Fluwelen Revolutie
De fluwelen revolutie staat voor een politieke revolutie, die zich voltrekt zonder (of met betrekkelijk weinig) bloedvergieten. De term vindt haar oorsprong in de politieke omwenteling die zich in Tsjechoslowakije heeft voltrokken in het najaar van 1989, waarbij het communistische regime omver werd geworpen zonder dat daarbij een militair ingrijpen aan te pas kwam. Deze revolutie vond plaats in de nasleep van de val van de Berlijnse Muur en de verkiezing van de niet-communistische Tadeusz Mazowiecki tot premier van Polen, waarbij de communistische regimes in de Oost-Europese satellietstaten van de Sovjet-Unie ten val kwamen. Het feit dat deze revolutie zich geweldloos voltrokken heeft, was te danken aan de weigering van de Sovjetleider Michael Gorbatsjov om troepen naar Praag te sturen.
In 1795 was er in Nederland ook een fluwelen revolutie die zorgde voor het omverwerpen van de stadhouder in de patriottenstrijd.
[bewerk] De revolutie in Tsjechoslowakije
Op 17 november 1989 hielden 15.000 studenten een vreedzame herdenkingsmars in Praag voor Jan Opletal, die op 28 oktober 1939 door de nazi’s neergeschoten werd tijdens een studentendemonstratie tegen de Duitse bezetting, en enkele weken later overleed, en zo het symbool werd voor latere studentenopstanden. Tijdens deze mars werden ze tegengehouden door de oproerpolitie, en afgeranseld met wapenstokken, ondanks het feit dat ze hun vreedzame bedoelingen kenbaar hadden gemaakt. Er kwam protest tegen dit machtsvertoon van de politie, waarbij vooral een dialoog met de communistische partij geëist werd over democratie, vrijheid en mensenrechten. Op 20 november 1989 kwamen de studenten weer massaal op straat. Het Burgerforum werd opgericht door schrijver Václav Havel en de econoom Václav Klaus, die de bedoeling had het protest te organiseren. Stakingscomités werden opgericht in fabrieken, ziekenhuizen, kantoren en scholen. Demonstraties bleven dan ook niet uit, maar werden wel netjes gehouden na de werkdag. Op 24 november 1989 hielden Alexander Dubček (die het land al in 1968 tijdens de Praagse Lente naar hervormingen wilde leiden), Kardinaal František Tomášek en Václav Havel redevoeringen op het balkon van de Socialistische Partijkrant 'Svobodné Slovo' op het Wenceslasplein. Daarbij werden ze ondersteund door het gerinkel van honderdduizenden sleutelbossen. Massale betogingen volgden, en er brak een algemene staking uit, die het land platlegde. Onder deze druk bezweek de regering, en gesprekken begonnen tussen de eerste minister Ladislav Adamec en het Burgerforum. De gesprekken leidden tot een nieuwe regering die op 10 december door president Gustáv Husák (reeds aan de macht sinds het einde van de Praagse lente in 1968) benoemd werd. Dezelfde dag nog diende Husak zijn ontslag in, en op 29 december werd Havel door het parlement verkozen tot de nieuwe president van Tsjechoslovakije tijdens een ceremonie, die plaatshad in de Kroningszaal in de Praagse Burcht. De Fluwelen Revolutie was ten einde. Op de daaropvolgende verkiezingen in juni 1990 kreeg het Burgerforum officieel het vertrouwen van het volk.
De term fluwelen revolutie wordt sindsdien ook wel als algemene term gebruikt voor revoluties die vreedzaam verlopen. De Rozenrevolutie (Georgië) heeft in haar begindagen ook een tijdje deze naam gedragen.
Zie ook: lijst van revoluties
