Bauhaus

Voor de Britse rockgroep Bauhaus, zie Bauhaus (band)

Het Bauhaus was een opleiding voor beeldende kunstenaars, ambachtslieden en architecten die van 1919 tot 1932 eerst te Weimar en later te Dessau was gevestigd.

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Bauhaus-kunstenaars
3 Literatuur
4 Verwante design stromingen en stijlen
5 Externe link

[bewerk] Geschiedenis

De Belgische architect-schilder Henry van de Velde heeft bij zijn afscheid als directeur van de Großherzoglich-Sächsiche Hochschule für Bildende Kunst te Weimar, in 1918, de Duitse architect Walter Gropius voorgedragen als zijn opvolger.

In 1919 voegt Gropius zijn school samen met de Grossherzoglich-Sächsische Kunstgewerbeschule tot het nieuwe Staatliches Bauhaus Weimar. Zijn zowel theoretisch als praktisch in toepassing gebracht programma is een synthese van plastische kunsten, ambachtelijke techniek en industrie.

Gropius' studenten ontwerpen er efficiënte, elegante meubelstukken en gebruiksvoorwerpen. Strak van lijn, eenvoudig van vorm, zeer functioneel. De opklapbare meubels, bedoeld voor de klein uitgevallen arbeiderswoning, of de vrijgezellenkast op wieltjes die je aan twee kanten kan openen, vallen op in het gamma. Multifunctionaliteit lijkt heruitgevonden door Bauhaus. (PS. Multifunctioneel meubilair verschijnt voor het eerst in de 15de eeuw in Engeland in de kleine leefruimten voorzien voor het personeel van de landhuizen.)

De Zwitserse schilder Johannes Itten gaf er een spraakmakende Vorlehre-cursus, bedoeld tot het stimuleren van de zelfwerkzaamheid. Na Itten, in 1923, kregen Paul Klee en László Moholy-Nagy die taak toegewezen. Andere vooraanstaande Duitse kunstenaars als Wassily Kandinsky, Lyonel Feininger, Georg Muche en Oskar Schlemmer maakten deel uit van het lerarenkorps.

Bauhaus is zowel een kunstenaarsschool, een pedagogisch project als de wieg voor het Bauhaus-ontwerp. De kunstenaarsschool evolueert van een academie voor kunst & architectuur naar een fenomeen. De nieuwe gebouwen in Dessau, zelf ontworpen door Gropius wanneer het Bauhaus Weimar in 1925 moet verlaten, zijn even spectaculaire voorbeelden van moderne architectuur als het project van de nieuwe arbeiderswijk in Dessau.

In de school zelf wordt les gegeven op een manier die nooit eerder is vertoond. De studenten mogen, ja moeten hun eigen creativiteit exploreren in het werken met de meest diverse materialen. Er wordt bewust en gedreven gezocht naar een architectuur die maatschappelijke impact heeft.

Vele docenten en studenten geloven dat een betere architectuur en woonomgeving mensen beter laat worden, en uiteindelijk mede leiden tot een veranderde (en in de ogen van het Bauhaus dus verbeterde) wereld. Van zodra mensen in luchtige, zonnige ruimtes kunnen wonen, in simpele woonblokken zonder enige versiering, zouden ze als vanzelf anders gaan leven, meer solidair en gelukkig.

Bauhaus Dessau

In 1925 verhuisde het Bauhaus naar Dessau. Daar bouwden ze een nieuw complex, in een soort van molenwiekpatroon van verschillende gebouwen. Er was een gebouw voor lessen, een gebouw voor de studenten, een gecombineerd gebouw voor auditorium en restaurant, een atelier, en een bruggebouw waarin zich de administratie bevond, en de kantoren van Walter Gropius en zijn architectenbureau. Bij de verhuizing naar Dessau, worden nog nieuwe industriële vormgevingen aan het programma toegevoegd, als reclametechnieken, fotografie, typografie, tentoonstellingenproblematiek. De eigen uitgave van de Bauhausbücher met geschriften van oa. Piet Mondriaan, Theo van Doesburg, Kandinsky, Klee, Kasimir Malevitch en Gropius zelf draagt uiteraard bij tot de bekendheid van het Bauhaus.

In 1928 verlaat de stichter Gropius het Bauhaus en wordt hij opgevolgd door Hannes Meyer, die in 1930 opgevolgd wordt door Ludwig Mies van der Rohe.

Het Duitse nationaal-socialisme wilde het Bauhaus niet verder en verplichtte de uitwijking, in 1932, naar Berlijn. Nauwelijks een jaar later werd het onderwijs verplicht opgedoekt.

Zowel leraren als leerlingen verspreidden zich na 1933 over de westerse wereld en vooral in de Verenigde Staten propageerden onder anderen Gropius, Mies van der Rohe, Joseph Albers, Moholy-Nagy en Marcel Breuer verder de ideeën van het Bauhaus o.a. aan het Black Mountain College te North Carolina. Na W.O. II werd weer in West-Duitsland in de geest van het Bauhaus onderwezen in de Hochschule für Gestaltung te Ulm tot de school gesloten werd in 1968.

In Berlijn bevindt zich sinds 1979 het Bauhaus-Archiv, een museum over het Bauhaus.

[bewerk] Bauhaus-kunstenaars

[bewerk] Literatuur

Marty Bax, Bauhaus Lecture Notes 1930-1933. Theory and practice of architectural training at the Bauhaus, based on the lecture notes made by the Dutch ex-Bauhaus student and architect J.J. van der Linden of the Mies van der Rohe curriculum, Amsterdam, Architectura & Natura 1991. ISBN 9071540045.