Auto

Auto
BMW 7-serie
Aandrijving	verbrandingsmotor
Periode	vanaf 1885
Snelheid	tot maximaal 440 km/u
Beschikbaarheid	particulier bezit
Infrastructuur	wegen
Doelgroep	particulier

Portaal Auto

Een auto of automobiel (van Grieks auto- ("vanzelf") en Latijn mobile ("bewegend") is een uit het rijtuig en de fiets ontwikkeld voertuig dat zich zelfstandig voortbeweegt. Deze definitie is vrij breed, maar in het algemeen spraakgebruik wordt meestal toch alleen de personenauto bedoeld. Onder de categorie auto worden meestal, naast de personenauto's ook bestelauto's, vrachtauto's en autobussen opgenomen.

Voor de aandrijving worden hoofdzakelijk verbrandingsmotoren toegepast. Alternatieve aandrijvingen zijn de hybride aandrijving, en de elektrische aandrijving met accu’s of een brandstofcel als energiebron.

In de loop der jaren zijn er talloze automerken en nog meer modellen op de markt verschenen. Door de hoeveelheid auto’s, en het intensief gebruik daarvan, is er op de grote wegen sprake van vele files.

In Nederland dienen automobielen regelmatig een Algemene Periodieke Keuring te ondergaan om in het verkeer te mogen blijven.

Daar de auto ontwikkeld is uit o.a. het rijtuig, werden vroeger de carrosserieën van auto's gemaakt van hout, leder en riet (voor zover bekend alleen de Hanomag 2/10 PS (ook wel Kommissbrot) en de Bisacar), tegenwoordig wordt meestal metaal of kunststof gekozen. Een auto telt drie, vier, zes of acht wielen die (tegenwoordig) voorzien zijn van radiaal luchtbanden.

[bewerk] Geschiedenis

Zie Geschiedenis van de auto voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het woord automobiel is een Frans leenwoord en komt van automobile. Dit komt weer uit het Grieks en Latijn. Het eerste auto komt van het Griekse αυτος en betekent zelf. Het tweede mobile komt van het Latijnse movere en betekent bewegen. De automobiel zoals wij hem nu kennen ontstond geleidelijk uit de rijtuigen die getrokken werden door paarden en de fiets en de zogenaamde Ottomotor.

De allereerste voorloper van de auto's waren wellicht de zeilwagens, die in de 18e eeuw in Europa onder gunstige omstandigheden reeds een zeer behoorlijke snelheid konden bereiken. Er zijn zelfs bronnen, die aangeven dat er onder de Egyptische farao Amenemhat III, in het tweede millennium vóór Christus, al zeilwagens bestonden.

Stoomvoertuig van Cugnot uit 1771, Musée des Arts et Métiers, Parijs

Voordat de moderne verbrandingsmotor werd toegepast, gebruikte men eerst nog stoommachines. Een van de bekendste ontwerpers van de stoomauto is Nicolas Joseph Cugnot (1725-1804). Deze officier gebruikte zijn stoomauto (1765) voor opdrachten binnen het leger. Ook Gurney ontwierp een stoomauto in 1832 voor de verbinding tussen Gloucester en Cheltenham in Engeland. De gangbare snelheid was toen ongeveer 25 kilometer per uur. Eenzelfde ontwikkeling was te zien in Nederland waar Sibrandus Stratingh uit Groningen in 1834 een (succesvol) experiment deed met een stoomauto. Tot aan de uitvinding van de verbrandingsmotor ontwikkelde de stoomauto zich geleidelijk, maar hij kon niet op tegen de verbrandingsmotor. De voordelen van deze motor waren voornamelijk een veel lager gewicht en minder brandstofverbruik voor meer vermogen. Hiermee was de opmars van dit type motor niet meer te stuiten.

In 1862 bouwde Etienne Lenoir zijn eerste auto met verbrandingsmotor. Pas toen de Duitser Nikolaus Otto in 1878 verbeteringen aanbracht werd de gasmotor van Lenoir een commercieel succes. De finishing touch werd geleverd door Gottlieb Daimler met zijn patent op de eerste succesvolle hogesnelheidsverbrandingsmotor (1885). De grootste verbeteringen aan de zware oliemotor zijn gedaan door Rudolf Diesel uit Duitsland, die zijn eerste patenten nam in 1892. Tegen het einde van de negentiende eeuw was de verbrandingsmotor de grote concurrent van de stoommachine in industrie en transport.

De eerste auto met een benzinemotor werd door Benz ontwikkeld in 1885

Carl Benz bouwde in 1885 de (driewiel-)auto uitgerust met een benzinemotor. Dit voertuig was de start voor de ontwikkeling en doorbraak van dit type verbrandingsmotoren.

De eerste Belgische auto was de Vincke (1894) en de eerste Nederlandse auto de Eysink (1897).

[bewerk] Type auto's

Er zijn verschillende types auto's. Behalve vrachtauto's, bestelauto's en bussen zijn er verschillen in de personenauto's.

Sedan; een auto met een apart compartiment voor bagage, motor en inzittenden.
Hatchback; een auto met een apart compartiment voor motor en inzittenden. Bagage wordt in dezelfde ruimte vervoerd als de inzittenden.
Terreinauto (ook wel: SUV); een auto die ook off-road kan rijden.
MPV; ook wel Monospace, een auto geschikt voor meerdere personen. Bagage wordt in het gedeelte van de inzittenden geplaatst.
Coupé; een meestal op een sedan gebaseerde sportieve uitvoering van een auto.
Cabriolet; een auto waarvan het dak geopend kan worden.
Sportwagen; een meestal op een raceauto gebaseerde straatauto met veel vermogen.

Tegenwoordig worden er steeds meer mengelmoesjes van stijlen gebruikt, zoals SSUV (Super Sports Utility Vehicle), CUV (Crossover Utility Vehicle). Vaak is dit gehypet marketingjargon.

[bewerk] Deur of klep

Bij de omschrijving van modellen van personenauto’s wordt naast het carrosserietype ook vaak gesproken over twee, drie, vier, of vijf deuren. Bij deze vorm van naamgeving is het belangrijk een onderscheiding te maken tussen klep en deur. Het verschil zit hem in het feit dat men zich met een deur toegang kan verschaffen tot het passagiersgedeelte van de auto. Een auto heeft dus een 3de of 5de deur indien met het openen ervan het passagiersgedeelte wordt geopend. Wanneer de klep aan de voor- of achterzijde van de auto toegang verschaft aan een onafhankelijk ruimte, een soort van koffer, spreekt men van een klep. Bekende voorbeelden hiervan zijn de Mini of de Kever.

[bewerk] Hoe werkt een auto

[bewerk] Conventioneel

Verbrandingsmotor

Zie verbrandingsmotor voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Een auto heeft om vooruit te komen meestal een verbrandingsmotor. Een verbrandingsmotor ontleent zijn energie aan de (explosieve) verbranding van benzine, diesel, autogas (LPG), of een andere brandstof.

In het geval van een Ottomotor wordt benzine (of bijvoorbeeld autogas) in een speciale kamer (cilinderkamer) tot ontploffing gebracht door een bougie. De explosie drukt een zuiger naar beneden die de krukas aandrijft en vervolgens wordt die beweging overgebracht aan de wielen.

In het geval van een dieselmotor wordt diesel in een zelfde soort speciale (cilinder) kamer tot ontploffing gebracht door de diesel onder hoge druk in de kamer te spuiten. De explosie drukt een zuiger naar beneden die de krukas aandrijft, waarna vervolgens de beweging wordt overgebracht op de wielen.

De reststoffen van het verbrandingsproces dat in de motor plaatsvindt worden via de uitlaat afgevoerd. Tegenwoordig worden hier strenge eisen aan gesteld.

[bewerk] Vernieuwende energiebronnen

Toyota Prius, een hybride auto

Steeds strengere milieuwetgeving dwingen autofabrikanten te zoeken naar alternatieve energiebronnen. Waterstof-aangedreven auto's, elektrisch aangedreven auto's, en ethanol, methanol, biomassa en soortgelijke technologieën doen de laatste tijd meer en meer hun intrede. Enkele zijn in een experimenteel stadium, maar de meeste zijn al enige tijd beschikbaar en zijn soms zelfs goedkoper in aankoop en/of gebruik.

Een andere ontwikkeling is het gebruik van twee motoren, zogenaamde hybrides. Het bekendste voorbeeld hiervan is de Toyota Prius. De auto heeft een benzinemotor voor gebruik buiten de stad en een elektromotor voor in de stad.

[bewerk] Wetgeving

[bewerk] Veiligheid

Een zogenaamde Crash test uitgevoerd bij General Motors.

Het eerste verkeersslachtoffer was Bridget Driscoll. Zij verloor het leven op 17 augustus 1896 in Londen. Er werd vroeger geen aandacht gegeven aan veiligheid. Auto's moesten bedrijfszeker en robuust zijn. Het gebeurde wel dat een auto na een botsing alleen lakschade had, maar de inzittenden dood waren. In de jaren '60 werd onder druk van Ralph Nader en een aantal activisten de eerste wetgeving op het gebied van veiligheid aangenomen.

Nu nog raken elk jaar 50 miljoen mensen gewond en sterven meer dan 1 miljoen mensen aan de gevolgen van auto-ongelukken. In Nederland komen jaarlijks 800 mensen om het leven in het verkeer; in België 1200. Om het aantal doden te verminderen bevordert de overheid de verkeersveiligheid door voorlichting, een boetebeleid en wetgeving. Auto's zelf zijn ook voorzien van veiligheidsvoorzieningen, die worden onderscheiden in actieve veiligheid en passieve veiligheid.

[bewerk] Milieu

Auto's met een verbrandingsmotor stoten schadelijke gassen uit. Ook verbruiken ze zogenaamde fossiele brandstoffen. Deze fossiele brandstoffen zijn eindig (d.w.z. op een gegeven moment zijn ze op). De wetgever probeert het gebruik van auto's te verminderen, het gebruik van zuinigere auto's te bemoedigen en het gebruik van milieuvriendelijkere auto's te bemoedigen. Zij doet dit door belastingen te heffen, voorlichting te geven en wetten te schrijven.

Dit proces werd in de jaren '70 versneld door politieke onrust in de Arabische wereld, waardoor er schaarste ontstond. Zuinigheid werd plotsklaps een politiek hangijzer. Ook de milieubeweging kreeg meer momentum.

[bewerk] Files

Files vormen een groot probleem in de Westerse wereld. Niet alleen is het slecht voor het milieu, het is ook slecht voor de economie en de gemoedstoestand (stress, road-rage). Verschillende regeringen reageren verschillend op het probleem. Oplossingen die (tijdelijk) worden geboden is het verbreden van bestaande wegen, het aanleggen van nieuwe wegen, het aanmoedigen van het gebruik van Openbaar vervoer, het aanmoedigen van Carpoolen en het duurder maken van het gebruik van de auto.

[bewerk] Automerken

Zie lijst van automerken voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op dit moment zijn er over de hele wereld circa 1000 automerken actief, waarbij we onder automerk een bedrijf verstaan, dat in zijn hele geschiedenis minimaal één auto heeft gebouwd, dit is dus zonder tuningbedrijven en pantserbedrijven maar inclusief designstudio's die slechts één of meer prototypes hebben gemaakt.

Zowel in België als in Nederland worden er tussen de 50 en de 100 merken van de 1000 verkocht. In Nederland bestaan er tien automerken, België kent vijf eigen actieve merken en in Suriname zijn er nog geen automerkhoofdzetels gevestigd. Het voorkomen van automerken verschilt sterk van land tot land.

[bewerk] Invloed van de auto

De auto heeft voor een grote verandering gezorgd op verschillende gebieden. Te denken valt aan dingen als veiligheid, milieu, maar ook zaken als infrastructuur, architectuur en dergelijke.

[bewerk] Kunst

Auto's en kunst

De auto heeft invloed gehad op verschillende kunststromingen in de 20e eeuw.

[bewerk] Kunstenaar

De eerste vorm van customizing ontstond rond 1918, toen de kunstenares Sonia Delaunay haar auto beschilderde. Zij gebruikte het als een soort "aankleden" van de auto.

In de jaren '50 werd het zogenaamde Pinstriping heel populair. Bekendste artiest in deze stroming was Kenneth Howard, bijgenaamd Von Dutch.

[bewerk] Fabrikant

Zodra de eerste auto's rond begonnen te rijden, begon de styling ook belangrijk te worden. De ontwikkeling van auto's is altijd hand in hand gegaan met de kunst. Het begon met de indeling van de auto: Er moest bepaald worden waar de passagiersplaatsen zouden komen en waar de motor geplaatst zou worden. Het interieur werd daarna belangrijk, en ten slotte begon het exterieur van de auto ook mee te spelen. Ook de kunst van het verkopen werd meer en meer geslepen.

Het was Alfred Sloan van General Motors die in de jaren '20 met het idee kwam om elk jaar een nieuw model te introduceren, dat er anders uitzag dan de voorgaande modellen, maar toch herkenbaar was.

Zie ook: Conceptauto.

[bewerk] Eindgebruiker

"gepimpte" Volkswagen Golf

In de Verenigde Staten van Amerika begon de misschien eerste autotrend, namelijk de lowrider. Het doel van lowrider was de auto zo laag mogelijk op de straat te krijgen. Aangezien dit illegaal is, moest men een systeem hebben om de auto's weer op de normale rijhoogte te krijgen. Hiervoor gebruikte men krachtige hydraulische cilinders. Uit deze trend ontstond het artistisch laten bewegen van de auto ("dansen").

Daarnaast is er de tuningbeweging, waarbij auto's opgesierd ("gepimpt") worden met spoilers, velgen e.d.

[bewerk] Architectuur

Parkeergarage in Delft.

De auto heeft een grote invloed gehad op de architectuur. Zonder de auto hadden we bijvoorbeeld het begrip parkeergarage niet gehad. De auto zorgde voor motels, wegrestaurants, maar ook winkelcentra zijn ontwikkeld met het oog op de auto.

Architecten als Le Corbusier lieten hun werk vaak fotograferen met een auto, om aan te geven hoe modern het gebouw was. De auto werd een soort huiskamerobject, doordat garages bij huizen aangebouwd werden.

[bewerk] Infrastructuur

Het leven rond 1900 zag er heel anders uit dan nu. Sinds die tijd zijn voetgangers verdrongen naar het voetpad, een smalle strook die tot aan de jaren '80 steeds kleiner leek te worden, toen het begrip voetgangerszone zijn intrede deed. In de VS werden dorpscentra "leeggezogen" door de auto, die naar de nieuwe motels en winkelcentra gingen. Steden en dorpen werden aangepast aan de auto, door brede lanen aan te leggen richting centrum, parkeerplaatsen etc.

[bewerk] Psychologie

De menselijke psyche werd door de auto veranderd. Afstanden werden kleiner en makkelijker overbrugbaar. Toen de auto steeds meer beschikbaar werd voor de "gewone man" zorgde het voor een gevoel van vrijheid bij de koper van dit voertuig. Het was deels een starter van de emancipatie (zo was de eerste persoon die daadwerkelijk een auto over een aanzienlijke afstand bestuurde een vrouw; Bertha Benz).

[bewerk] Zie ook

Portaal Auto

[bewerk] Externe links

Wikinews heeft een nieuwsartikel over dit onderwerp: Auto

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Automobile op Wikimedia Commons.

Voor woordenboekinformatie, zie de pagina auto op WikiWoordenboek

{{{afb_links}}}	Vervoermiddelen		{{{afb_groot}}}
auto · vrachtauto · motorfiets · fiets · bromfiets · snorfiets · scooter · tractor · bus · trolleybus · tram · metro · trein · boot · vliegtuig · helikopter			{{{afb_groot}}}

Categorie: Auto