Svislando
El Vikipedio
Geografio > Eŭropo > Svislando
|
Schweizerische Eidgenossenschaft |
|
|
|
|
|
Nacia himno: Svisa psalmo |
|
|
Nacia devizo: {{{nacia devizo}}} |
|
|
|
|
| Bazaj informoj | |
|---|---|
| Ĉefa(j) lingvo(j) | germana (63,6%), franca (19,2%) itala (7,6%), romanĉa |
| Ĉefurbo | Berno (301 mil). |
| Religio(j) | katolikoj (44,1%), protestantoj (36,6%), nekredantoj (11,7%), islamanoj (4,5%), ortodoksuloj (1,2%), aliaj (1,9%). (2000) |
| Areo % akvo |
41.285 km² 3,7% |
| Loĝantaro Loĝdenso |
7,3 miliono 176/km² |
| Valuto | Svisa franko (CHF) |
| Horzono | UTC +1 (en somero +2) |
| TTT | Landkodo | Tel. | .ch | CHE | 41 |
| Politiko | |
| Politika sistemo | federacia parlamenta demokratio |
| Ŝtatestro | prezidanto Moritz Leuenberger (2006) |
| Ĉefministro | konsilejo |
| Nacia tago | 1a de aŭgusto |
| Sendependeco | en 1648 |
| Esperanto-movado | |
| Esperanto-asocio | {{{esperanto-asocio}}} |
Svislando aŭ Svisio estas lando en Centra Eŭropo, inter Ĵuraso kaj Alpoj. Germanio estas norde de Svislando, Italio estas sude, Francio estas okcidente, Aŭstrio kaj Liĥtenŝtejno oriente.
Enhavo |
[redaktu] La plej grandaj urboj
[redaktu] Loĝantaro
7.259 mil (2001), inter ili 61,5% germano-svisoj, 17,1% franco-svisoj, 6,4% italoj, 3,4% italo-svisoj, 2,5% germanoj.
[redaktu] Lingvoj
Krom la kvar ŝtataj lingvoj, en svislando ankaŭ estas parolata inter alie la hispana (1,7%), portugala (1,4%), turka (0,9%) kaj la angla (0,9%). (1990)
[redaktu] Historio
En 1648 de Sankta Romia Imperio apartiĝis kelkaj kantonoj, kiuj kreis sendependan ŝtaton. En 1815 Svisio deklaris eternan neŭtralecon kaj partoprenis en neniaj militoj.
[redaktu] Politika sistemo
La leĝdonan povon en Svislando posedas la Federacia Asembleo (germ. Bundesversammlung, fr. Assemblée Fédérale, it. Assemblea Federale). La asembleo konsistas el la Konsilio de la Ŝtatoj (Ständerat, Conseil des États, Consiglio degli Stati) (46 seĝoj) kaj la Nacia Konsilio (Nationalrat, Conseil National, Consiglio Nazionale) (200 seĝoj). La anojn de la Konsilio de la Ŝtatoj nomumas la kantonoj (duo po kantono, unu po duonkantono), la membroj de la Nacia Konsilio estas elektataj laŭproporcie de la tuta svisa popolo.
[redaktu] Ceteraj informoj
- CH estas mallongigo de "Confoederatio Helvetica", la latina nomo.
- E-nomo: Svisio, Svisujo, Svislando; Helvetio (historia); Svisa Konfederacio (oficiala).
- Oficiallingvaj nomoj: Schweizerische Eidgenossenschaft (de), Confédération Suisse (fr), Confederazione Svizzera (it), Confederaziun Svizra (rm), Confoederatio Helvetica (latine).
- Etimologio: landa malnova nomo estas Helvetio, kio devenas de helvetaj triboj.
- GNP: totala -305 mlrd $; pokapa - 40.630 $.
- Eksporto: maŝinindustria produktaĵo, kemiaĵoj, horloĝoj, nutraĵoj, ĉokolado.
- Organizoj: UNO (2002)
[redaktu] Administracia divido
Sivslando dividiĝas en 26 kantonoj.
| KANTONO | ĈEFURBO | LOĜANTOJ (1987) | LINGVO(J) |
|---|---|---|---|
| Argovio | Aargau (AG) | Aarau | 472.700 | germ. |
| Apencelo Ekstera | Appenzell-Ausserrhoden (*) (AR) | Herisau | 49.300 | germ. |
| Apencelo Interna | Appenzell-Innerrhoden (*) (AI) | Appenzell | 13.100 | germ. |
| Bazelo Kampara Basel Landschaft (*) (BL) | Liestal | 225.800 | germ. |
| Bazelo Urba Basel Stadt (*) (BS) | Bazelo | 194.300 | germ. |
| Berno Bern (BE) | Berno | 925.500 | germ., fr. |
| Friburgo Fribourg (FR) | Friburgo | 194.700 | fr., germ. |
| Ĝenevo Genève (GE) | Ĝenevo | 363.600 | fr. |
| Glaruso | Glarus (GL) | Glarus | 36.600 | germ. |
| Grizono Graubünden/Grischun (GR) | Chur | 166.500 | germ., rom., it. |
| Ĵuraso Jura (JU) | Delémont | 64.700 | fr. |
| Lucerno Luzern (LU) | Lucerno | 306.100 | germ. |
| Neŭŝatelo | Neuchâtel (NE) | Neuchâtel | 156.200 | fr. |
| Nidvaldo | Nidwalden (*) (NW) | Stans | 31.000 | germ. |
| Obvaldo | Obwalden (*) (OW) | Sarnen | 27.600 | germ. |
| Sankt-Galo | St. Gallen (SG) | Sankt-Galo | 403.900 | germ. |
| Ŝafhaŭzo Schaffhausen (SH) | Ŝafhaŭzo | 69.800 | germ. |
| Ŝvico | Schwyz (SZ) | Schwyz | 103.400 | germ. |
| Soloturno | Solothurn (SO) | Solothurn | 219.500 | germ. |
| Turgovio | Thurgau (TG) | Frauenfeld | 192.400 | germ. |
| Tiĉino Ticino (TI) | Bellinzona | 277.200 | it. |
| Urio | Uri (UR) | Altdorf | 33.500 | germ. |
| Valezo Valais (VS) | Sion/Sitten | 232.600 | fr., germ. |
| Vaŭdo | Vaud (VD) | Laŭzano | 550.300 | fr. |
| Cugo | Zug (ZG) | Zug | 827.840 | germ. |
| Zuriko (ZH) | Zuriko | 1.131.500 | germ. |
| * = duonkantonoj: duonkantonoj Ausserrhoden kaj Innerrhoden estigas kantonon Appenzell, Bazelo Kampara kaj Bazelo Urba formas kantonon Bazelo, Nidwalden kaj Obwalden formas Unterwalden. |
[redaktu] Esperanto en Svislando
Vidu Esperanto-movado
| Ŝtatoj en Eŭropo |  |
|---|---|
| Albanio | Andoro | Aŭstrio | Belorusio | Belgio | Bosnio kaj Hercegovino | Bulgario | Ĉeĥio | Danio | Estonio | Finnlando | Francio | Germanio | Grekio | Hispanio | Hungario | Islando | Italio | Kroatio | Latvio | Liĥtenŝtejno | Litovio | Luksemburgio | Malto | Moldavio | Monako | Montenegro | Nederlando | Norvegio | Pollando | Portugalio | Respubliko de Irlando | Respubliko de Makedonio | Rumanio | Rusio | San-Marino | Serbio | Slovakio | Slovenio | Svedio | Svislando | Turkio | Unuiĝinta Reĝolando (Britio) | Ukrainio | Vatikanurbo | |
| Dependaj teritorioj: Ferooj | Ĝibraltaro | |
