Berlijn

Zie Berlijn (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Berlijn.

**Berlijn**
Vlag	Wapen

(Details)
Basisgegevens
Hoofdstad:	Berlijn
Oppervlakte:	891,82 km²
Bevolking:	3.396.990 (11/2005)
Bevolkingsdichtheid:	3812 inwoners per km²
ISO 3166-2:	DE-BE
Website:	www.berlin.de
Politiek
Minister-president:	Klaus Wowereit (SPD) (regerend burgemeester)
Coalitie:	SPD/Die Linkspartei.
Stemmen in de Bondsraad:	4
Locatie in Duitsland

Districten

Portaal Berlijn

Berlijn (Duits: Berlin) is de hoofdstad van Duitsland en als stadsstaat een deelstaat van dat land. Het is de grootste stad van het land, met 3,4 miljoen inwoners. Berlijn is één van de groenste steden van Europa: 18% van Berlijn bestaat uit natuur en parken en 7% uit meren, rivieren en kanalen.

De stad ligt aan de rivier de Spree en wordt omsloten door de deelstaat Brandenburg, waarvan ze sinds 1920 geen deel meer uitmaakt.

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Stadsbestuur
3 Toerisme
4 Verkeer en vervoer
5 Onderwijs
6 Sport
7 Bekende inwoners
- 7.1 Geboren in Berlijn
- 7.2 Gewoond in Berlijn
8 Externe links

[bewerk] Geschiedenis

Het gebied rond Berlijn wordt al sinds de oudheid bewoond. Rond 1200 waren er twee stadjes aan de rivier, Cölln en Berlijn. Het is niet bekend wanneer ze precies stadsrechten kregen. De eerste keer dat ze genoemd worden is 1251 voor Berlijn en 1261 voor Cölln. In 1307 besloten de twee gemeenschappen samen te gaan en in 1400 hadden de plaatsen in totaal ongeveer 8000 inwoners.

Vanaf 1319 werd er lang en bloedig gestreden om het gebied Brandenburg door diverse vorstenhuizen. In 1411 smeekte de bevolking de keizer van het Heilige Roomse Rijk om hulp. In 1415 werd Frederik van Hohenzollern door Rome benoemd tot keurvorst van Brandenburg; dit vormde het begin van de 500-jarige heerschappij door de Hohenzollern-dynastie. Keurvorst Frederik III erfde de titel in 1688, verhief in 1701 Brandenburg tot koninkrijk en werd gekroond tot koning Frederik I van Pruisen.

Op 18 januari 1871 riep Otto von Bismarck het Duitse Rijk uit met Berlijn als hoofdstad. De snelle economische groei die gepaard ging met Duitslands industrialisatie, zorgde ervoor dat de stedelijke bevolking snel groeide aan het einde van de negentiende eeuw.

Na het einde van de Eerste Wereldoorlog werd in 1918 in Berlijn de republiek uitgeroepen. In 1920 werden meerdere steden en gebieden rond Berlijn geannexeerd conform de Groß-Berlin-Gesetz. Het nieuwe Groot-Berlijn telde toen bijna 4 miljoen inwoners.

Na het grijpen van de macht door de nationaal-socialisten in 1933 werd Berlijn de hoofdstad van het Derde Rijk. De nazi's gebruikten in 1936 de Olympische Zomerspelen in Berlijn voor propagandadoeleinden. Er waren ook plannen om Berlijn tot de wereldhoofdstad van het Germaanse Rijk (Germania) om te bouwen. Dit ging niet door als gevolg van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

In april 1945 vielen de troepen van de Sovjet-Unie Berlijn binnen. Straat voor straat moest de stad veroverd worden. Tienduizenden soldaten en burgers kwamen hierbij om het leven. Adolf Hitler pleegde op 30 april 1945 zelfmoord in een bunker onder Berlijn. Een paar dagen daarop capituleerde Duitsland.

Berlijn werd na afloop van de Tweede Wereldoorlog bezet door de geallieerde troepen van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Tijdens de Conferentie van Potsdam in 1945 werd Berlijn, net als de rest van Duitsland, in vier sectoren verdeeld: een Russische, een Amerikaanse, een Britse en een Franse. Berlijn werd zodoende het brandpunt van de Koude Oorlog. Al snel gingen de drie geallieerde sectoren (de Franse, Britse en Amerikaanse sector) meer samenwerken.

Op 24 juni 1948 blokkeerden de Sovjetautoriteiten de geallieerde sectoren met de hoop de hele stad te annexeren. Het was voor mensen uit de geallieerde sectoren verboden door de sector van de Sovjet Unie te reizen. Omdat de geallieerde sectoren als een eiland in de Sovjetsector lagen, was het niet mogelijk deze gebieden over land van goederen te voorzien. De geallieerden reageerden door een luchtbrug in te stellen: alle goederen die de stad nodig had werden met vliegtuigen aangevoerd. Op 12 mei 1949 werd de blokkade opgeheven.

In 1949 werden tevens de Bondsrepubliek Duitsland (hoofdstad Bonn) en de Duitse Democratische Republiek (DDR) opgericht. Oost-Duitsland (DDR) kreeg een communistische regering en Oost-Berlijn werd hoofdstad van de DDR. De drie geallieerde sectoren kregen een Westerse regering. De drie geallieerde sectoren in Berlijn vormden West-Berlijn.

Berlijnse Muur

Steeds meer DDR-burgers vluchtten naar West-Berlijn. Om deze vluchtelingenstroom tegen te houden besloten de Oost-Berlijnse autoriteiten in 1961 om West-Berlijn te omgeven met een muur. In de nacht van 13 augustus 1961 werd een grens opgetrokken rondom West-Berlijn. Als snel werden deze prikkeldraad versperringen vervangen door een muur. Iedereen die probeerde vanuit Oost-Berlijn naar West-Berlijn te vluchten, werd neergeschoten.

Door de politieke veranderingen in 1989, werd op 9 november 1989 de grens tussen Oost- en West-Berlijn geopend. Op 3 oktober 1990 werd Duitsland officieel herenigd en Berlijn werd weer de hoofdstad. In 1991 werd de beslissing genomen de regering naar Berlijn te verhuizen, wat in 1999 daadwerkelijk gebeurde.

[bewerk] Stadsbestuur

Berlijn is, evenals Hamburg en Bremen, een deelstaat (Bundesland) op zichzelf. De regering wordt gevormd door de senaat, die uit de Regierender Bürgermeister en maximaal acht senatoren bestaat. De leden van de regering worden gekozen door het Berlijnse parlement, het Abgeordnetenhaus. De zetel van de burgemeester en de senaat is het Rotes Rathaus vlakbij de Alexanderplatz.

Ieder district heeft een eigen burgemeester (Bezirksbürgermeister). De burgemeesters van de districten vormen de Rat der Bürgermeister, waarvan de Regierender Bürgermeister voorzitter is. Deze raad adviseert de senaat.

Bij de gebiedshervorming van 1 januari 2001 werd het aantal districten (Verwaltungsbezirke) van 23 naar 12 teruggebracht. De 12 districten zijn sindsdien:

Charlottenburg-Wilmersdorf (vroeger Charlottenburg, Wilmersdorf)
Friedrichshain-Kreuzberg (vroeger Friedrichshain, Kreuzberg)
Lichtenberg (vroeger Hohenschönhausen, Lichtenberg)
Marzahn-Hellersdorf (vroeger Marzahn, Hellersdorf)
Mitte (vroeger Wedding, Tiergarten, Mitte)
Neukölln
Pankow (vroeger Prenzlauer Berg, Weißensee, Pankow)
Reinickendorf
Spandau
Steglitz-Zehlendorf (vroeger Steglitz, Zehlendorf)
Tempelhof-Schöneberg (vroeger Tempelhof, Schöneberg)
Treptow-Köpenick (vroeger Treptow, Köpenick)

Zie ook de lijst van wijken in Berlijn

[bewerk] Toerisme

[bewerk] Bezienswaardigheden

Brandenburger Tor

Koepel Rijksdaggebouw

Alte Nationalgalerie

Siegessäule

Slot Charlottenburg

Berliner Dom

Potsdamer Platz

Ishtar Tor Pergamon Museum

Berlijn telt enkele mensen. Hieronder volgt een opsommingen van de belangrijkste:

Altes Stadthaus
Bahnhof Berlin Zoologischer Garten
Berlijnse Muur
Berliner Dom
Botanischer Garten Berlin
Brandenburger Tor
Checkpoint Charlie
Charité
Dierentuinen: Zoologischer Garten en Tierpark Friedrichsfelde
Fernsehturm: de 365 meter hoge televisietoren aan de Alexanderplatz.
Funkturm
Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche
Großer Tiergarten: grootste park in Berlijn.
Hauptbahnhof
Holocaustmonument
Humboldt-Universiteit
KaDeWe
Kanzleramt
Kreuzberg
Nieuwe Synagoge in de Oranienburger Straße: gebouwd rond 1860 met een grote gouden koepel.
Nikolaiviertel
Olympisch stadion
Potsdamer Platz met het Sony-Center en het DaimlerChrysler Quartier, beide sprekende voorbeelden van moderne architectuur.
Rathaus Schöneberg
Rijksdag
Siegessäule
Slot Charlottenburg
Sony-Center
Sowjetisches Ehrenmal (Tiergarten)
Sowjetisches Ehrenmal (Treptower Park)
Straße des 17. Juni

Palast der Republik: voormalig parlement DDR; wordt momenteel gesloopt.

[bewerk] Straten, pleinen

Bekende straten en pleinen in Berlijn zijn:

[bewerk] Musea

Op het Museumsinsel, een eiland in de Spree, bevindt zich een vijftal musea:

Alte Nationalgalerie
Altes Museum
Bodemuseum
Neues Museum
Pergamonmuseum (klassieke archeologie en archeologie uit het Midden-Oosten)

Andere musea in Berlijn:

[bewerk] Winkelen

Aan de Kurfürstendamm kan men uitgebreid winkelen. Exclusieve winkels van internationale modeontwerpers zijn te vinden in de zijstraten als de Fasanenstraße. Iets ten oosten van de Kurfürstendamm bevindt zich het Kaufhaus des Westens (KaDeWe). Internationale designmode is te vinden in de Friedrichstraße, in het Quartier 206 en de Galeries Lafayette. Ook is er de Arkaden aan de nieuwe Potsdamer Platz met een breed winkelaanbod. Aparte mode, extravagant en creatief design is er in de vele kleine boetiekjes rondom de Hackesche Höfe in Mitte en de Kastanienallee in Prenzlauer Berg. Aan de Straße des 17. Juni is een vlooienmarkt.

Rond kersttijd zijn er de Berlijnse kerstmarkten.

[bewerk] Uitgaansleven

Mitte

Berlijn geldt anno 2006 als de uitgaansstad van Europa. Er is geen door overheid vastgestelde sluitingstijd voor de horeca. Enkele zaken zijn zelfs 24 uur per dag geopend. Er zijn talloze cafés, restaurants, clubs, discotheken, cocktailbars, etc. Er is niet echt een uitgaanscentrum in de stad, wel zijn er concentraties van uitgaansgelegenheden. Een aantal uitgaansgebieden zijn:

Oranienburger Straße / Hackescher Markt
Kurfürstendamm (met de zijstraten)
Kollwitzplatz en overig Prenzlauer Berg
De wijk Friedrichshain.
Nollendorfplatz en omgeving (homoscene)
Oranienstraße en omgeving

Veel locaties zijn in het buitenkant niet of nauwelijks te herkennen als uitgaansgelegenheid. Een voordeel volgens velen is dat je juist in deze gelegeheden de autochtone Berlijner treft en minder toeristen. Ook zijn sommige clubs "mobiel", in die zin dat ze regelmatig van locaties wisselen. Zoals altijd geldt hier nog meer dat wat vandaag "in" is, morgen "uit" kan zijn. Maar ook geldt zoals altijd, dat met name de taxichauffeurs en vaak ook hotelreceptionisten, op de hoogte zijn van de laatste trends.

In het uitgaansleven van Berlijn is werkelijk alles aanwezig. De Lonely Planet beweert zelfs dat het hedonisme van de jaren '20 van de vorige eeuw terug is in de geest van het Berlijnse uitgaansleven.

[bewerk] Evenementen

MuseumsInselFestival 2006

[bewerk] Verkeer en vervoer

Berlijn kent een uitgebreid netwerk van openbaar vervoer. Naast regionale spoorverbindingen, heeft de stad een S-Bahn, een metro, tram en bussen.

Berlijn heeft drie luchthavens: Tegel, Tempelhof en Schönefeld.

[bewerk] Onderwijs

[bewerk] Sport

In Berlijn wordt ook een marathon gehouden. Bekend is het Olympiastadion (Berlijn). De voetbalclub van Berlijn is Hertha BSC Berlin.

In 1936 werden de Olympische Zomerspelen in de stad georganiseerd.

[bewerk] Bekende inwoners

[bewerk] Geboren in Berlijn

Max Ackermann, kunstschilder en lithograaf
Antje Buschschulte, zwemster
Drafi Deutscher, zanger, componist en muziekproducent
Marlene Dietrich, actrice en zangeres
Kurt Eisner, politicus
Joachim Fest, journalist en historicus
Nina Hagen, punk-zangeres
Gertrud Kolmar, dichteres
Dominic Monaghan, acteur
Erich Mühsam, schrijver en anarchist
Helmut Newton, fotograaf
Luci van Org, schrijfster en zangeres
Claudia Pechstein, schaatsster
Martin Pieckenhagen, voetballer
Jürgen Prochnow, acteur
Leni Riefenstahl, cineaste en fotografe
Marianne Rosenberg, zangeres
Nelly Sachs, schrijfster
Klaus Schulze, componist en musicus
Willi Stoph, politicus
Ludwig Tieck, schrijver
Alfred Wegener, meteoroloog en aardwetenschapper
Erik Zabel, wielrenner
Konrad Zuse, computerpionier

[bewerk] Gewoond in Berlijn

Armando, kunstenaar
Ben Bot, Nederlands minister
David Bowie, popmuzikant
Willy Brandt, bondskanselier
Nick Cave, muzikant
Albert Einstein, natuurkundige
Jakob Grimm, taalkundige en sprookjesverzamelaar
Werner Heisenberg, wis- en natuurkundige
Wilhelm Hillebrand, botanicus
Adolf Hitler, dictator
Jacko, beursgorilla
Emanuel Lasker, schaker
Marinus van der Lubbe, communist
Nena, zangeres
Cees Nooteboom, schrijver
Anton Pannekoek, astronoom en activist
Max Planck, natuurkundige
Franka Potente, actrice
Arthur Schopenhauer, filosoof
Ignatz Urban, botanicus
Paul Van Ostaijen, dichter
Billy Wilder, filmregisseur
Willem I van Nederland, koning

[bewerk] Externe links

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Berlin op Wikimedia Commons.

{{{afb_links}}}	Deelstaten van Duitsland		{{{afb_groot}}}
Baden-Württemberg - Beieren - Berlijn - Brandenburg - Bremen - Hamburg - Hessen - Mecklenburg-Voor-Pommeren - Nedersaksen - Noord-Rijnland-Westfalen - Rijnland-Palts - Saarland - Saksen - Saksen-Anhalt - Sleeswijk-Holstein - Thüringen			{{{afb_groot}}}

Categorieën: Berlijn | Duitse deelstaathoofdstad | Hoofdstad