Zwitserland
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
De Zwitserse Bondsstaat (ook wel Zwitsers Eedgenootschap of Zwitserse Confederatie), kortweg Zwitserland, is een land in het midden van Europa met als buren Duitsland in het noorden, Frankrijk in het westen, Italië in het zuiden, Oostenrijk en Liechtenstein in het oosten.
De officiële talen in Zwitserland zijn Duits, Frans, Italiaans en Reto-Romaans.
Het land staat ook bekend onder zijn Latijnse benaming Confederatio Helvetica (CH).
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Zwitserland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Zwitserland ontstond op 1 augustus 1291, toen de oerkantons - Uri, Schwyz en Unterwalden - van het Heilige Roomse Rijk een confederatie (zie Bondsbrief van 1291) stichtten, om hun onafhankelijkheid ten opzichte van de Habsburgse vorsten te bewaren.
Hun onafhankelijkheid werd pas erkend bij de Vrede van Westfalen in 1648, die ook een einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog en de Dertigjarige Oorlog.
Na verloop van tijd sloten ook andere kantons zich bij hen aan. De Zwitserse Confederatie bestond uit een bonte mengeling van staten, die al dan niet met hun vazalstaten (bv. Wallis was een vazalstaat van Bern) bij de confederatie hoorden.
Tijdens de Franse Revolutie wijzigde de structuur, en werd -na lang gepalaver tussen unitaristen, federalisten en confederalisten- de unitaire Helvetische Republiek afgekondigd. Deze was zo instabiel dat men in 1803 reeds terug keerde naar een confederatie.
In 1848 werd na een kleine burgeroorlog (zie Sonderbund) de staat definitief omgevormd tot een bondsstaat.
Tijdens de beide wereldoorlogen bleef Zwitserland neutraal.
[bewerk] Demografie
[bewerk] Bevolking
In 2002 woonden 15.393 mensen met de Nederlandse nationaliteit en 8437 mensen met de Belgische nationaliteit in Zwitserland.
[bewerk] Taal
Zie Zwitserland (taal) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De nationale talen van Zwitserland zijn:
Duits, Frans en Italiaans zijn de officiele talen van het land.
Het Duits dat er gesproken wordt is Zwitserduits (Schwyzerdütsch), dat op veel punten afwijkt van het 'gewone' Duits en ook grote verschillen kent tussen de verschillende steden en dorpen. Ook het Zwitserse Frans wijkt in details af van het Frans van Frankrijk. Het Reto-Romaans wordt gesproken in een deel van het kanton Graubünden, door ongeveer 1% van de Zwitserse bevolking.
In de verschillende landstalen noemt men Zwitserland Schweiz (Duits), Suisse (Frans), Svizzera (Italiaans) en Svizra (Retoromaans).
[bewerk] Geografie
Zie Zwitserland (geografie) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.[bewerk] Steden
Bern is alleen de facto hoofdstad, want officieel heeft Zwitserland geen hoofdstad. De stad wordt Bundesstadt of la ville fédérale (Bondsstad) genoemd. De discussie of Zwitserland een hoofdstad moet hebben is al zo oud als het land zelf.
Buiten Bern zijn andere belangrijke steden onder andere:
Zwitserland is bij uitstek een Alpenland. De hoogste bergen liggen in het zuiden en oosten van het land. In het noordwesten ligt de Jura. Het noorden en het midden van het land zijn minder bergachtig en daardoor het dichtst bevolkt.
[bewerk] Meren/rivieren
De grootste meren in Zwitserland zijn: het Bodenmeer en het Meer van Genève, maar deze beide meren worden gedeeld met andere landen. Het grootste geheel in Zwitserland liggende meer is het Meer van Neuchâtel.
De voornaamste rivieren zijn de Rijn met zijn zijrivier de Aare, en verder de Rhône en de Inn, die alle in Zwitserland ontspringen.
De meren hebben een belangrijke toeristische waarde. Jaarlijks bezoeken honderdduizenden mensen de meren. Behalve de grote meren, bestaan er ook nog kleinere meren, ook al zijn deze vaak nog groot. De bekendste zijn het Meer van Zurich, Vierwoudstedenmeer, Meer van Thun, Meer van Brienz, Meer van Maggiore en het Meer van Lugano. De laatste twee genoemde wateren worden geografisch gedeeld met Italië. Het Vierwoudstedenmeer is met haar 3 miljoen toeristen per jaar zelfs het drukst bezochte meer van Europa.
In Zwitserland bevindt zich de waterscheiding tussen de Noordzee, de Zwarte Zee, de Adriatische Zee en de Middellandse Zee.
[bewerk] Bestuurlijke indeling
[bewerk] Kantons
Zie kanton (Zwitserland) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het landsbestuur is zeer decentraal geregeld, met een grote mate van autonomie voor de gemeenten en de kantons. Het land telt officieel 26 kantons, waarvan 6 op historische gronden bestaan als halfkanton (dwz met een gehalveerde stem in de Kantonsraad).
| Aargau - Aarau | Graubünden - Chur | Solothurn - Solothurn |
| Appenzell Ausserrhoden - Herisau | Jura - Delémont | Thurgau - Frauenfeld |
| Appenzell Innerrhoden - Appenzell | Luzern - Luzern | Ticino - Bellinzona |
| Bazel-Landschap - Liestal | Neuchâtel - Neuchâtel | Uri - Altdorf |
| Bazel-Stad - Bazel | Nidwalden - Stans | Wallis (Frans: Valais) - Sion (Duits: Sitten) |
| Bern - Bern | Obwalden - Sarnen | Vaud - Lausanne |
| Fribourg (Duits: Freiburg) - Fribourg | Sankt Gallen - Sankt Gallen | Zug - Zug |
| Genève - Genève | Schaffhausen - Schaffhausen | Zürich - Zürich |
| Glarus - Glarus | Schwyz - Schwyz |
Van deze kantons zijn de meeste Duitstalig. Genève, Vaud, Neuchâtel en Jura zijn Franstalig, Wallis, Fribourg en Bern zowel Frans- als Duitstalig, Ticino Italiaanstalig en Graubünden Duits-, Italiaans- en Retoromaanstalig.
[bewerk] Godsdienst
Zie Godsdienst in Zwitserland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In Zwitserland domineert de Christelijke godsdienst, hoewel de ontkerkelijking zeker in de steden ver is voortgeschreden. 41% van de Zwitsers is rooms-katholiek, 40% Gereformeerd, 2,5% is lid van een zgn. Freikirche (Protestantse kerk zonder bijzondere band met de overheid), 5,5% behoort tot een andere kerkgenootschap of andere godsdienst en 11% is niet aangesloten bij enige religie. Van de buitenlanders in Zwitserland is 44% rooms-katholiek, 5% Gereformeerd, 17% Orthodox, 18% Islamitisch en 2% is niet aangesloten bij enige religie. De snelst groeiende religie in Zwitserland is de Islam.
De kantons zijn vrij om aan een kerkgenootschap een bijzondere status toe te kennen, namelijk die van Landeskirche (Landskerk). In de meeste protestantse kantons bezit de Evangelisch-Gereformeerde Kerk de status van Landeskirche en in de meeste katholieke kantons bezit de rooms-katholieke Kerk de status van Landeskirche. Soms is aan de Oud-katholieke kerk eveneens de status van Landeskirche toegekend. In enkele West-Zwitserse kantons kent men geen Landeskiriche, omdat daar de scheiding van kerk en staat volledig is doorgevoerd.
Overwegend Protestants zijn de West-Zwitserse kantons (in het bijzonder Genève), Bern, delen van Schaffhausen, Zürich en de beide halfkantons van Bazel. Overwegend Katholiek zijn de oerkantons in Centraal-Zwitserland, Fribourg, Ticino, Jura, Wallis en delen van Oost-Zwitserland. In Noord-Zwitserland is de Oud-katholieke kerk van betekenis. Daarnaast mag ook het Boeddhisme met 0,33% van de bevolking als aanhangers worden genoemd. Het aantal Boeddhisten in Centraal-Europa is het grootst in Zwitserland.
[bewerk] Vervoer
Alle snelwegen in Zwitserland zijn tolplichtig, daarnaast zijn er enige bergpassen waar tol wordt geheven. Ook voor de tunnel La Drossa tussen Zwitserland en Italië, en voor de Grote Sint Bernardtunnel moet tol betaald worden. De tolplicht voor snelwegen wordt geheven door de verkoop van autobaanvignetten, die anno 2006 40 Zwitserse franken kosten en 14 maanden geldig zijn, namelijk van december in jaar A, het gehele jaar B, en januari van jaar C.
Zwitserland heeft een dicht en modern spoorwegnet. Naast de Schweizerische Bundesbahnen(SBB), de nationale spoorwegen, die eigendom van de staat zijn, zijn er nog tientallen particuliere spoorwegmaatschappijen. De trajecten van deze maatschappijen variëren van een paar kilometer, tot enkele honderden kilometers. De spoorlijnen in Zwitserland zijn voor bijna 98% geelectrificeerd. Een aanzienlijk deel is smalspoor; sommige lijnen maken gebruik van een tandradsysteem. Om auto's over de bergen te krijgen, wordt er veel gebruikgemaakt van autotreinen. Zie ook: Lijst van Zwitserse spoorwegmaatschappijen.
Internationale luchthavens zijn er in: Zürich, Bern, Genève en Bazel.
In de bergen zijn diverse kabelbanen om naar boven te gaan. Ze worden voornamelijk gebruikt in de winter om skigebieden te bereiken en in de zomer om te wandelen.
[bewerk] Klimaat
Er zijn diverse soorten klimaten in Zwitserland van een poolklimaat in het hooggebergte tot een Mediteriaan klimaat in het zuiden. Over het algemeen is er een overgang van landklimaat naar zeeklimaat.
[bewerk] Eten en drinken
In Zwitserland zijn de gerechten vooral streekgebonden. Een bekend gerecht is rösti en kaas in bijvoorbeeld raclette of fondue. Zie ook: Zwitserse gerechten.
[bewerk] Economie
Zwitserland heeft een moderne economie. Zwaartepunten liggen bij de financiele dienstverlening, de chemische en farmaceutische industrie, de fabricage van machines en precisie-instrumenten, de levensmiddelenindustrie en het toerisme. Het land geldt als een aantrekkelijke vestigingsplaats voor buitenlandse ondernemingen, vanwege de hoge levenskwaliteit, het stabiele politieke klimaat en de relatief lage belastingen.
De financiële dienstverlening is in sterke mate geconcentreerd in Zürich; Genève en Lugano zijn eveneens steden met een belangrijke financiële sector. De grootste banken zijn UBS en Crédit Suisse, maar er zijn ook veel kleinere (zaken)banken.
De chemische, farmaceutische en biotechnologische industrie is voornamelijk gevestigd in en rond Bazel. Bekende namen zijn hier Novartis, Roche, Syngenta, maar deze sector wordt eveneens gekenmerkt door een groot aantal kleine en gespecialiseerde ondernemingen. Het Biozentrum in Bazel speelt een belangrijke rol in het fundamentele onderzoek.
Het grootste voedingsmiddelenbedrijf in de wereld, Nestlé, is Zwitsers.
Veel technologische ondernemingen zijn gevestigd in en rondom Zürich, maar ook op de Zwitserse Hoogvlakte zijn veel kleinere hoog-technologische bedrijven gevestigd. Een bijzondere vermelding verdient de Jura, waar de horloge-industrie en medische technologie belangrijke sectoren zijn. Swatch is een bekende en grote horloge-fabrikant in Biel, maar het westen van Zwitserland kent daarnaast vele kleine en exclusieve horloge-werkplaatsen.
Het zomertoerisme en vooral de wintersport zijn belangrijke sectoren in de Zwitserse Alpen.
[bewerk] Politiek
Zie Politiek in Zwitserland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het land heeft een sterke traditie van politieke en militaire neutraliteit die wordt ondersteund door een sterke defensie. Zwitserland heeft een neutrale positie gehouden gedurende twee wereldoorlogen en koos pas op 10 september 2002 voor een volledige stem in de Verenigde Naties.
In de jaren negentig van de 20e eeuw raakte het land in opspraak, toen bleek dat Zwitserland tijdens de Tweede Wereldoorlog minder neutraal was geweest dan steevast werd beweerd. Ook kwam het land negatief in het nieuws door conflicten over op Zwitserse banken gestalde tegoeden van met name Duitse joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi's waren vermoord.
In Zwitserland is euthanasie, net als in Nederland en België, legaal. Het is zelfs het enige ter wereld waar mensen naar toe kunnen om hun leven te beëindigen.
De in Bern zetelende volksvertegenwoordiging bestaat uit een grote en een kleine kamer: de Nationale Raad (200 leden) en de Kantonsraad (2 leden per kanton). De 4 grootste partijen zijn de Sociaal-Democratische Partij van Zwitserland, de Vrijzinnig Democratische Partij (liberalen), Zwitserse Volkspartij (burgerlijken) en Christen-Democratische Volkspartij. Veel wetsvoorstellen worden via een referendum ter goedkeuring aan de bevolking voorgelegd.
De Zwitserse bondsregering (Bondsraad) bestaat uit 7 ministers afkomstig uit de 4 grootste partijen van het land. Het voorzitterschap rouleert op jaarlijkse basis; de voorzitter is tevens bondspresident (primus inter pares). De bondsregering bestaat momenteel uit de volgende personen:
- Bondspresident: Moritz Leuenberger (Verkeer), vicepresident: Micheline Calmy-Rey (Buitenlandse Zaken), Pascal Couchepin (Binnenlandse Zaken), Hans-Rudolf Merz (Financiën), Christoph Blocher (Justitie en Politie), Samuel Schmid (Defensie en Sport) en Doris Leuthard (Economische Zaken).
[bewerk] Zwitserse overheid
Zie Zwitserland (overheid) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.[bewerk] Sport
Favoriete sporten in Zwitserland zijn de wintersporten zoals skiën, ijshockey, langlaufen, rodelen en curling. Ook voetbal is in Zwitserland een veelbeoefende sport.
In 1928 en 1948 werden de Olympische Winterspelen in Zwitserland gehouden.
In 2008 zal Zwitserland, weliswaar samen met Oostenrijk, het gastland zijn voor de Europese Kampioenschap Voetbal.
Zie ook:
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- Officiële website van de federale Zwitserse Overheid (Engels)
- Officiële website van het federale Zwitserse ministerie van Buitenlandse Zaken (Engels)
- ...meer externe links in de Open Directory
| {{{afb_links}}} | Europese Vrijhandels Associatie (EVA) | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
|
