San Francisco
- Zie San Francisco (doorverwijspagina) voor andere betekenissen
| San Francisco | |||
|---|---|---|---|
|
|
|||
|
|||
|
|
|||
  |
|||
|
|
|||
| Staat | Californië | ||
| County | San Francisco | ||
|
|
|||
| Oppervlakte - Totaal - Land - Water |
600,7 km² (143e) 121,0 km² 429,7 km² |
||
| Bevolking - Totaal (2004) - Dichtheid |
744.230 (13e) 6212 inw/km² |
||
| Coördinaten | 37°46´ NB 122°26´ WL | ||
| Bron: Volkstelling 2004, www.census.gov |
|||
 |
Portaal San Francisco |
San Francisco, liggend aan de westkust van de Verenigde Staten, is na Los Angeles, San Diego, en San Jose de vierde stad van Californië. De stad, die 744.230 inwoners telt, ligt op een landtong die de Stille Oceaan scheidt van de Baai van San Francisco. De agglomeratie waarin San Francisco ligt, bestaat uit de steden San José, San Francisco, Oakland en Berkeley, die alle rond de Baai van San Francisco liggen. Met ruim 7 miljoen inwoners is het de op vier na grootste agglomeratie in de Verenigde Staten, alleen New York, Los Angeles, Chicago en Washington D.C.-Baltimore zijn groter.
Kenmerkend aan San Francisco zijn haar heuvels. De stad is gebouwd op niet minder dan 43 heuvels. De bekendste symbolen van de stad zijn de Golden Gate Bridge, Alcatraz, de Transamerica Pyramide en de kabeltrams. Ook de homowijk Castro geniet internationale bekendheid.
Inhoud
|
[bewerk] Geschiedenis
- 10.000 à 20.000 vC.: De Bay Area werd bewoond door een indianenstam, later de Ohlone genoemd.
- 1542: Juan Rodriguez Cabrillo zeilde langs de kust nabij San Francisco en ontdekte de Farallonen (op 16 november). In 1575 strandde Sebastian Rodriguez Cermeno in Drake's Bay en eiste het land voor Spanje. Hij noemde het Puerto de San Francisco. Later, in 1579, strandde ook Sir Francis Drake in die naar hem genoemde baai. Hij eiste het land op voor Engeland en noemde het Nova Albion.
- 1769: Pioniers, waaronder Jose Francisco Ortega, van een Spaanse expeditie geleid door ene Don Gaspar de Portola ontdekten de Golden Gate (op 2 november).
- 1776: Een andere Spaanse expeditie, geleid door Juan Bautista de Anza bereikte de Presidio (op 27 maart van dat jaar). De Verenigde Staten van Amerika verklaarden hun onafhankelijkheid van Groot-Brittannië (4 juli, tevens de nationale feestdag. De Missie van San Francisco de Asis werd officieel ingeweid op 9 okotber.
- 1846: Toen de Mexicaans-Amerikaanse Oorlog begon, namen de Verenigde Staten een deel van Californië in, waaronder San Francisco. In dat dat jaar werd Yerba Buena (gesticht in 1835) hernoemd in San Francisco.
- 1915: het Universeel Esperantocongres vond plaats.
[bewerk] Aardbeving
De stad ligt op de San Andreas-breuk, oorzaak van regelmatige (kleine en grote) aardbevingen. Op 18 april 1906 richtte een zware aardbeving (geschatte magnitude 7,8) grote schade aan in San Francisco. Deze had een kracht van 8,2 op de schaal van Richter. Er waren 3000 doden. De meeste schade werd echter aangericht door de grote brand die na de beving ontstond. Honderd jaar later, op 18 april 2006, werd dit feit herdacht.
In 1989 werd de stad opnieuw door een grote aardbeving getroffen (circa 60 slachtoffers). De kans dat een dergelijke ramp de stad opnieuw treft blijft groot. Het kan nog vele jaren duren, maar een verwoestende aardbeving kan iedere dag toeslaan. Veel gebouwen zijn 'bevingsproof' gemaakt, maar desondanks kan een aardbeving nog steeds grote gevolgen hebben. Sinds de 'Katrina-Ramp' in New Orleans in 2005 is Amerika nog eens geconfronteerd met de gevolgen van een natuurramp voor een grote 21e eeuwse stad.
[bewerk] Klimaat
In januari is de gemiddelde temperatuur 10,6 °C, in juli is dat 15,1 °C. Jaarlijks valt er gemiddeld 500,6 mm neerslag (gegevens op basis van de meetperiode 1961-1990). San Francisco is vaak gehuld in een wazige mist. Deze mist is er mede voor verantwoordelijk dat de zomers in San Francisco uitermate koel zijn; de schrijver Mark Twain heeft ooit beweerd dat 'de koudste winter die hij ooit meegemaakt had, een zomer in San Francisco' was. De mist ontstaat doordat in het binnenland (Arizona, Nevada, Utah en dergelijke) de temperatuur in de zomer hoog oploopt. De warme lucht die hierdoor opstijgt wordt aangevuld door lucht vanaf zee - beter gezegd; vanaf de Grote Oceaan. Deze lucht is vanzelfsprekend veel kouder. De wisselwerking tussen koude en warme lucht zorgt o.a. voor mist en neerslag.
[bewerk] Demografie
In 1990 woonden er 723.959 mensen in San Francisco, in 2000 steeg dat aantal tot 776.773. Sindsdien daalt de populatie. In 2004 woonden er in San Francisco nog maar 744.000 mensen en in 2005 waren het er 739.426.
In de totale agglomeratie San Jose-San Francisco-Oakland leven er meer dan 7 miljoen mensen (2004).
Van de bevolking is 13,7 % ouder dan 65 jaar en bestaat voor 38,6 % uit eenpersoonshuishoudens. De werkloosheid bedraagt 2,8 % (cijfers volkstelling 2000).
De bevolking bestaat uit:
- 49,60 % blanken
- 30,84 % Aziatisch
- 7,79 % Afro-Amerikaans
- 0,49 % van de eilanden in de Stille Oceaan
- 0,45 % Indianen (Native Americans)
- 6,48 % andere rassen
In totaal zijn van al deze mensen 14,10 % Hispanic of Latino. In San Francisco zijn de grooste etnische groepen Chinezen (19,60 %), Ieren (8,80 %), Duitsers (7,70 %) en Engelsen (6,10 %). De stad heeft het grootste percentage Aziatische Amerikanen van het hele vasteland van de VS.
[bewerk] Wetenswaardigheden
- San Francisco is de stad waar de "jeans" werd geboren.
- San Francisco wordt gezien als een paradijs voor homoseksuelen van de Verenigde Staten, omdat het een relatief homotolerante stad is. In de jaren '60 van de twintigste eeuw werd de stad gezien als hippiehoofdstad van de wereld.
[bewerk] Bezienswaardigheden
Gebouwd op niet minder dan 43 heuvels, biedt deze stad talrijke bezienswaardigheden.
- Golden Gate-brug, een hangbrug, is een prachtig staaltje constructie dat het schiereiland waarop San Francisco ligt met het noorden verbindt. De brug is hoog genoeg om de grote zeeschepen de haven van San Francisco zonder problemen te laten bereiken.
- Union Square
San Francisco huisvest het op een na grootste Chinatown van Noord-Amerika. Dezer dagen geldt de rijkelijk versierde wijk als een van de topattracties van de stad. Zie Chinatown San Francisco.
Alcatraz was vroeger een bijzonder beveiligde gevangenis op een eiland voor de kust van San Francisco waar de grootste misdadigers werden opgesloten, en waar, naar men zegt, nooit iemand levend is ontsnapt. Drie gevangenen hebben het gepresteerd te ontsnappen. Of zij levend het vasteland hebben weten te bereiken is onbekend; volgens de autoriteiten zijn ze verdronken. Sluitend bewijs hiervoor is echter nooit gevonden. Na deze gebeurtenis is de gevangenis gesloten. De film Escape from Alcatraz gaat over deze gebeurtenis. Het eiland is nu een drukbezocht museum. Één van de bekendste gevangenen van het eiland was Al Capone.
[bewerk] Trams
De heuvels in San Francisco zijn te steil om er een normale tram te laten rijden. Daarom rijden er 'cable cars' die zich 'vastgrijpen' aan kabels die door een sleuf tussen de rails onder de grond bewegen. In de vlakke straten rijden ook 'normale' trams, deels van het type PCC-car.
[bewerk] Cultuur
In de jaren zestig heeft de stad zich universeel ontwikkeld tot een stad waar onderwerpen als drugs en seks niet worden ontweken... Dat is terug te zien in het werk van Armistead Maupin in een dagelijkse rubriek uit de krant 'The San Francisco Chronicle'. De agglomeratie is de bakermat van bewegingen als Beatnik en de Hippies. Het beleid rondom roken in openbare ruimtes is erg streng. In 2005 werd roken zelfs verboden in parken.
De banden van San Francisco met Azië zijn belangrijk om de stad te kunnen begrijpen: de Chinese gemeenschap is een van de grootste van Noord-Amerika; San Francisco heeft de op een na grootste Chinatown van de Verenigde Staten, na New York. De stad heeft een zusterverband met Shanghai en heeft banden met de Aziatische cultuur ontwikkeld; het Museum van de Aziatische Kunst en de Japanse Tuin vallen onder de meest interessante van het Westen. In 1975 trok een tijdelijke expositie in San Francisco van Chinese archeologische vondsten 800.000 bezoekers in twee maanden.
[bewerk] Televisie
Televisieseries die zich afspelen in San Francisco:
- The Adventures of Brisco County, Jr.
- Too Close for Comfort
- Charmed
- Tales of the City
- Dharma & Greg
- Full House
- Ironside
- The Jackie Chan Adventures
- Kindred: The Embraced
- Monk
- Nash Bridges
- Poltergeist: The Legacy
- Presidio Med
- The Streets of San Francisco
- Sliders
- Suddenly Susan
- Party of Five
- MythBusters
[bewerk] In San Francisco opgenomen films
- The Net (gedeeltelijk), 1995, van Irvin Winkler met Sandra Bullock
- Mrs. Doubtfire, 1993, van Chris Columbus met Robin Williams, Sally Field en Pierce Brosnan
- San Francisco, 1936, van W.S. Van Dyke met Clark Gable, Jeanette MacDonald, Spencer Tracy
- Vertigo, 1958, van Alfred Hitchcock, met onder meer de Coit Tower, de Golden Gate Bridge en het Legion of Honor-museum
- The Rock, 1996, van Michael Bay, waarin het verhaal zich om beurten afspeelt in San Francisco en op het eiland van de gevangenis van Alcatraz
- Sister Act, 1992, van Emile Ardolino met Whoopi Goldberg, Bill Nunn en Maggie Smith
- Sister Act 2, 1993, van Bill Duke met Whoopi Goldberg, James Coburn en Maggie Smith
- Copycat, 1995, van Jon Amiel
- Metro, 1998, met Eddie Murphy
- Dirty Harry, 1971, van Don Siegel met Clint Eastwood. De sequels spelen zich eveneens af in San Francisco
- The Presidio, 1988, met Meg Ryan en Sean Connery
- Basic Instinct, 1992, van Paul Verhoeven, met Michael Douglas en Sharon Stone
- The Princess Diaries, 2001, van Garry Marshall met Julie Andrews en Anne Hathaway
- A View to A Kill, 1985, van John Glen met Roger Moore en Christopher Walken
- The Game, 1997, van David Fincher met Michael Douglas en Sean Penn
- The Towering Inferno, 1974, met Steve McQueen en Paul Newman
- Sweet November, 2001, van Pat O'Connor met Keanu Reeves en Charlize Theron
- The Graduate, 1967, van Walt Nichols met Anne Bancroft en Dustin Hoffman
- The Birds, 1963, van Alfred Hitchcock met Rod Taylor en Suzanne Pleshette
- Psycho, 1960, van Alfred Hitchcock met Janet Leigh en Anthony Perkins
- The Maltese Falcon, 1941, van John Huston met Humphrey Bogart en Peter Lorre
- The Voyage Home, 1986, van Leonard Nimoy, met William Shatner, Leonard Nimoy, DeForest Kelley, James Doohan e.a., 4e speelfilm uit de Star Trek reeks
- The Invisible Circus (gedeeltelijk), 2001, van Adam Brooks, met Jordana Brewster, Christopher Eccleston en Cameron Diaz.
- Hulk (gedeeltelijk), 2003, van Ang Lee, met Eric Bana, Jennifer Connelly, Sam Elliot en Nick Nolte.
[bewerk] Films over Alcatraz
De gevangenis van Alcatraz, die in de baai van San Francisco ligt heeft meerdere filmmakers geïnspireerd. De meest bekende films waarin de gevangenis voorkomt, zijn:
- Escape from Alcatraz, 1979, van Don Siegel, met Clint Eastwood gebaseerd op de ontsnapping van 1962
- Murder In The First, 1995, met Christian Slater, Kevin Bacon en Gary Oldman vertelt het verhaal over de marteling van een gevangene
- The Rock, 1996, van Michael Bay, met Sean Connery en Nicolas Cage, waarin het verhaal zich om beurten afspeelt in San Francisco en op het eiland van de gevangenis van Alcatraz
[bewerk] Muziek
Het San Francisco Jazz Festival vindt sinds 1982 plaats in de herfst.
[bewerk] Liedjes over San Francisco
|
|
[bewerk] Musea in San Francisco
Het rijke culturele leven heeft San Francisco onder andere te danken aan haar musea:
[bewerk] De California Palace of the Legion of Honor
Eén van de mooiste musea van San Francisco, gelegen in het Lincoln Park. Met het uitzicht op de Golden Gate Bridge en een collectie van 80 werken van Rodin is het museum populair bij toeristen. Het gebouw is een replica van het Palais de la Legion d'Honneur in Parijs, waar Napoleon zijn eerste militaire macht oprichtte. Het gebouw werd door Mr. en Mrs. Adolph B. Spreckels gegeven aan de bewoners van San Francisco op Armistice Day in 1924, om de Californiërs die omkwamen in de Eerste Wereldoorlog te eren.
De collectie is gevariëerd (beelden, voorwerpen en schilderijen) van alle werelddelen vanaf de Middeleeuwen. Enkele grote namen die in het museum hangen: El Greco, Le Brun, Rubens, Rembrandt, David, Courbet, Monet, Degas, Renoir, Manet, Pissarro, Cézanne, Gaugin, Van Gogh, Picasso, Dali, Matisse enzovoorts. In het museum worden ook regelmatig tijdelijke exposities gehouden.
[bewerk] Het Exploratorium
Dit museum is gewijd aan de natuurkunde. Het maakt deel uit van het Palace of Fine Arts; het bevindt zich in een gebouw uit 1915, dat werd gebouwd voor een internationale expositie. De bouwstijl is die van een oude Romeinse koepel.
[bewerk] California Academy of Sciences
De California Academy of Sciences bevindt zich op 875, Howard Street. Hier vinden exposities plaats en zijn een groot aquarium (STEINHART AQUARIUM) en een natuurhistorisch museum te vinden.
[bewerk] Museum van Aziatische kunst
Dit museum bevindt zich in het civic center, in een gebouw dat in gebruik werd genomen in 1966. Het museum herbergt ongeveer 15.000 voorwerpen uit Azië. Het grootste deel van de collectie is afkomstig van de miljonair Avery Brundage, die stierf in 1975. In 1989 werd een afdeling met Koreaanse kunst toegevoegd aan de collectie. Vanaf 20 maart 2003, na een grondige renovatie onder leiding van de Italiaanse architect Gae Aulenti, biedt het museum zijn collectie aan in een nieuw kader.
[bewerk] Andere musea
- San Francisco Art Museum
- San Francisco Museum of Modern Art
- San Francisco De Young Museum
[bewerk] Bekende mensen uit San Francisco
Geboren in San Francisco
- Robert Frost, dichter (1874)
- Jack London (1876)
- Isadora Duncan, danseres (1878)
- Caspar Weinberger (1917)
- Clint Eastwood (1930)
- Gary Snyder, dichter (1930)
- John W. Young, astronaut (1930)
- Bill Bixby, acteur (1934)
- Stephen Breyer, Rechter van het Supreme Court van de VS (1938)
- Natalie Wood, actrice (1938)
- Bruce Lee, acteur (1940)
- Jerry Garcia, (1942) musicus
- O. J. Simpson (~1946)
- Danny Glover (1947)
- Sean Penn (1960)
- Rob Schneider, acteur (1963)
- Courtney Love (1964)
- Courtney Thorne-Smith (1967)
- Lisa Bonet, actrice (1967)
- Aisha Tyler, actrice (1975)
- Caspar Weinberger, minister van Defensie van de VS
- Robert McNamara, minister van Defensie van de VS
Woonachtig in San Francisco (elders geboren):
- Wilhelm Hillebrand, arts en botanicus
- M.C. Hammer
- George Hearst
- Jack Kerouac
- Danielle Steele
- Robert Louis Stevenson, van 1879 tot 1880
- Mark Twain
- Lemony Snicket
- Robin Williams, Acteur
- Amy Tan, romanschrijfster
- Whoopi Goldberg, Actrice
- Carlos Santana, (1947) Gitarist
- Tracy Chapman, componist, zangeres
- Bobby McFerrin, componist, zanger
- Boz Scaggs, Componist, musicus
- Joe Montana, American football speler
- Carol Channing, Actrice
- Allen Ginsberg, Dichter
- Francis Ford Coppola, Regisseur
- Bob Kaufman, Dichter
- Barry Bonds, Atleet
- Adam Savage presentator
- Jamie Hyneman presentator, eigenaar M5 Industries
[bewerk] Universiteiten en Hogescholen
- Openbare universiteiten:
- Universiteit van Californië, San Francisco
- San Francisco Staatsuniversiteit (San Francisco State University)
- Rechtenschool Hastings (Hastings College of the Law)
- Stadsuniversiteit (City College of San Francisco)
- Privé-universiteiten:
- Golden Gate Universiteit (Golden Gate University)
- Nieuwe Universiteit van Californië (New College of California)
- Californische Hogere hotelschool (California School of Culinary Arts)
NB de universiteiten van Berkeley en van Stanford liggen ook in de agglomeratie bij San Francisco.
[bewerk] De regio van San Francisco
- In een straal van 50 km rondom San Francisco ligt de regio van de baai San Francisco, waar de agglomeratie van San Francisco (7 miljoen inwoners) ligt en verschillende natuurgebieden:
- Muir Woods National Monument
- Point Reyes National Seashore
- De belangrijkste steden van de agglomeratie rondom San Francisco zijn: Berkeley, Oakland, Palo Alto, San José en de Silicon Valley.
[bewerk] Fotogalerij
 Alcatraz |
 Openbaar vervoer op de heuvels |
 Golden Gate bridge |
 Golden Gate Bridge |
 Museum voor moderne kunst |
 San Francisco vanuit de lucht |
 De luchthaven van San Francisco in de nacht |
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina San Francisco op Wikimedia Commons. |
