Praag

Praha

Taal:	{{{talen}}}
Hoofdstad:	Praag
Deel van:	Tsjechië
Religies:	rooms-katholiek
Oppervlakte:	496 km²
Inwoners: – Dichtheid:	1.169.106 2357   inw/km²
Tijdzone:	UTC +1
Regionale feestdag:	-
Volkslied:	-
{{{bron}}}
President:	{{{president}}}
Gouverneur:	{{{gouverneur}}}
Internetextensie:	{{{tld}}}
Website: {{{website}}}

Praag (Tsjechisch: Praha; Duits: Prag) is de hoofdstad van Tsjechië en vormt tevens een Tsjechische regio. Voordien was het de hoofdstad van Tsjechoslowakije.

[bewerk] Geografisch

Praag telt anno 2006 1.170.000 inwoners, en heeft een oppervlakte van 496 km². Er heerst, net zoals in de rest van het land, een landklimaat. In de zomer is het er heet (in juli gemiddeld 32°), en de winters zijn er koud en lang. Praag ligt vrijwel centraal in het land aan de Vltava, oftewel de Moldau, zoals de rivier in het Duits heet. Praag is gelegen op heuvels, op een hoogte van gemiddeld 187 m.

[bewerk] Geschiedenis

Reeds in 880 werd er in Praag een burcht gesticht door hertog Bořivoj van de dynastie der Premysliden. Deze burcht lijkt echter helemaal niet op de huidige Praagse burcht. Het is onder andere via deze dynastie dat het christendom tot in deze streken komt.

In de 10e eeuw werden de funderingen gelegd van de St.-Vitus-rotonde en de burcht Vyšehrad. In de 12e eeuw (1172) werd de eerste stenen brug gebouwd over de Moldau, zijnde de Judith-brug. Deze stortte echter in 1341 in tijdens overstromingen. Gedurende 16 jaar bleven de beide oevers gescheiden.

In de 13e eeuw werden de Oude Stad (1231) en de Kleine Zijde (1257) gesticht.

Gedeelte van de stad Praag

De 14e eeuw was voor Praag een Gouden Eeuw. In deze eeuw heeft veel van de pracht van de stad zijn oorsprong. In 1320 werd het gebied rond de burcht omgedoopt tot Hradcany, oftewel ‘Burchtgebied’. Het oude stadhuis, waar nu enkele restaurants en een taveerne gevestigd zijn, werd in 1338 gebouwd. De Judith-brug stortte in deze eeuw weliswaar in, maar in 1357 werd begonnen met de bouw van de Karelsbrug (Karlův most). De Nieuwe Stad werd in 1348 gesticht, en in hetzelfde jaar werd de Karelsuniversiteit gesticht door Karel IV. Er werd begonnen met de bouw van de St.-Vitus-kathedraal. De stad telde toen ongeveer 40.000 inwoners en behoorde daarmee tot de grootste steden van Europa.

Ten gevolge van de Hussietenoorlogen (1419 – 1437) werden vele historische monumenten vernietigd, en de burcht raakte in verval.

De 16e eeuw maakte Praag een enorme bloei mee, die men ook wel kan aanduiden als een Gouden Eeuw. De burcht werd heropgebouwd in renaissance-stijl, en er werden delen aan toegevoegd, waaronder de tuinen. Op het eind van deze eeuw verhuisde de koning, Rudolf II, weer naar Praag, na een afwezigheid van 57 jaar. Praag werd het centrum van de wetenschap, en kreeg de bijnaam ‘Magisch Praag’. Onder de wetenschappers die in die periode naar Praag kwamen, behoorde onder andere Johannes Kepler. De stad had toen 80.000 inwoners, een aantal dat zij pas twee eeuwen later weer opnieuw zou bereiken.

In de 17e eeuw kende Praag opnieuw onrust. De protestanten kwamen in opstand in 1618. Nadat ze in 1620 verslagen werden, begon een donkere periode. Praag verloor aan belang, en de burcht raakte weer in verval.

Het huidige Praag ontstond in 1784, toen vier stadjes werden verenigd door Jozef II:

• Hradcany (Hradschin), de burchtwijk op de linkeroever van de Moldau
• Malá Strana (Kleinseite), de Kleine Zijde, ten zuiden ervan
• Staré Město (Altstadt), de Oude Stad, op de rechteroever van de Moldau, en
• Nové Město (Neustadt), de Nieuwe Stad, ten zuidoosten van de Oude Stad.

Wolfgang Amadeus Mozart bezocht Praag in die tijd enkele malen. Zijn opera Don Giovanni had hier zijn première.

Onder de industriële revolutie van de 19e eeuw kende Praag een bloeiperiode. Een spoorweglijn werd in 1845 geopend, en de groeiende industrie in de stad trok de mensen aan. Een volksverhuizing kwam op gang. Onder andere de Josefov-wijk werd in 1850 aan de stad toegevoegd. Net als andere gebieden in die tijd kende Praag een opleving van nationalisme, in 1848 brak een revolutie uit tegen de Oostenrijkse overheersing.

In 1868 werd het nationale theater geopend, en in 1890 het nationaal museum.

In 1918 viel het polyetnische Oostenrijk-Hongarije uiteen. Praag werd de hoofdstad van een onafhankelijk Tsjechoslowakije. Tijdens het interbellum onderhield Praag nauwe banden met Parijs.

In 1921 en 1996 vonden in Praag het Universeel Esperantocongresen plaats. Tijdens die van 1996 werd het Manifest van Praag gespresenteerd.

In de Tweede Wereldoorlog werden vrijwel alle Praagse joden, ongeveer 77.000 mensen, gedeporteerd.

In mei 1945 wisten de inwoners van Praag zichzelf te bevrijden van de nazi's tijdens een gewapende opstand die werd ondersteund door een pantserdivisie van het Russisch Bevrijdingsleger (ROA) dat tot dan toe aan Duitse zijde had gevochten. Nadat de strijd gestreden was trok het Rode Leger de stad binnen.

Praag kwam ongeschonden door vele oorlogen, waaronder de Tweede Wereldoorlog, waardoor de stad bijzonder rijk is aan architectuur uit verschillende stijlperioden: gotiek, barok, jugendstil, kubisme e.a. De stad dankt aan deze rijkdom haar bijnaam Zlatá Praha of Zlaté Město: Gouden Praag of Gouden Stad. Een andere bijnaam is Stad van de Honderd Torens.

Bij de eerste verkiezingen na de oorlog werden de communisten met 38% de grootste partij van het land. In een staatsgreep in 1948 grepen ze de macht in Tsjechoslowakije.

Alexander Dubček streefde in 1968 een communisme met een menselijk gezicht na. Dat humane socialisme kwam tot een hoogtepunt in de Praagse Lente. De Russische troepen, samen met troepen van vier andere leden van het Warschaupact, vielen Tsjechoslowakije binnen, en maakten op 21 augustus 1968 een einde aan de Praagse lente. De Tsjechen en Slowaken moesten tot 1989 wachten vooraleer de Fluwelen Revolutie een einde maakte aan het communisme in hun land. Op 1 januari 1993 viel het land uiteen in Tsjechië en Slowakije. Praag is sindsdien de hoofdstad van de nieuwe Tsjechische Republiek.

[bewerk] Toerisme

Gezicht op Praag

De wisseling van de wacht bij het paleis in Praag trekt altijd veel toeristen.

Het astronomisch uurwerk. Ieder uur bewegen de poppetjes, en komen achter de luikjes boven het uurwerk de apostelen voorbij.

Tynkerk

Kruittoren

Karelsbrug

Zicht op Praag (westoever). Op de heuvel ligt de burcht met de St. Virtuskathedraal.

Momenteel is Praag een toeristische trekpleister. Voor de toeristen zijn er vele (oude en nieuwe) bezienswaardigheden, grote winkelstraten, en daarnaast komen velen om in de voetsporen te treden van één van Praags bekendste inwoners: de schrijver Franz Kafka.

Met de auto is Praag gemakkelijk bereikbaar. Daarnaast is er een vliegveld, en kan men de stad per (nacht)trein of touringcar bereiken. De binnenstad zelf is wat minder geschikt voor autoverkeer, maar het netwerk van trams en metro functioneert prima.

[bewerk] Bezienswaardigheden

• Oude raadhuis met astronomisch uurwerk.
• Tynkerk.
• Nationaal Museum, vooral voor liefhebbers van mineralen, fossielen en opgezette dieren. Er is ook een grote collectie meteorieten.
• Karelsbrug. Het drukste punt van Praag met stalletjes van kunstenaars en handelaren aan weerszijden.
• St.-Nicolaasdom
• St.-Niklaaskerk
• Loretto-klooster
• Strahov-klooster en haar bibliotheek
• De Praagse burcht aan de westzijde van de Moldau op een heuvel gelegen. Vandaar een prachtig uitzicht op de Moldau en de vele bruggen. In deze burcht staat eveneens de bekende Sint-Vituskathedraal.
• Wenceslasmonument en dicht daarbij het monument voor Jan Palach.
• De oude joodse wijk met veel jugendstil-gebouwen en indrukwekkende oude synagogen. In de Pinkassynagoge zijn de namen van de meer dan 77.000 Tsjechische joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd en vermoord in de muren gegraveerd. De joodse begraafplaats(12.000 graven, 144.000 overledenen) laat zien hoe zuinig men moest omgaan met grondgebruik in het getto van destijds. Het joods museum ligt in de joodse wijk verspreid over verschillende synagogen, waaronder de oudste synagoge van Centraal-Europa, de Oud-Nieuw ofwel Staranova-synagoge, die nog in gebruik is door de Joodse Gemeente van Praag. De Jubileumsynagoge in de Jeruzalemska-straat, vlakbij het centraal station, behoort niet tot het museum, maar is wel een bijzonder mooi gebouw.
• Het Strahovstadion, met plaats voor 220.000 bezoekers het grootste stadion ter wereld.

[bewerk] Leuk om te bezoeken

• Het Gouden Straatje: een klein straatje binnen de burcht, het wordt zo genoemd omdat er destijds alchemisten zouden hebben gewoond die goud konden maken. Volgens de legende woonden er goudsmeden en alchemisten. Franz Kafka verbleef gedurende twee maanden in het huisje nummer 22 en zijn werk ligt meertalig in de etalage. En in een huisje dat nu niet meer bestaat heeft de dichter en Nobelprijswinnaar Jaroslav Seifert gewoond. Het straatje kent daarnaast veel pittoreske huisjes die tegenwoordig vooral gebruikt worden voor souvenirwinkeltjes. In een aantal huisjes zijn nu musea gevestigd, onder meer met allerlei harnassen en wapens uit de Middeleeuwen.
• Petrin-heuvel: een heuvel met een park waarvan je een goed uitzicht over de stad hebt. Op deze heuvel staat een uitzichttoren die qua vorm aan de Eiffeltoren doet denken, en ook evenhoog is! Tenminste, men rekent de heuvel waar de 65 meter hoge toren op staat wel mee... Wie de stad vanuit de toren wil bezichtigen dient daarvoor 299 treden te bestijgen, of de kabelbaan te nemen.
• Café Slavia: vroeger kwam hier de Praagse intelligentia en kunstenaarswereld. Tegenwoordig heeft het wat van z'n allure verloren, maar het is nog steeds een stijlvolle plek om iets te drinken.
• Café U Fleků: Een café dat zijn eigen bier brouwt dat uitsluitend hier geschonken wordt.
• Vesting Vyšehrad met hoge muren en poorten.

[bewerk] Cultuur

[bewerk] Musea

• Nationaal Museum
• Joods Museum
• Mucha Museum

[bewerk] Bekende inwoners

[bewerk] Geboren in Praag

• Rabbi Löw (ca. 1525), rabbi, talmoedkenner en filosoof
• Bernhard Bolzano (5 oktober 1781), wiskundige, theoloog, filosoof, logicus
• Wilhelm Steinitz (17 mei 1836), Oostenrijks schaker
• Karl Kautsky (18 oktober 1854), politiek filosoof
• Emil Orlik (21 juli 1870), schilder, etser en lithograaf
• Franz Kafka (3 juli 1883), Duits schrijver
• Max Brod (27 mei 1884), schrijver
• Jaroslav Heyrovský (20 december 1890), wetenschapper
• Jaroslav Drobný (12 oktober 1921), tennisser en ijshockeyer
• Václav Havel (5 oktober 1936), schrijver en president van Tsjechoslowakije en Tsjechië
• Madeleine Albright (15 mei 1937), Amerikaans politica
• Václav Klaus (19 juni 1941), president van Tsjechië
• Jan Kodes (1 maart 1946), tennisser
• Martin Šimek (7 november 1948), Tsjechisch-Nederlands tenniscoach, presentator, cartoonist en columnist
• Martina Navrátilová (18 oktober 1956), tennisster
• Alex Baumann (21 april 1964), zwemmer
• Petr Korda (23 januari 1968), tennisser
• Jan Koller (30 maart 1973), voetballer
• Ondrej Sosenka (9 december 1975), wielrenner
• Klára Koukalová (24 februari 1982), tennisster
• Ivo Minar (21 mei 1984), tennisser

[bewerk] Gewoond in Praag

• Tycho Brahe (Knudstrup, 14 december 1546), Deens astronoom
• Jacobus Gallus (Ribnica, 31 juli 1550), Sloveens componist
• Wolfgang Amadeus Mozart (Salzburg, 27 januari 1756), componist
• Christian Doppler (Salzburg, 29 november 1803), Oostenrijks wis- en natuurkundige
• Matija Majar (Wittenig bei Görtschach, 7 februari 1809), Sloveens priester, etnograaf en taalkundige
• Ernst Mach (Chirlitz, 18 februari 1838), Oostenrijks natuurkundige en filosoof
• Leos Janácek (Hukvaldy, 3 juli 1854), componist
• Anton Rintelen (Graz, 15 november 1876), Oostenrijks politicus
• Albert Einstein, (Ulm, 14 maart 1879), Duits/Zwitsers/Amerikaans natuurkundige
• Babrak Karmal (Kamari, 6 januari 1929), president van Afghanistan

[bewerk] Fotogalerij

• Fotogalerij Praag

{{{afb_links}}}	Grootste steden van Tsjechië		{{{afb_groot}}}
Brno - České Budějovice - Chomutov - Děčín - Frýdek-Místek - Havířov - Hradec Králové - Jablonec nad Nisou - Jihlava - Karlsbad (Karlovy Vary) - Karviná - Kladno - Liberec - Mladá Boleslav - Most - Olomouc - Opava - Ostrava - Pardubice - Pilsen (Plzeň) - Praag (Praha) - Přerov - Prostějov - Teplice - Ústí nad Labem - Zlín

{{{afb_links}}}	Regio's van Tsjechië		{{{afb_groot}}}
Hradec Králové - Karlsbad - Liberec - Midden-Bohemen - Moravië-Silezië - Olomouc - Pardubice - Pilsen - Praag - Ústí nad Labem - Vysočina - Zlín - Zuid-Bohemen - Zuid-Moravië

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Praha op Wikimedia Commons.