Duitse Rijk
 |
Duitsland in de geschiedenis | |
|
|
||
|
||
Duitse Rijk (Duits: Deutsches Reich) was van 1871 tot 1945 de officiële naam van Duitsland. De term wordt ook gebruikt om het Heilige Roomse Rijk (962-1806) mee aan te duiden. Men onderscheidt in het 19e- en 20e-eeuwse Duitse Rijk drie perioden: die van het Duitse Keizerrijk (1871-1918), de Weimarrepubliek (1918-1933) en Nazi-Duitsland (1933-1945).
Inhoud |
[bewerk] Duitse Keizerrijk (1871-1918)
Zie Duitse Keizerrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het Duitse Rijk ontstond als (semi-)constitutionele monarchie na de Frans-Duitse Oorlog van 1870/1871. De Pruisische premier Otto von Bismarck verenigde in dat laatste jaar de door Pruisen gedomineerde Noord-Duitse Bond met de Zuid-Duitse staten Baden, Beieren, Württemberg en het zuidelijke deel van Hessen-Darmstadt onder Wilhelm I van Pruisen als Duits keizer. Het was vrij autoritair en sterk militaristisch van gestalte, een vorstenbond onder Pruisische leiding, waarbij de afzonderlijke staten op cultureel en bestuurlijk gebied een grote mate van soevereiniteit genoten.
Tijdens de vroegere verdeeldheid van de Duitse landen hadden Engeland en Frankrijk hun macht wereldwijd door koloniale expansie uitgebreid. Kleinere koloniale mogendheden zoals Nederland, België en Portugal hadden ook een graantje mee kunnen pikken, maar zowel Duitsland als Italië verenigden zich te laat om aan deze wedloop nog echt mee te kunnen doen. Keizer Wilhelm II slaagde er via de Conferentie van Berlijn nog wel in enige koloniën te verwerven, maar hoewel Duitsland al snel de leidende rol in industrieel en economisch opzicht op zich nam, voelde men zich toch duidelijk gefnuikt in zijn groeimogelijkheden. Het ontstaan van het Duitse Rijk werd door de andere traditionele machten in Europa als een bedreiging gezien voor hun belangen, vooral toen de nieuwe macht de Britse hegomonie op industrieel gebied overnam en zijn militaire kracht flink ging vergroten.
De spanningen die dit veroorzaakte, leidden in 1914 tot de Eerste Wereldoorlog. Die draaide uit op een Duitse nederlaag en bracht in 1918 de Novemberrevolutie met zich mee, waarin de monarchie werd afgeschaft.
[bewerk] Weimarrepubliek (1918-1933)
Zie Weimarrepubliek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Na de val van de monarchie werd door sociaaldemocraten een democratische republiek uitgeroepen, later informeel Weimarrepubliek genoemd naar de stad waar de grondwet werd afgekondigd. In deze periode stegen de prijzen voor voedsel snel. Daardoor was het Duitse volk ontevreden, hetgeen leidde tot een radicalisering ter rechter- en ter linkerzijde. In het begin van de jaren '30 won Adolf Hitler de verkiezingen en kwam zijn NSDAP aan de macht. De geschiedschrijving laat hiermee de periode van de Weimarrepubliek gewoonlijk ophouden.
[bewerk] Nazi-Duitsland (1933-1945)
Zie Nazi-Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het nationaal-socialistische regime noemde het Duitse Rijk nu het Derde Rijk. Als Eerste Rijk gold het oude Heilige Roomse Rijk (843-1806), als Tweede Rijk het Duitse Keizerrijk (1871-1918). Volgens hun verwachting zou het Derde Rijk 1000 jaar bestaan. Hitler maakte Duitsland meer tot een eenheidsstaat en deed de economische situatie daadwerkelijk verbeteren.
Met zijn agressieve buitenlandse politiek stuurde hij op oorlog aan, die met de aanval op Polen in 1939 begon (Tweede Wereldoorlog). Duitsland liep hierin een groot deel van Europa onder de voet, maar leed uiteindelijk in 1945 een catastrofale nederlaag. Het Duitse Rijk werd door de geallieerde bezetters op 23 mei 1945 formeel opgeheven.
[bewerk] Staatshoofden
[bewerk] Duitse Keizerrijk (1871-1918)
[bewerk] Weimarrepubliek (1919-1933)
[bewerk] Nazi-Duitsland (1933-1945)
| {{{afb_links}}} | Bondslanden van het Duitse Rijk (1871-1945) |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Duitse Keizerrijk: Anhalt# - Baden - Beieren - Bremen# - Brunswijk# - Elzas-Lotharingen1 - Hamburg# - Hessen-Darmstadt# - Lauenburg2 # - Lippe# - Lübeck3 # - Mecklenburg-Schwerin4 # - Mecklenburg-Strelitz4 # - Oldenburg# - Pruisen# - Reuss jongere linie5 # - Reuss oudere linie5 # - Saksen - Saksen-Altenburg6 # - Saksen-Coburg en Gotha7 # - Saksen-Meiningen6 # - Saksen-Weimar-Eisenach6 # - Schaumburg-Lippe# - Schwarzburg-Rudolstadt6 # - Schwarzburg-Sondershausen6 # - Waldeck8 # - Württemberg [#] Van 1866 tot 1871 lid van de. Noord-Duitse Bond. [*] Slechts nieuw ontstane deelstaten zijn aangegeven. [1] In 1918 geannexeerd door Frankrijk. [2] Personele unie met Pruisen, in 1876 daarin opgegaan. [3] In 1937 bij Pruisen gevoegd. [4] In 1934 verenigd tot Mecklenburg. [5] In 1919 verenigd tot Reuss. [6] In 1920 verenigd tot Thüringen. [7] In 1918 gesplitst in Coburg en Gotha. [8] In 1921/1929 opgegaan in Pruisen. [9] Sinds 1920 onder bestuur van de Volkenbond, in 1935 terug aan Duitsland als aparte deelstaat. |
|||
