Hongarije
| Magyar Köztársaság | |||
|
|||
|
|
|||
| Basisgegevens | |||
| Officiële landstaal: | Hongaars | ||
| Hoofdstad: | Boedapest (1,7 miljoen) | ||
| Regeringsvorm: | Republiek | ||
| Religie: | Rooms-Katholiek 67%, protestant 25% | ||
| Oppervlakte: | 93.030 km² (0,7%water) | ||
| Inwoners: | 10.076.000 (2006) (108 / km²) | ||
| Overige | |||
| Volkslied: | Isten, áldd meg a magyart (God, zegen de Hongaren) |
||
| Munteenheid: | forint (HUF) |
||
| UTC: | +1 | ||
| Nationale feestdag: | 20 augustus, Sint Stefanus | ||
| Web | Code | Tel. | .hu | HUN | 36 | ||
Hongarije (Hongaars: Magyarország) is een land in Midden-Europa, van noord naar zuid doorsneden door de Donau en begrensd door Oostenrijk in het westen, Slovakije in het noorden, Oekraïne in het noordoosten, Roemenië in het oosten en Servië, Kroatië en Slovenië in het zuiden.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Hongarije voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De Hongaren (ook: Magyaren) deden hun intrede in Europa rond 896. Een eeuw lang waren ze door hun strooptochten de schrik van Europa. De kroning van Stefan I als eerste christelijke koning in het jaar 1000 symboliseert de aanpassing van de Hongaren aan hun omgeving. Het vroege koninkrijk werd intern beheerst door de machtstrijd tussen koning en adel en moest zich daarbij staande houden tussen machtige buren. Dat waren vanaf de 15e eeuw naast de Oostenrijkers ook de Turken. De Slag bij Mohács op 29 augustus 1526 luidde een 150 jaar durende Turkse bezettingstijd in, waarbij het land uit drie delen kwam te bestaan: een Turks middendeel (inclusief de hoofdstad Boeda), een koninkrijk onder Oostenrijks (Habsburgs) bestuur in het noorden en westen, en een onafhankelijk Transsylvanië in het oosten. Transsylvanië werd een vazal van het Ottomaanse Rijk, maar werd toch het centrum van de Hongaarse cultuur. Na het mislukte Beleg van Wenen (1683) verjoegen de Oostenrijkers de Turken en kwam heel Hongarije in Habsburgse handen. De 18e en 19e eeuw brachten verschillende opstanden tegen de Habsburgers, de belangrijkste in 1848. Alle opstanden mislukten, maar in 1867 bereikten Oostenrijk en Hongarije alsnog de Ausgleich (Compromis), waarbij ze quasi gelijkwaardige partners werden in een Dubbelmonarchie. Nadat de Eerste Wereldoorlog verloren was gegaan, verloor Hongarije twee derde van zijn grondgebied en driekwart van zijn inwoners door het Verdrag van Trianon (in Hongarije bekend als het Dictaat van Trianon). Tijdens het interbellum stond de Hongaarse politiek onder Miklós Horthy in het teken van het herwinnen van de verloren gebieden. Adolf Hitler gaf eerst het noordelijke deel van Transsylvanië terug aan Hongarije, maar toen Horthy weigerde om de Hongaarse joden uit te leveren en gesprekken aanknoopte met de geallieerden, werd Hongarije in maart 1944 toch bezet. In slechts één jaar tijd werden vrijwel alle joden in het land afgevoerd. De Sovjets verschenen in 1945 als bevrijders, maar bleken in de praktijk de veroveraars die ze in heel Oost-Europa waren. Hongarije werd in het Oostblok gemanoevreerd. Na Stalins dood leek er ruimte voor veranderingen, maar het tragische einde van de Hongaarse opstand eind 1956 maakte duidelijk dat de Sovjets de baas waren en bleven. De hervormingsgezinde premier Imre Nagy werd gearresteerd en later geëxecuteerd. Veel Hongaren vluchtten naar het westen, vooral jongere hoogopgeleiden. Pas in 1989 werd Hongarije weer een vrije, democratische republiek. Het land trad toe tot de NAVO (1999) en de Europese Unie (2004).
[bewerk] Demografie
[bewerk] Bevolking
Hongarije heeft ruim 10 miljoen inwoners, waarvan het merendeel (92%) etnische Hongaren. Er zijn verschillende kleine etnische minderheden, waarvan de Roma (zigeuners, 5%) en de Duitsers (1,2%) de belangrijkste zijn. Daarnaast zijn er nog tal van minderheden die minder dan 1% van de bevolking uitmaken, zoals de Roemenen, Slovaken, Serviërs en de Oekraïners.
[bewerk] Steden
De Hongaarse hoofdstad Boedapest is met 1,7 miljoen inwoners (2,5 miljoen in de agglomeratie) veruit de grootste. Debrecen is op ruime afstand tweede, Miskolc derde. De Hongaarse steden met meer dan 100.000 inwoners zijn:
- Boedapest: 1.727.300 (agglomeratie: 2.550.000)
- Debrecen: 205.100
- Miskolc: 181.100 (270.000)
- Szeged: 162.500
- Pécs: 158.700
- Győr: 128.400
- Nyíregyháza: 116.200
- Kecskemét: 106.500
- Székesfehérvár: 103.300
Zie ook:
- Lijst van grote Hongaarse steden
- Lijst van steden in Hongarije
[bewerk] Taal
Het Hongaars (magyar) is de enige officiële taal van Hongarije. Het is een Finoegrische taal, die geen enkele verwantschap heeft met de naburige talen. Doordat tijdens het de communistische overheersing (1945-1989) Hongaren geen Westerse talen mochten leren, kennen de meesten enkel Hongaars (en Russisch), wat voor toeristen vaak lastig is. Jongeren kennen wel in toenemende mate Engels, ouderen kennen vaak nog Duits.
[bewerk] Religie
De grootste kerk (ca. 64% van de bevolking) is de Rooms-Katholieke Kerk. Van de protestantse kerken is de Hongaarse Gereformeerde Kerk de grootste. Deze heeft vooral aanhang in het oosten van het land.
[bewerk] Bestuurlijke indeling
Zie Bestuurlijke indeling van Hongarije voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het belangrijkste regionale bestuursniveau van Hongarije is het comitaat (Hongaars: megye), sinds 1950 zijn dat er 19. Bovendien krijgt sinds 1990 elke stad van meer dan 50.000 inwoners de status van stadscomitaat. Na de promotie van Érd in 2005 zijn dat er 23. De hoofdstad Boedapest is een geval apart.
| Comitaat (+hoofdstad) | Stadscomitaat | NUTS |
|---|---|---|
|
|
[bewerk] Geografie
Het landschap van Hongarije wordt gedomineerd door de vlaktes van het Karpatenbekken, dat wordt begrensd door de Karpaten en in het westen door de Alpen. In het noorden langs de grens met Slovakije liggen heuvels en bergen die de aanzet vormen van de Karpaten. De hoogste berg van het land, de Kékes (1014 m.) ligt in het Mátragebergte, een van deze middelgebergten. Meer naar het oosten begint het Bükkgebergte. Samen heten ze het Noord-Hongaars middelgebergte.
Het land wordt in tweeën gedeeld door de belangrijkste rivier, de Donau (Duna, 417 km in Hongarije). Andere grote rivieren zijn de Tisza (584 km), die eveneens van noord naar zuid loopt, en de Drau (Dráva), de zuidwestelijke grensrivier. Het Balatonmeer, het grootste meer van Europa (596 km²), deelt West-Hongarije in tweeën.
[bewerk] Natuur
Hongarije telt tien nationale parken , waarvan het Nationaal Park Hortobágy het grootste is. Ten zuiden van de hoofdstad ligt het Nationaal Park Kiskunság. De andere zijn de Nationale parken Aggtelek, Boven-Balaton, Bükk, Donau-Drava, Donau-Ipoly, Fertő-Hanság, Körös-Maros en Őrség. Verder zijn er nog vele beschermde natuurgebieden en natuurreservaten.
Zie ook de Lijst van nationale parken in Hongarije.
[bewerk] Bezienswaardigheden
[bewerk] Cultuur
Zie Hongaarse literatuur voor het hoofdartikel over dit onderwerp. Zie Hongaarse volksmuziek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Monumenten op de Werelderfgoedlijst
[bewerk] Economie
Sinds de val van de Sovjet-Unie heeft Hongarije de overstap gemaakt naar een vrijemarkteconomie. Ondanks het door grote landbouwarealen gedomineerde landschap maakt de landbouw slechts een klein deel uit van de economie.
De dienstensector is verantwoordelijk voor ongeveer 60% van het BNP, en de industrie voor ongeveer 30%. Hoewel het Bruto Nationaal Product toeneemt, zorgt een relatief hoge inflatie ervoor dat het reële inkomen van de bevolking afneemt.
Bruto Nationaal Product
- Totaal: $149.3 miljard (2004)
- Reëel groeicijfer: ca. -1.9% (2005)
- Per hoofd van de bevolking: koopkracht - $13,600 (2005)
- Per economische sector:
- Land- en tuinbouw: 3,3%
- Industrie: 32,5%
- Dienstensector: 64,2% (2000)
- $47.16 miljard (2005)
- $43.37 miljard (2005)
Buitenlandse schuld:
- $56,88 miljard (2005)
De munteenheid in Hongarije is de forint.
[bewerk] Politiek
(bron: Europese Commissie)
De Republiek Hongarije is een parlementaire democratie. Het staatshoofd wordt iedere vijf jaar gekozen door het parlement. Hij nomineert de regeringsleider, die daarna door het parlement verkozen kan worden. De eerste minister formeert het kabinet. Het huidige staatshoofd is president László Sólyom (sinds midden 2005). De regeringsleider is Ferenc Gyurcsány (sinds 2004). Parlementsleden worden voor een periode van vier jaar gekozen door de bevolking.
[bewerk] Politieke Partijen
- Hongaarse Socialistische Partij of MSZP (István Hiller, partijleider)
- Hongaarse Burger Unie of FIDESZ (Viktor Orbán, partijleider)
- Alliantie van Vrije Democraten of SZDSZ (Gábor Kuncze, partijleider)
- Hongaars Democratisch Forum of MDF (Ibolya Dávid, partijleider)
[bewerk] Verkeer en vervoer
De luchthaven van Boedapest is Ferihegy International Airport. Hongarije heeft ongeveer 500 km snelweg.
[bewerk] Klimaat
Hongarije heeft een gematigd landklimaat. In de hoogste delen van het Transdanubisch Midelgebergte en het Noordelijk Middelgebergte (Felföld) heerst een subalpien klimaat. De Nagy Alföld of Grote Laagvlakte heeft een echt landklimaat. Hongarije heeft koude, natte winters en warme zomers.
De gemiddelde januaritemperatuur, die in het westen en zuidwesten ca. 0°C. De gemiddelde julitemperatuur ligt tussen 18°C in het noordwesten en 22°C in het zuidoosten. Hongarije heeft vrij veel zonne-uren, namelijk gemiddeld 2000 uur per jaar. De jaarlijkse gemiddelde neerslag (500 mm per jaar) is vrij laag, maar varieert onder invloed van de Atlantische Oceaan. In de winter is het land vaak bedekt met een dik sneeuwtapijt.
[bewerk] Beroemde Hongaren
|
|
|
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- Officieel portaal van de Hongaarse Regering (Engels)
- Hongarije op Wikitravel (Engels)
- ...meer externe links in de Open directory
| {{{afb_links}}} | Europese Unie (EU) |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Toetredende landen (2007): |
|||
| {{{afb_links}}} | Warschaupact (1955-1991) | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
|
Categorieën: NAVO-lid | EU-lid | Hongarije | Land
