Paris
Wikipedia(e)tik
|
Paris |
|||
|---|---|---|---|
| Frantziako Uhartea | |||
|
|||
| Izen ofiziala | Paris | ||
| Antolaketa
Estatua
Eskualdea Departamendua Barrutia |
Frantzia Frantziako Uhartea Paris (75) 20 barrutiko burua |
||
| Posta kodea | 75001-75020 eta 75116 75056 edo 75101-75116 (INSEE kodea) |
||
 |
|||
| Koordenatuak Garaiera Azalera Biztanleria Dentsitatea |
48° 51' 39´´ I - 02° 20' 43´´ E 33 m 10.540 ha = 105,40 km² 2.144.700 (2005) 20.330 bizt/km² |
||
| Sorrera | Parisii galiar herrixka | ||
| Herritarra | paristar | ||
| Alkatea | Bertrand Delanoë (PS) (2001-2008) |
||
| www.paris.fr | |||
Paris Frantziako hiriburua eta hiri nagusia da. Frantziako Uharteko eskualde-burua da. Halaber, Europar Batasuneko metropoli-barrutirik handiena da, Londonen aurretik.
Izena Parisii tributik dator. Bertako hiritarrak, paristarrak dira. Hiriak 2.142.800 biztanle zituen 2004an (20.330 bizt./km²), baina hirigune osoa kontuan hartuta, 2003an 9.854.000 biztanle zenbatu zituzten, munduko 21. metropolirik handiena izanda [1].
Sainte Geneviève da hiriko zaindaria, eta urtarrilaren 3an berarekin lotutako jai-eguna ospatzen dute.
Frantzia osoan hizkuntz ofizial bakarra frantsesa da. Hala ere, eta etorkinei esker, Paris-en bereziki hainbat hizkuntzataz mintzatzen da.
Eiffel Dorrea eraikin garrantzitsuena da, hiriaren ikur bihurtua.
Eduki-taula |
[aldatu] Geografia
Seine edo Sena ibaia Paris-en ardatz naturala da eta, alde bietan, hiria ondoko muinoek inguratzen dute:
- Eskuinaldeko ibai-ertzean: Montmartre (130 m), Belleville (128 m), Ménilmontant (108 m), Buttes-Chaumont (80 m), Passy (71 m) eta Chaillot (67 m).
- Ezkerraldeko ibai-ertzean: Montparnasse (66 m), Butte aux Cailles (62 m) eta Montagne Sainte-Geneviève (61 m).
[aldatu] Historia
- Kristo aurreko I. mendean, erromatarrek "Lutetia" deitzen zuten.
- 1789ko uztailaren 14an Frantziar Iraultza hasi zen, bertako Place de la Bastillen.
- 1871ko Pariseko Komuna
- 1889an Eiffel Dorrea inauguratu zuten.
- 1900ean Parisek Joko Olinpikoak lehenengo aldiz antolatu zituen.
- 1924an hiriak bigarren aldiz Joko Olinpikoak antolatu zituen.
- 1944ko abuztuaren 19an soldadu aliatuek hiria askatu zuten alemaniar naziengandik.
- 1968ko maiatzean ikasleek iraultza ezaguna burutu zuten "Quartier Latin" izeneko auzoan.
[aldatu] Banaketa administratiboa
Parisko hirigunea 20 "arrondissement" edo barrutitan banatuta dago, erdigunetik hasita (lehenengo arrondissement edo Halles-Louvre), erlojuaren orratzen arabera kanporantz kiribiltzen direnak.
[aldatu] Biztanleria
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 50.000 | 200.000 | 275.000 | 100.000 | 150.000 | 294.000 | 300.000 | 415.000 | 515.000 | 576.000 | 650.000 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 546.000 | 622.636 | 713.966 | 785.862 | 899.313 | 936.261 | 1.053.897 | 1.053.262 | 1.174.346 | 1.696.141 | 1.825.274 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 1.851.792 | 1.988.806 | 2.269.023 | 2.344.550 | 2.447.957 | 2.536.834 | 2.714.068 | 2.763.393 | 2.888.110 | 2.906.472 | 2.871.429 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 2.891.020 | 2.829.753 | 2.725.374 | 2.850.189 | 2.790.091 | 2.590.771 | 2.299.830 | 2.176.243 | 2.152.423 | 2.125.246 | 2.142.800 |
| Datuak: estimaketa 1801 baino lehen; errolda 1801 ondoren - Iturria: Frantsesezko Wikipedia | ||||||||||
[aldatu] Enparantzak
- Place de la Bastille.
- Place Charles-de-Gaulle (lehenago, Place de l'Étoile deituta): Erdian, Garaipen Arkua edo Arc de triomphe dago..
- Place de la Concorde: Bertan, Obelisko famatua dago.
- Place de Grève edo place de l'Hôtel-de-Ville.
- Place du Parvis-Notre-Dame: Bertan dago Notre Dame katedrala.
- Place des Pyramides: Erdian Jeanne d'Arc-en brontzezko estatua dago. Tuileries-eko lorategia gertu dago.
- Place de la République.
- Place Saint-Michel: Quartier Latin-en dago (6. arrond.).
- Place des Victoires (1.-2. arrond.).
- Place des Vosges (3.-4. arrond.).
[aldatu] Kaleak
- Champs-Élysées etorbidea (8. arrondissement): Ia 3 km-ko luzera dauka, La Concorde eta Charles de Gaulle plazak lotuz. "Ardatz historikoa" edo Axe historique izena hartzen du, hiriko leku enblematikoak konektatzen dituelako: Louvre-ko piramidea, Carrousel-eko Arc de Triomphe, Tuileries-eko lorategia, l'Obélisque, l'Arc de Triomphe eta l'Arche de la Défense modernoa.
Zinema, jatetxe, taberna eta denda ugari daude etorbidearen alde bietan. 1975etik, Tour de France txirrindulari lasterketa ezaguna bertan amaitzen da.
- Rue Fontaine: 9. arrondissement-ean.
- Rue des Martyrs: 9.-18. arrond.
- Rue de la Paix (2. arrond.): Ezaguna da bertan dauden bitxitegiengatik.
- Rue Saint-Denis (1.-2. arrond.): Hiriko zaharrenetarikoa da, erromatar inperioaren garaian eraikia baitago, hain zuzen ere.
- Boulevard Saint-Michel (5.-6. arrond.).
- Rue de Saint-Pétersbourg (8. arrond.).
- Rue de l'Université (7. arrond.).
[aldatu] Eraikin publikoak
- Eiffel Dorrea: 1889an inauguratuta, urte hartako Erakusketa Unibertsalerako. Webgune ofiziala
- Bihotz Sakratuaren Eliza edo Sacre Coeur.
- L'Arc de triomphe.
- Hôtel de Ville.
- L'hôtel des Invalides.
- Notre Dame katedrala.
- L'Opéra Garnier.
- L'Opéra Bastille.
- L'Opéra comique.
- Palais de Chaillot.
- Palais de Justice et Conciergerie.
- Palais Royal.
- Palais de Versailles.
[aldatu] Unibersitateak
- Université de Paris I - Panthéon-Sorbonne (web gunea).
- Université de Paris II - Panthéon-Assas (web gunea).
- Université de Paris III - La Sorbonne Nouvelle (http://www.univ-paris3.fr web gunea]).
- Université de Paris IV - Paris-Sorbonne (web gunea).
- Université de Paris V - René Descartes (web gunea).
- Université de Paris VI - Pierre et Marie Curie (web gunea).
- Université de Paris VII - Denis Diderot (web gunea).
- Université de Paris VIII - Vincennes-Saint-Denis (web gunea).
- Université Paris-Dauphine (lehenago, Université Paris IX): web gunea.
- Université de Paris X - Nanterre (web gunea).
- Université de Paris XI - Paris Sud (web gunea).
- Université de Paris XII - Paris-Val-De-Marne (web gunea).
- Université de Paris XIII - Paris Nord (web gunea).
- Université de Marne la Vallée.
- Université de Cergy-Pontoise.
- Université d'Evry-Val d'Essonne.
- Université de Versailles Saint-Quentin-En-Yvelines.
[aldatu] Parkeak
- Parc de Belleville.
- Parc de Bercy.
- Le bois de Boulogne.
- Parc Georges Brassens.
- Parc des Buttes-Chaumont.
- Parc André Citroën.
- Jardin du Luxembourg.
- Champ-de-Mars (7. arrond.): Eiffel Dorrea eta Eskola militarraren artean dago.
- Parc Monceau.
- Parc Montsouris.
- Jardin des Tuileries.
- Parc de la Villette.
- Le bois de Vincennes.
[aldatu] Garraioak
- Metroa: 16 linea, 200 kilometro eta 297 geltoki.
- RER (Réseau Express Régional): A, B , C, D. E eta F Lineak.
Loturak:
[aldatu] Geltokiak
- Charles de Gaulle Aireportua.
- Châtelet - Les Halles.
- La Défense.
- Gare de Lyon.
- Gare du Nord.
- Orly Aireportua.
- Versailles.
- Orsay-Ville.
[aldatu] Beste leku batzuk
- Paris Webcam !
- Pariseko Eskual Etxea - La Maison Basque de Paris: Avenue Gabriel Peri, 59.
