Wereldstad

Londen

Een wereldstad is een stad die een directe en wezenlijke invloed op de wereldpolitiek heeft door sociaal-economische, culturele en/of politieke middelen. De laatste jaren wordt deze term meer en meer gebruikt door de opkomst van de globalisering. De term "wereldstad" werd voor het eerst gebruikt door sociologe Saskia Sassen in 1991.

Inhoud

1 Criteria
2 GaWC-onderzoek naar wereldsteden (1999)
3 GaWC onderzoek naar wereldsteden (2004)
- 3.1 Wereldsteden (Global Cities)
  - 3.1.1 Allround-wereldsteden
  - 3.1.2 Niche-wereldstad - gespecialiseerde bijdragen
- 3.2 Mondiale steden (World Cities)
  - 3.2.1 Subnetbedienende steden
  - 3.2.2 Mondiaal leidende steden
4 Externe links (Engelstalig)

[bewerk] Criteria

Hoewel het definiëren van een wereldstad voor een deel subjectief is, voldoen wereldsteden over het algemeen aan de meeste van de volgende criteria:

Internationale bekendheid (men heeft het bijvoorbeeld over Parijs, niet over Parijs in Frankrijk);
Actieve invloed op en deelneming aan internationale gebeurtenissen en wereldzaken (New York is bijvoorbeeld de zetel van de Verenigde Naties, Brussel die van de Europese Unie en de NAVO en Frankfurt die van de Europese Centrale Bank en Den Haag de internationale tribunalen);
Een betrekkelijk groot inwoneraantal (meestal als centrum van een metropoolregio met een bevolking van ten minste één miljoen inwoners, vaak verscheidene miljoenen);
Een belangrijke internationale luchthaven die als hub voor verschillende internationale luchtvaartmaatschappijen fungeert;
Een geavanceerd transportsysteem met snelwegen en openbaar vervoer als metro's, trams en bussen;
In de westerse wereld verschillende internationale culturen en gemeenschappen (bijvoorbeeld een Chinatown en een Little Italy in Amerikaanse steden), en in andere delen van de wereld zoals Azië grote buitenlandse investeerders zoals in Sjanghai en Hongkong;
Aanwezigheid van internationale banken, hoofdkantoren van grote bedrijven (vooral multinationals), en effectenbeurzen die invloed op de wereldeconomie hebben;
Een geavanceerd communicatienetwerk waar multinationals van afhankelijk zijn, zoals een glasvezelnetwerk, Wi-Fi-netwerken, services voor mobiele communicatie (GSM, GPRS, EDGE, UMTS) en andere netwerken;
Culturele instellingen met wereldfaam, zoals musea en universiteiten;
Een bruisend cultureel leven, met evenementen als filmfestivals, premières, een toonaangevende muziek- of theatercultuur, een symfonieorkest, een opera, vooraanstaande kunstmusea, en straatartiesten.

Verschillende invloedrijke media met een internationaal bereik zijn in wereldsteden gevestigd, zoals de BBC, The Chicago Tribune, CNN, Le Monde, The New York Times en The Times.

In de westerse wereld worden New York, Londen, Parijs en Tokio traditioneel als de "grote vier wereldsteden" gezien. Veel mensen hebben ook hun eigen persoonlijke lijsten met wereldsteden, en deze verschillen door verschillende culturele achtergronden, verschillende normen en waarden, en verschillende persoonlijke ervaringen.

In bepaalde ontwikkelde landen, vooral de Verenigde Staten, probeert men door het wereldstedelijke karakter van een stad te bevorderen de achteruitgang van de stad (vooral door toenemende migratie van bedrijven naar lagelonenlanden) tegen te gaan.

Dit fenomeen wat in de VS ook wel World-city building wordt genoemd is ook waar te nemen, hoewel met meer succes, in steden als Sydney, Buenos Aires, Frankfurt, en Toronto: deze steden zijn met de tijd groter en invloedrijker geworden.

[bewerk] GaWC-onderzoek naar wereldsteden (1999)

Een invloedrijke poging om wereldsteden te definiëren en te categoriseren, en een goed beginpunt voor discussie, is gedaan door de Globalization and World Cities Study Group & Network (GaWC) van de Loughborough University in Engeland. Het schema is uitgelegd in het GaWC Rechearch Bulletin 5. De steden zijn gerangschikt op mate van aanwezigheid van "geavanceerde producentendiensten" als accountancy, reclame, bankwezen/financiën en wethandhaving. Het onderzoek onderscheidt drie niveaus van wereldsteden – Alfa, Bèta en Gamma – met elk een andere mate van invloed. Elk niveau bestaat uit twee of drie subniveaus. Er is ook een vierde niveau van steden die potentie hebben in de toekomst een wereldstad te worden.

Neem in acht dat dit schema alleen financiële criteria weegt met als gevolg dat steden met een meer culturele, politieke, of economische wereldbetekenis in het schema benadeeld zijn.

Opvallend is ook dat conglomeraties die niet uit één kern, maar uit meerdere ontstaan zijn zoals de Randstad, nog steeds als aparte steden bekeken worden.

[bewerk] Wereldsteden in wording

[bewerk] Sterke aanwijzing

3 punten: Athene, Auckland, Bombay, Dublin, Helsinki, Luxemburg, Lyon, New Delhi, Philadelphia, Rio de Janeiro, Tel Aviv, Wenen

[bewerk] Enige aanwijzing

2 punten: Abu Dhabi, Alma-Ata, Birmingham, Boekarest, Bogota, Bratislava, Brisbane, Caïro, Cleveland, Den Haag, Detroit, Dubai, Ho Chi Minhstad, Keulen, Kiev, Lima, Lissabon, Manchester, Montevideo, Oslo, Riyad, Rotterdam, Seattle, Stuttgart, Vancouver

[bewerk] Geringe aanwijzing

1 punt: Aarhus, Adelaide, Antwerpen, Baltimore, Bangalore, Bologna, Brasilia, Calgary, Colombo, Columbus, Dresden, Edinburgh, Genua, Glasgow, Göteborg, Hanoi, Kaapstad, Kansas City, Kanton, Leeds, Marseille, Richmond, Rijsel, Sint-Petersburg, Tasjkent, Teheran, Tijuana, Turijn, Utrecht, Wellington

Er is een schematische kaart van de GaWC-wereldsteden beschikbaar op de website van GaWC (zie externe links). De GaWC-lijst is een wat subjectieve ranglijst, zoals elke ranglijst dat is, maar de top-vier komt in ieder geval overeen met de steden die normaalgesproken beschouwd worden als de vier belangrijkste wereldsteden.