Sjanghai
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Sjanghai (Chinees: 上海, pinyin: Shànghǎi; letterlijk op/boven zee) is de grootste stad van China. Het is ook een gemeente en is een van de vier steden in China die de status van provincie hebben. De stad is sinds 2004 de grootste wereldhaven en heeft daarmee de positie van Rotterdam overgenomen.
Inhoud |
[bewerk] Naam
Sjanghai betekent 'op zee'. Er bestaan ook verschillende diminutieven:
- Hù (滬 of 沪) wat een bamboe palissade gebruikt om te vissen is
- Shēn (申): tijdens de periode van de strijdende staten gaf de koning Gaoli van het koninkrijk Chu (楚考烈王) een domein gegeven aan Huang Xie (黃歇), ook de heer van Chunshen (春申君) genaamd. Dit domein bevond zich in de buurt van waar nu Sjanghai ligt.
De Taalunie geeft het spellingsadvies Sjanghai [1], omdat de naam zo historisch in het Nederlands vermeld wordt. Volgens het door China opgestelde Hanyu pinyin-systeem wordt de naam echter als Shanghai gespeld.
[bewerk] Geschiedenis
Voordat de stad Sjanghai werd gesticht was het een dorp genaamd Huating (華亭鎮), onderdeel van Songjiang, dat werd geregeerd door de Suzhou-prefectuur. Onder de Tang-dynastie werd het een zelfstandige prefectuur, die vanaf de Song-dynastie Shanghai werd genoemd.
In 1553 werd een stadsmuur gebouwd, wat over het algemeen gezien wordt als het begin van de stad Sjanghai. Gedurende de eerste Opiumoorlog in het begin van de 19e eeuw waren Engelse troepen aan de macht in Sjanghai. Toen de oorlog in 1842 werd beëindigd met het Verdrag van Nanking werden enkele havensteden geopend voor internationale handel, waaronder de haven van Sjanghai.
In 1850 begon de Taiping-opstand en in 1853 werd Sjanghai bezet door een triadengroep van rebellen die zichzelf het "Kleine Zwaarden Genootschap" noemde. De vele gevechten verwoestten de landelijke gebieden om de stad, maar de buitenlandse nederzettingen werden met rust gelaten. Veel Chinezen, voor wie het voorheen verboden was om in de buitenlandse nederzettingen te komen, vluchtten hier naar toe. In 1854 werden nieuwe voorschriften uitgeschreven die meer land beschikbaar maakte voor de Chinese bewoners. In hetzelfde jaar werd ook de eerste jaarlijkse bijeenkomst van de "Sjanghai Gemeente Raad" gehouden, die werd gesticht om de buitenlandse nederzettingen te beheren. In 1863 werden de Britse en Amerikaanse nederzettingen samengevoegd tot de Internationale Nederzetting. Tussen 1850 en 1900 steeg het bevolkingsaantal van de stad van circa 250.000 tot rond de 650.000.
De eerste Chinees-Japanse oorlog (1894 - 1895) om de macht in Korea werd afgesloten met het Verdrag van Shimonoseki. In dit verdrag werd China gedwongen de onafhankelijkheid van Korea te erkennen en enkele gebieden (waaronder Taiwan) af te staan aan Japan. Tevens betekende het de opkomst van Japan als een extra buitenlandse macht in Sjanghai. Japan bouwde de eerste fabrieken in Sjanghai en dit voorbeeld werd snel gevolgd door de andere aanwezige buitenlandse machten. Het betekende het begin van de industrialisatie van Sjanghai.
Sjanghai was inmiddels de belangrijkste financiële stad in het Verre Oosten. Onder bewind van de Republiek China werd in 1927 de stad uitgeroepen tot "speciale stad" en in 1930 verheven tot provincie.
Op 28 januari 1932 bombardeerde de Japanse marine Sjanghai in een poging om studentendemonstraties de kop in te drukken, die als gevolg van het Mantsjoerische Incident en de daarop volgende bezetting van Mantsjoerije waren begonnen. Sjanghai werd veroverd door Japan in de Slag om Sjanghai van 1937 en bleef onder Japanse bezetting tot de overgave van Japan in 1945. Gedurende de Tweede Wereldoorlog was Sjanghai een regionaal centrum voor vluchtelingen vanuit Europa. In die tijd was het ook de enige stad ter wereld die zonder voorwaarden was opengesteld voor Joden.
In de eerste decennia van de 20e eeuw gaf het bevolkingscijfer van de stad een fenomenale groei te zien. In 1900 bedroeg de bevolking circa 650.000, maar in 1918 werd al de grens van 1 miljoen bereikt. In 1940 was de bevolking geëxplodeerd tot 3,6 miljoen. De woningbouw hield geen gelijke trend met deze groei, dus de leefomstandigheden van het grootste deel der bevolking waren erbarmelijk.
Op 27 mei 1949 kwam Sjanghai onder het bestuur van de Chinese Communistische Partij. Sjanghai en Peking waren de enige onder de Republiek China zelfstandige steden, die ook nu nog een zelfstandige status behielden. Andere steden kwamen weer onder het bestuur van de lokale provincie te vallen. In het hieropvolgende decennium werden de grenzen van de districten en counties binnen Sjanghai veelvuldig aangepast.
Na 1949 verplaatsten de meeste buitenlandse bedrijven hun kantoren naar Hongkong, vanwege de communistische regering die nu aan de macht was gekomen. Gedurende de jaren '50 en '60 werd Sjanghai een industrieel centrum en een links revolutionair bolwerk. Desondanks wist Sjanghai gedurende deze tijd een hoge productiviteit en sociale stabiliteit te behouden. In de geschiedenis van de Volksrepubliek China heeft Sjanghai bijna altijd de grootste bijdrage geleverd aan belastingen aan de staat. In het begin van de jaren '80 kwam 70-80% van de nationale belastingopbrengsten uit Sjanghai. Dit had echter wel vérstrekkende gevolgen voor de economie van Sjanghai doordat de hoge belastingdruk ten koste ging van kapitaalopbouw en onderhoud en investeringen aan de infrastructuur. In de zuidelijke provincie Guangdong werden gedurende de jaren '80 grootschalige hervormingen doorgevoerd. Door de grote financiële afhankelijkheid van China van Sjanghai, werden pas in 1991 hervormingen in Sjanghai gestart.
Sinds lange tijd wordt Sjanghai gezien als opstap naar posities binnen de centrale regering van de Volksrepubliek China. In de jaren '90 werd er vaak gesproken van de "Kliek van Sjanghai", die onder meer de president van de Volksrepubliek China, Jiang Zemin, en de premier Zhu Rongji omvatte. Vanaf 1992 is Jiang Zemin gestart met hervormingen van het belastingbeleid van Sjanghai. Door de sterk verlaagde belastingdruk werden vele binnenlandse en buitenlandse bedrijven aangetrokken tot de stad, waardoor Sjanghai sterk is gegroeid als economisch centrum in Oost-Azië. Sindsdien kent de stad een economische groei van 9-15% per jaar.
Momenteel is Sjanghai bezig om de infrastructuur op allerlei punten te verbeteren, zoals een extra ringweg, de aanleg van een uitgebreid metronetwerk en verbeteringen aan het spoor en de havens. Veel aandacht wordt ook gegeven aan de voorbereidingen voor de Expo 2010 die in Sjanghai zal plaatsvinden.
|
|
|
|
|
[bewerk] Stadsdelen
Sjanghai is opgedeeld in 19 stadsdelen, waarvan 1 county en 18 districten.
Puxi is het oude deel van de stad, ten westen van de Huangpu rivier. Dit stuk is opgedeeld in 9 districten, die in verhouding met de andere districten erg klein zijn:
- Huangpu (黄浦区; Huángpǔ Qū)
- Luwan (卢湾区 Lúwān Qū)
- Xuhui (徐汇区 Xúhuì Qū)
- Changning (长宁区 Chángníng Qū)
- Jing'an (静安区 Jìng'ān Qū)
- Putuo (普陀区 Pǔtuó Qū)
- Zhabei (闸北区 Zháběi Qū)
- Hongkou (虹口区 Hóngkǒu Qū)
- Yangpu (杨浦区 Yángpǔ Qū)
Het nieuwe stedelijke gebied ten oosten van de rivier wordt Pudong genoemd en wordt bestuurd door:
- Nieuw District Pudong (浦东新区 Pǔdōng Xīn Qū)
Tot 1992 was dit een landelijk gebied en heette toen nog Chuansha County. Sinds de economische hervormingen in het begin van de jaren 90 zijn hier verschillende deelgebieden gesticht die financiële voordelen bieden voor daar gevestigde bedrijven.
De overige acht districten behoren tot het buitengebied van Sjanghai. Hierin bevinden zich verschillende dorpen en landelijke gebieden.
- Baoshan, welke de twee kleinere eilanden bestuurd (宝山区 Bǎoshān Qū) — Baoshan County tot en met 1988
- Minhang (闵行区 Mǐnháng Qū) — Shanghai County tot en met 1992
- Jiading (嘉定区 Jiādìng Qū) — Jiading County tot en met 1992
- Jinshan (金山区 Jīnshān Qū) — Jinshan County tot en met 1997
- Songjiang (松江区 Sōngjiāng Qū) — Songjiang County tot en met 1998
- Qingpu (青浦区 Qīngpǔ Qū) — Qingpu County tot en met 1999
- Nanhui (南汇区 Nánhuì Qū) — Nanhui County tot en met 2001
- Fengxian (奉贤区 Fèngxián Qū) — Fengxian County tot en met 2001
Chongming-eiland wordt beheerd door de enige county in Sjanghai en het een na grootste eiland van China na Hainan.
- Chongming County (崇明县 Chóngmíng Xiàn)
Sinds 2003 zijn de verschillende stadsdelen nog verder opgedeeld in 221 dorpsdelen, welke op hun beurt weer zijn opgedeeld in 3 393 buurtschappen.
[bewerk] Economie en demografie
Sjanghai is het handelscentrum en financiële centrum van China. Dit kwam tot stand na economische hervormingen van 1992 en was een decennium later dan veel van de Zuid-Chinese provincies. Voor deze hervormingen moest Sjanghai veel belasting betalen aan de centrale regering, gemiddeld kwam zelfs 70% van het nationale belastinggeld uit Sjanghai. Vanaf 1992 werd dit verlaagd tot 20-25%. Anno 2005 is Sjanghai de grootste en meest ontwikkelde stad in China.
Volgens de volkstelling in 2000 was de populatie van Sjanghai op dat moment 16,738 miljoen personen, inclusief migranten. Sinds de volkstelling in 1990 was de populatie gestegen met 3,396 miljoen. Van de bevolking was 51,4% mannelijk en 48,6% vrouwelijk. 12,2% was jonger dan 15 jaar, 76,3% viel in het bereik van 15 tot en met 65 jaar, en 11,5% was ouder dan 65. 5,4% was de inwoners was analfabeet.
In 2003 was de officieel geregistreerde bevolking 13,43 miljoen, maar meer dan 5 miljoen mensen wonen en werken ongeregistreerd in Sjanghai. Van die 5 miljoen behoren 4 miljoen tot de tijdelijke migrantenbevolking die voornamelijk laaggeschoold werk doet. In 2003 was de gemiddelde levensverwachting 79,80 jaar (77,78 jaar voor de mannelijke bevolking en 81,81 jaar voor de vrouwelijke). De stad telt in 2005 naar schatting 14.6 miljoen inwoners, agglomeratie 17.9 miljoen.
Sjanghai en Hongkong willen momenteel beide het economische centrum van China worden. Hongkong had in 2003 een BNP van ¥46 586 (ong. US$5 620) per hoofd van de bevolking en nam daarmee een 13e plek in. Hongkong heeft als voordelen het sterkere wettelijk systeem en meer expertise in het bankwezen en de dienstensector. Sjanghai heeft daartegenover voordelen van zijn sterkere banden met het Chinese binnenland en de centrale regering en heeft een sterkere basis op het gebied van productie en technologie.
Sinds Hongkong in 1997 is overgedragen aan China heeft Sjanghai zijn rol in de financiële sector en het bankwezen vergroot en hebben vele bedrijven hun hoofdkwartier naar de stad verplaatst. Hierdoor is de vraag naar een hoogopgeleide beroepsbevolking sterk gestegen. Sjanghais economie groeit gestaag met zo'n 11% per jaar.
[bewerk] Architectuur
Net als vele andere steden in China wordt er op het moment enorm veel gebouwd in Sjanghai. De architectuur in Sjanghai staat bekend om zijn moderne stijl die zowel Chinese als westerse onderdelen combineert.
 Een wolkenkrabber die bijna voltooid is |
 Een voorbeeld van moderne architectuur |
 Een veel formelere aanpak |
 Een unieke "Bloem Kroon" |
 Een voorbeeld van retro-futuristische architectuur |
 Combinatie van verschillende bouwstijlen |
 Het Sjanghai Museum |
 Vooralsnog hoogste gebouw in Shanghai (88 etages) in de vorm van een Bamboestengel |
[bewerk] Geografie en klimaat
Sjanghai ligt aan de Oost-Chinese Zee (deel van de Grote Oceaan), en is in tweeën gesplitst door de Huangpu Rivier. Ten westen van de rivier ligt Puxi waar het oude centrum ligt, en ten oosten van de rivier is een nieuw modern financieel centrum opgezet in Pudong.
Het weer in Sjanghai kent vier duidelijk te onderscheiden seizoenen, met temperaturen onder nul gedurende de winter en gemiddelde van 37° Celsius in juli en augustus. Soms komt de temperatuur boven de 40°, maar in de lokale weerberichten wordt dan slechts 39° aangegeven omdat anders de werknemers die dag vrij krijgen. In de winter valt over het algemeen geen tot weinig sneeuw en gedurende de zomer kan de lucht behoorlijk vochtig zijn. Over het algemeen worden de lente en herfst gezien als de beste periode om Sjanghai te bezoeken; het is dan warm maar niet zo heet als gedurende de zomermaanden. Vanaf midden juni tot eind juli is er een regenperiode; hevige regenbuien zijn in deze periode niet ongebruikelijk.
[bewerk] Taal en cultuur
De officiële taal van Sjanghai is zoals in heel China het Mandarijn. Niettemin is de taal die in de delta van de Chang Jiang (长江), in de regio Huadong (华东) die de provincies Jiangsu, Zhejiang en een deel van Anhui omvat, wordt gesproken, het Wu. De taal van Sjanghai wordt Sjanghainees genoemd. De campagnes ter bevordering van het Mandarijn en het onderwijs exclusief in het Mandarijn hebben ervoor gezorgd dat het gebruik van het dialect achteruit is gegaan; het wordt echter nog steeds algemeen gebruikt in informele omgang. Er komt echter langzaam ook een muziekstroming in het Sjanghainees op gang wat de taal weer populairder maakt onder jongeren.
[bewerk] Verkeer en vervoer
Sjanghai heeft een goed openbaar vervoerssysteem en in vergelijking met andere Chinese steden erg schone straten en weinig luchtvervuiling. Sjanghai heeft meer dan duizend buslijnen, waarbij ook nog trolleybussen worden ingezet. Behalve de bus kun je natuurlijk ook de taxi nemen, er rijden in Sjanghai vele duizenden taxi's rond. Een taxirit kost 11RMB voor de eerste 3km en loopt daarna op in stappen van 1RMB afhankelijk van de tijd en afstand van de rit. Na 11 uur start de meter op 14RMB.
[bewerk] Metro
De metro van Sjanghai heeft momenteel vier lijnen (Lijn 1, Lijn 2, Parellijn (3) en Xinmin-lijn (5)) die momenteel tot 1,9 miljoen passagiers per dag vervoeren. Eind 2005 wordt verwacht dat Ringlijn (4) in gebruik wordt genomen, die deels hetzelfde traject rijd als de huidige Parellijn, hiermee wordt een ringroute verwezenlijkt die grotendeels gelijk loopt met de binnenste ringweg. Begin 2006 moet dan vervolgens Lijn 8 gereed zijn, datzelfde jaar gevolgd door Lijn 6 en Lijn 7. Volgens het plan van de regering zullen in 2010 in totaal 12 metrolijnen door Sjanghai lopen, in 2020 moet dit aantal uitgebreid zijn naar 16 lijnen. Uitbreiding van het openbare vervoersnet is ook hard nodig, want zowel de bussen als de metro's zitten tijdens de piektijden bomvol. Kosten voor het gebruik van de metro zijn 3 tot 6RMB, echter op de Xinmin-lijn geldt een vast tarief.
Het communicatie-netwerk is grotendeels afkomstig van Siemens OTN uit Herentals.
[bewerk] Wegennet
Behalve aan de metro wordt er ook gebouwd aan het uitbreiden van het wegennet van Sjanghai. De stad heeft nu twee ringwegen, en een aantal verbindingswegen tussen deze twee ringwegen. Deze hoofdwegen hebben voor het grootste deel twee verdiepingen. Momenteel wordt er een derde ringweg halverwege tussen de twee bestaande wegen aangelegd. De verwachting is dat hiervoor zo'n 4000 gezinnen moeten worden verhuisd, die daarvoor compensatie zullen krijgen in de vorm van geld of een nieuwe woning in een vergelijkbaar gebied. Tevens wordt de binnenste ringweg verbreed van twee banen naar drie banen per rijrichting en zijn er plannen om een snelweg te bouwen naar het eiland Chongming.
Ongebruikelijk voor Chinese steden is dat de snelwegen in en om Sjanghai ook allemaal een nummer hebben. Volgens de normale Chinese naamvoering wordt een snelweg genoemd naar de twee steden die door deze snelweg worden verbonden. De regering van Sjanghai heeft deze nummering ingevoerd naar voorbeeld van westerse landen en wilde eigenlijk de Chinese naamvoering geheel afschaffen. Na protest vanuit de bevolking is echter een dubbele naamvoering ingevoerd. De binnenste ringweg heet A10, de buitenste ringweg A20, verbindingssnelwegen naar andere steden zijn opvolgend genummerd met de klok mee.
[bewerk] Spoorwegen
Er zijn drie spoorwegen die elkaar kruisen in Sjanghai. Dit zijn de spoorlijnen Peking-Sjanghai (京沪线 Jing Hu Spoorlijn), Sjanghai-Hangzhou (沪杭线 Hu Hang Spoorlijn) en Xiaoshan-Ningbo (萧甬线 Xiao Yong Spoorlijn).
[bewerk] Vliegvelden
In Sjanghai zijn twee vliegvelden aanwezig. Het oude internationale Hongqiao-vliegveld is de luchthaven voor vluchten binnen China geworden en dicht bij de kust in Pudong is het nieuwe Sjanghai Pudong vliegveld aangelegd. Op het moment komen er nog wel wat buitenlandse vluchten op Hongqiao aan omdat het nieuwe vliegveld nog niet voldoende vluchten kan afhandelen gezien er nog pas slechts 1 start-en-landingsbaan is geopend. Eind 2005 zou een tweede baan geopend moeten worden, in totaal zijn 4 parallelle banen gepland.
[bewerk] Magneetzweeftrein
Vanaf Pudong International loopt de eerste en enige Magneetzweeftrein (maglev) lijn ter wereld die in commercieel gebruik is. Deze is aangelegd door Transrapid, een Duits maglevbedrijf, en in gebruik genomen in 2002. De maglevlijn loopt tot aan het metrostation Longyang Lu en doet minder dan acht minuten over dit stuk van 30 kilometer. De topsnelheid van de Maglev ligt rond de 430 kilometer per uur. De Maglev trein is vooral een prestige project waar geen winst mee wordt gemaakt. De trein is dan ook meer een toeristische attractie dan echt een tijdbesparende manier van reizen. Het reizen naar het beginstation in Shanghai, het kopen van een ticket en de fikse wandeling vanaf het eindpunt bij het vliegveld naar het vliegveld zelf, doet de tijdwinst in deze snelle trein volledig teniet. Een taxi is er even snel en voor dezelfde prijs.
De prijs voor de maglev is 50RMB, circa 5 euro, voor een enkel ticket, 80RMB voor een retourticket. Er zijn ook eerste-klastickets te krijgen, waarbij een drankje geserveerd wordt tijdens de acht minuten durende trip. Bij het tonen van je vliegticket krijg je 20% korting op je ticket, dit geldt momenteel echter niet voor reizigers die met e-tickets reizen.
[bewerk] Haven
De zeehaven van Sjanghai is de derde van de wereld waar het containers betreft. Globaal gezien is het anno 2004 de grootste zeehaven ter wereld met 380 miljoen goederenoverslag, gevolgd door Singapore en Rotterdam. Er wordt gewerkt aan een uitbouw van de haven op het eiland Yangshan in de diepe zee, waar nog van alles moet worden gebouwd. Dit plan staat bekend als 'Yangshan Deep Sea Harbour'. Vanaf Sjanghai naar Yangshan is er een verbinding door een 31 kilometer lange 6-baans brug genaamd Dong Hai Bridge (Oost Zee Brug). De brug is in een S-vorm gebouwd, wat volgens de ontwerpers gedaan is om de rijveiligheid te verhogen. Tevens is sinds 2003 de aanleg begonnen van een nog grotere brug naar Ningbo, de Hangzhou Baai Brug (杭州湾跨海大桥). Deze 36km lange brug zal de langste brug ter wereld over een oceaan worden en verkort de afstand tussen Sjanghai en Ningbo van 400km naar 80km. Zie voor meer en actuele informatie: Yangshan Container Terminal
[bewerk] Universiteiten
- De Universiteit van transport van Sjanghai (上海交通大学)
- De Pedagogische universiteit van Oost-China (华东师范大学)
- De Universiteit Fudan (复旦大学)
- De Universiteit van vreemde talen van Sjanghai (上海外国语大学)
- De Tweede universiteit voor geneeskunde van Sjanghai (上海第二医科大学)
- De Universiteit van Sjanghai (上海大学)
[bewerk] Verbroedering
Voor het culturele jaar van China in Frankrijk is Sjanghai verbroederd met Rijsel (Lille).
[bewerk] Geboren in Sjanghai
- Jingyi Le (19 maart 1975), Chinees zwemster en olympisch kampioene (1996)
[bewerk] Zie ook
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Shanghai op Wikimedia Commons. |
| {{{afb_links}}} | Bestuurlijke indeling Volksrepubliek China |  |
{{{afb_groot}}} | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||
