Geschiedenis van Kroatië

Er wordt getwijfeld aan de feitelijke juistheid van een of meer onderdelen van dit artikel. Raadpleeg de bijbehorende overlegpagina voor meer informatie, en pas na controle desgewenst het artikel aan.

Kroatië is een democratische republiek in Zuidoost-Europa.

[bewerk] Vroege geschiedenis

De eerste Griekse kolonieën werden gesticht op de Adriatische eilanden rond 400 v.Chr.; vanaf 100 v.Chr. namen de Romeinen de fakkel over langs de oostkust van de Adriatische Zee. Zo heerste in 305 de Romeinse keizer Diocletianus over het huidige Split.

De Kroaten trokken op het eind van de 6e eeuw naar het huidige Kroatië. In 852 werd Kroatië voor het eerst genoemd in een handvest, uitgebracht door hertog Trpimir. In 925 werd Tomislav de eerste Kroatische koning. Na de dood van Petar Svacic (de laatste Kroatische koning) in 1102 sloot Kroatië een verbond met Hongarije.

[bewerk] Middeleeuwen

In 1242 benoemde koning Béla IV in een pauselijke bul Zagreb tot Vrije Koninklijke Stad. In 1433 begon de verdediging tegen de Turken, die later toch een groot deel van Kroatië bezetten. De Habsburgse monarchie nam in 1527 na een beslissing van de Kroatische Volksvertegenwoordiging de Kroatische troon over.

Een belangrijk jaar is 1573, waarin Matija Gubec tijdens de boerenopstand een legendarisch persoonlijkheid werd, doordat hij de boeren meer recht en vrijheid gaf.

Tussen 1630 en 1632 dunde een catastrofale pest de bevolking uit en in 1667 werd Dubrovnik ernstig beschadigd door een aardbeving.

[bewerk] De weg naar onafhankelijkheid

In 1699 werd de geschiedenis opnieuw hertekend: het grootste gedeelte van de Adriatische kust en eilanden werden bestuurd door Venetië (de Turken waren verdreven), het binnenland bleef onder het bestuur van Habsburg maar de Republiek Dubrovnik bleef wel geheel onafhankelijk.

Aan het eind van de 18e eeuw waren de Kroatische vorsten de Franse revolutie en de ideologie daarvan vijandig gezind. Na een korte overheersing van de Franse keizer Napoleon, die een korte tijd de onafhankelijheid van Dubrovnik afschafte, werd in 1815 het huidige Kroatië opnieuw deel van het Habsburgse rijk.

In 1847 verving de Kroatische taal het Latijn in het Kroatische parlement. In 1848 verdedigde ban Josip Jelačić Kroatië succesvol tegen een Hongaarse poging om Kroatië te bezetten. Hij verenigde alle Kroatische provincies. In 1918 viel Oostenrijk-Hongarije, dat bij de verliezende partijen van de Eerste Wereldoorlog hoorde, uiteen waarna drie volkeren, de Kroaten, de Serviërs en de Slovenen, een koninkrijk vormden dat in 1929 Joegoslavië ging heten.

[bewerk] Tweede Wereldoorlog

In 1941 bezetten het Duitse en Italiaanse leger Joegoslavië, waarop het verzet begon onder leiding van Josip Broz Tito. Duitsland en Italië maakten Kroatië tot een satellietstaat met (officieel) de door hen aangestelde koning Tomislav II aan het hoofd.

[bewerk] Na de Tweede Wereldoorlog

Na de Tweede Wereldoorlog werd Joegoslavië een onafhankelijke communistische staat, die met harde hand geleid werd door maarschalk Tito. Kroatië kreeg hierin de status van deelrepubliek.

[bewerk] De jongste geschiedenis

In 1990 vond de eerste vrije verkiezing sinds de Tweede Wereldoorlog plaats, het parlement koos Franjo Tudjman als de eerste president van het land. Kroatië verklaarde zich tegelijk met Slovenië in 1991 onafhankelijk van Joegoslavië, waarop de oorlogen in Joegoslavië uitbraken en Servische troepen het land binnenvielen ter bescherming van etnische Serviërs. Hun tactiek bestond voornamelijk uit het bombarderen van steden; Dubrovnik, Šibenik, Zadar, Karlovac, Sisak, Slavonski Brod, Osijek, Vinkovci en Vukovar vielen ten prooi aan bombardementen. Op verschillende plaatsen vonden "etnische zuiveringen" plaats, hetgeen leidde tot een grote stroom vluchtelingen.

Het zwaarst werd gevochten om de stad Vukovar, waar op 18 november 1991 de Kroatische troepen zich moesten overgeven. Ook in de Krajina woedden zware gevechten, Serven verklaarden zich ter plaatse onafhankelijk en riepen een eigen republiek uit.

In december 1991 erkenden verschillende Europese landen Kroatië als onafhankelijke staat. Januari 1992 volgde de erkenning door de EU. In dezelfde periode begonnen vredesbesprekingen onder leiding van de Verenigde Naties hetgeen leidde tot een staakt-het-vuren. Een VN-vredesmacht, UNPROFOR, werd in Kroatië gestationeerd om toe te zien op het bestand. Tussen 1991 en 1995 vonden er nog maar sporadisch gevechten plaats in Kroatië. De Republiek Kroatië werd in 1992 lid van de VN.

In Bosnië brak, naast de strijd tussen de Bosnische Kroaten en Bosnische moslims enerzijds en de Bosnische Serviërs anderzijds, ook onderling tussen de Bosnische Kroaten en Bosnische Moslims oorlog uit. Kroatië bemiddelde in dit conflict met als gevolg een vredesverdrag tussen de Bosnische Kroaten en Bosnische Moslims in 1994.

In 1995, terwijl de internationale gemeenschap ingreep in de Bosnische oorlog, voerde het Kroatische leger verschillende operaties uit in samenwerking met de Bosnische Kroaten en Bosnische moslims waarbij de Krajina werd terugveroverd. De strijd ging verder op Bosnisch grondgebied, maar werd onder druk van de Verenigde Staten gestopt. De Bosnische Oorlog eindigde later in 1995 met het Verdrag van Dayton.

Onder leiding van de Verenigde Naties werd ook het vredesproces in Kroatië verder uitgevoerd, een aantal gebieden stond een tijd onder leiding van de United Nations Transitional Administration for Eastern Slavonia, Baranja and Western Sirmium (UNTAS). In 1998 werd de laatste Servische enclave in Oost-Slavonië, Vukovar, teruggegeven.

Op 11 december 1999 overleed president Tudjman. In 2000 werd hij opgevolgd door Stjepan Mesić.

[bewerk] Aansluiting bij de Europese Unie

Kroatië werd in juni 2004 officieel kandidaat-lid van de Europese Unie. De staatshooofden en regeringsleiders van de 25 EU-landen aanvaardden de aanvraag tijdens hun vergadering in Brussel. De onderhandelingen tussen de EU en Kroatië over de toetreding zouden in het voorjaar van 2005 beginnen, maar vanwege Kroatië's weigering een van oorlogsmisdaden verdachte generaal, Ante Gotovina, aan het Joegoslavië-tribunaal uit te leveren werden deze onderhandelingen opgeschort.