Motorfiets
| Motorfiets | |
 |
|
| Aandrijving | verbrandingsmotor |
| Periode | vanaf eind 19e eeuw |
| Snelheid | 100 - >300 km/u |
| Beschikbaarheid | particulier bezit |
| Infrastructuur | wegen |
| Doelgroep | 1 a 2 persoon |
Een motorfiets (meestal motor genoemd) is een voertuig op twee of drie wielen meestal voorzien van een benzinemotor, meestal viertakt, soms tweetakt, waarvan de cilinderinhoud ligt tussen 50 cc en 3000 cc. Het aantal cilinders kan variëren; er zijn er met 1, 2, 3, 4, 6, 8 en 12 cilinders; 2 als V-twin of 4 'in lijn' is het meest gebruikelijk.
[bewerk] Opbouw
Nadat in het begin van de 20e eeuw werd geëxperimenteerd met diverse bouw- en bedieningswijzen van motorfietsen ontstond er rond de jaren dertig een opbouw die daarna nagenoeg algemeen als standaard werd aangenomen. Deze opbouw is als volgt:
- Het rechter-handvat is een draaibare gashendel;
- Een hendel aan de rechter stuurhelft bedient, via een zogenaamde bowdenkabel, de rem in het voorwiel; tegenwoordig bijna altijd hydraulisch;
- Een hendel aan de linker stuurhelft bedient de koppeling, per kabel of hydraulisch;
- Een drukknop rechts bedient de startmotor;
- Een drukknop links bedient de claxon;
- De richtingaanwijzer wordt bediend door een of meer knoppen die meestal links maar soms ook rechts op het stuur zijn geplaatst;
- Met de rechtervoet wordt de rem in het achterwiel bediend;
- Met de linkervoet wordt de versnellingsbak bediend.
[bewerk] Geschiedenis
 |
 |
 |
 |
 |
 |
De benaming "motorfiets" werd voor het eerst als “Motorrad” toegekend aan de eerste productiemotor, de Hildebrand & Wolfmüller in 1897, die ook veel van een fiets met motor weg had. Hildebrand & Wolfmüller deponeerden deze naam ook. De allereerste motorfiets met een benzinemotor was echter de Einspur of Reitwagen van Gottlieb Daimler en Wilhelm Maybach in 1885. Daarvóór waren er (al vanaf 1870) tweewielers met stoomaandrijving gebouwd (zie hiervoor Copeland, Dalifol, De Dion-Bouton, Geneva, Michaux, Langford en Roper). In Frankrijk werd de naam Motocyclette gedeponeerd door de gebroeders Werner. Omdat deze naam niet in de smaak viel bij andere producenten gebruikte Terrot de naam Motorette. Ze gaven hun eerste motorfietsen simpel de naam Motorette no. 1, Motorette no. 2 enz. Clément noemde zijn motorfietsen Autocyclette.
[bewerk] Stoom-motorfietsen
Rond 1884 bouwden zowel Lucius Copeland in Phoenix (Arizona) als Sylvester Howard Roper motorfietsen met een ingebouwde stoommachine. Het waren meer show-apparaten dan vervoermiddelen. Copeland trad er zelfs mee in het P.T. Barnum circus op. Ondanks het verschijnen van benzinemotoren van Daimler's Einspur in 1885 en de serieproductie van de Hildebrand & Wolfmüller in 1897 hielden sommige fabrikanten nog lang vast aan de stoommachine (Langford zelfs tot in 1915!).
[bewerk] Serieproductie
Zoals gezegd werd de Hildebrand & Wolfmüller de eerste in serie geproduceerde motorfiets. De ontwikkeling ging daarna gestaag. De gebroeders Werner vonden de ideale plaats voor het motorblok (onder in het frame).
De ontwikkeling van de motorfiets ging in de hele wereld verder, waarbij elk land of werelddeel zijn eigen hindernissen tegenkwam.
[bewerk] Ontwikkelingen in de Verenigde Staten
De Amerikaanse producten werden enigszins beperkt door de keuze voor v-twins, waardoor er behalve voor deze motorblokken eigenlijk geen verdere ontwikkeling plaats vond zodat andere motortypes (met name de staande ééncilinder en de viercilinder in lijn) verdwenen. Het enige overgebleven grote Amerikaanse merk, Harley-Davidson bouwt zijn motorfietsen nog steeds met een dergelijk blok. Deze keuze werd destijds gemaakt, ten eerste wegens de beperkte inbouwbreedte (zie ook boxermotoren), en ten tweede door het simpele feit dat het carterblok voor een V-twin nagenoeg hetzelfde is als voor een (staande) ééncilinder wat de productie en/of ontwikkeling sterk vereenvoudigde. De kennis voor het bouwen van een compact carterblok voor dwarse meercilindermotoren is slechts decennia later verworven. Zowat elk merk (niet alleen de Amerikaanse!) had destijds bijgevolg een tweecilinder (V-twin of boxer) of viercilinder in lijn als topmodel.
[bewerk] Ontwikkelingen in Europa
Europa werd geteisterd door oorlogen. De Eerste Wereldoorlog betekende al het einde van veel merken, die vaak overgingen op de militaire productie, echter niet noodzakelijk van motorfietsen. De jonge vliegtuigindustrie ontstond vaak uit motorfiets- en automerken, maar andersom gingen na deze oorlog ook veel vliegtuig- en wapenfabrikanten (zoals BMW, FN en BSA) motorfietsen produceren.
[bewerk] Verenigd Koninkrijk
In het Verenigd Koninkrijk werd de ontwikkeling van de motorfiets al aan het einde van de 19e eeuw geremd door de "Road Act", de beroemde wet die het verplichtte voor een gemotoriseerd voertuig iemand met een rode vlag te laten lopen. Later werden de snelheden "verhoogd" naar 3 km/uur binnen- en 6 km/uur buiten de bebouwde kom. Pas in 1896 mocht men 19 km/uur rijden! Deze verhoging werd zelfs gevierd met een heuse wedstrijd: de eerste Engelse motorrace, de "Celebration Run" in 1896. Desondanks was er voor de industrie geen reden om te investeren in iets dat nog steeds niet sneller ging dan een paard.
[bewerk] Duitsland
De Duitse ontwikkelingen gingen snel, maar ook hier kwamen de beide wereldoorlogen tussenbeide. Na de eerste wereldoorlog ontstonden honderden kleine merkjes, met name in het begin van de jaren twintig, die het slechts enkele jaren volhielden. Na de Tweede Wereldoorlog mocht Duitsland nog slechts in beperkte oplage en kleine cilinderinhouden motorfietsen produceren, en bovendien gingen heel wat Duitse modellen als "oorlogsbuit" naar de overwinnaars. Zo werden BMW's in grote aantallen gekopieerd in Rusland en China, en de DKW RT 125 werd in de DDR MZ RT 125, in Rusland Kosmos 125, in Engeland BSA Bantam en in Amerika Harley-Davidson Hummer. Pas tegen de jaren vijftig mocht men in Duitsland weer volop eigen productie draaien. In deze naoorlogse periode was er echter behoefte aan lichte en gebruiksvriendelijke voertuigen, waardoor de scooter en sterke opkomst beleefde. Ook in Duitsland werden er veel geproduceerd.
Tussen de beide oorlogen bloeiden er veel motorfietsmerken op, soms met een zeer beperkte productie. Velen overleefden slechts enkele jaren. De recessie van de jaren dertig sloeg ook bij motorfietsproducenten hard toe.
[bewerk] Jaren vijftig
Na de opkomst van de scooter in de jaren vijftig beleefde de motorindustrie nieuwe klappen met de opkomst van de lichte auto's, zoals de Morris Minor, de Austin Mini en de Fiat 500 en 600.
[bewerk] Jaren zestig
In de jaren zestig waren motorfietsen in de Westerse wereld al meer dan alleen maar een vervoermiddel, het werden langzaamaan ook hobbyobjecten. Hierop werd handig ingesprongen door Japanse fabrikanten, die goedkope maar desalniettemin hoogwaardige producten op de markt brachten. Aanvankelijk vooral lichte viertakten (Honda) en snelle tweetakten (Yamaha, Suzuki en Kawasaki), maar de komst van de Honda CB 750 in 1969 betekende de genadeklap voor veel Europese merken. Ook de Kawasaki Z1 900 was voor de Europeanen niet te evenaren. De hele Britse industrie ging onderuit en ook in de rest van Europa vielen harde klappen. Merken die tegenwoordig terug komen als "exclusief" (en duur) gingen in die periode ten onder. En dat terwijl er juist uit Japan niets nieuws werd verwacht. Jarenlang had men zich daar beperkt tot het kopiëren van Europese motorfietsen.
[bewerk] jaren zeventig en jaren tachtig
In de jaren zeventig en tachtig was er enige stabiliteit ontstaan. In Amerika bestond Harley-Davidson nog, in Europa o.a. BMW en Moto Guzzi. Zij overleefden juist door vast te houden aan hun eigen motorprincipes: De Harley's met hun dwarsgeplaatste v-twins, de BMW's met hun langsgeplaatste boxermotoren en de Moto Guzzi's met hun langsgeplaatste v-twins. Er overleefden uiteraard nog meer merken, maar die hingen min of meer "aan het infuus". Vaak hing hun leven af van regeringssteun.
[bewerk] Jaren tachtig en jaren negentig
In de jaren tachtig en negentig leefde de motorindustrie echter op. Het ging economisch goed in de Westerse wereld en veel mensen wilden een motorfiets als "pleziervoertuig". Vooral de custom beleefde gouden tijden. Er ontstonden juridische gevechten om oude merknamen als Indian en Excelsior-Henderson en andere namen zijn inmiddels weer in ere hersteld, zoals Moto Morini, MV Agusta, Triumph en Benelli
[bewerk] Motorfiets (juridisch begrip)
[bewerk] Definitie "motorfiets"
 Bord C11: geen motorfietsen, dus ook geen zijspannen…
|
 Bord C6: geen motorvoertuigen op meer dan twee wielen, dus ook geen zijspannen…
|
Het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens definieert de motorfiets als een motorvoertuig op twee wielen al dan niet met zijspan of aanhangwagen. Enerzijds schept dit duidelijkheid vooral voor zijspanrijders, zij behoren juridisch tot de motorrijders. Dit gaat echter slechts op wanneer hetzelfde RVV ook over motorfietsen spreekt, zoals in artikel 2.2 (De regels van dit besluit betreffende voetgangers zijn voorts mede van toepassing op personen die te voet een motorfiets, bromfiets of fiets aan de hand meevoeren... ), artikel 60 lid 1 (De bestuurder en de passagiers van bromfietsen, motorfietsen en driewielige motorvoertuigen moeten een goed passende helm dragen...) en het verkeersbord C 11 "gesloten voor motorfietsen". In gevallen waarin het woord "motorfiets" niet wordt gebruikt gaat het verhaal echter niet op: bij het bord "gesloten voor motorvoertuigen op meer dan twee wielen" moet de zijspanrijder gewoon wielen tellen, dat zijn er meer dan twee en hier mag hij dus ook niet doorrijden...
[bewerk] Regels voor voetgangers volgen
Artikel 2.2 RVV bepaalt dat personen die een motorfiets aan de hand meevoeren de regels van het RVV voor voetgangers volgen. Dat houdt in dat men met een kapotte motorfiets over de stoep mag lopen, maar vooral ook: de helm mag af! Let op: De bepaling dat men een rijbewijs moet hebben staat niet in het RVV, en blijft dus ook gewoon staan!
[bewerk] Helmplicht
Artikel 60 RVV bepaalt dat zowel de bestuurder als de passagier(s) van een motorfiets een helm moeten dragen. Omdat hier de definitie "motorfiets" gevolgd moet worden, geldt de regel dus ook voor passagiers in een zijspan.
- De artikelen zijn niet volledig en niet letterlijk weergegeven. Voor het volledige RVV zie hier: RVV
[bewerk] Waarin onderscheiden motorfietsen zich van elkaar
- motortype
- aantal cilinders
- een
- twee
- drie
- vier
- zes
- acht
- bouw van het motorblok
- lijnmotor
- V-motor (45° - 60° - 72° - 90° - 120°)
- boxermotor (180°)
- alle motortypen komen voor als langsgeplaatste motor en als dwarsgeplaatste motor
- koeling
- luchtgekoeld
- vloeistofgekoeld
- oliegekoeld
- aandrijving
- remmen
[bewerk] Typen motorfietsen
Een ruwe onderverdeling in de verschillende soorten motorfietsen volgt hierna, de meest bekende voorbeelden zijn subjectief. In elke categorie zijn dan weer onderverdelingen mogelijk door de enorme verscheidenheid aan motorfietsen.
[bewerk] Motoren voor op de openbare weg
[bewerk] Scooters & Motorscooters
Meest bekende voorbeeld: Yamaha Aerox, Suzuki Burgman Scooters zijn brom- of motorfietsen met kleinere wielen en een ander frame dan de gewone motorfiets. De berijder is beter beschermd tegen slechte weersomstandigheden. De motorscooter is een nieuwe opkomende trend, dit zijn scooters met een grotere cilinderinhoud (meer dan 50 cc). De gewone scooter wordt vooral gewaardeerd door de jeugd en is razend populair in de zuidelijke landen (b.v. in Italië, de Vespa) waar er zelfs een hele cultuur rond ontstaan is.
[bewerk] Choppers & customs
De geschiedenis van de chopper is na de Tweede Wereldoorlog begonnen door de piloot Irl Baldwin en enkele van zijn bemanningsleden die met hun Boeing B17 bommenwerper van het 303 Bomber Command "The Hell's Angels" laagvliegend bombardementen tot diep in nazi-Duitsland uitvoerden. Na jaren van oorlog, spanning en doodsverachting konden ze na de oorlog hun draai in de maatschappij niet vinden. In 1948 richtten deze en andere andere US Airforce vliegers en bemanningsleden de thans bekende motorclub de Hells Angels op, genoemd naar het squadron waar ze in vlogen. Omdat het budget niet al te hoog was werd er als motor meestal gekozen voor oude, afgedankte en in de legerdump verkochte motoren van het Amerikaanse leger. Meestal waren dit motoren van het merk Harley-Davidson. Ze sloopten alles er af wat niet voor het rijden nodig was. Hier komt de term chopper (to chop: hakken, afhakken, slopen) vandaan. De motoren werden in de loop van de tijd door de berijders naar eigen wens en smaak aangepast, maar waren meestal wel sober van uiterlijk. Doordat de Hells Angels lange tijd op deze ex-legermotoren rondreden is het merk Harley Davidson synoniem geworden voor choppers en chopperbouw. Het is nog steeds het enige merk dat complete nieuwe motorblokken van verschillende types aanbiedt ten behoeve van de chopperbouw. De term en het concept van de chopper is een uitvinding van de Hells Angels en deze twee zijn dan ook onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Door de decennia heen zijn er verschillende stijlen van chopperbouw ontstaan. Een bekende stijl is de bobber.
De bobber is een kale motor, van oorsprong ook weer een ex-US army Harley Davidson die voor de racerij werd gebruikt. In Amerika werd dit 'dirt track' of 'oval-racing' genoemd en het is enigszins te vergelijken met het grasbaanracen in Europa. Echter in die tijd bestonden de crossmotoren die speciaal voor dit doel worden gebouwd nog niet. De coureur bouwde doorgaans zijn eigen motorfiets, meestal op basis van de goedkoop en gemakkelijk verkrijgbare legermotor die robuuster en motorisch deugdelijker van bouw was dan de civiele versie.
Later kwam er een stroming op gang die deze racemotoren weer aanpaste voor gebruik op de openbare weg, maar wel zodanig dat de racemotor er nog duidelijk in herkenbaar was. Dit betekende geen luxe en minimale verlichting. Voor wie oude foto´s of films van deze races heeft gezien is de racerij ook nog duidelijk in de bobber stijl te herkennen. Ovale rij-nummerplaten op een bobber of een groot rugnummer op een leren jas misstaan dus ook niet.
Een wildere, meer verfraaide en uitbundiger stijl van chopperbouw werd geïntroduceerd in het begin van de zestiger jaren, het begin van het hippietijdperk. Deze zogenaamde 'easy riders' werden beroemd en gewild door de gelijknamige speelfilm. De film, 'Easy Rider', met Peter Fonda en Jack Nicholson alsmede deze stijl van chopperbouw zijn een ware cultus geworden.
Veel mensen verwarren de chopper met de standaard fabrieks-chopper, die echter meer een cruiser is. Een chopper hoeft ook niet per se een Harley Davidson als basis te hebben. Wel is een V-twin motorblok zoals hieronder beschreven een klassieker geworden. Er bestaan ook stijlen die op de klassieke Engelse staande 1- en 2-cilinder motoren zijn gebouwd. Feitelijk kan elke motor als basis voor een chopper worden gebruikt mits de oorspronkelijke door de Hells Angels bedachte stijl wordt aangehouden om van een chopper te kunnen spreken: sober en kaal: wat niet nodig is, zit er niet op.
Meest bekende voorbeeld: Harley-Davidson, Honda Shadow.
Choppers zijn vaak zwaardere motorfietsen, met in de meest bekende modellen een dwarsgeplaatste tweecilinder V-motor, soms met een hoog stuur ('ape hanger') en meestal met een lage zit waarbij de benen naar voren steken. Ze dienen vaak als basis voor een 'Custom': een door de eigenaar met liefde omgebouwde, gemodificeerde en opgetutte motor die vooral ten doel heeft ermee gezien te worden. ("Cruisen" = ter ontspanning op het gemak rondrijden, niet per se met de bedoeling een specifieke verplaatsing te maken). Ze zijn daarom ook eerder bedoeld voor een bezadigder publiek dat zeker niet enkel op prestaties uit is, maar eerder het uiterlijk van de motor (die dan ook vaak uitgerust wordt met accessoires) en het genot van het motorrijden apprecieert. Dit type motor is vooral bekend geworden door de cultfilm Easy Rider. Een chopper is van oorsprong een "uitgeklede" (van het Engelse "to chop") motorfiets, die dus van al het overbodige werd ontdaan; een custom is een "op maat" of beter "op smaak" gebrachte fiets.
Dit type motor wordt veel bereden door Hells Angels en aanverwante groepen. Deze vormen sterk gesloten clubs van fanatieke motorrijders die nagenoeg uitsluitend op Harley-Davidsons rijden en die de motorwereld lang een slechte reputatie gegeven hebben om tal van redenen.
[bewerk] Naked Bikes
Meest bekende voorbeelden: Kawasaki Zephyr 550, Z1000, Ducati Monster, Suzuki Bandit, KTM Super duke(recent), Aprilia Tuono, Honda CB-reeks.
Naked bikes zijn sportieve motoren waar de rijder geen bescherming heeft tegen rijwind en regen door het ontbreken van een stroomlijnkuip of andere accessoires. Deze motoren hebben meestal een stoer uiterlijk en het motorblok zelf is goed zichtbaar. De naked bike (naakte motor) is bedoeld om met een moderne motor toch weer terug te grijpen naar oude tijden waarin de motorfiets nog geen stroomlijnkuipen, motorblok beschermplaten en dergelijke kende.
Op de dag van vandaag zijn vele naked bikes direct afgeleid van de supersport motoren van hetzelfde merk, maar niet allemaal. Ze delen meestal hetzelfde frame, veerelementen en motorblok. Het betreft dan een teruggetunede versie van het supersport motorblok die wat minder topvermogen bezit en wat meer pit heeft in de lagere toeren; dit verhoogt ook het rijcomfort voor op de openbare weg. De motorfiets heeft dan ook geen clip-ons maar een hoger stuur voor een betere ergonomie. Sommige naked bikes hoeven echter niet veel onder te doen voor de supersport motoren. Ze kunnen bijna even snel een bocht nemen en hun motorblok vlakt schakelfoutjes van de rijder uit door de soepelere vermogensafgifte.
[bewerk] Streetfighters
De streetfighter is ontstaan uit meestal illegale straatraces zoals die de laatste jaren met auto´s weer in populariteit toenemen. Met dit verschil dat de streetfightercoureurs openbare snelwegen en klaverbladen als circuit nemen, gewoon tussen het gewone verkeer door. Racen is duur en gevaarlijk: het gebeurt dan ook regelmatig dat een motorrijder onderuit gaat. De rijder komt er meestal wel goed van af, maar de motor heeft grote schade aan de stroomlijnkuip. Omdat deze kuipen erg duur zijn werden ze weer herbouwd zonder kuip. Hieruit is een stijl van motorenbouw ontstaan die de laatste paar jaar erg populair is. Streetfighters hebben als basis dan ook een racemotor voor op de openbare weg, de supersportklasse genaamd. Het kunnen echter ook andere motoren zijn, als deze standaard maar een behoorlijke prestatie, niet alleen in vermogen, maar ook in wegligging heeft.
Worden choppers vaak in het rijwielgedeelte verlengd, bij streetfighters gaat het net andersom en worden meestal in het rijwielgedeelte verkort. Dit wordt meestal gedaan door een steilere balhoofdhoek te maken waardoor de vork net iets meer rechtop komt te staan. Het resultaat is een motor die zeer scherp stuurt waardoor een buitengewoon goede wegligging in combinatie met een grote wendbaarheid mogelijk is. Dit verkorten, al spreken we over slechts enkele centimeters, geeft de motor een agressief uiterlijk. meestal wordt dat nog versterkt door minimale koplampen in een zeer klein stuurkuipje. Omdat het motorblok en de bedieningselementen goed zichtbaar zijn worden de motoren vaak opgebouwd met in het oog springende details zoals schroeven en bouten in kleur, verchroomde onderdelen en veel roestvast staal om bougiekabels en remleidingen.
De markt is sinds ongeveer 2000/2001 begonnen met op deze rage in te springen met de Oostenrijkse KTM Duke en de Italiaanse Ducati Monster, de namen zeggen al iets over hun uiterlijk en kunnen. Omdat streetfighters puur op prestatie worden gebouwd, en dan ook nog optimaal prestaties bij hoge snelheid waarbij hoge eisen aan remmend vermogen en wendbaarheid worden gesteld, zijn het geen goedkope motoren om te bouwen. Het motorblok wordt vaak ook flink opgevoerd. Ook vering, banden en daarmee de velgen, sturen en uitlaatsystemen worden flink onder handen genomen.
[bewerk] Touring
Meest bekende voorbeelden: Honda Pan European/Goldwing/VFR, Harley's ElectraGlide, BMW,Yamaha FJR.
Deze motoren zijn slechts met één doel voor ogen ontworpen, zo lang mogelijke reizen kunnen maken op een zo comfortabel mogelijke manier. Gemakkelijke zit, fiks vermogen, goed uit de wind, voldoende brandstofvoorraad en redelijke bagageruimte. Zie ook: toermotorfiets
[bewerk] Sport en SuperSport
Meest bekende voorbeelden: Ducati 999, Suzuki 750/1000 GSX-R, Honda CBR 1000 RR, Honda 600 RR, Kawasaki ZZR100, Kawasaki ZZR600, Yamaha R1 en Yamaha R6.
De SuperSport is bedoeld voor mensen die een machine met fikse prestaties willen hebben, dit gaat wel ten kosten van het comfort. Dergelijke motorfietsen zijn hierdoor over het algemeen niet geschikt voor dagelijks (woon-werk) gebruik. Dit zijn de meest sportieve motorfietsen, hier telt alleen de beschikbaarheid van veel motorvermogen, een zo laag mogelijk gewicht, uitstekende stuureigenschappen en een gestroomlijnd uiterlijk. Deze motorfietsen zijn meestal directe afgeleiden van de motorfietsen die tijdens de competities worden gebruikt en hebben dan ook vaak dezelfde kleurstelling. Dit type motorfiets met volle kuip en racezitje is in Nederland het meest verkochte model motor. De supersport is dan ook te vergelijken met de enduro, een sportmotor met kenteken zodat hij op de openbare weg kan worden gebruikt. Het grote verschil is dat de enduro feitelijk een crossmotor en de supersport/superbike feitelijk een racemotor met kenteken is.
Er wordt geracet met SuperSport motoren in de SuperSport 600 en SuperBike klasse.
[bewerk] Sportmotoren voor asfalt en verhard terrein
[bewerk] GP Racing
 |
 |
Racemotoren zijn ontworpen voor het circuit. Elke vorm van comfort is hun volkomen vreemd en alles draait om een zo laag mogelijk gewicht, zo goed mogelijk sturen, zo goed mogelijke wegligging, zo hoog mogelijke topsnelheid en die dan ook zo snel mogelijk kunnen bereiken, maar zeker ook een zeer korte remweg. Verder is de luchtweerstand een belangrijke factor. Dit is te zien aan hun uiterlijk met de opvallende volle kuip die rondom de gehele motor zit. Deze kuipen worden in windtunnels getest. De motoren zijn vaak zover opgevoerd dat ze na een seizoen racen volkomen versleten zijn. Het model van deze machine vindt men op straat weer terug in de Sport en SuperSport klasse en deze blijken zeer gewild te zijn.
Er zijn tijdens een Grand-prix weekend 3 verschillende klassen die voor het wereldkampioenschap tellen: de 125cc, de 250cc en de Motogp. Deze klassen zijn ingedeeld naar de cilinderinhoud van de motor. De 125cc is 125cm3 (vaak een 1-cilinder motorfiets), de 250cc is 250 cm3 inhoud (2-cilinder). Deze motoren werken d.m.v. het 2-taktprincipe. De motogp had aanvankelijk 990 cm3 inhoud en werkt volgens het 4-taktprincipe. In het seizoen 2007 werd de cilinderinhoud teruggebracht naar 800 cc. Deze motoren hebben vaak 4 of 5 cilinders. Tot 2002 heette deze klasse de 500cc en werkte ook volgens het 2-takt principe en hadden 500 cm3 inhoud, vaak waren dit 4-cilinder motorfietsen.
Enkele bekende namen uit het verleden en heden zijn Giacomo Agostini, Phil Read, Kevin Schwantz, Mick Doohan en Valentino Rossi.
[bewerk] Dragracing
 |
Een motorfiets die zo gespecialiseerd is, dat het eigenlijk geen motorfiets meer is. Maar omdat zijn bediening sterk gelijkt op die van de gewone straatmotor, valt hij toch onder de motorfietsen. Deze motor kan in tegenstelling met de GP-racer, crossmotor en trialmotor nooit op de openbare weg rijden, al is het maar omdat zijn brandstof niet aan de pomp verkrijgbaar is. Een motorfiets die maar één ding kan, en dat is rechtdoor rijden.
Is dat alles?
Ja, maar hij kan dat hard, heel erg hard. Zo hard dat hij alleen van een straaljager nog concurrentie heeft: de dragracer.
Een dragracer heeft niet veel gemeen met een gewone motor. De vergelijking houdt bij de bediening en het motorblok op. Alhoewel? Het motorblok mag dan meestal afkomstig zijn van een supersport motor, het is zo ver opgevoerd dat alleen de buitenkant er nog hetzelfde uitziet. Met zijn grote luchtinlaten, extreme carburateurs en turboladers zou het blok nooit weer terug in het frame passen van de motor waar hij eigenlijk in thuis hoort. Heeft het blok standaard 140 pk, in de dragracing halen ze er ruim 250 pk uit, soms nog meer.
En dat uit hetzelfde motorblok.
Dragracing, in Nederland ook wel sprint genoemd, is niet uitsluitend voor de speedfreaks en andere snelheidsmaniakken, het is ook een hemel voor de techneuten. Het is beslist niet gemakkelijk om een willekeurig motorblok uit een standaard motorfiets bijna 100% meer vermogen te geven. En dat is nodig om de 400 meter zo snel mogelijk af te leggen, het liefst net even sneller dan je concurrent. Dragracers worden gebouwd met de precisie van een hartchirurg in een werkplaats zo schoon als een ziekenhuis. Bij deze vermogens, deze hoge toerentallen en de warmte die daarbij vrijkomt is de minste mechanische fout fataal. Of het motorblok presteert niet goed, of tijdens de run blaast hij op. Kortom: dragracing is een vak van extreme techniek.
Zuigers worden in de zijwand doorboord met kleine gaatjes om hem voldoende smering te geven, niet zoals wel eens wordt gedacht om hem lichter te maken. De hitte bij zoveel vermogen is zo groot dat de zuiger verder uitzet dan bij normaal gebruik. Dit wordt opgelost door de zuiger kleiner te houden dan wat normaal is voor die cilinder. Vandaar dat een dragracer goed warm moet lopen om een optimale prestatie te leveren. En dat is belangrijk in een sport waar je kan winnen of verliezen in minder dan een honderdste van een seconde.
Grotere kleppen en daarmee grotere klepzittingen worden gemonteerd. De in- en uitlaatkanalen worden fors groter gemaakt. Enorme carburateurs om maar voldoende lucht te kunnen leveren, lucht die dan ook nog eens wordt samengeperst en met grote kracht in de cilinders wordt geblazen door een turbolader of blower. En natuurlijk een uitgebalanceerd uitlaatsysteem om de motor in de juiste balans te houden. De druk in de cilinders is enorm, zo hoog zelfs dat benzine spontaan tot ontbranding komt nog voordat de zuiger in de ideale positie komt. Dit betekent dat benzine niet langer meer kan voldoen. Ook levert benzine niet genoeg kracht voor dragracing. Er moeten nog krachtiger explosies in de cilinders plaatsvinden. Bij dragracing worden dan ook brandstoffen als alcohol en nitroglycerine gebruikt, vaak in combinatie met lachgas voor nog een stoot extra vermogen. Gevaarlijke goedjes waarvan sommige (nitro) bij stevig schudden al spontaan ontploffen. De brandstof wordt vaak ingespoten op het juiste moment.
Motoren waarbij we spreken over niet tientallen maar honderden pk´s vergen ook veel van de constructie. Wat heb je aan een motor die dubbelvouwt als je gas geeft? Een dragracer zit dus ook niet in een standaard frame, zelfs niet in een versterkt frame. Het frame wordt speciaal gebouwd om zo licht en zo sterk mogelijk te zijn, maar ook om zo laag mogelijk bij de grond te zijn. Hoe platter, hoe lager de luchtweerstand, hoe sneller de motor.
Een smalle band aan de voorkant, net genoeg om de machine tijdens de run recht te houden, en een buitengewoon brede achterband, nauwkeurig uitgezocht om precies bij het vermogen van de motor te passen. Te breed is ook niet goed, dat levert weer meer rolweerstand op; de band moet precies breed genoeg zijn dat de motor zijn vermogen optimaal naar het asfalt kan overbrengen. Dit hele verhaal wordt samen met de coureur als één passend geheel gemaakt. De coureur gaat op in de lijnen van de motor en ligt op zijn buik verborgen achter de stroomlijnkuip.
Dragracing is een sport waar over het kleinste moertje serieus wordt nagedacht. Een piepkleine vergissing en een hele winter sleutelen is voor niets geweest. Waarom? Omdat je tegenstander net 0,0007 seconde sneller was. In het begin scheurden ze met de Willempie helm op over de baan, de lange leren overjas flapperde achter hun aan en werkte als een enorme remparachute, maar dat wist men toen nog niet. Snelheden van dik in de 70 kilometer per uur, het was onverantwoordelijk met hun opgevoerde monsters van 15 pk. Tot iemand eens zonder jas reed en met een dikke voorsprong van 10 seconden won. Dragracing ging toen om seconden verschil met snelheden waar de hazewindhond van één van de coureurs geen probleem mee had. Die vond het wel leuk, baasje ging nu ook eens hard, wel niet zo hard als hij, maar toch, het begin was er, vond de jonge greyhound. We zitten ergens vlak na de Eerste Wereldoorlog. Met de ontwikkeling van de luchtvaart werd ook het belang van stroomlijn ingezien. Dat bleef niet onopgemerkt in de dragracing. Ook de nieuwe sterke en lichtere materialen die de luchtvaart nodig had, bleven niet onopgemerkt. Naarmate men zich in een strak leren pak hees en de lighouding had ontdekt, en de stroomlijn werd toegepast, kwamen de tijden steeds dichter bij elkaar te liggen. Ze zochten het in de techniek.
Na de Tweede Wereldoorlog kwamen er meer cilinders op motorfietsen, stalen cilinders werden lichtere aluminium cilinders, twee kleppen werden vier kleppen per cilinder. Fabrikanten zagen in dat deze sport de ideale sport was om hun motoren met nieuwe materialen en technieken uit te testen in extreme omstandigheden zodat ze later een productie motorfiets van betere kwaliteit konden aanbieden op de markt. De sponsoring was geboren. Tot we in de tijd van nu komen. Turboladers, teflon proppen tussen de cilinder en de zuiger voor minimale weerstand en voldoende koeling en smering, speciale uitlaten en kleppen waren niet meer genoeg. De computer kwam er aan te pas. Niet alleen om ideale stroomlijnkappen en airflows in de cilinders te berekenen, nee, computergestuurde brandstof injectie en ontsteking voor het optimale resultaat.
De techniek in de dragracing is nu zover en zo geavanceerd dat het (voorlopig?) niet beter meer kan, totdat er weer iets nieuws wordt uitgevonden. Tot die tijd met runs die op honderdsten van een seconde worden uitgevochten begint de race niet aan de startlijn, maar al op de tekentafel waar de eerste lijn van de nieuwe dragrace motor wordt gezet. Het is feitelijk niet meer wie het snelst is, maar wie een klein foutje maakt bij deze ruimtevaartachtig geavanceerde motoren.
[bewerk] Uphill
De bedoeling van een uphill race is om de top van een steile (berg)helling te bereiken, of toch zo hoog mogelijk te komen. De hiervoor gebruikte motorfietsen lijken dan ook grotendeels op een goede crossmotor, met als belangrijkste verschil dat de achtervork veel langer werd gemaakt, met als gevolg dat het zwaartepunt helemaal vooraan nabij het balhoofd komt te liggen, zeker als de berijder ver voorover hangt, waardoor de kans om achterover te kantelen sterk verkleint.
[bewerk] Speedway
[bewerk] Supermotard
Super Motard is een opkomende sport in de motor wereld. Er wordt geraced met omgebouwde één cilinder cross motoren op de wat kleinere circuits. Meestal op asfalt maar vaak zijn er ook onverharde stukken en kleine schansen op het circuit te vinden.
Super Motards (ook wel Super Moto genoemd) onderscheiden zich van crossmotoren door de bredere velgen met straatbanden. Het voorwiel is ook stukken kleiner, meestal zo'n 17 inch ipv de 21 inch bij crossmotoren. Bovendien zitten er op Super Motards veel grotere remschijven omdat er meestal op asfalt geracet wordt.
De race style van Super Motards is het best te omschrijven als een kruising van motorcross en Super Sport. Vooral het driften in de bochten is zeer kenmerkend voor de Super Motard.
[bewerk] Sportmotoren voor onverhard terrein
Ook wel all-road motoren genoemd. Zie hiervoor bijvoorbeeld de BMW GS club:[1]
[bewerk] Trial
Meest bekende merken: Gas Gas en Montesa, een Spaans merk. Ook Honda en andere Japanse merken spreken een aardig woordje mee. Enkele decennia geleden waren het voornamelijk Britse eencilinders die de dienst uitmaakten. Deze motorfietsen zijn speciaal ontworpen voor de trialsport. Hier is het de bedoeling een hindernissenparcours af te leggen zonder met de voeten aan de grond te komen. Deze hindernissen kunnen indrukwekkende, meer dan manshoge voorwerpen zijn zoals kolossale boomstammen, rotsblokken, vrachtwagens, stapels pallets en nog veel meer. Trialmotoren zijn in staat om korte tijd tegen loodrechte muren omhoog te rijden. De draaicirkel is zo klein dat de motor om zijn eigen achteras heen kan rijden zonder dat het achterwiel van zijn plaats komt. De motor kenmerkt zich door zijn minimale ontwerp welke in het midden diep doorzakt terwijl hij zeer hoog op zijn poten staat. Zo is er nauwelijks sprake van een zadel en lijkt het vooral een motorblokje op wielen te zijn. Het benzinetankje heeft vaak maar een inhoud van 1 of 1.5 liter, ruim voldoende voor een complete wedstrijd.
Veel vermogen hebben de motoren niet, 17 pk is al heel veel. Maar alles draait hierbij om een zeer groot koppel die de motor erg sterk maakt. Ook moet een trialmotor zeer goed stationair kunnen lopen en blijven lopen. Het zijn ook geen zware motoren en meestal tweetakt motoren. De cilinderinhoud is verdeeld in 50 en 80 cc voor de jeugd en 125, 250 of 350 cc voor volwassenen. Wedstrijden worden niet per cilinderinhoud gereden zoals bij motorracen en motorcross heel gewoon is. Sommige merken kunnen dus ook 300 cc hebben of 280 cc. Een trialmotor boven de 350 cc is vrij zeldzaam. In de praktijk blijkt dat ze dan al snel te zwaar en te sterk worden waardoor de kracht van de motor niet meer goed te doseren is, een heel belangrijk punt in de trialsport.
Trial is pure acrobatiek en bepaald niet eenvoudig. De rijder dient over een zeer goed evenwichtsgevoel te beschikken of deze na jaren van training aan te leren. Iemand die de motor goed beheerst kan vanaf de begane grond recht tegen de muur omhoog zijn motor op het balkon van de eerste verdieping parkeren, of op het dak van uw schuurtje. De vering is zo geavanceerd dat u er met het zelfde gemak er weer vanaf kan springen zonder de minste risico op blauwe plekken onder uw voetzolen. Kortom, de ideale filemotor, komt u er niet omheen, dan gaat u er gewoon overheen.
Een wedstrijd bestaat uit een aantal zogenaamde non-stop's. Deze moeten van begin tot einde worden afgelegd zonder dat de grond met iets anders dan de banden wordt geraakt. Een voetje aan de grond is uit den boze en levert een strafpunt op. Ook moet de motor een voorwaartse richting blijven aanhouden. Stilstaan - een soort sur-place - is toegestaan maar achteruitrijden dus niet. Meer dan drie strafpunten in een non-stop levert het maximale aantal van vijf strafpunten voor die non-stop op. Wie aan het eind van de wedstrijd het minste aantal strafpunten heeft behaald mag zich winnaar noemen.
Bekende trialrijders zijn Sammy Miller en Martin Lampkin. In Nederland is Henk Vink diverse keren kampioen geweest voordat hij zich toelegde op sprint (zie hierboven).
[bewerk] Motorcross
Motorcross is een vak apart. De motoren die er voor worden gebruikt behoren tot de sterkste machines die er ooit in hun cilinderinhoud werden gemaakt. Een combinatie van een zeer hoog vermogen met een verschrikkelijk koppel maken deze machines tot bepaald niet de gemakkelijkste motoren om te berijden. De eerste drie versnellingen zijn puur terreinversnellingen. De kracht die uit deze motoren komt is zo bruut dat ze in staat zijn om tot ongeveer een snelheid van 70 tot 80 kilometer per uur een supersport motor er uit te rijden. Tot de assen in de blubber ploeteren ze nog voort. Waden door water dat tot aan de rand van de filterbak reikt malen ze zich door een sloot. Staand op de pedalen brult hij zich een weg dwars over het talud van een viaduct, een hoek van 45° omhoog en 60° naar beneden is geen probleem. Meer dan manshoge springbulten worden genomen om soms tientallen meters er achter weer neer te komen. En zelfs waar een tank niet meer kan rijden vindt hij nog de weg. Hij is het meest terreinwaardige voertuig dat ooit is gebouwd en hiermee is geen enkele andere motor te vergelijken.
In de motorcross worden zowel tweetakt als viertakt motoren gebruikt. Vroeger waren het twee aparte klassen, de 2 en viertakt, maar nu nadat de viertakten lange tijd vrijwel uit het beeld zijn verdwenen zijn ze terug en bij elkaar gevoegd naargelang de cilinderinhoud. Hoe gruwelijk sterk crossmotoren zijn bewijzen de tot 75 pk sterke 500 cc tweetakten die door hun enorme kracht vrijwel uit de competitiecross is verdwenen. Hij raakt de grens van een motorfiets die te sterk is en kan slechts door erg technische rijders worden bereden. Alle crossmotoren zijn eencilinder motoren, of het nu een twee- of viertakt is. Grofweg zijn er de volgende klassen:
- Tweetakt: 65, 85, 125, 250 en 500 cc
- Viertakt: 250 en 450 cc
De enige tweecilinders in de motorcross vindt men in de zijspanklasse. Het Oostenrijkse KTM heeft ooit twee 500 cc tweetakt blokken samengevoegd tot een 1000 cc tweecilinder tweetakt die daarmee het dubbele vermogen kreeg.
Het ding had maar liefst 140 pk en een koppel dat buiten alle proporties was. Maar dat mag ook wel, hij moet buiten twee personen ook nog eens die bak meesleuren en is daarmee in verhouding nog slechter af dan een solo 500 cc machine met één berijder er op.
Crossers zijn heel basale motoren: geen spiegels, geen licht, geen elektrische start, geen accu, geen richtingaanwijzers, geen steun, geen kuip, geen ruitje. Gewoon een frame met een voor en achtervork, zadel, stuur, tank, filterbak, twee spatborden en een motorblok, dat is het wel zo´n beetje. De motoren zijn licht, een moderne 500 cc tweetakt weegt 105 kilo, een 125 cc machine weegt rond de 98 kilo. De bijzonderheid van deze motoren is hun bouw, hoog op de poten met een veerweg van 30 cm. De vering van een crossmotor is buitengewoon geavanceerd en van alle kanten instelbaar. Niet alleen de spiraalveren in de vorkpoten en de monoveer van de achterdemper bepalen zijn gedrag, ook is de olie en gasdemping in zowel de ingaande als uitgaande slag zeer fijn af te regelen. De reden hiervoor is om de motor precies aan zijn berijder en het terrein waar hij op dat moment rijdt aan te passen. Zelfs midden in een wedstrijd tussen twee manches in als het zou gaan regenen en de ondergrond anders reageert is de motor daar snel en simpel voor af te stellen. Vaak is er zelfs niet eens gereedschap voor nodig.
Een andere factor wat de crossmotor een klasse apart maakt is zijn frame, licht en buitengewoon sterk. De klappen die een motorcrossframe tijdens een wedstrijd krijgt te verduren is met geen enkele andere mechanische sport te vergelijken. Nooit mag hij scheuren of nog erger, breken. Zelfs het stuur van een crossmotor is speciaal voor deze sport berekend. Breed en op de rijder instelbaar, sterk genoeg om de motor de bocht om te dwingen, maar soepel genoeg om klappen op te vangen en niet te breken. Toch ook weer taai genoeg om niet te verbuigen. Ze zijn meestal van een speciale aluminium legering gemaakt.
De moderne vloeistofgekoelde motoren die er onder hangen zorgen voor veel vermogen dat in weer en wind beschikbaar is. Grofweg is de vermogensverdeling ongeveer als volgt:
2-Takt:
65 cc: 18 pk / 12.500 rpm
85 cc: 30 pk / 12.000 rpm
125 cc: 42 pk / 11.500 rpm
250 cc: 59 pk / 8000 rpm
500 cc: 64 pk / 8000 rpm (is niet meer in productie)
4-Takt:
250 cc: 42 PK / 9500 rpm
450 cc: 56 PK / 9000 rpm
Als men dit wil vergelijken met bijvoorbeeld een viercilinder supersport van 1000 cc en 150 pk, dan moet men het aantal cc´s delen door het aantal cilinders. Dat wordt dus 250 cc per cilinder. Dan moet men het aantal cilinders delen op het vermogen. Dat wordt 37,5 pk per cilinder van 250 cc viertakt. Een 125 cc crosser is dus in verhouding veel sterker, hij heeft 7.5 pk meer op een cilinder van 125 cc waar hij er dan ook nog maar een van heeft. Een vergelijking als deze is technisch gezien nooit helemaal goed en eerlijk, maar het geeft wel een heel goed inzicht voor een leek dat er met dat simpel ogende crossertje bepaald niet kan worden gespot.
Een jongen van 14 jaar rijdt normaliter in de 125 cc klasse en vergeleken een volwassen man van ruim een keer zo sterk en zwaar als de jongen rijdt de jongen in verhouding op heel wat meer motorfiets, dan zijn vader op de 1000 cc viercilinder supersport. Dan hebben we het nog niet eens over een beul van een 500 cc crosser of de nog grotere viertakt beulen die meer weg hebben van een tank dan een motorfiets. De crossmotor bereikt dit door zijn enorme compressieverhouding. Is een samenpersing van 1:7 voor de gemiddelde straatmotor normaal, bij een crossmotor spreken we als snel over 1:9 of 1:9,5, bij de viertakten zelfs over 1:10,5!
Vroeger was het zo dat de viertakten veel zwaarder in het gewicht waren en aanmerkelijk minder vermogen leverden. Ze waren geen partij voor de tweetakten en daarom werden ze gescheiden in aparte klassen.
Uiteindelijk verdween de viertakt geheel uit de motorcross. Toch in de enduro ging de ontwikkeling van de viertakt door, al was het maar omdat ze veel minder benzine verbruikten, dat een keer minder tanken en dus een tijdwinst is op de tweetakten. Hierdoor konden de viertakten in de enduro de tweetakt beconcurreren.
De viertakt werd lichter en sterker. Grote stappen in het vermogen werden genomen bij de vloeistof gekoelde viertakten. De stappen werden nog groter toen men in de plaats van de gebruikelijke 2 kleppen per cilinder overstapte op 4 kleppen per cilinder. Het resultaat was een gek genoeg lichtere motor omdat 4 kleinere kleppen lichter zijn aan te sturen dan 2 grote en ze veel minder ver open hoeven worden geduwd. Het vermogen vloog omhoog en het brandstofverbruik omlaag. Eind negentiger jaren kwam de viertakt weer terug in de motorcross.
Amper zwaarder en bijna net zo sterk konden ze met hun van nature hoger koppel bij lager toeren de tweetakten beconcurreren. Yamaha maakte als eerste de stap en maakte weer een echte viertakt crossmotor die uit voorraad leverbaar was voor amateur en professional. Later gevolgd door Honda. De anderen zullen waarschijnlijk wel moeten volgen.
Een crossmotor is een geavanceerd stuk techniek volgens het aloude KISS principe gemaakt: Keep It Simple Stupid! Hou de machine eenvoudig zodat hij betrouwbaar en in geval van pech snel ter plaatse is te repareren.
Motorcross is een mooie, maar zware sport. En ondanks de risico´s met dergelijke sterke en gemene motoren en zwaar terrein dat voor verreweg de meeste voertuigen onbegaanbaar is, is het aantal blessures in deze sport percentsgewijs op het aantal beoefenaars bij lange niet te vergelijken met het populaire voetbal. De kameraadschap en solidariteit onder motorcrossers is bijna uniek te noemen, zelfs in het rennerskwartier tussen de manches van de wedstrijden.
[bewerk] Enduro en Rally
Enduromotoren zijn feitelijk crossmotoren welke zijn voorzien van de minimaal wettelijk verplichte verlichting en spiegels en een wettelijk goedgekeurd kenteken. De wellicht bekendste machines zijn de Honda XR serie (XR 250/400/600/650), KTM LC4 en Husqvarna´s. Dit zijn allemaal viertakt motoren die vanaf de fabriek al aan de wettelijke norm voor het kenteken voldoen en dus ook nieuw met kenteken worden verkocht. Maar ook competitie crossmotoren kunnen hiervoor worden omgebouwd. Merken als KTM en Husqvarna, van oudsher de twee grote merken op het endurogebied, leveren ook tweetakt motoren met kenteken. Dit zijn dus feitelijk motorcross machines, alleen door de fabriek al klaargemaakt en met kenteken verkocht. Technisch zit er op de aanwezige verlichting na weinig verschil tussen enduro of crossmotoren, behalve bij enduro's het grotere aantal versnellingen. Ze lijken in uiterlijk dus ook veel op elkaar.
Enduro is een vorm van lange-afstands motorcross waarbij men ook stukken over de openbare weg moet afleggen, vandaar de noodzaak van verlichting en het kenteken. Er wordt niet over een circuit gereden en van rondes is dus geen sprake. Een Enduro wedstrijd beslaat meestal meerdere dagen en bestaat per dag over trajecten die over de openbare weg voeren, en waar men zich dus aan de geldende verkeersregels moet houden, afgewisseld met zogenaamde proeven waar men als een echte motorcrosser een oefening zo snel mogelijk moet afleggen.
Eventuele technische mankementen moeten door de rijder zelf worden verholpen. Lukt dit niet dan ligt hij uit de race. Vervanging van onderdelen en hulp van buitenaf is maar zeer beperkt toegestaan.
Een beroemde wedstrijd is de internationale zesdaagse die als heel lang jaarlijks door een ander land wordt georganiseerd.
De rally is een heel ander verhaal. Vrijwel zonder uitzondering zijn dit viertakt motoren. Ze komen voort uit enduromotoren en zijn speciaal voor zeer lange en zware terreinraces aangepast. Wat meteen bij het zien van de rallymotor opvalt is zijn grote voorraad benzine, meestal verdeeld over drie of vier tanks welke optisch op twee tanks voor en achter het zadel lijken, maar inwendig ook nog tussen links en rechts zijn verdeeld. Dit doet men om het heen en weer klotsen van een grote hoeveelheid benzine en dus gewicht te voorkomen. Rallymotoren zijn vaak uitgerust met schijnwerpers voor nachtelijke ritten wat in de enduro normaliter niet voorkomt. Ook zijn rallymachines uitgerust met GPS navigatie, roadbooks waar al dan niet op elektronische weg de routekaarten in zitten, een drinkwatertankje, gereedschap en enkele onderdelen. Rally’s worden vooral in woestijnen gereden, de bekendste is de jaarlijks in januari verreden Dakar-rally.
De motoren zijn groot, log en zwaar en vereisen veel en langdurige concentratie om ze in terrein te berijden. Technisch gezien zijn het de meest geavanceerde motoren die er bestaan. De motor moet blijven werken en ook zijn berijder in leven houden. KTM is de enige fabrikant die een rallymotor standaard in zijn programma heeft. De anderen worden door fabrieksteam speciaal gemaakt of soms door een privé-rijder. De wedstrijden vinden meestal in meerdere dagen plaats waarbij elke dag een etappe wordt gereden. Deze etappes zijn al snel meer dan 250 kilometer tot soms wel 700 kilometer op een dag. Een soort superlange enduro, vandaar ook de speciale aanpassing van de motoren.
[bewerk] Motorsport
[bewerk] Enduro
(zie http://www.enduro.nl) enduromotoren zien er uit als crossmotoren, maar voldoen wel aan de wettelijke eisen voor rijden op de openbare weg en ze hebben dus ook een kentekenbewijs. De enduro sport kent een Nederlands kampioenschap dat uit tien wedstrijden per jaar bestaat. De wedstrijdvorm lijkt op de rallysport voor auto's; de deelnemers rijden niet tegen elkaar, maar tegen de stopwatch. Er worden meerdere ronden van 60 km of meer over een grotendeels onverharde, bepijlde route afgelegd, waarbij men binnen een tijdschema moet blijven. In elke ronde zitten meerdere 'proeven' (special tests) welke zo snel mogelijk dienen te worden afgelegd. De totaaltijd over deze proeven bepaalt veelal de wedstrijduitslag. Ook bestaan er Quads. Dit zijn motorfietsen met 4 wielen.
[bewerk] Oldtimers
Een soort motoren (en hun berijders) die ook nog genoemd kan worden is de oldtimer. Vanaf ca 20 jaar valt een motor in die categorie. Motoren vanaf 25 jaar hebben vrijstelling van motorrijtuigenbelasting. Vaak gaat het om machines voor op de weg, maar ook zijn er liefhebbers van racemotoren waar vaak nog mee geracet wordt. Een enkele keer kom je een oude crosser tegen. De zogenaamde jonge oldtimers worden vaak nog dagelijks gebruikt. Dat kan ook, want er is een levendige handel in onderdelen. Voor machines van voor de oorlog kan dat lastig zijn/worden. Dat neemt niet weg dat er talloze prestatieritten zijn waar men aan de start komt met motoren van ca. 1920!
De oldtimer rijders vormen een subcultuur binnen de motorrijderswereld. Op allerlei grote en kleine beurzen ontmoet men elkaar, evenals via internet natuurlijk. De bereidwilligheid om elkaar te helpen is enorm. Als er maar over oude motoren gepraat kan worden en gesleuteld!
[bewerk] Zijspannen
 |
Net zoals men de oldtimer als een klasse apart kan beschouwen, is het zijspanrijden een totaal andere motorervaring. Het stuurgedrag is bijvoorbeeld totaal anders. Zijspannen vind je overigens op zowat alle eerder vermelde categorieën, van scooter (jawel: Vespa met sidecar!) over crossmotor tot Tourbak, met misschien als enige uitzonderingen de maxiscooter (al zal daar eerlang ook wel een span bij opduiken). Bekend zijn hier de bijzondere liefdadigheidstreffens, bijvoorbeeld rondritten met gehandicapten. Naast de gewone "moderne" zijspannen is er ook in de zijspanwereld een groep oldtimers actief. Men kan hier bijvoorbeeld denken aan vooroorlogse zijspannen, soms zelfs rieten of houten manden. Bekend en geliefd zijn in deze categorie de zijspannen die door hun design doen denken aan klassieke tijden (bijvoorbeeld de zijspannen van het merk "Steib"). Doorgaans bevindt het zijspan zich aan de rechterkant van de motor. Uiteraard zijn er ook zijspannen links gemonteerd (Denk aan Groot-Brittannië). Er bestaan meesturende zijspannen, waarbij het wiel in een bocht meestuurt en/of meehelt (bijvoorbeeld het Amerikaanse oldtimerspan FlexiCar), meetrekkende zijspannen, waarbij het zijspanwiel ook aangedreven wordt (bijvoorbeeld de Wehrmacht-BMW en diens afgeleiden Ural en Dnjepr) en meeremmende zijspannen, waarbij op het zijspanwiel ook geremd wordt, meestal samen met het motorachterwiel. Een extra bijzonderheid is het dubbele zijspan, feitelijk niet meer dan een curiosum, waarbij aan beide zijden van de motor een vrij smal span is bevestigd met onderaan een klein meeloopwiel. De bedoeling zou (geweest) zijn dat, als de motor rechtdoor rijdt en dus rechtop blijft, beide meeloopwielen iets boven de grond zouden blijven, en in de bochten zou dan telkens slecht één van beide spanwielen werkelijk mee"rijden".
[bewerk] Motorrijderscultuur
Motorrijden is voor veel mensen niet zozeer een hobby als wel een levenswijze. De wereld van de motorrijder kenmerkt zich door eigen gewoonten en een zekere eigen cultuur.
Zo is er de motorgroet. Als motorrijders elkaar tegenkomen, zullen ze elkaar groeten (met de hand, de voet of bijvoorbeeld door met hun lichten te knipperen). Dit is een teken van solidariteit onder de motorrijders zelf, omdat zij samen de vaak gure weersomstandigheden doorstaan, omdat zij dezelfde situaties meemaken waar sommige autorijders hen pas op het laatste ogenblik zien en hen hartkloppingen geven (of de rijder helemaal niet zien, met de bekende gevolgen). Niet elke motorrijder kent tegenwoordig nog die solidariteit.
Zo is er ook de passie van de motorrijder voor zijn motor, of eigenlijk kortweg voor alles dat een motor heeft (en zich sneller dan 20 km/u kan vooruit begeven natuurlijk).
Op de pagina motortaal staan een aantal technische uitdrukkingen en woorden die specifiek met motorrijden te maken hebben. In het motorrijderswoordenboek staan spot- en bijnamen en woorden die in de motorrijderscultuur een eigen betekenis hebben.
[bewerk] Gerelateerde onderwerpen
- Lijst van motorfietsmerken
- Motorclub
- Motorrijder
- motorrijderswoordenboek
- motorsport
- Motortaal
- motorcoureur
- GP wegrace
- Helm
| {{{afb_links}}} | Vervoermiddelen |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
auto · vrachtauto · motorfiets · fiets · bromfiets · snorfiets · scooter · tractor · bus · trolleybus · tram · metro · trein · boot · vliegtuig · helikopter |
|||
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Motorcycle op Wikimedia Commons. |
