parijs
- Place Vendôme
- Place de la Concorde met Obelisk
- Place du Tertre
- Place de la Bastille
- Place de Clichy
- Place Charles de Gaulle (oude naam:Place de l'Etoile)
- Place de la Nation
- Place d'Italie
- Place de la Republique
- Place Pigalle
- Place des Victoires
- Place des Vosges
- Place de la République Dominicaine
- Place de l'Opéra
- Place de la Madeleine
[bewerk] Tuinen en parken in Parijs
- de Tuilerieën
- Jardin du Luxembourg
- Bois de Boulogne stadspark
- Bois de Vincennes
- Parc Montsouris
- Cité universitaire de Paris
- Plaine et parc de Monceau
[bewerk] Andere plaatsen in Parijs
- Parc des Princes, stadion van voetbalclub Paris Saint-Germain
- Les Halles
- de begraafplaatsen Cimetière du Père-Lachaise, Cimetière de Montmartre, Cimetière du Montparnasse en de Catacomben
- de Sorbonne, gelegen in het Quartier Latin, een van de oudste universiteiten van Europa
[bewerk] Verkeer en vervoer
[bewerk] Luchtverkeer
Aéroport Charles de Gaulle (ook wel Roissy genoemd) ligt in het noorden van Parijs en is het grootste vliegveld van Frankrijk en na Heathrow het grootste van Europa.
Aéroport d'Orly is de tweede luchthaven van Frankrijk en ligt ten zuiden van Parijs.
Er zijn plannen om een derde grote internationale luchthaven te bouwen na Charles de Gaulle en Orly. Men is hierover in bespreking.
Aéroport du Bourget is de derde luchthaven van Parijs en ligt op 6,5 km van Parijs.
Aéroport de Beauvais ligt 50 km van het centrum van Parijs. Deze luchthaven is vooral aantrekkelijk voor low cost flights.
[bewerk] Wegverkeer
Parijs beschikt over een uitgebreid wegennet, dat omgeven is door de Boulevard Périphérique (ring), de ring iets verder naar buiten wordt gevormd door de A86 en stukken van andere snelwegen (A3, A4) (ook genoemd "La Francilienne"). Een groot aantal snelwegen komt uit op deze ring waardoor dit een van de drukste autosnelwegen is. Om het verkeer dat langs Parijs wil beter door te laten stromen wordt gewerkt aan een ring nog verder aan de buitenkant van Parijs, de A104/N104.
In het centrum is het verkeer bijwijlen chaotisch, vooral tijdens de spits. De Place Charles de Gaulle (voorheen l'Etoile) waar twaalf lanen samenkomen bij de Arc de Triomphe is berucht vanwege zijn legendarische verkeerschaos.
In Parijs rijden 15.100 taxi's rond, die elke dag 500.000 passagiers vervoeren. Er zijn 745 taxistandplaatsen, waarvan er 205 een oproeppaal hebben. Taxi's zijn bevoegd over de busbanen te rijden, waardoor veel files vermeden kunnen worden.
Parijs is bereikbaar vanuit Nederland en België vanaf de A1 vanuit Lille en de A2 vanuit Brussel. Vanaf de A4 van uit Reims. Vanaf de A16 vanuit Amiens. Vanaf de A13 vanuit Rouen. Vanaf de A10 vanuit Le Mans. Vanaf de A16 vanuit Orléans. Vanaf de A6 vanuit Beaune. Vanaf de A5 vanuit Troyes.
[bewerk] Openbaar vervoer
Zie Parijse metro voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Parijs beschikt over een goed openbaar netwerk. Naast een uitgebreide busdienst rijdt er een metro met 16 lijnen (1 tot 14, plus 3B en 7B) die aansluiten op een dicht net van RER-voorstadstreinen.
De tram van Parijs heeft in de agglomeratie van Parijs nu twee tramlijnen in gebruik. In het zuiden van Parijs, nog in het centrum, wordt over een aparte brede trambaan een tramlijn aangelegd, die daar evenwijdig loopt met de Boulevard Périférique,
lijn 3. Nog een vierde lijn wordt ook aangelegd.
Parijs beschikt ook over 6 grote treinstations die elk een eigen regio van Frankrijk bedienen:
- Gare Saint-Lazare : Normandië en het westen van Parijs.
- Gare Montparnasse : Bretagne, de Atlantische kust, en de TGV-treinen richting het zuidwesten van Frankrijk.
- Gare du Nord : Het noorden van Frankrijk, de Benelux met de Thalys, en het Verenigd Koninkrijk met de Eurostar.
- Gare de l'Est : Het oosten van Frankrijk en Duitsland.
- Gare de Lyon : Het zuiden en het zuidoosten van Frankrijk en Europa.
- Gare d'Austerlitz : de Loire, het zuidwesten van Frankrijk en Spanje en Portugal.
Andere grote treinstations zijn het Gare de Bercy, Marne-la-Vallée - Chessy en het treinstation op vliegveld CDG. De stations zijn kopstations, dit brengt met zich mee dat overstappen in Parijs vaak betekent dat je met de metro van het ene naar het andere station moet reizen.
Per trein (Thalys) is Nederland vanuit Parijs binnen vier uur te bereiken via de HSL Zuid, die via Brussel, Antwerpen, Breda, Rotterdam en Den Haag naar Amsterdam Schiphol loopt.
[bewerk] Politiek
Parijs is onderverdeeld in een twintigtal stedelijke arrondissementen, ieder arrondissement kiest zijn eigen arrondissementsraad.
In totaal zijn er 517 arrondissementsraadsleden, uit hun midden worden de 163 leden van de raad van Parijs (conseil de Paris) gekozen. De leden van de raad van Parijs kiezen de burgemeester van Parijs.
De burgemeester van Parijs is momenteel Bertrand Delanoë.
[bewerk] Media
Nationale en international media die gevestigd zijn in Parijs
[bewerk] Televisie
[bewerk] Radio
- Radio France Internationale
- NRJ FM
[bewerk] Kranten
- La Croix
- Les Echos
- L'Equipe
- Le Figaro
- Investir
- Jeune Afrique L'intelligent
- Le Monde
- Rouge
- La Tribune
- Valeurs Actuelles
- Libération
[bewerk] Bezienswaardigheden in de omgeving van Parijs
[bewerk] Bekende inwoners
- Charles Aznavour (22 mei 1924), Frans zanger
- Hector Berlioz (11 december 1803), Frans componist
- Pierre Bokma (20 december 1955), Nederlands acteur
- Marlene (Marie Magdalene) Dietrich (27 december 1901), Duits filmster/zangeres
- Christoph Willibald Gluck (2 juli 1714), Duits componist
- Vincent van Gogh (30 mrt 1853), Nederlands kunstschilder
- Michael Llodra (18 mei 1980), Frans tennisser
- Sébastien Mercier (6 juni 1740), Frans schrijver
- Prosper Mérimée (28 september 1803), Frans schrijver
- Molière (1622-1673), dramaturg en toneelschrijver
- Gaël Monfils (1 september 1986), Frans tennisser
- Jim Morrison (8 dec 1943), Amerikaans zanger/dichter
- Alfred de Musset (11 december 1810), Frans dichter
- Pablo Picasso (25 okt 1881), Spaans kunsschilder
- Claude Piéplu (1923-2006), acteur
- Étienne Pivert de Senancour (16 november 1770), Frans schrijver
- George Sand (1 juli 1804), Frans schrijfster
- Madame de Staël (22 april 1766), Frans schrijfster
- Eugène Sue (26 januari 1804), Frans schrijver
- Henri de Toulouse-Lautrec (24 november 1864), Frans schilder
[bewerk] Zustersteden
[bewerk] Galerij
 Notre Dame vanuit het oosten |
[bewerk] Zie ook
- Paris, voor andere betekenissen van Paris (vaak anderstalige namen voor het woord Parijs).
[bewerk] Externe links
- www.paris.fr (Franstalig/Engelstalig)
- Parijsonline (Nederlands)
| {{{afb_links}}} | Steden in Frankrijk met meer dan 100.000 inwoners |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Aix-en-Provence - Amiens - Angers - Argenteuil - Besançon - Bordeaux - Boulogne-Billancourt - Brest - Caen - Clermont-Ferrand - Dijon - Grenoble - Le Havre - Le Mans - Limoges - Lyon - Marseille - Metz - Montpellier - Mulhouse - Nancy - Nantes - Nice - Nîmes - Orléans - Parijs (Paris) - Perpignan - Reims - Rennes - Rijsel (Lille) - Rouen - Saint-Étienne - Straatsburg (Strasbourg) - Toulon - Toulouse - Tours - Villeurbanne |
|||
Abbdijkerk van Saint-Savin sur Gartempe | Kathedraal van Amiens | Romeinse en romaanse monumenten van Arles | Historisch centrum van Avignon | Belforten in België en Frankrijk (m/ België) | Kathedraal van Bourges | Canal du Midi | Golfe de Porto: Calanches de Piana, Golfe de Girolata, Scandola Reservaat | Carcassonne | Kathedraal Notre Dame, Klooster van Saint-Remi en Paleis van Tau, Reims | Kathedraal van Chartres | Abdij van Fontenay | Le Havre | Loirevallei tussen Sully-sur-Loire en Chalonnes | Lyon | Mont-Saint-Michel en baai | Kasteel en Park van Fontainebleau | Kasteel en tuinen van Versailles | Oevers van de Seine in Parijs | Place Stanislas, Place de la Carrière en Place d'Alliance, Nancy | Pont du Gard | De beschilderde grotten van de Vézèrevallei | Provins | Pyreneeën - Mont Perdu (m/ Spanje) | Pelgrimsroutes in Frankrijk naar Santiago de Compostella | Romeins theater en haar omgeving en de triomfboog van Orange | Koninklijke zoutziederij van Arc-et-Senans | Saint-Émilion | Straatsburg – Grande île | Vézelay, kerk en heuvel
