Jan Palach

Jan Palach (Všetaty, 11 augustus 1948 – Praag, 19 januari 1969) was een Tsjechische student die zichzelf op 16 januari 1969 in brand stak uit protest tegen de bezetting van Tsjechoslowakije door de Warschaupacttroepen als antwoord op de Praagse lente en vanwege het gebrek aan democratie in zijn land.

Jan Palach werd naar het ziekenhuis afgevoerd met ernstige brandwonden (85% verbrand) en overleed drie dagen later in het ziekenhuis.

Jan Palach probeerde met zijn actie een statement te maken tegen het stalinistische regime van die tijd. Hij had van tevoren brieven geschreven naar de regering waarin hij onder andere opheffing van censuur en propaganda eiste. Hij sprak namens een groep mensen die bereid waren zichzelf op te offeren voor hun eisen, naar voorbeeld van kerkhervormer Jan Hus, wilde hij 'de waarheid laten zegevieren' door zichzelf in brand te steken. Nadat hij deze brieven geschreven had ging hij naar het Wenceslausplein en stak zichzelf in brand.

De regering kon dit echter niet hebben en verdraaide de reden van Jan Palach om zich zelf in brand te steken. Ook verdenken sommige mensen de regering ervan een einde aan het leven van de zwaar gewonde Jan Palach te hebben gemaakt, maar bewijzen hiervoor zijn er niet.

Na Jan Palach stak ook Jan Zajíc zich in brand op het Wenceslausplein. Hij overleed op 25 februari 1969. Uiteindelijk zouden in totaal tien personen zichzelf in brand uit protest tegen het stalinisme. Jan Palach is, als eerste van hen, het bekendst geworden.

Op het Praagse Wenceslausplein is een plaquette ter nagedachtenis van Jan Palach en Jan Zajíc opgericht.