CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Rotterdam - Wikipedia

Rotterdam

Coördinaten:
51°55'N, 4°30'O

 Dit artikel gaat over de stad Rotterdam. Zie Gemeente Rotterdam voor de gemeente en Rotterdam (doorverwijspagina) voor overige betekenissen van Rotterdam.
Rotterdamse vlag
Rotterdamse vlag
Wapenschild Rotterdam
Wapenschild Rotterdam
Satellietfoto Rotterdam
Satellietfoto Rotterdam
Luchtfoto centrum
Luchtfoto centrum
Luchtfoto haven
Luchtfoto haven
Erasmusbrug bij avond
Erasmusbrug bij avond
Skyline langs Nieuwe Maas
Skyline langs Nieuwe Maas
Skyline centrum
Skyline centrum
Delftse Poort
Delftse Poort
Euromast en ventilatiegebouw Maastunnel
Euromast en ventilatiegebouw Maastunnel
Bibliotheek (Stofzuiger), het Potlood en de Kubuswoningen
Bibliotheek (Stofzuiger), het Potlood en de Kubuswoningen
Koninklijke Zangvereeniging Rotte's Mannenkoor
Koninklijke Zangvereeniging Rotte's Mannenkoor
Gezicht op de nieuwbouw in Rotterdam-Zuid
Gezicht op de nieuwbouw in Rotterdam-Zuid
De Boeg, monument voor de slachtoffers op de Nederlandse handelsvloot in WO II.
De Boeg, monument voor de slachtoffers op de Nederlandse handelsvloot in WO II.
Drie bekende Rotterdamse bruggen: de Hef, Willemsbrug en Erasmusbrug
Drie bekende Rotterdamse bruggen: de Hef, Willemsbrug en Erasmusbrug

Rotterdam (Sound uitspraak (info·uitleg)) in de gemeente Rotterdam is een Nederlandse stad aan de Rijnmonding in Zuid-Holland. Qua inwonertal is Rotterdam de tweede stad van Nederland. Rotterdam is een van de steden van de Randstad.

Rotterdam is gunstig gelegen aan de Nieuwe Maas, waarin de Rijn (via de Lek) en de Maas (via de Merwede en de Noord) zich verenigen en die stroomafwaarts na Rotterdam via de Nieuwe Waterweg in de Noordzee uitmondt.

Rotterdam is, met een kleine 600.000 inwoners (583 853 op 1 juli 2006, bron: CBS), de grootste stad in de provincie Zuid-Holland. De Nieuwe Maas verdeelt de stad in "Noord" en "Zuid", hetgeen ook een verschil in cultuur tussen de twee stadsdelen in de hand heeft gewerkt. Met de agglomeratie erbij komt de stad uit op ruim een miljoen inwoners.

Inhoud

[bewerk] Rotterdam, havenstad

Rotterdam ligt centraal ten opzichte van het achterland en heeft zich mede daardoor kunnen ontwikkelen tot de grootste havenstad van Europa op het gebied van overslag van massagoederen, ook wel bulkoverslag genoemd. Ruwe olie neemt daarbij de eerste plaats in. Verder is Rotterdam met afstand de belangrijkste containerhaven van Europa.
De havenactiviteiten zijn geleidelijk verschoven naar de oevers van de Nieuwe Waterweg en met name de Maasvlakte; sinds 1985 zijn ze niet meer in het centrum van de stad te vinden. Het Havenbedrijf Rotterdam is verzelfstandigd.
Rotterdam is zijn positie als grootste havenstad ter wereld sinds 2004 kwijt. De explosief groeiende economie van China bracht Sjanghai op nummer één en Singapore op nummer twee. Dit is om meerdere redenen niet erg nadelig voor Rotterdam. Een belangrijke reden is dat de haven van Rotterdam geen grote concurrentie heeft op haar poortfunctie naar het achterland (Europa). De haven van bijv. Sjanghai speelt geen concurrerende rol als goederen in of uit Europa moeten worden vervoerd over zee.
De haven verwerkte in 2004 een recordhoeveelheid van 354 miljoen ton, 8 procent meer dan het jaar daarvoor. Sjanghai haalde 380 miljoen ton en Singapore 370 miljoen ton. (bron: AD, 30-12-2004)

De haven van Rotterdam bestaat uit diverse havens zoals de:

Zie ook de Haven van Rotterdam.

[bewerk] Geschiedenis en ontwikkeling

Zie volledig artikel: geschiedenis van Rotterdam

[bewerk] Inwoners

Rotterdam heeft bijna 600.000 inwoners van zo'n 167 verschillende nationaliteiten. Na het openstellen van de Nieuwe Waterweg in 1875 begint de onstuimige groei van de haven en bevolking van Rotterdam. In 25 jaar tijd groeide de bevolking met circa 200.000 inwoners. De meeste "bootwerkers" kwamen uit Noord-Brabant, Zeeland en België om in de snel groeiende haven te werken. In de jaren 1960 en '70 kwamen veel immigranten uit Italië, Spanje, Marokko, Turkije, voormalig Joegoslavië en Griekenland. Ook woont er een zeer groot contingent Antillianen, Surinamers en Kaap-Verdianen in de stad. In totaal bestaat 51% van de Rotterdamse bevolking uit bewoners van allochtone afkomst.

[bewerk] Geografie

Rotterdam ligt centraal in de Stadsregio Rotterdam en grenst met de klok mee aan de gemeenten Westland, Maassluis, Rozenburg, Vlaardingen, Schiedam, Delft, Berkel en Rodenrijs, Bergschenhoek, Zevenhuizen-Moerkapelle, Nieuwerkerk aan den IJssel, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Ridderkerk, Barendrecht, Albrandswaard, Spijkenisse, Bernisse, Brielle en Westvoorne. Enkele plaatsen in de omgeving zijn: Dordrecht, Delft.

[bewerk] Indeling

Rotterdam bestaat uit 11 deelgemeentes, een wijkraad (voor Pernis) en een centrumraad. Deze zijn weer onderverdeeld in wijken. De meeste havengebieden en bedrijventerreinen vallen direct onder het centrale stadsbestuur. Zie ook:

[bewerk] Verkeer en vervoer

[bewerk] Wegverkeer

Rotterdam ligt in de Randstad en is bereikbaar via diverse autosnelwegen zoals de

Meer wegen in Rotterdam zijn te vinden in de categorie: weg in Rotterdam.

Bij Rotterdam ligt Rotterdam Airport.

[bewerk] Openbaar vervoer

Het gemeentevervoerbedrijf RET exploiteert (sinds 1927) in Rotterdam e.o. trams en bussen en sinds 1968 ook het metrovervoer met de Calandlijn en de Erasmuslijn. Sinds 10 september 2006 exploiteert de RET ook de voormalige Hofpleinlijn als RandstadRail-lijn.

Per trein vanaf diverse stations van Rotterdam naar onder andere: Schiedam, Den Haag, Amsterdam, Haarlem, Utrecht, Amersfoort, Leeuwarden, Groningen, Enschede, Hoek van Holland, Leiden, Dordrecht, Roosendaal, Eindhoven, Antwerpen, Brussel en Parijs.

Treinverkeer vanaf Rotterdam Centraal aan het Stationsplein. Andere stations: Alexander, Blaak, Lombardijen, Noord, Stadion (alleen bij evenementen), en Zuid. Binnen de Rotterdamse gemeentegrenzen liggen ook nog de stations Hoek van Holland Haven en Hoek van Holland Strand.

[bewerk] Oeververbindingen

De eerste vaste oeververbinding van de Nieuwe Maas, de (oude) Willemsbrug, werd geopend in 1878. Voor die tijd verzorgde alleen de veerpont tussen de Veerhaven en Katendrecht het oeververkeer. De tweede vaste verbinding, de Maastunnel, werd 75 jaar later, in 1942 geopend.

[bewerk] Bruggen

[bewerk] Tunnels

[bewerk] Skyline

Doordat Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog is verwoest op enkele historische gebouwen na, was en is er veel ruimte voor nieuwbouw. Rotterdam is ook de enige hoogbouwstad in Nederland met een echte indrukwekkende skyline. Elk jaar komt er wel een wolkenkrabber bij. Rotterdam staat ook samen met Frankfurt, Warschau en Londen in de Europese top van steden met hoogbouw. Nog steeds wordt er gebouwd rondom de Maas. En zijn er enkele projecten met (hogere) wolkenkrabbers gestart. Kop van Zuid inclusief de Wilhelminapier is een internationaal beroemd architectonisch hoogstandje.

[bewerk] Kunst en cultuur

De Rotterdamse Kunststichting werd na de Tweede Wereldoorlog opgericht om het kunstklimaat in de stad te helpen bevorderen. In 2001 was Rotterdam Culturele hoofdstad van Europa. Er is ook een Centrum Beeldende Kunst in Rotterdam.

[bewerk] Musea

In Rotterdam zijn meer dan 30 musea, galerieën en studio's gecentreerd in en rond het Museumpark, in het centrum van de stad. Het gebied Museumpark en Witte de Withstraat wordt de Kunst-As genoemd.

  • Galerie de Aanschouw / 80b, Witte de Withstraat 80b. De kleinste galerie van Rotterdam. Elke vrijdagavond om 20.30 uur vindt er een wissel plaats, waarbij kunstenaars beurtelings met één werk exposeren.
  • Belasting- en Douanemuseum, Parklaan 14-16. Twintig eeuwen belastingdienst.
  • De Dubbelde Palmboom, Voorhaven 2, Delfshaven. De rol en dynamiek van Rotterdam door de eeuwen heen.
  • Historisch Museum Rotterdam. (Museum Het Schielandshuis, Museum De Dubbelde Palmboom en de Atlas Van Stolk tezamen), Tentoonstellingen over Rotterdam.
  • Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20. Kunst van alle tijden; van oude meesters tot hedendaagse kunst.
  • Maritiem Museum Rotterdam, Leuvehaven 1. Scheepvaarthistorie.
  • Maritiem Buitenmuseum. Werk aan schepen, scheepsmotoren e.d. "live" te bezichtigen.
  • Kunsthal, Museumpark, Westzeedijk 341. Gevarieerde exposities en tentoonstellingen oude en hedendaagse kunst.
  • Nationaal Onderwijsmuseum, Nieuwemarkt 1a. Grote collectie op het gebied van de Nederlandse onderwijsgeschiedenis. Vaste en tijdelijke tentoonstellingen.
  • Natuurhistorisch Museum Rotterdam (NMR), Westzeedijk 345. Natuurhistorische collectie met ongeveer 250000 objecten.
  • Nederlands Architectuurinstituut (NAi), Museumpark 25. Belangrijke archieven en collecties op het gebied van architectuur, stedenbouw en ruimtelijke ordening. Toegankelijk voor publiek.
  • Nederlands Foto Instituut (NFI), Museumpark. Werk van Nederlandse en in Nederland wonende fotografen; nationale en internationale tentoonstellingen.
  • Scheepswerf De Delft, Schiehaven 15 Lloydkwartier Delfshaven. Museale scheepswerf. Herbouw Linieschip 'De Delft' (driemaster) uit 1783. Toegankelijk voor publiek.
  • Wereldmuseum Rotterdam, Willemskade 25. Tentoonstellingen over andere culturen en evenementen in dit kader.
  • Witte de With, Witte de Withstraat 50, centrum voor hedendaagse kunst. Tentoonstellingen en projecten over de relatie en ontwikkeling tussen Nederlandse en internationale kunst.

[bewerk] Theaters

  • Theater Zuidplein, Zuidplein, Rotterdam-Zuid
  • Rotterdamse Schouwburg, Schouwburgplein (Centrum)
  • Ro Theater, William Boothlaan 8
  • Lantaren/Venster
  • O.T. Theater, theater van het onafhankelijk Toneel aan de St. Jobsweg
  • Oude Luxor Theater, Kruiskade 10, Centrum
  • Nieuwe Luxor Theater (1998-2001), Postumalaan 1 (Kop van Zuid)
  • Jeugdtheater Hofplein, Hofplein, Centrum

[bewerk] Theater- en dansgezelschappen

  • Ro Theater - Stadstheatergezelschap
  • Bonheur - Toneelgezelschap
  • Scapino Ballet
  • Rotterdamse Dansgroep
  • Theater Maatwerk
  • Het Echt Rotterdams Theater

[bewerk] Concert- en congresgebouwen

[bewerk] Muziekgezelschappen

[bewerk] Evenementen

Rotterdam is de thuisstad van Poetry International, het Filmfestival Rotterdam en de vele Rotterdamse Zomerfestivals zoals het Zomercarnaval Rotterdam, Rotterdam 666 jaar, het Metropolis Festival, Dance Parade, Marathon van Rotterdam, Bavaria City Racing en de Wereldhavendagen. De recent uitgeschreven Festival Innovatieprijs Rotterdam '05 door FestiLab leverde weer twee nieuwe festivals op; het huisdierenfestival (Irene Muller-Schoof in de categorie Nieuwe Aanwinst) en The Battle on the Buildings (Jolanda Hugens –in de categorie Innovatie). Het culturele seizoen wordt geopend met de manifestatie September in Rotterdam. In die maand vinden onder meer het Gergiev Festival, de Internationale keuze van de Schouwburg en het festival de Wereld van Witte de With plaats.

[bewerk] Overig

[bewerk] Filmtheaters

  • Lantaren/Venster
  • Pathé "De Kuip"
  • Pathé "Schouwburgplein"
  • Cinerama

[bewerk] Radio en televisie

In Rotterdam is er regionale radio en regionale televisie zoals RTV Rijnmond en RNN7.

[bewerk] Economie

De haven van Rotterdam is van groot economisch belang. Verder ook toerisme.

[bewerk] Winkelen

In het centrum van Rotterdam is een groot winkelgebied met onder andere de koopgoot, de Lijnbaan en het winkelcentrum Plaza. Verder heeft Rotterdam het winkelcentrum Zuidplein in Rotterdam-Zuid, de winkel- en woonmall Alexandrium in Prins Alexander en vele kleinere winkelcentra verspreid over de gehele stad.

[bewerk] Markten

Markt in Rotterdam
Groter
Markt in Rotterdam

In Rotterdam zijn 14 weekmarkten. De twee grootste zijn die op dinsdag en zaterdag op de Binnenrotte in het centrum en op woensdag bij het Afrikaanderplein in Rotterdam-Zuid.

[bewerk] Onderwijsinstellingen voor hbo en wo

[bewerk] Gezondheidszorg

[bewerk] Ziekenhuizen

  • Havenziekenhuis - centrum, Maasboulevard
  • Bergwegziekenhuis - noord, Bergweg (inmiddels afgebroken)
  • Sint Franciscus Gasthuis - (Schiebroek)
  • MCRZ locatie Clara - IJsselmonde
  • MCRZ locatie Zuider - Tuindorp/Zuid, Groene Hilledijk
  • Ikaziaziekenhuis - centrum Zuid, omg. Winkelcentrum Zuidplein
  • Verpleeghuis St. Antonius - IJsselmonde
  • Oogziekenhuis - centrum noord, Schiedamsevest
  • Revalidatiecentrum De Twee Bruggen - Lombardijen, Pascalweg
  • Rijndam Revalidatiecentrum - centrum noord, Westersingel
  • Erasmus MC (omvat Dijkzigtziekenhuis, Sophia Kinderziekenhuis en Daniel den Hoedkliniek)

[bewerk] Politiek

De gemeenteraad van Rotterdam bestaat uit 45 leden. De Partij van de Arbeid is de grootste politieke partij in Rotterdam met 18 zetels. Leefbaar Rotterdam is de tweede partij met 14 zetels. De andere partijen hebben 3 of minder zetels. Zie voor meer politiek ook gemeente Rotterdam.

[bewerk] Sport

[bewerk] Belangrijke sportevenementen

[bewerk] Sportclubs

[bewerk] Hockey

  • HC Rotterdam, * met bijna 2200 leden (peildatum 31 oktober 2004) de grootste hockeyclub van Nederland. Het terrein, voorzien van een heus hockeystadion, is gevestigd in het noorden van de stad, nabij luchthaven Rotterdam Airport. De club was in 2001 gastheer van het toernooi om de Champions Trophy voor mannen.
  • Victoria, met 1133 leden (peildatum 31 oktober 2004) de derde hockeyclub van de stad. Een van de vier oudste verenigingen van Nederland, die gevestigd is in het oosten van de stad, in de deelgemeente Kralingen. Burgemeester Opstelten was in het verleden "Victoriaan".
  • HV Leonidas, met meer dan 1300 leden (seizoen 2005-2006), is de tweede club van Rotterdam. Net als Victoria gesitueerd in Kralingen, maar zuidelijker. Met de aankomende verhuizing naar een groter complex (gepland 2007) wil Leonidas meer leden aantrekken en tegelijkertijd het hockey professionaliseren, aangezien noch de jeugd noch de senioren van Leonidas een rol van betekenis spelen in de hoge competities.
  • Tempo '34 heeft ongeveer 600 leden en is de enige hockeyclub in Rotterdam-Zuid. Het is een kweekvijver voor hockeytalent. Zo kwamen keeper Bart Looije en de op dit moment in het Nederlands dames elftal hockeyende Fatima Moreira de Melo en Janneke Schopman van Tempo '34.

[bewerk] Honkbal

  • Neptunus, deze club is al elf keer, waarvan zeven keer op rij, kampioen van Nederland geworden.

[bewerk] Voetbal

Zie verder: categorie:Sport in Rotterdam

[bewerk] Memorabilia

  • Het beeld van Erasmus, oftewel "Erasmus van Rotterdam", nabij de Laurenskerk.
  • Het beeld "Stad zonder hart" van Ossip Zadkine, een monument ter herdenking van de bombardementen.
  • Loods 24, Stieltjesstraat, Rotterdam-Zuid, een oude, ommuurde havenloods waar van 1942 tot en met 1945 meer dan 12.000 joodse Rotterdammers werden samengebracht om via kamp Westerbork naar Duitse concentratiekampen te worden gebracht. Heel weinig van hen overleefden die gebeurtenissen.
  • De Directiekeet van architect J.J.P. Oud, vertegenwoordiger van De Stijl bij het Witte Dorp, een bekend voorbeeld van de sociale woningbouw uit 1922-'23.
  • Een reconstructie in staal van de Delftsche Poort aan het Pompenburg.

[bewerk] Bekende straten en pleinen, buurten en gebouwen

  • Het oude Stadhuis aan het Stadhuisplein en de Coolsingel is bewaard gebleven tijdens de oorlog, evenals de Laurenskerk bij de Blaak, waarvan het dak en het bovenste deel van de toren instortten. Tot op heden is boren in de muren van de betonnen gebouwen een probleem. Door de brand die na het bombardement ontstond, droogden de muren uit.
  • Het centrum: de Coolsingel, het Hofplein, het Weena, de Lijnbaan (open winkelcentrum), het Beursplein met de Koopgoot (hart van het winkelcentrum in "Noord")
  • De Maasboulevard, het Witte Huis, de oude Binnenhaven.
  • Delfshaven, een van de weinige overgebleven vooroorlogse pittoreske buurtjes met onder meer de tingieterij in het Zakkendragershuisje en de Dubbelde Palmboom. Uit de de Pelgrimskerk aan de haven van Delfshaven vertrokken de eerste kolonisten, via Engeland, naar het Noord-Amerikaanse continent.
  • Het winkelcentrum en OV-knooppunt Zuidplein
  • De Oranjeboomstraat, een doorgaande verkeersroute van station Rotterdam Zuid tot aan de brug over de Maas.
  • Aan kinderen wordt verteld dat het standbeeld van Erasmus een blad van zijn boek omslaat als het de kerkklok van de Laurenskerk hoort slaan.
  • De Amerikaanse president Bill Clinton herdacht in 1998 aan de voet van de Erasmusbrug de start van de naoorlogse economische hulp, het Marshallplan.
  • Karl Marx vertrok in mei 1861 op doorreis naar Londen, vanuit Rotterdam naar de Engelse havenstad Hull.
  • De Pauluskerk (gedoogplek voor druggebruikers. Ideoloog: dominee Hans Visser).
  • Parken: Het Park (bij de Euromast), het Kralingse Bos met de Kralingse Plas (noord); het Zuiderpark (zuid), Vroesenpark (noordwest).
  • Toeristen maken graag gebruik van de Spido havenrondvaartboten. Deze vertrekken vanaf het Willemsplein naar allerlei bezienswaardigheden in het gehele havengebied.
  • Voetbalstadion De Kuip (zuid). Begin jaren dertig besloot een groep zakenlieden dat Rotterdam een eigen stadion moest bezitten, als antwoord op het Olympisch Stadion in Amsterdam. Uiteindelijk werd voor een constructie gekozen waarbij de tweede ring met zitplaatsen aan een stalen constructie hing. Daarmee was het Stadion Feyenoord het eerste stadion in Europa dat deze nieuwe bouw toepaste. Als voorbeeld diende het nog steeds in gebruik zijnde stadion van de Amerikaanse honkbalclub New York Yankees.
  • De Maastunnel (noord naar zuid). Met de bouw van deze tunnel werd voor de oorlog begonnen. De keuze voor een 1,5 km lange tunnel werd gemaakt op basis van een wedstrijd voor het ontwerp van een nieuwe oeververbinding. Daarin trokken enkele spectaculaire bruggen de aandacht. De tunnel werd gebouwd door de gedeelten in een gegraven sleuf af te zinken (caissonbouw) en vervolgens aan elkaar te bouwen en leeg te maken. Aanvankelijk werd gekozen voor een eenbaanstunnel waar trolleybussen doorheen moesten gaan rijden. Wegens het uitbreken van de oorlog werd de officiële opening uitgesteld. Een groep Rotterdamse jongens lukte het de Duitse bezetter te snel af te zijn door zelf als eerste door de tunnel te lopen.
  • Maeslantkering, de stormvloedkering in de Nieuwe Waterweg.

[bewerk] Gebouwen

[bewerk] Partnersteden van Rotterdam

  • 13 Zustersteden
  • 12 Partnersteden
  • 4 Zusterhavens

Zustersteden

Partnersteden

Zusterhavens

[bewerk] Bekende Rotterdammers

[bewerk] Trivia

Rotterdam is naamgever van de volgende plaatsen:

  • In de huidige straattaal wordt Rotterdam ook wel aangeduid met Roffa. Van eerdere datum is Rotjeknor.

[bewerk] Rotterdam van A tot Z

[bewerk] Externe links

[bewerk] Zie ook

Wikimedia Commons Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Rotterdam op Wikimedia Commons.
 
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Sub-domains

CDRoms - Magnatune - Librivox - Liber Liber - Encyclopaedia Britannica - Project Gutenberg - Wikipedia 2008 - Wikipedia 2007 - Wikipedia 2006 -

Other Domains

https://www.classicistranieri.it - https://www.ebooksgratis.com - https://www.gutenbergaustralia.com - https://www.englishwikipedia.com - https://www.wikipediazim.com - https://www.wikisourcezim.com - https://www.projectgutenberg.net - https://www.projectgutenberg.es - https://www.radioascolto.com - https://www.debitoformtivo.it - https://www.wikipediaforschools.org - https://www.projectgutenbergzim.com