Basketbal

Basketbal is een sport die volgens de officiële regels van de FIBA gespeeld wordt door twee ploegen van vijf spelers. Het doel is om te scoren in de korf (basket in het Engels) van de tegenstander en te verhinderen dat de tegenstander controle krijgt over de bal of kan scoren. Binnen de sport zelf wordt basketbal meestal gespeld als basketball.

Inhoud 1 Geschiedenis 2 Lijst van verschillende fouten en bewegingen 3 Nederland 3.1 Nederlandse Basketball Bond 3.2 Eredivisie 4 Internationaal 4.1 De FIBA 4.2 Kampioenschappen 4.2.1 Wereldkampioenschappen (mannen) 4.2.2 Wereldkampioenschappen (vrouwen) 4.2.3 Afrika (Mannen) 4.2.4 Afrika (Vrouwen) 4.2.5 Amerika's (Mannen) 4.2.6 Amerika's (Vrouwen) 4.2.7 Azië 5 Externe links

[bewerk] Geschiedenis

Basketbal is één van de weinige sporten die uit het niets werd uitgevonden. Dat gebeurde in 1891 door James Naismith, die als sportleraar werkte aan de Young Men's Christian Association (YMCA) in Springfield, Massachusetts. Zijn bedoeling was een intensieve sport uit te vinden die door buitensporters beoefend kon worden tijdens de wintermaanden. Het basketbal vond meteen een grote aanhang en verspreidde zich snel over de hele Verenigde Staten.

Gedurende de jaren 1920 ontstonden over heel Amerika professionele ploegen. De organisatiegraad was echter niet hoog. Competities en ploegen verschenen en verdwenen, spelers veranderden op regelmatige basis van ploeg. De wedstrijden gingen meestal door in schuren of in danszalen. Het is pas in 1949 dat met de oprichting van de National Basketball Association (NBA) een eerste echt standvastige competitie ontstaat.

Basketbal werd voor het eerst opgenomen in het programma van de Olympische Spelen in 1936, hoewel het in 1904 al eens beoefend werd in het demonstratieprogramma. De Verenigde Staten zijn altijd de dominante ploeg geweest. Enkel in München (1972 (Sovjet-Unie), Moskou (1980 Joegoslavië), Seoel (1988 Sovjet-Unie) en Athene (2004) slaagden ze er niet in de Olympische titel te behalen. Het Dream Team en zijn opvolgers herstellen nadien het Amerikaanse overwicht.

Sinds 1950 worden er voor de mannen wereldkampioenschappen georganiseerd. Ook hier zijn de dominante naties de Verenigde Staten, Joegoslavië en de Sovjet-Unie. Enkel in de beginperiode tot 1963 konden Zuid-Amerikaanse landen als Argentinië en vooral Brazilië daar iets aan wijzigen.

Ook in het vrouwenbasketbal zijn de Verenigde Staten (Olympische Spelen) en de Sovjet-Unie (wereldkampioenschappen) gedurende decennia de dominante ploegen geweest. Belangrijk voor de evolutie van het vrouwenbasketbal is de oprichting van de Women's National Basketball Association (WNBA) geweest. Profiterend van de professionele structuur van grote broer NBA werd het vrouwenbasketbal grondig geprofessionaliseerd.

[bewerk] Lijst van verschillende fouten en bewegingen

• Loopfout. Loopfout wordt gefloten wanneer een speler ofwel...
  • loopt zonder te dribbelen
  • Eerst één of meer stappen zet en dan begint te dribbelen
  • Als er tijdens de lay- up drie of meer stappen zijn gezet.
• Second dribble. Het niet toegelaten om te dribbelen, de bal in je twee handen te nemen, en dan nogmaals te dribbelen. Dit wordt second dribbel genoemd.
• Duwfout. Duwfout wordt gefloten wanneer een speler ofwel...
  • Verdedigd heeft, een speler geduwd heeft tijdens het dribbelen
  • Zo hard verdedigt dat een dribbelende speler buiten geduwd wordt
  • Dat een speler tijdens het dribbelen duwt tegen de verdediger
• Charge (aanvallende fout). Een charge wordt gefloten als de aanvaller fysiek contact maakt met de verdediger terwijl deze verdediger niet beweegt.
• Block. De block is een beweging, maar kan ook als fout beschouwd worden
  • Een speler kan geblockt worden bij het schieten. Dit is GEEN fout zolang de verdediger op de bal slaat, en niet op de handen of armen.
  • Een speler kan tijdens Lay - Up worden tegengehouden. Dit is bijna altijd fout, tenzij je voor de speler staat. Dan geldt de zin hierboven.
• Lay - Up. De Lay - Up is een beweging, en moet uitgevoerd worden door te dribbelen, twee stappen te zetten en de bal in de basket te gooien. Voor meer informatie, zie *loopfout.
• Lay - Back. De Lay - Back is ook een beweging, maar een andere versie dan de Lay - Up. Een Lay - Back wordt uitgevoerd door één stap achter de basket te zetten, en dan een tweede, korte stap te zetten naar het veld. Met een korte stap kan de speler gemakkelijk omhoog, steekt zijn arm uit en draait zijn lichaam.
• Shot. Het shot is een aparte beweging en moet heel erg precies uitgevoerd worden. Gooien zoals in het korfbal is helemaal fout. De bedoeling is dat je deze regels volgt, hoewel die niet altijd toegepast worden:
  • Als je rechts bent, zet je je rechterhand op de bal. Je houdt hem op de hoogte van je shouder, ongeveer 30 cm ervandaan. Je zorgt ervoor dat je arm een L - vorm heeft, dus een hoek van 90 graden vormt. Je brengt je linkerhand naar de zijkant van de bal, en vormt met de twee duimen een T. Je buigt door de knieën en je steekt het zitvlak naar achteren. Nu heb je een goede shotpocket en ben je klaar om je shot uit te voeren. Je strekt je rechterarm volledig uit, en naar het einde toe ga je je begeleidingshand wegtrekken. Bij een perfect shot moet de bal naar achteren spinnen in de lucht. Als hij op de grond valt en naar jou terug bounced, heb je ongeveer een perfect shot. Dit zijn nog maar enkele basisregels voor basketbal.
• Backdoor. Hiervoor heb je meerdere spelers nodig. Jij hebt de bal, en je medespeler niet. Je medespeler loopt naar buiten maakt een schijnbeweging dat hij/zij de bal daar wilt krijgen. Versnelt dan naar binnen, achter de rug van de tegenstander, en krijgt een pass van degene die die bal heeft en maakt het af met een lay-up.

Pass. Een pas lijkt simpel te zijn, maar er zijn verschillende soorten passes. Er zijn de borstpasses, de bouncepasses, de bovenhandse passes, de onderhandse passes, de overheadpass, enz. Een bounce - en borstpass wordt uitgevoerd door beide handen aan de zijkanten van de bal te plaatsen. Je strekt de armen, en als de bal weg is moeten je twee polsen naar de buitenkant staat. Bovenhands passes en onderhandse passes gebeuren met één hand. Bij de overheadpass heb je beide handen aan de bal, boven je hoofd, en pass je de bal als een soort inworpbeweging, bij voetbal, naar je medespeler/ster.

• Give 'n Go. De speler past naar een speler naast hem. Hij snijdt door naar het doel en vraagt om de bal. Hij krijgt de bal en maakt een Lay - Up. Deze hele beweging heeft men één naam gegeven: Give and Go. Wordt meestal uitgesproken Give 'n Go.
• Bounce pass: is een bal via de grond naar de andere medespeler als je fanatiek verdedigd wordt.
• dribbelen: beweging met de bal stuiteren en zo lopen met de bal
• Technische fout: Wanneer de spelers op of naast het veld, dan wel de coach onverantwoord gedrag vertoont tegenover het publiek, zijn tegenstanders, de jurytafel of de scheidsrechters. Onverantwoord gedrag kan worden uitgelegd als herhaald commentaar op de wedstrijdleiding of het gebruiken van obscene taal en/of gebaren.
• Onsportieve fout: Een fout die zeer onsportief is en meestal wordt gemaakt op een speler die alleen op de basket afgaat. Wanneer men 2 onsportieve fouten heeft wordt men uitgesloten. Dan mag de speler de wedstrijd niet meer bijwonen en moet hij in de kleedkamer of buiten het gebouw wachten tot het eindsignaal van de wedstrijd. De straf na de wedstrijd bij twee onsportieve fouten is hetzelfde als bij een diskwalificerende fout: een boete en een schorsing.
• Diskwalificerende fout: Deze fout komt maar heel zelden voor. Als je deze fout krijgt moet je direct het veld verlaten en mag je de rest van de wedstrijd ook niet meer meedoen ongeacht de hoeveelste fout het ook is. Hierbij volgt ook een boete en een schorsing. Deze duur van deze schorsing hangt af van de fout.

[bewerk] Nederland

Pas in 1930 kreeg basketbal meer bekendheid in Nederland. Via Lew Lake, jeugd- en sportleider van de Londense YMCA, kwam het spel naar Nederland. De Nederlandse afdeling van de YMCA nodigde Lew Lake uit om een cursus te geven in Amsterdam. Dat sloeg enorm aan. In 1930 werd er al een toernooi georganiseerd, waaraan ook het Londense YMCA-team deelnam. In 1931 speelde men een demonstratiewedstrijd in het Amsterdamse concertgebouw! Het duurde echter tot na de oorlog voordat de Nederlandse Basketball Bond werd opgericht.

De AMVJ (Algemene Maatschappij voor Jongeren) is de eerste Nederlandse basketbalclub. De Engelsman Lew Lake van de Londense YMCA introduceert basketbal daar in 1930. Overigens was het een Nederlander, Hubert van Bleijenburg, de directeur van de Utrechtse Militaire Gymnastiek- en Sportschool, die in 1926 de sport meenam vanuit Springfield, de plaats waar Naismith de basis legde. Voor veel spelers was basketbal een beetje een tweede sport. Veel teams hoorden bij Amsterdamse korfbalverenigingen. In tegenstelling tot de Verenigde Staten waren er in ons land nauwelijks sportzalen, iets wat de ontwikkeling van basketbal vertraagde. Het duurde tot 1956-1957 eer zich wat meer districten aanmeldden bij de NBB. Het gebrek aan sportzalen betekende dat er bijna geen competitiebasketbal werd gespeeld, met als gevolg dat het ledental in de eerste twintig jaar van het bestaan van de NBB groeide van duizend tot slechts 8.000.

[bewerk] Nederlandse Basketball Bond

Toen de Nederlandse Basketball Bond op 15 juli 1947 werd opgericht, begon de bond met iets minder dan duizend leden en waren 120 teams uit Amsterdam, Haarlem en Rotterdam aangesloten. Basketbal was een sport die op dat moment nog niet in het hele land werd beoefend. Vooral in Amsterdam werd basketbal gespeeld. Logisch is het dan ook dat de NBB voortkwam uit de in 1945 opgerichte Amsterdamse Basketball Bond. Pas in het seizoen ’49-’50 meldden zich de eerste andere steden aan, waaronder Den Helder, Haarlem en Rotterdam.

De Nederlandse Basketball Bond is gevestigd in het Huis van de Sport te Nieuwegein en is onderverdeeld in vijf rayons: West, Noord-Holland, Noord, Oost en Zuid.

[bewerk] Eredivisie

De sport zelf groeide echter snel en in 1951 vonden de eerste nationale kampioenschappen plaats. Bij de dames werd Westerkwartier eerste en bij de heren AMVJ, beide uit Amsterdam. Op 20 december 1955 verkreeg de NBB haar koninklijke goedkeuring, zij werd daarmee erkend als rechtspersoon. Hiermee werd tevens de weg vrijgemaakt om verder te gaan in de ontwikkeling van basketbal als volwaardige sport. Als voorbeelden daarvan kunnen genoemd worden het lidmaatschap van het Nederlands Olympisch Comité in 1956, het opstarten van een competitie tussen verschillende districten in 1956 en uiteindelijk het begin van een landelijke competitie in 1957-1958. Bij de start daarvan werd gespeeld met twee landelijke klassen, waarvan de winnaars speelden om de landstitel. In 1960 werd de eredivisie geïntroduceerd, met de twaalf beste ploegen in één competitie. Bij de dames duurde het twee jaar langer voor eredivisie een feit was. Dit alles nam overigens niet weg dat de Amsterdamse ploegen het nationale basketbal bleven domineren. Het duurde zelfs tot 1967 voor een niet-Amsterdamse ploeg de nationale titel pakte (SVE Utrecht).

[bewerk] Internationaal

Verschillende organisaties zijn op internationaal vlak actief. Zo is er in de Verenigde Staten de gekende profcompetitie NBA. Daarnaast zijn er in de VS nog tal van kleinere competities : CBA, USBL, NBDL, ABA 2000... Ook mag de universiteitscompetitie NCAA en de vrouwencompetitie WNBA niet vergeten worden.

Een overkoepelend orgaan op wereld vlak is de Fédération internationale du Basketball of FIBA. Deze organisatie werd op 18 juni 1932 opgericht in Genève (Zwitserland) door : Argentinië, Tsjechoslowakije, Griekenland, Italië, Letland, Portugal, Roemenië.

[bewerk] De FIBA

De FIBA vertegenwoordigt op dit ogenblik 208 verschillende basketbalfederaties uit de hele wereld. Het is het enige orgaan dat door het IOC erkend is. Het vaardigt de officiële regels uit in verband met het basketbal, organiseert internationale competities en reguleert transfers van spelers tussen verschillende landen. De FIBA is sinds 1956 gevestigd in München (Duitsland). Tussen 1932 en 1940 was dat Rome (Italië) en tussen 1940 en 1956 in Bern (Zwitserland).

De FIBA is opgebouwd uit 5 zoneorganisaties:

• AFABA (Afrika)
• ABC (Azië)
• COPABA (Amerika's)
• FIBA (Europa)
• OBC (Oceanië)

Huidig voorzitter is de Senegalees Abdoulaye Seye Moreau, de huidige secretaris-generaal de Joegoslaaf Boris Stankovic.

Overzicht voorzitters:

• Léon Bouffard (Zwitserland) : 1932–1948
• Willard N. Greim (Verenigde Staten) : 1948–1960
• Antonio dos Reis Carneiro (Brazilië) : 1960–1968
• Abdel Moneim Wahby (Egypte) : 1968–1976
• Gonzalo G. Puyat II (Filipijnen) : 1976–1984
• Robert Busnel (Frankrijk) : 1984–1990
• George E. Killian (Verenigde Staten) : 1990–1998
• Abdoulaye Seye Moreau (Senegal) : 1998–nu

Overzicht secretarissen-generaal:

• R. William Jones (Verenigd Koninkrijk) : 1932–1976
• Mr. Borislav Stankovic (Joegoslavië) : 1976–nu

[bewerk] Kampioenschappen

[bewerk] Wereldkampioenschappen (mannen)

Zie Wereldkampioenschap basketbal

jaar	goud	zilver	brons
2006	Spanje	Griekenland	Verenigde Staten
2002	Joegoslavië	Argentinië	Duitsland
1998	Joegoslavië	Rusland	Verenigde Staten
1994	Verenigde Staten	Rusland	Kroatië
1990	Joegoslavië	Sovjet-Unie	Verenigde Staten
1986	Verenigde Staten	Sovjet-Unie	Joegoslavië
1982	Sovjet-Unie	Verenigde Staten	Joegoslavië
1978	Joegoslavië	Sovjet-Unie	Brazilië
1974	Sovjet-Unie	Joegoslavië	Verenigde Staten
1970	Joegoslavië	Brazilië	Sovjet-Unie
1963	Brazilië	Joegoslavië	Sovjet-Unie
1959	Brazilië	Verenigde Staten	Chili
1954	Verenigde Staten	Brazilië	Filipijnen
1950	Argentinië	Verenigde Staten	Chili

[bewerk] Wereldkampioenschappen (vrouwen)

jaar	goud	zilver	brons
2006	Australië	Rusland	Verenigde Staten
2002	Verenigde Staten	Rusland	Australië
1998	Verenigde Staten	Rusland	Australië
1994	Brazilië	China	Verenigde Staten
1990	Verenigde Staten	Joegoslavië	Cuba
1986	Verenigde Staten	Sovjet-Unie	Canada
1983	Sovjet-Unie	Verenigde Staten	China
1979	Verenigde Staten	Korea	Canada
1975	Sovjet-Unie	Japan	Tsjechoslovakije
1971	Sovjet-Unie	Tsjechoslovakije	Brazilië
1967	Sovjet-Unie	Korea	Tsjechoslovakije
1964	Sovjet-Unie	Tsjechoslovakije	Bulgarije
1959	Sovjet-Unie	Bulgarije	Tsjechoslovakije
1957	Verenigde Staten	Sovjet-Unie	Tsjechoslovakije
1953	Verenigde Staten	Chili	Frankrijk

[bewerk] Afrika (Mannen)

jaar	goud	zilver	brons
2003	Angola	Nigeria	Egypte
2001	Angola	Algerije	Egypte
1999	Angola	Nigeria	Egypte
1997	Senegal	Angola	Nigeria
1995	Angola	Senegal	Nigeria
1993	Angola	Egypte	Senegal
1992	Angola	Senegal	Egypte
1989	Angola	Egypte	Senegal
1987	Centraal-Afrikaanse Republiek	Egypte	Angola
1985	Ivoorkust	Angola	Egypte
1983	Egypte	Angola	Senegal
1981	Ivoorkust	Egypte	Somalië
1980	Senegal	Ivoorkust	Marokko
1978	Senegal	Ivoorkust	Egypte
1975	Egypte	Senegal	Soedan
1974	Centraal-Afrikaanse Republiek	Senegal	Tunesië
1972	Senegal	Egypte	Mali
1970	Verenigde Arabische Republiek (Egypte)	Senegal	Tunesië
1968	Senegal	Marokko	Centraal-Afrikaanse Republiek
1965	Marokko	Tunesië	Algerije
1964	Verenigde Arabische Republiek (Egypte)	Marokko	Palestina
1962	Verenigde Arabische Republiek (Egypte)	Soedan	Marokko

[bewerk] Afrika (Vrouwen)

jaar	goud	zilver	brons
2003	Nigeria	Mozambique	Senegal
2001	Senegal	Tunesië	Dem. Rep. Congo
1997	Senegal	Dem. Rep. Congo	Nigeria
1994	Zaïre	Senegal	Angola
1993	Senegal	Kenia	Mozambique
1990	Senegal	Zaïre	Mozambique
1986	Zaïre	Mozambique	Angola
1984	Senegal	Zaïre	Kameroen
1983
1981	Senegal	Zaïre	Angola
1979	Senegal	Somalië	Ghana
1977	Senegal	Egypte	Togo
1974	Senegal	Tunesië	Egypte
1970	Madagaskar	Verenigde Arabische Republiek (Egypte)	Senegal
1968	Verenigde Arabische Republiek (Egypte)	Senegal	Mali
1966	Verenigde Arabische Republiek (Egypte)	Guinea	Centraal-Afrikaanse Republiek

[bewerk] Amerika's (Mannen)

jaar	goud	zilver	brons
2001	Argentinië	Brazilië	Canada
1999	Verenigde Staten	Canada	Argentinië
1997	Verenigde Staten	Puerto Rico	Brazilië

[bewerk] Amerika's (Vrouwen)

jaar	goud	zilver	brons
2001	Brazilië	Cuba	Argentinië
1997	Brazilië	Verenigde Staten	Cuba

[bewerk] Azië

jaar	goud	zilver	brons
2001	China	Libanon	Zuid-Korea
1999	China	Zuid-Korea	Saoedi-Arabië
1997	Zuid-Korea	Japan	China
1995	China	Zuid-Korea	Japan
1993	China	Zuid-Korea	Noord-Korea
1991	China	Zuid-Korea	Japan
1989	China	Zuid-Korea	Taipei
1987	China	Zuid-Korea	Japan
1986	Filipijnen	Zuid-Korea	China
1983	China	Japan	Zuid-Korea
1981	China	Zuid-Korea	Japan
1979	China	Japan	Zuid-Korea
1977	China	Zuid-Korea	Japan
1975	China	Japan	Zuid-Korea
1973	Filipijnen	Zuid-Korea	Taiwan
1971	Japan	Filipijnen	Zuid-Korea
1969	Zuid-Korea	Japan	Filipijnen
1967	Filipijnen	Zuid-Korea	Japan
1965	Japan	Filipijnen	Zuid-Korea
1963	Filipijnen	Taiwan	Zuid-Korea
1960	Filipijnen	Taiwan	Japan

[bewerk] Externe links

• Nederlandse Basketball Bond
• Haarlem Basketball Week
• Koninklijke Belgische Basketbalbond
• BBSR - online magazine voor basketballscheidsrechters
• Spelregels 2005 (Pdf-formaat)
• FIBA (Fédération internationale du Basketball)

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Basketball van Wikimedia Commons.

Zie ook:
Portaal Sport · Categorie:Sport · Sport van A tot Z · In het nieuws - Sport · Sport · Balsport

Olympische Zomerspelen
Atletiek | Badminton | Basketbal | Boksen | Boogschieten | Gewichtheffen | Handbal | Hockey | Honkbal | Judo | Kanoën | Moderne vijfkamp | Paardensport | Roeien | Schermen | (Kleiduiven-)Schieten | Softbal | Taekwondo | Tafeltennis | Tennis | Triatlon | Turnen | Voetbal | Volleybal | Waterpolo | Wielrennen | Worstelen | Zeilen | Zwemmen
Gehouden zomerspelen: 1896 | 1900 | 1904 | 1906* | 1908 | 1912 | 1916 | 1920 | 1924 | 1928 | 1932 | 1936 | 1940 | 1944 | 1948 | 1952 | 1956 | 1960 | 1964 | 1968 | 1972 | 1976 | 1980 | 1984 | 1988 | 1992 | 1996 | 2000 | 2004 Te houden: Olympische Zomerspelen 2008 (Peking, China) | Olympische Zomerspelen 2012 (Londen, Groot-Brittannië)
Olympische Spelen | Olympische Winterspelen | Paralympische Spelen | Deaflympische Spelen | Internationaal Olympisch Comité | NOC*NSF | BOIC