Europese Commissie
| Europese Unie |
 Dit artikel maakt deel uit van de serie: |
|
|
|
|
|
De Europese Commissie (formeel de Commissie van de Europese Gemeenschappen) belichaamt en behartigt het algemeen belang van de Europese Unie. De voorzitter en de leden van de Commissie worden door de lidstaten benoemd na goedkeuring door het Europees Parlement. De Commissie zetelt in Brussel.
Inhoud |
[bewerk] Zetel en samenstelling
De commissie bestaat uit 25 leden, elke lidstaat levert één lid.
De voorzitter wordt 'gekozen' door de regeringen van de lidstaten in een politiek steekspel. Ook de voordracht van de leden van de commissie door hun nationale regeringen is een echt politiek steekspel, waarop de voorzitter van de Commissie maar weinig invloed heeft.
Elke vijf jaar wordt de samenstelling van de Commissie vernieuwd in de zes maanden die op de verkiezing van het Europees Parlement volgen. De voorlaatste keer gebeurde dit in september 1999. In de tussentijd kan het nieuwe Parlement allereerst het vertrouwen uitspreken in de voorzitter van de Commissie die door de lidstaten is aangewezen, voordat de nieuwe voorzitter in overleg met de regeringen van de lidstaten zijn toekomstig team samenstelt. Vervolgens spreekt het Parlement zich uit over het volledige college tijdens een stemming ter goedkeuring. Nadat de nieuwe Commissie het vertrouwen van het Parlement heeft gekregen, kan zij officieel haar functies op zich nemen.
Op 31 oktober 2004 trad de vorige Commissie af, waarna op 1 november de nieuwe commissie onder Barroso geïnstalleerd werd.
[bewerk] Taken
De Europese Commissie oefent vier hoofdtaken uit:
- zij dient wetsvoorstellen in bij het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie;
- zij beheert het communautair beleid en legt dit ten uitvoer;
- zij controleert of het Gemeenschapsrecht wordt nageleefd (in samenwerking met het Europese Hof van Justitie;
- zij vormt een belangrijke woordvoerder van de Europese Unie en onderhandelt over, met name, internationale handels- en samenwerkingsovereenkomsten.
De voorstellen van de Commissie hebben vooral betrekking op terreinen die in de verdragen zijn vastgelegd, zoals met name douane, vervoer, industrie, sociaal beleid, landbouw, milieu, energie, regionale ontwikkeling, handelsbetrekkingen of ontwikkelingssamenwerking.
Krachtens het subsidiariteitsbeginsel hebben de initiatieven van de Commissie alleen betrekking op terreinen waarop een initiatief op het niveau van de Europese Unie efficiënter lijkt dan een optreden dat op lokaal, regionaal of nationaal niveau wordt uitgevoerd. Bovendien zijn deze voorstellen erop gericht om de belangen van de Unie en haar burgers te beschermen en dus niet de belangen van landen of specifieke sectoren.
Als een voorstel van de Commissie eenmaal is voorgelegd aan de Raad en het Europees Parlement, werken de drie instellingen samen om tot een bevredigend resultaat te komen. De Raad spreekt zich in het algemeen met gekwalificeerde meerderheid van stemmen uit over de voorstellen van de Commissie (met eenparigheid van stemmen als de Raad besluit om een voorstel te verwerpen) en de Commissie onderzoekt nauwgezet de amendementen van het Europees Parlement voordat zij eventueel gewijzigde voorstellen indient.
[bewerk] Uitvoerend orgaan
De Commissie is het uitvoerend orgaan van de Europese Unie. Deze functie van de Commissie heeft betrekking op alle terreinen waarop de Unie zeggenschap heeft, maar de rol van de Commissie is met name belangrijk in specifieke sectoren, zoals mededinging (toezicht op kartels en fusies, afschaffing van of controle op discriminerende overheidssteun), landbouw (opstelling van landbouwvoorschriften) of onderzoek en technologische ontwikkeling (bevordering en coördinatie via het communautaire kaderprogramma).
De Commissie is verantwoordelijk voor het beheer van de communautaire begroting onder toezicht van de Europese Rekenkamer. De twee instellingen streven gezamenlijk naar een goed financieel beheer. Op basis van het jaarverslag van de Rekenkamer stemt het Europees Parlement om de Commissie kwijting te verlenen voor de uitvoering van de begroting.
[bewerk] Hoedster van de verdragen
De Commissie ziet erop toe dat de Europese wetgeving juist wordt toegepast in de lidstaten, zodat een klimaat van wederzijds vertrouwen tussen lidstaten, economische actoren en particulieren gehandhaafd blijft.
Zij treft maatregelen ingeval van inbreuk op communautaire verplichtingen (bijvoorbeeld tegen een lidstaat die een Europese richtlijn niet toepast).
Als een situatie niet in overeenstemming met de voorschriften is gebracht tijdens een inbreukprocedure, kan de Commissie haar toevlucht nemen tot het Hof van Justitie, dat in laatste instantie ervoor zorgt dat het recht wordt nageleefd met betrekking tot de uitlegging en tenuitvoerlegging van de verdragen. Het arrest van het Hof is bindend voor zowel de lidstaten als de Europese instellingen.
De Commissie ziet er ook op toe dat de mededingingsregels door bedrijven worden nageleefd onder toezicht van het Hof van Justitie.
[bewerk] Woordvoerster op het internationale toneel
De Europese Commissie is een belangrijke woordvoerster van de Europese Unie op het internationale toneel. Zij onderhandelt met name over internationale overeenkomsten die betrekking hebben op het buitenlands gedeelte van het beleid van de Europese Unie.
De Overeenkomst van Lomé, waarmee de Europese Unie is verbonden aan ontwikkelingslanden in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan (ACS-landen), is daarvan een voorbeeld.
[bewerk] Organisatie van de werkzaamheden
De "Commissie" als politiek orgaan is het college met de twintig leden van de Commissie. Het college wordt bijgestaan door een administratief apparaat dat uit algemene diensten (zoals een secretariaat-generaal, een juridische dienst en een bureau voor de statistiek) en directoraten-generaal (DG's) bestaat. Deze DG's staan elk onder leiding van een directeur-generaal die verantwoording verschuldigd is aan het verantwoordelijk lid van de Commissie.
De Commissie komt gewoonlijk eenmaal per week op woensdag te Brussel bijeen. Tijdens de plenaire vergaderingen van het Parlement vergadert zij in Straatsburg.
Tijdens deze vergaderingen wordt elk punt toegelicht door het lid van de Commissie dat voor het betreffende terrein verantwoordelijk is. Indien nodig nemen de vijfentwintig leden van het college een besluit op basis van gewone meerderheid van stemmen. Een besluit dat eenmaal is aangenomen, maakt integraal deel uit van het beleid van de Commissie en wordt onvoorwaardelijk gesteund door alle leden van de Commissie.
Bij het uitoefenen van haar bevoegdheden wint de Commissie uitgebreid adviezen in, zodat zij kan bepalen welk standpunt parlementaire kringen, nationale overheden, beroepsorganisaties en vakbonden innemen. Voor de meer technische aspecten van wettelijke bepalingen of wetsvoorstellen raadpleegt de Commissie systematisch deskundigen met wie gesprekken plaatsvinden binnen comités of werkgroepen die de Commissie opricht. Voor het aannemen van de vele uitvoeringsmaatregelen wordt de Commissie bijgestaan door comités die uit vertegenwoordigers van de lidstaten bestaan.
Daarnaast werkt de Commissie nauw samen met twee adviesorganen, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's, die over allerlei wetsvoorstellen worden geraadpleegd. Tot slot is de Commissie aanwezig bij alle zittingen van het Europees Parlement waar zij wordt verzocht haar beleid toe te lichten en te rechtvaardigen. Verder moet zij regelmatig antwoord geven op mondelinge en schriftelijke vragen die door de leden van het Parlement zijn gesteld.
[bewerk] Samenstelling
Per 22 november 2004 tot 31 oktober 2009 bestaat de commissie uit 25 leden, waarbij elk land één lid levert.
Voor de verschillende voorgangers, zie Lijst van Europese Commissies.
[bewerk] Benoemingsprocedure Commissie 2004 - 2009
De benoeming van de verschillende leden (inclusief de voorzitter) verliep niet eenvoudig. Er is uitgebreid onderhandeld door de verschillende landen en het Europees Parlement.
[bewerk] Benoeming voorzitter
Wie het voorzitterschap zou bekleden zou bepaald worden op de Intergouvernementele conferentie van de Europese Raad van Regeringsleiders die op 17-18 juni in Brussel werd gehouden, maar de besprekingen hierover mislukten. Hoewel er geen officiële kandidaten waren, werden in de media de volgende personen genoemd: Guy Verhofstadt (premier van België), Antonio Vitorino (Europees commissaris, Portugal), Pat Cox (voorzitter van het Europees parlement, Ierland), Jean-Claude Juncker (premier van Luxemburg) en Chris Patten (Europees Commissaris, VK).
Op 27 juni werd op een speciale eendaagse conferentie door de Ierse premier Bertie Ahern de Portugese premier José Manuel Durão Barroso voorgedragen. Op 20 juli ging het Europees Parlement akkoord met de benoeming van Barroso.
[bewerk] Voordracht kandidaten
De verschillende leden van de commissie worden in principe door de Voorzitter gekozen, maar dit is een echt politiek steekspel. Barroso heeft bij zijn bekrachting door het Europees Parlement op 22 juli aangekondigd dat hij minstens acht vrouwen in 'zijn' commissie wil hebben.
Vanuit Nederland waren ook enkele officieuze voordrachten voor een commissielid bekend gemaakt: Neelie Kroes (namens VVD), Onno Ruding (namens CDA), Rick van der Ploeg (namens PvdA) en Cees Veerman (namens CDA) (schijnt benaderd te zijn door Chirac). De uiteindelijke benoeming van deze zeer invloedrijke ambtenaren vindt dus plaats zonder dat de Europese burger daar directe invloed op heeft.
[bewerk] Bezwaren van het Europees Parlement
Van verschillende kandidaat-commissarissen werd gevonden dat zij niet goed of geschikt waren voor een functie. Het parlement heeft echter alleen de mogelijkheid de hele commissie weg te stemmen of niet.
De belangrijkste bezwaren waren gericht tegen de zeer conservatieve Italiaan Rocco Buttiglione, de kandidaat-commissaris voor Justitie en Veiligheid. Buttiglione zei tijdens een hoorzitting in het parlement homoseksualiteit een zonde te vinden en dat vrouwen thuis horen te blijven. Buttigliones kandidatuur werd daarop door een parlementscommissie met 27-26 weggestemd.
Andere bezwaren waren er tegen de Hongaar László Kovács, die incompetent zou zijn. De Letste Ingrida Ude was in haar land verwikkeld in een corruptieschandaal. De Nederlandse Neelie Kroes had volgens een deel van het parlement te veel belangen gehad in het bedrijfsleven om haar baan voldoende te kunnen uitvoeren. (Daarnaast oordeelden sommigen, zoals The Times, dat haar Engels onvoldoende was). De Deense Mariann Fischer Boel zou, met haar drie boerderijen, eveneens te veel belangen hebben om haar taak goed uit te kunnen voeren als commissaris van Landbouw en Plattelandsontwikkeling.
Ook waren de partijen verdeeld via de verschillende fracties. Ten slotte suggereerde een deel van de media dat het parlement serieus genomen wilde worden.
Barroso liet het echter niet op een stemming aankomen en trok op 28 oktober zijn hele commissie terug.
Op 4 november presenteerde Barroso zijn wijzigingen: Rocco Buttiglione werd vervangen door zijn landgenoot Franco Frattini en Ingrida Ude werd vervangen door haar landgenoot Andris Piebalgs en werd commissaris voor Energie. De voor Energie incompetent geachte Hongaar László Kovács werd commissaris van belasting en douane. Neele Kroes blijft commissaris voor mededinging.
Op 18 november, na nieuwe hoorzittingen, stemde het Europees Parlement uiteindelijk vóór de benoeming van de commissie. Slechts minuten voordat de stemming plaatsvond kwam de Engelse parlementariër Nigel Farage met de mededeling dat Jacques Barrot in Frankrijk ooit schuldig was bevonden aan fraude met verkiezingsgeld. Een speciale wet in Frankrijk regelt echter dat politici onschendbaar hiervoor zijn. Barrot mocht blijven.
[bewerk] Leden van de commissie
| Samenstelling van de Europese Commissie 2004-2009 | ||
|---|---|---|
| Naam | Land | Commissariaat |
| Joaquín Almunia | Spanje | Economische en monetaire zaken |
| Jacques Barrot | Frankrijk | Vice-voorzitter, Transport |
| Joseph Borg | Malta | Visserij en maritieme zaken |
| Franco Frattini | Italië | Vice-voorzitter, Justitie, vrijheid en veiligheid |
| Stavros Dimas | Griekenland | Milieu |
| José Manuel Durão Barroso | Portugal | Voorzitter |
| Benita Ferrero-Waldner | Oostenrijk | Externe relaties |
| Ján Fígel' | Slowakije | Onderwijs, Training, Cultuur en Meertaligheid |
| Mariann Fischer Boel | Denemarken | Landbouw en plattelandsontwikkeling |
| Dalia Grybauskaite | Litouwen | Begroting |
| Danuta Hübner | Polen | Regionaal beleid |
| Siim Kallas | Estland | Vice-voorzitter, Administratie en anticorruptie |
| László Kovács | Hongarije | Belasting- en douaneunie |
| Neelie Kroes | Nederland | Mededinging |
| Markos Kyprianou | Cyprus | Gezondheid en consumentenbelangen |
| Peter Mandelson | Verenigd Koninkrijk | Handel |
| Charlie McCreevy | Ierland | Interne markt |
| Louis Michel | België | Ontwikkelingshulp en humanitaire hulp |
| Janez Potočnik | Slovenië | Onderzoek en wetenschap |
| Andris Piebalgs | Letland | Energie |
| Viviane Reding | Luxemburg | Informatiemaatschappij en media |
| Olli Rehn | Finland | Uitbreiding |
| Vladimír Špidla | Tsjechië | Werkgelegenheid en sociale zaken |
| Günter Verheugen | Duitsland | Vice-voorzitter, Industrie- en ondernemingspolitiek |
| Margot Wallström | Zweden | Vice-voorzitter, relaties met het parlement, communicatie |
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- De website van de Europese Unie
- Website van de Commissie
- Directoraten-generaal en diensten van de Europese Commissie
- Vertegenwoordiging van de Commissie in Nederland
- Vertegenwoordiging van de Commissie in België
- Achtergronden, nieuws, agenda en historie
|
|
 |
|---|---|
|
Joaquín Almunia | José Manuel Barroso | Jacques Barrot | Joe Borg | Stavros Dimas | Benita Ferrero-Waldner | Ján Figeľ | Franco Frattini | Mariann Fischer Boel | Dalia Grybauskaitė | Danuta Hübner | Siim Kallas | László Kovács | Neelie Kroes | Markos Kyprianou | Peter Mandelson | Charlie McCreevy | Louis Michel | Andris Piebalgs | Janez Potočnik | Viviane Reding | Olli Rehn | Vladimír Špidla | Günter Verheugen | Margot Wallström |
|
| Bron(nen): |
|
