Kroatië

Republika Hrvatska

(Details)

Basisgegevens

Officiële landstaal: Kroatisch

Hoofdstad: Zagreb

Regeringsvorm: Republiek

Religie: rooms-katholiek 90,8%
Orthodox 4,4%

Oppervlakte: 56.542 km² (-%water)

Inwoners: 4,9 miljoen (78,5 / km²)

Overige

Volkslied: Lijpa naša domovino

Munteenheid: kuna (HRK)

UTC: +1

Nationale feestdag: 25 juni

Web | Code | Tel. .hr | HRV | 385

Kaart van Kroatië (CIA)

Kroatië is een land in Zuid-Europa. Het strekt zich uit van de uiterste oostelijke hellingen van de Alpen in het noordwesten tot de Panonische laagvlakte en de oever van de Donau in het oosten. Het centrale deel wordt bedekt door het bergmassief Dinara en het zuidelijke deel eindigt aan de kust van de Adriatische Zee. Het land wordt begrensd door Slovenië, Hongarije, Servië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro en via de zee grenst het aan Italië.

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Demografie
3 Bestuurlijke indeling
4 Geografie
- 4.1 Natuur
- 4.2 Bekende gebieden en steden
5 Bezienswaardigheden
6 Politiek
- 6.1 Politiek systeem
- 6.2 Aansluiting bij de EU
7 Cultuur
8 Economie
9 Klimaat
10 Bekende Kroaten
11 Zie ook
12 Externe links

[bewerk] Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Kroatië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Kroaten zijn een Slavisch volk dat oorspronkelijk in Galicië leefde (in het Noordwesten van de Oekraïne en het Zuiden van Polen). Van daar zijn zij in de 7e eeuw in zuidelijke richting gemigreerd, naar het huidige Kroatië. In eerste instantie vielen zij onder de heerschappij van de Byzantijnen en later de Franken, maar in 925 - onder leiding van koning Tomislav - werd Kroatië een sterk onafhankelijk land. In 1102 eindigde een decennialange Kroatische dynastieke strijd toen zij de Hongaarse macht gingen accepteren.

In het midden van de 14e eeuw kreeg het Hongaarse Koninkrijk zware klappen te verduren van het Ottomaanse Rijk, die hun rijk tot aan het bergachtige gebied van het huidige Bosnië en Herzegovina uitbreidden. Rond dezelfde tijd kwam Dalmatië grotendeels onder Venetiaans gezag te liggen.

Dubrovnik was een stadstaat die in eerste instantie onder Byzantijns (Romeins) gezag kwam te liggen en later onder Venetiaans gezag, in tegenstelling tot de andere Dalmatische stadstaten werd Dubrovnik echter onafhankelijk (Republiek Dubrovnik), zelfs toen het onder soevereiniteit van andere gebieden kwam te liggen.

De in 1526 gevochten slag bij Mohács zorgde ervoor dat het Kroatische Parlement bij de Habsburgers aandrong om de controle over Kroatië over te nemen. De Habsburgse heerschappij bleek inderdaad een efficiënt middel te zijn tegen de oprukkende Ottomanen en tegen het einde van de 18e was het grootste deel van Kroatië niet meer in handen van de Turken. De rare halve maan-achtige vorm van Kroatië bleef meer of minder de frontlinie tussen het Ottomaanse Rijk en Europa. Istrië, Dalmatië en Dubrovnik kwamen tussen 1797 en 1815 uiteindelijk onder Habsburgse heerschappij te liggen.

Na de Eerste Wereldoorlog sloot Kroatië zich aan bij de Staat van Slovenen, Kroaten en Serven (het huidige Slovenië, Kroatië en Bosnië en Herzegovina). Kort daarna vormde deze unie weer een unie met Servië, wat het Koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen werd (die uiteindelijk in 1929 het Koninkrijk Joegoslavië werd). Joegoslavië werd in de Tweede Wereldoorlog binnengevallen en Kroatië werd in een fascistisch marionettenstaatje gevormd onder de naam de Onafhankelijke Staat Kroatië. Toen de asmogendheden verslagen waren werd Joegoslavië een federale Communistische staat.

Samen met Slovenië verklaarde Kroatië zich op 25 juni 1991 onafhankelijk van Joegoslavië, wat het begin inluidde van de Kroatische Onafhankelijkheidsoorlog. Belgrado erkende het nieuwe land niet en in de daaropvolgende maanden volgden gevechten tussen Kroatische milities en de in Belgrado gestationeerde JNA (Joegoslavische Nationale Leger). In het begin van 1992 erkende Duitsland Kroatië, vele invloedrijke landen volgden met dit beleid; Joegoslavië moest wel de nieuwe landen erkennen, en het Joegoslavische leger trok zich terug.

De Servische bevolking wonende in Kroatië was het niet eens met de onafhankelijkheidsverklaring en stichtten hun eigen staat, het Republiek van Servisch Krajina. Zij werden gesteund door de JNA. In 1995 startte het Kroatische leger twee succesvolle offensieven om het rebellerende gebied weer in handen te krijgen, dit zorgde voor een massale exodus van de Servische bevolking. Enkele maanden later eindigde de oorlog na onderhandelingen over het Verdrag van Dayton. Onder supervisie van de VN werd het overige Servisch-beheerste gebied op vreedzame wijze geïntegreerd in het nieuwe Kroatië.

Kroatië zoekt op dit moment aansluiting bij de Europese Unie, onderhandelingen hierover begonnen in december 2005.

[bewerk] Demografie

Bevolkingsontwikkeling van Kroatië

De bevolkingsgroei in Kroatië is de laatste tien jaar gestagneerd. De oorlog in Kroatië tussen 1991 en 1995 zorgde voor massale verplaatsing van bevolkingsgroepen en bevorderde de emigratie. De natuurlijke bevolkingsgroei is negatief (minder dan ong. 1%), aangezien een halve eeuw geleden het aantal geboorten en sterfgevallen sterk is afgenomen. De gemiddelde levensverwachting is 75 jaar, 1,5% van de bevolking is analfabeet.

Kroatië wordt voornamelijk bewoond door Kroaten (89,6%). Minderheden zijn de Serviërs (vandaag de dag 4,5%; in 1991 12,5%), Bosniakken (0,5%), Hongaren (0,4%), Italianen (0,8%) en nog enkele andere. Het grootste deel van de bevolking is Katholiek (87,8%), er zijn ook minderheden van Oosters Orthodoxen (4,4%) en Soennitische Moslims (1,3%).

De officiële en meest gebruikte taal is Kroatisch, een Zuid Slavische taal die het Latijnse alfabet gebruikt. Minder dan 5% van de bevolking spreekt naast z'n moedertaal nog een andere taal.

[bewerk] Bestuurlijke indeling

Zie Provincies van Kroatië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kroatië is ingedeeld in 20 provincies (županije, letterlijk graafschappen) en één stad* (Grad):

[bewerk] Geografie

Zie Geografie van Kroatië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kroatië is gelegen tussen Centraal-, Zuid- en Oost-Europa. Haar vreemde vorm, die iets weg heeft van een halve maan of een hoefijzer, zorgt voor vele buurlanden en lange rijksgrenzen: Slovenië, Hongarije, Servië , Bosnië-Herzegovina, Montenegro en Italië aan de Adriatische Zee.

Haar vasteland is in twee niet in elkaar doorlopende stukken verdeeld door een kleine kustlijn van Bosnië-Herzegovina vlakbij Neum. Hierdoor vormt het tweede gedeelte een kleine enclave tussen Bosnië-Herzegovina en Montenegro.

Het Kroatische landschap is afwisselend, zo zijn/is er:

graslanden, meren en heuvels in het continentale Noorden en Noord Oosten (Centraal Kroatië en Slavonië, deel van de Pannonische vlakte);
dichtbebost berggebied bij Lika en Gorski Kotar, deel van de Dinarische Alpen;
rotsachtige kustlijn langs de Adriatische Zee (Istrië, Noordelijke zeekust en Dalmatië).

[bewerk] Natuur

Kroatië staat bekend om haar vele schitterende nationale parken.

Zie ook:

[bewerk] Bekende gebieden en steden

Zie Lijst van steden in Kroatië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Een bekend gebied in Kroatië is Istrië. Bekende steden in dit gebied:

Pula
Opatija

Andere grote steden zijn:

Split
Zadar
Dubrovnik, een bekende plaats uit historisch perspectief

Dichtbij de stad Rijeka is het eiland Krk gelegen, een van de tientallen bewoonde eilanden langs de kust. Het eiland met zijn aangename klimaat, dat in het verleden vele andere namen heeft gehad, wordt ook wel het "Gouden Eiland" genoemd en is een geliefd vakantieoord.

Zie ook: Provinciehoofdsteden van Kroatië.

[bewerk] Bezienswaardigheden

De Plitvice Meren

Het oude centrum van Dubrovnik (uitgebreid 1994)
Historisch complex van Split met het paleis van Diocletianus
Nationaal Park Plitvicemeren
Episcopaal complex van de Euphrasiaanse Basiliek in het historische centrum van Porec
Historische stad Trogir
St. Jameskathedraal in Šibenik

Brela, Zuid-Dalmatië

[bewerk] Politiek

Staatshoofd: Stjepan Mesić
Regeringsleider: Ivo Sanader

[bewerk] Politiek systeem

Zie Politiek en overheid van Kroatië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Sinds de nieuwe Kroatische grondwet in 1990 is Kroatië een parlementaire democratie.

De President van het republiek (de Predsjednik) is het staatshoofd en wordt iedere 5 jaar democratisch gekozen, de Minister-president is de regeringsleider. Naast leider van het Kroatische leger heeft als plicht, met toestemming van het Parlement, het aanstellen van de Minister-president, ook heeft de President enige invloed op de buitenlandse politiek van Kroatië.

Het Kroatische Parliament (de Sabor) werkt volgens een eenkamersysteem deze wetgevende macht bestaat uit niet minder dan 100 en niet meer dan 160 vertegenwoordigers, allen gekozen voor een termijn van vier jaar. Tussen 15 januari en 15 juli, en tussen 15 september en 15 december vinden de plenaire vergadering van de Sabor plaats.

Aan het hoofd van de Kroatische Regering (de Vlada) staat de Minister-president, die zelf twee vice-Ministers-President heeft en veertien ministers die aan het hoofd staan van verschillende ministeries. De uitvoerende macht is verantwoordelijk voor het voorstellen van wetgeving en een begroting, het uitvoeren van wetten en het binnenlandse en buitenlandse beleid van de republiek begeleiden.

De rechtsprekende instanties van Kroatië bestaan uit drie lagen, het Hooggerechtshof, provinciale rechtbanken en lokale rechtbanken. De Constitutionele Rechtbank gaat over zaken betreffende de Grondwet

Meer lezen: Buitenlands beleid van Kroatië

[bewerk] Aansluiting bij de EU

Zie Uitbreiding van de Europese Unie en Kroatië in de EU voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

De weg naar aansluiting bij de Europese Unie begon voor Kroatië op 29 oktober 2001, toen Kroatië het Stabilisatie- en Associatieverdrag met de EU tekende. Het tekenen van dit verdrag is noodzakelijk om erkend te worden als kandidaat-lidstaat. Op 21 februari 2003 diende Kroatië formeel het verzoek in toe te mogen treden tot de Europese Unie. De Europese Commissie gaf vervolgens op 20 april 2004 een positief advies, waarop de Europese Raad Kroatië op 18 juni 2004 erkende als een officiële kandidaat-lidstaat. Er werd besloten de onderhandelingen te beginnen op 17 maart 2005. Een dag voor het begin van de onderhandelingen stelde de Europese Raad de onderhandelingen echter voor onbepaalde tijd uit, omdat Kroatië niet goed genoeg zou meewerken met het Joegoslavië Tribunaal. Het feit dat de voormalige generaal Ante Gotovina nog steeds niet was opgespoord was de EU een doorn in het oog.

Onder druk van Oostenrijk werd er alsnog begonnen met de gesprekken. Oostenrijk dreigde de onderhandelingen met de toetreding van Turkije namelijk stil te leggen.

Na een toespraak van de hoofdaanklager van het Joegoslavië Tribunaal, Carla del Ponte begin oktober 2005, werd op 4 oktober 2005 begonnen met onderhandelen. Het zogenaamde screeningsproces begon op 20 oktober. Op 7 december 2005 werd Ante Gotovina op het eiland Tenerife opgepakt.

De publieke opinie in Kroatië is sterk verdeeld over de toekomstige toetreding van Kroatië tot de EU. Slechts een krappe 40% van de bevolking is voorstander van de toetreding tot de EU. Vele tegenstanders van de toetreding zijn bang dat waneer Kroatië werkelijk tot de EU zal toetreden Kroatië veel regels opgelegd zal krijgen vanuit Brussel. Andere argument die de tegenstanders vaak naar voren halen is dat de Kroatische kust verkocht zal worden aan de (rijke) West-Europeanen en hierdoor volgebouwd zal worden.

[bewerk] Cultuur

De Kroatische cultuur trekt een dertien eeuwen oude cultuur met zich mee. In deze tijd zijn er veel Kroatische monumenten en steden gekomen, waar vele genieën geboren zijn. In Kroatië zijn zes monumenten van de Werelderfgoedlijst te vinden en acht nationale parken.

Drie Nobelprijswinnaars hadden hun wieg in Kroatië staan, samen met vele belangrijke uitvinders en andere belangrijke personen - de eerste vulpen is in Kroatië uitgevonden. Kroatië verdient ook een plaats in de geschiedenis van kleding aangezien hier de oorsprong van de stropdas (cravat) ligt. Het land heeft een lange artistieke, literaire en muzikale traditie. Kroatië heeft ook een diverse keuken.

[bewerk] Economie

De Kroatische economie bestaat veelal uit verschillende dienstensectoren en enkele, voornamelijk lichte industrie. Toerisme is een belangrijke bron van inkomsten. In 2004 was het geschatte Bruto Nationaal Product per hoofd van de bevolking uitgedrukt in koopkrachtpariteit €9390 oftewel 41,6% van het gemiddelde van de Europese Unie in datzelfde jaar.

De Kroatische economie is postcommunistisch. Aan het einde van de jaren tachtig was Kroatië temidden van economische hervormingen, haar positie was goedgunstig maar gekrenkt door de de-industrialisatie en de oorlogsschade.

De belangrijkste problemen zijn de structurele torenhoge werkloosheid tezamen met onvoldoende economische hervormingen. Het rechterlijke systeem stroomt vaak tegen, dit gaat samen met het inefficiënte bestuur, vooral op het gebied van grondbezit.

Recentelijk heeft het land een snellere economische groei gekend en is zich (economisch) aan het voorbereiden op EU-lidmaatschap, haar belangrijkste handelspartner.

In februari 2005 nam Kroatië de Stabiliteits en Associatie Overeenkomst van de EU aan, ter bevordering van haar weg naar EU-lidmaatschap. Kroatië verwacht een explosieve economische groei in de volgende jaren (op dit moment lijdt Kroatië onder het financiële tekort in de export en een hoge staatsschuld.

Enkele grote handelsbedrijven hebben al flink profijt gemaakt van de liberalisatie van de Kroatische markt. Kroatië verwacht een explosieve groei in investeringen, voornamelijk van investeringen van Greenfield land