Billy Wilder

Billy Wilder, geboren als Samuel Wilder, (Sucha Beskidzka (Galicië, Oostenrijk-Hongarije, tegenwoordig Polen, 22 juni 1906 - Los Angeles, 27 maart 2002) is een Amerikaans filmmaker. Hij is een meervoudig Oscarwinnaar en een van de belangrijkste regisseurs uit de Amerikaanse filmgeschiedenis.

Zijn eerste Oscar kreeg Wilder al in 1945, voor zijn film The Lost Weekend, een verhaal over een alcoholische schrijver. In 1944 maakte hij de thriller Double Indemnity, in 1950 de klassieker Sunset Boulevard en in 1959 verscheen wat sommigen 'de beste komedie aller tijden' noemen, Some like it Hot, met hoofdrolspeelster Marilyn Monroe.

Cynisme, humor, een uitstekend verhaal en diversiteit kenmerkten zijn werk. Hij was in de meest uiteenlopende onderwerpen geënteresseerd, maar gebruikte vaak dezelfde acteurs, zoals Jack Lemmon, die bijvoorbeeld in Wilders laatste productie, de film Buddy, buddy uit 1981 de hoofdrol had, met als tegenspeler Walter Matthau.

Samuel Wilder werd geboren in Sucha Galicië (toen deel van Oostenrijk-Hongarije, nu Pools) en begon zijn loopbaan als journalist, eerst in Oostenrijk en later in Berlijn, waar hij met de filmindustrie in aanraking kwam. Hij werd aangenomen als scenarioschrijver, maar moest voor het opkomende Duitse Nazisme vluchten. Later zou hij vernemen dat zijn hele familie in concentratiekampen omgekomen was. Hij belandde in Parijs, waar hij voor een korte periode assistent-regisseur werd. Daarna trok hij de oceaan over en begon in Amerika een carrière als regisseur. Ook nam hij dienst in het Amerikaanse leger en nam aan gevechtshandelingen deel. Na de oorlog nam zijn roem als regisseur snel toe. Weliswaar raakte hij op latere leeftijd iets van zijn glans kwijt, maar dat neemt niet weg dat veel van zijn films klassiekers zijn gebleven.

Als schrijver deed Wilder ervaring op bij onder meer Ernst Lubitsch, die hij hielp de komedie Ninotchka op papier te krijgen. Dit werd een film met Greta Garbo, die hierin voor het eerst als actrice een lach op het witte doek projecteerde. Hij hield in 1981 op met werken.

[bewerk] Selecte Filmografie

• 1981 – Buddy Buddy
• 1974 – The Front Page
• 1973 – Double Indemnity (TV) (1944 screenplay)
• 1972 – Avanti!
• 1970 – The Private Life of Sherlock Holmes
• 1967 – Casino Royale (geen credits)(zie James Bond)
• 1964 – Kiss Me, Stupid
• 1963 – Irma la Douce
• 1960 – The Apartment
• 1959 – Some Like it Hot
• 1955 – The Seven Year Itch
• 1951 – The Big Carnival (ook wel: Ace in the Hole)
• 1950 – Sunset Boulevard
• 1939 - Ninotchka

Voor volledig overzicht zie de Internet Movie Database

[bewerk] Bibliografie

• Chandler, Charlotte, Nobody's Perfect. Billy Wilder. A Personal Biography (New York: Schuster & Schuster, 2002)
• Crowe, Cameron, Conversations with Wilder (New York: Knopf, 2001)
• Hermsdorf, Daniel, Billy Wilder. Filme - Motive - Kontroverses (Bochum: Paragon-Verlag, 2006)
• Hopp, Glenn / Duncan, Paul, Billy Wilder (Köln / New York: Taschen, 2003)
• Jacobs, Jérôme, Billy Wilder (Paris: Rivages Cinéma, 2006)
• Sikov, Ed, On Sunset Boulevard. The Life and Times of Billy Wilder (New York: Hyperion, 1999)
• Zolotow, Maurice, Billy Wilder in Hollywood (Pompton Plains: Limelight Editions, 2004)