Vrede van Westfalen
De Vrede van Westfalen omvat 11 verdragen, gesloten in 1648, die de Dertigjarige Oorlog beëindigden. Eén daarvan was de Vrede van Münster, waarin het bestaan van Nederland werd erkend. Een andere bekende is de Vrede van Osnabrück.
Door de Vrede van Westfalen verloor het huis van Habsburg het grootste gedeelte van zijn zeggenschap over de Duitse vorsten. Bovendien werden ze verplicht tot religieuze verdraagzaamheid jegens de calvinistische vorsten en staten en moesten ze de secularisatie van alle kerkelijke bezittingen erkennen, evenals de onafhankelijkheid van het Zwitserse Eedgenootschap. Zweden en Brandenburg verwierven gebiedsuitbreiding in het noorden van Duitsland. Frankrijk verkreeg belangrijke rechten en gebiedsuitbreiding in Elzas en Lotharingen.
[bewerk] Gevolgen
Er waren verregaande gevolgen voor het interne functioneren van het Heilig Roomse Rijk. De macht van de keizer werd immers sterk beknot en de soevereiniteit van de constituerende delen van het Rijk uitdrukkelijk erkend. De keizer werd een monarch die geen leger, financiën of administratie bezat. Hij bezat deze enkel nog in de Hausmacht van de Habsburgers. In werkelijkheid betekenden de structuren van het Heilig Roomse Rijk na 1648 niet veel meer. Uiteindelijk evolueerden er twee grootmachten uit dit rijk, namelijk Oostenrijk en Pruisen. Het kwam er eigenlijk op neer dat de souvereiniteit van de verschillende staten werd erkend, en het principe van niet-inmenging zijn intrede deed in de Europese politiek.
De Habsburgers, de Oostenrijkse vorstenfamilie, bleef echter wèl een toonaangevende internationale rol spelen. Ze regeerde nog steeds over Oostenrijk, Bohemen, gedeelten van Hongarije, de Zuidelijke Nederlanden en delen van Italië. Dit is ook wel bekend onder de naam Donaumonarchie.
