New York City

Coördinaten:
40° 43' 35" NB 73° 50' 36" WL

New York City Staat New York County Oppervlakte  - Totaal  - Land  - Water 1214  km² (14e) 785,2   km² 428,8  km² Bevolking  - Totaal (2000)  - Dichtheid 8.008.278   (1e) 10199  inw/km² Coördinaten Bron: Volkstelling 2000, www.census.gov

Panorama vanaf het bovenste plateau van het "Top of the Rock" observatieplatform op het dak van Rockefeller Center, uitziend in zuidelijke richting.

Satellietfoto van New York

De skyline van New York

Manhattan in 1942

Portaal New York City

New York City (officieel City of New York) is de grootste stad van de Verenigde Staten van Amerika en is gelegen in de staat New York. Ze vormt een centrum van internationale handel, politiek, communicatie, muziek, mode en cultuur. Met een ongekende hoeveelheid aan hoogstaande musea, galerijen, podia, media, internationale corporaties en groothandels geldt New York City, naast Londen, Parijs en Tokio, als een van de belangrijkste vier wereldsteden.

Inhoud 1 Geschiedenis 2 Bevolking 2.1 Demografie 3 Indeling 4 Bruggen 4.1 Brooklyn Bridge 4.2 Andere bruggen 5 Economie 6 Sport en cultuur 6.1 Sport-evenementen 6.2 Cultureel centrum 7 Musea 8 Kerken 9 Bezienswaardigheden 9.1 Het Vrijheidsbeeld 9.2 Empire State Building 9.3 Central Park 9.4 Times Square 9.5 Rockefeller Center 9.6 United Nations Plaza 9.7 South Street Seaport 9.8 Ellis Island 9.9 Uitgaansgelegenheden 9.10 Eten en drinken 9.11 Winkelen 9.12 Bekende winkelstraten 9.13 Madison Square Garden 9.14 Charedisch (ultra-orthodox) joodse wijken 10 Verkeer en vervoer 10.1 Openbaar vervoer 11 Geboren 12 Zustersteden 13 Gerelateerde onderwerpen 14 Externe links

[bewerk] Geschiedenis

New York behoorde vroeger aan de Nederlanders. In 1625 arriveerde een Nederlands schip van de West-Indische Compagnie bij het eiland Manhattan in New York. Zij wilden de bonthandel van deze compagnie in de Hudson-vallei beschermen. Ze noemden de plaats Nieuw Amsterdam. In 1628 kocht Peter Minuit Manhattan van de Indianen voor snuisterijen ter waarde van 60 gulden. In 1664 viel Nieuw Amsterdam in de handen van de Engelsen, die het New York noemden naar de hertog van York. In 1673 had Nederland het weer even in bezit maar al gauw nadat ze de naam veranderden in "Nieuw-Oranje" werd het definitief overgedragen aan de Britten bij de Vrede van Westminster in 1674.

[bewerk] Bevolking

New York City, gelegen in de staat New York, heeft een bevolking van 8 miljoen mensen op een oppervlakte van 800 km² en vormt het hart van de New York Metropolitan Area, een van de grootste agglomeraties ter wereld met een bevolkingsaantal van meer dan 22 miljoen. New York City bestaat eigenlijk uit vijf stadsdelen ("boroughs"): Brooklyn, the Bronx, Manhattan, Queens en Staten Island - waarvan ieder op zich al een grote stad had kunnen zijn.

In de stad woont een groot aantal immigranten uit meer dan 180 landen waarmee het een van de meest kosmopolitische plaatsen op aarde is. De grootste groepen zijn Joden, Italianen, Chinezen, Latino's, Ieren en Afro-Amerikanen. Velen uit Azië zijn gevestigd in Chinatown op Manhattan. Veel mensen uit de Verenigde Staten zelf worden door New York City aangetrokken vanwege zijn cultuur, energie, kosmopolitanisme en door hun hoop het te kunnen gaan maken in de Big Apple. Burgemeester is Michael Bloomberg.

[bewerk] Demografie

Van de bevolking is 11,7 % ouder dan 65 jaar en bestaat voor 31,9 % uit eenpersoonshuishoudens. De werkloosheid bedraagt 5,7 % (cijfers volkstelling 2000).

Ongeveer 27 % van de bevolking van New York City bestaat uit hispanics en latino's, 26,6 % is van Afrikaanse oorsprong en 9,8 % van Aziatische oorsprong.

Het aantal inwoners steeg van 7.322.564 in 1990 naar 8.008.278 in 2000.

[bewerk] Indeling

New York is ingedeeld in vijf stadsdistricten: The Bronx, Queens, Brooklyn (Kings County), Manhattan (New York County), waarin onder andere de wijk Harlem ligt en Staten Island.

Het eiland Manhattan is het centrum van de wereldstad New York geworden. Het wordt door drie rivieren omringd: de Hudson in het westen, de East River in het oosten, en in het noorden de Harlem River, die het van de Bronx scheidt. Manhattan is door bruggen en tunnels verbonden met Brooklyn, Queens, en de Bronx, en ook met de staat New Jersey aan de andere oever van de Hudson.

Op Manhattan zijn diverse stadsdelen. Dit zijn soms kleine dorpjes in een grote stad. Zoals o.a.:

• Greenwich Village
• China Town
• Little Italy
• SoHo - kort voor "South of Houston" (Street)
• Tribeca - kort voor "Triangle below canal" (Street)

[bewerk] Bruggen

[bewerk] Brooklyn Bridge

De Brooklyn Bridge, voltooid in 1883, was 's werelds eerste stalen hangbrug en 20 jaar lang ook de langste. De brug was de eerste verbinding tussen Manhattan en de in die tijd nog afzonderlijke stad Brooklyn.

[bewerk] Andere bruggen

• Manhattan Bridge
• Williamsburg Bridge
• Broadway Bridge
• George Washington Bridge
• City Island Bridge
• Bayonne Bridge
• Verrazano-Narrows Bridge

[bewerk] Economie

New York is het belangrijkste centrum van de Amerikaanse zakenwereld. De belangrijkste aandelenbeurs van de wereld is hier gevestigd, de New York Stock Exchange, maar ook de NASDAQ beurs, waar veel in nieuwere bedrijven gehandeld wordt. Wall Street is het financiële centrum van Manhattan.

De stad werkt als een enorme motor voor de internationale economie. Er zijn meer hoofdkantoren van Fortune 500 bedrijven dan waar dan ook in de Verenigde Staten.

Toerisme is ook een belangrijke bron van inkomsten voor New York. In 2003 waren er 37.8 miljoen bezoekers, waarvan 4,8 miljoen uit het buitenland (bron: New York Convention & Visitors Bureau).

[bewerk] Sport en cultuur

Honkbal is een zeer populaire sport in de Verenigde Staten, een heel bekend team is de New York Yankees met hun bekende Yankee Stadium. Voor basketbal is er ook veel interesse en een van de populairste teams zijn de Knicks Een andere sport die ook zeer populair is in de Verenigde Staten is American Football. In New York hebben ze 2 prof teams, the Giants en the Jets.

[bewerk] Sport-evenementen

• De marathon van New York trekt vele enthousiaste lopers.
• US Open Tennis
• Paralympics 1984. International Games for the Disabled 1984, Nassau County

New York werd door jazzmusici ook wel The Big Apple genoemd, omdat de stad een hele opgave was om als muzikant te veroveren en je naam er te vestigen.

[bewerk] Cultureel centrum

• Broadway
• Carnegie Hall
• New York Philharmonic Orchestra
• Lincoln Center
• Metropolitan Opera House
• New York State Theatre
• Thies state home

[bewerk] Musea

In New York zijn zeer veel musea. De bekendste zijn:

• Metropolitan Museum of Art
• Guggenheim Museum
• Museum of Modern Art
• Frick collection
• Brooklyn Museum
• Whitney Museum of American Art
• American Museum of Natural History
• Intrepid Sea-Air-Space Museum
• Old Merchant's House
• Museum of the City of New York
• New York Botanical Garden

[bewerk] Kerken

• Saint Patrick's Cathedral
• St. Thomas Church
• Trinity Church

[bewerk] Bezienswaardigheden

[bewerk] Het Vrijheidsbeeld

Een van de bekendste bezienswaardigheden van New York is het Vrijheidsbeeld. Het Vrijheidsbeeld is 93 meter hoog en weegt 225 ton. Vanaf de ingang tot de top is het 354 treden klimmen. Het is ontworpen door Frederic Auguste Bartholdi, een Franse beeldhouwer.

Het was een geschenk van de Fransen aan het Amerikaanse volk en is overal ter wereld een vrijheidssymbool. Op 28 oktober 1886 werd het officieel door President Cleveland onthuld. In 1986 werd het gerestaureerd. Deze actie kostte rond de 70 miljoen euro. Ook de originele toorts, die was verroest, werd toen vervangen door een nieuwe. De vlam is bedekt met 24-karaats bladgoud.

[bewerk] Empire State Building

Een ander beroemd gebouw is het Empire State Building. De bouw begon 17 maart 1930 en 1 mei 1931 was de officiële opening, een supersnelle oplevering voor die tijd. Als bezoeker kan je rondlopen (ook buiten) op de 102e verdieping waar je bij helder weer een uitzicht hebt van vele kilometers. Je staat dan op 381 meter hoogte. De top van de antenne ligt op 443 meter. Het geraamte bestaat uit 60.000 ton staal, heeft 6500 ramen en er zijn 10 miljoen bakstenen gebruikt. Er werken 18.000 mensen in deze wolkenkrabber en trekt jaarlijks 3 tot 4 miljoen bezoekers.

Een bijzonder aspect van het gebouw zijn de 73 liften met een snelheid van 183 tot 427 meter per minuut. Op deze manier kunnen ze 80 verdiepingen in 45 seconden overbruggen. Het gebouw bestaat grotendeels uit kantoren, appartementen en op de onderste verdiepingen winkelgelegenheden. Na de terroristische aanslagen op 11 september 2001, waarbij het World Trade Center werd vernietigd, is deze wolkenkrabber opnieuw het hoogste gebouw van New York.

[bewerk] Central Park

Central Park is het bekendste park van New York en misschien ook wel van Amerika. Het park strekt zich uit van 59th tot 110th Street en heeft een totale oppervlakte van maar liefst 341 hectare. Meer dan 20 miljoen mensen bezoeken jaarlijks het park. Het duurde 16 jaar om het park te bouwen, in 1965 werd het officieel een historisch monument en in 1974 een New York City monument.

[bewerk] Times Square

Times Square is de naam van een plein waar Broadway de 42e straat kruist. Op alle gevels rond het plein zijn er indrukwekkende lichtreclames aangebracht. Ook de wijk rond het plein wordt Times Square genoemd.

[bewerk] Rockefeller Center

Hier staat een gouden standbeeld met fonteinen. In de winter is hier een ijsbaan en staat er een enorme kerstboom. Het centrum bestaat uit het centraal gelegen GE Building, tevens ook het hoogste van het Rockefeller Center, met er omheen verschillende andere gebouwen. De gebouwen van het hele complex zien er allemaal hetzelfde uit. Vanop het dak van het GE Building ('Top of the Rocks' genaamd) heeft men een prachtig uitzicht over de metropool.

Rockefeller Center bestaat uit:

• Radio City Music Hall
• General Electric Building
• Rainbow Room

[bewerk] United Nations Plaza

Hier staat het hoofdgebouw van de Verenigde Naties. Voor het gebouw wapperen de vlaggen van de 192 lidstaten. Het bestaat uit:

• Secretariat Building
• General Assembly
• Conference Building

In het kantoor zit een kantoor van Universala Esperanto-Asocio.

[bewerk] South Street Seaport

Dit kadecomplex ligt bij South Street en Fulton Street. Er is een vismarkt (Fulton Fish Market) en diverse (vis)restaurants en de Marketplace.

• Titanic Memorial Lighthouse
• Pier 15, 16 en 17

[bewerk] Ellis Island

Ellis Island deed dienst als immigratiepost. Circa 17 miljoen mensen zijn hier voorbij gekomen. Tegenwoordig is Ellis Island een museum. In 1965 werd Ellis Island een onderdeel van het Statue of Liberty National Monument en in 1976 werd het opengesteld voor het publiek. Het huidige Ellis Island National Monument wordt door zo'n 2 miljoen mensen per jaar bezocht.

[bewerk] Uitgaansgelegenheden

In New York zijn zeer veel mogelijkheden om je te vermaken. New York wordt ook wel 'de stad die nooit slaapt' genoemd. De uitgaansmogelijkheden zijn enorm. Men kan naar het theater, opera, dans, muziek, bioscoop en cabaret. Er zijn veel bars, cafés zoals Hard Rock Café en nachtclubs. Broadway is de belangrijkste uitgaansstraat waar veel musicaltheaters zijn.

[bewerk] Eten en drinken

In New York zijn vele soorten eetgelegenheden, van een ontbijtbar tot een van de vele bistro's, cafés, restaurants, Amerikaans of buitenlands, van goedkoop tot heel chic. De restaurants Jean-Georges, Le Bernardin, Per Se en Alain Ducasse (Essex House) zijn in de Michelingids van Noord-Amerika (2005) bekroond met drie sterren. Bekend zijn ook de diverse ketens van fast food restaurants zoals McDonald's, Burger King, Pizza Hut en Kentucky Fried Chicken. Ook een Hotdog en een Coca-Cola zijn overal verkrijgbaar. Zie ook Amerikaans gerecht.

[bewerk] Winkelen

Op het gebied van de mode van eenvoudig tot haute-couture en parfums moet je ook in New York zijn. De enorme hoeveelheid winkels in New York, vooral in het centrum, bestaat uit:

• warenhuizen (de bekendste zijn Macy's, Bergdorf Goodmann, Bloomingdales, Saks Fifth Avenue
• winkelcentra, Manhatten Hall, Trump Towers
• vele soorten winkels zoals onder andere voor kleding, schoenen, accessoires, boeken, muziek, parfums, delicatessen, huishouden, woninginrichting, kinderen, antiek, papier- en tekenmateriaal etc.
• boetieks,
• supermarkten
• markten

De meeste winkels gaan om 9 uur open. Zaterdag is een drukke dag. Op zondag is veel open, met name de grote winkels.

[bewerk] Bekende winkelstraten

Bekende winkelstraten in New York zijn:

• Fifth Avenue
• Broadway
• 57th Street
• 34th Street
• Madison Avenue

[bewerk] Madison Square Garden

Deze verzameling van 4 arena's waarvan 'The Garden' de bekendste is, gelegen op 4 Pennsylvania Plaza, is onder meer de thuishaven van:

• New York Knicks, NBA
• New York Rangers, NHL

[bewerk] Charedisch (ultra-orthodox) joodse wijken

New York telt ruim een miljoen joodse inwoners. Een aanzienlijk deel is charedisch (ultra-)orthodox. Een bezoek aan hun wijken kan een interessante afleiding zijn. De voornaamste joodse wijk in het centraal deel van de stad is Borough Park (vaak ingekort tot 'Boro Park').

[bewerk] Verkeer en vervoer

New York heeft drie grote luchthavens: John F. Kennedy International Airport, LaGuardia Airport en Newark Airport. De laatste ligt aan de andere kant van de rivier de Hudson in New Jersey. Er zijn vliegverbindingen met vele Amerikaanse steden zoals Washington, Miami, San Francisco, Los Angeles. Ook heeft New York directe vliegverbindingen met luchthavens in Europa, Zuid-Amerika en Azië.

Ook binnen de stad wordt gebruikgemaakt van helikopters zowel zakelijk als toeristisch. Ook zijn er veel taxi's in New York.

[bewerk] Openbaar vervoer

New York beschikt over een goed openbaar netwerk. Naast een uitgebreide busdienst rijdt er een Metro van New York. Het autoverkeer is erg druk.

[bewerk] Geboren

• Martin Van Buren (5 december 1782-1862), president
• John Torrey (1796-1873), botanicus
• James Roosevelt Bayley (23 augustus 1814), aartsbisschop van Baltimore
• Theodore Roosevelt (27 oktober 1858-1919), president
• Billy The Kid (23 november 1859-1881), crimineel
• Eleanor Roosevelt (11 oktober 1884-1962), First Lady
• Ira Gershwin (6 december 1896-1983), tekstschrijver
• George Gershwin (26 september 1898-1937), componist en tekstschrijver
• Al Capone (17 januari 1899-1947), gangster
• Humphrey Bogart (23 januari 1899-1957), acteur
• Estée Lauder (1 juli 1906-2004), zakenvrouw
• Opilio Rossi (14 mei 1910), Italiaans curiekardinaal
• Joseph Barbera (24 maart 1911-2006), producent, regisseur en tekenaar van tekenfilms (o.a. The Flintstones)
• Bill Miller (3 februari 1915-2006), pianist
• Mickey Spillane (9 maart 1918-2006), acteur en schrijver
• Richard Feynman (11 mei 1918-1988), natuurkundige
• Mickey Rooney (23 september 1920), acteur
• Dorothy Truscott (3 november 1925-2006), bridgespeelster
• Chaim Potok, (17 februari 1929-2002), rabbijn en schrijver
• Gregory Corso (26 maart 1930-2001), dichter
• Immanuel Wallerstein (28 september 1930), socioloog
• Robert Donner (27 april 1931-2006), acteur
• Donald Jones (24 december 1932-2004), Amerikaans-Nederlands danser, acteur en zanger
• Susan Sontag (16 januari 1933-2004), schrijfster en politiek activiste
• Harold Kushner (1935), rabbijn en schrijver
• Woody Allen (1 december 1935), regisseur en acteur
• Alan Alda (28 januari 1936), acteur
• Sal Mineo (10 januari 1939-1976), acteur
• James Caan (26 maart 1939), acteur
• Al Pacino (25 april 1940), acteur
• Barbra Streisand (24 april 1942), zangeres en actrice
• Susan Sullivan (18 november 1942), actrice
• Robert De Niro (17 augustus 1943), acteur
• Joe Dassin (5 november 1938-1980), Amerikaans Franstalig zanger
• Kareem Abdul-Jabbar (16 april 1947), basketballer
• Johnny Ramone (8 oktober 1948-2004), gitarist
• Zoë Wanamaker (13 mei 1949), actrice
• Sigourney Weaver (8 oktober 1949), actrice
• Donna Lynton (1 januari 1951), zangeres
• Christopher Reeve (25 september 1952-2004), acteur, regisseur en schrijver
• Loretta Schrijver (16 mei 1956), Nederlands televisiepresentatrice
• Steve Buscemi (13 december 1957), acteur
• Anna Politkovskaja (30 augustus 1958-2006), Russisch journaliste, publiciste en mensenrechtenactiviste (vermoord)
• Steve Vai (6 juni 1960), gitarist
• Matthew Broderick (21 maart 1962), acteur
• Michael Jordan (17 februari 1963), prof-basketballer
• Marc Jacobs (9 april 1963), modeontwerper
• Lenny Kravitz (26 mei 1964), zanger
• Adam Yaugh (5 augustus 1964), rapper (Beastie Boys)
• Michael Diamond (20 november 1965), rapper (Beastie Boys)
• Cynthia Nixon (9 april 1966), actrice
• Adam Horovitz (31 oktober 1966), rapper (Beastie boys)
• David Schwimmer (2 november 1966), acteur
• Debra Messing (15 augustus 1968), actrice
• Christopher Wallace (21 mei 1972-1997), rapper (Eastcoast)
• Carmine Giovinazzo (24 augustus 1973), acteur
• Anastacia (17 september 1973), popzangeres
• Lil' Kim (11 juni 1974), rapper
• 50 Cent (6 juli 1975), rapper
• Sean Lennon (9 oktober 1975), muzikant
• Jennifer Capriati (29 maart 1976), tennisster
• Sarah Michelle Gellar (14 april 1977), actrice
• Eddie Cahill (15 januari 1978), acteur
• Vanessa Ferlito (28 december 1980), actrice
• Alicia Keys (25 januari 1981), R&B-zangeres
• Justin Gatlin (10 februari 1982), atleet en olympisch kampioen (2004)

[bewerk] Zustersteden

• Peking (China)
• Boedapest (Hongarije)
• Caïro (Egypte)
• Jeruzalem (Israël)
• Johannesburg (Zuid-Afrika)
• Londen (Groot Brittannië)
• Madrid (Spanje)
• Rome (Italië)
• Santo Domingo (Dominicaanse Republiek)
• Tokyo (Japan)

[bewerk] Gerelateerde onderwerpen

• Lijst van burgemeesters van New York

[bewerk] Externe links

• Officiële website van de stad New York
• New York City algemene informatie
• New York City (Officiële website van het Bureau voor Toerisme)
• air visit of all the borough of New York in photographs
• Online Restaurant gids van New York
• (en) Foto's van New York City

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina New York City op Wikimedia Commons.