Friedrich Ebert
Friedrich Ebert (Heidelberg, 4 februari 1871 – Berlijn, 28 februari 1925) was een Duits politicus.
Inhoud |
[bewerk] Vroege Carrière
Friedrich Ebert was afkomstig uit de arbeidersklasse. Hij was aanvankelijk zadelmaker, maar wijdde zich sinds zijn toetreding tot de Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD) uitsluitend aan de socialistische beweging. Om in zijn levensonderhoud te voorzien werkte hij als contractarbeider. In 1900 werd hij in de gemeenteraad van Bremen gekozen voor de SPD en trad op als fractievoorzitter (tot 1905). Van 1904 tot 1905 was hij voorzitter van de SPD-afdeling in Bremen en van 1905 tot 1912 van de SPD-afdeling in Berlijn. Ebert werd één van de leidinggevende lieden van rechtervleugel van de SPD.
[bewerk] Voorzitter van de SPD en fractievoorzitter van de SPD in de Rijksdag
In 1912 werd Ebert in de Rijksdag gekozen voor SPD. Op 20 september 1913 werden Friedrich Ebert en Hugo Haase (respectievelijk leider van de rechter- en de linkervleugel van de partij), na het overlijden van August Bebel, co-voorzitters van de SPD. Het autoritaire optreden van Ebert leidde wel eens tot interne conflicten binnen het bestuur van de SPD. In 1914 stemde Ebert vóór de oorlogskredieten en steunde hij in het begin Duitsland's oorlogspolitiek. In 1916 werd Ebert vicevoorzitter van de SPD-fractie in de Rijksdag (voorzitter: Philipp Scheidemann). In 1917 keerden de SPD, de katholieke Zentrum-partei en de linkse liberalen zich tegen de annexatie van de door Duitsland veroverde gebieden. Sindsdien vormden de drie partijen (later aangevuld door de USPD, Spartakusbund en de revolutionairen) de oppositie tegen de regering.
[bewerk] Rijkskanselier
Tijdens de januaristaking van 1918 trad hij op als bemiddelaar. In oktober 1918 stemde hij voor het behoud van de monarchie. Op 9 november, na het aftreden van keizer Wilhelm II , nam hij van prins Max van Baden het ambt van rijkskanselier over. Kort daarna riep SPD-collega Philipp Scheidemann, zeer tegen de zin van Ebert, de Duitse Republiek uit (als reactie op de door Karl Liebknecht uitgeroepen "Duitse Socialistische Republiek"). Op 11 november 1918 vormde Ebert een regering bestaande uit de SPD en de onafhankelijk-socialistische USPD van Hugo Haase. Ebert zat tevens de Nationale Vergadering voor. Samen met generaal Wilhelm Groener, Defensieminister Gustav Noske (SPD) en de vrijkorpsen wist Ebert de sociale revolutie te onderdrukken (waaronder de Spartakus-opstand van januari 1919).
[bewerk] Rijkspresident
Op 11 februari 1919 werd Ebert tot 'voorlopig rijkspresident' gekozen tijdens de bijeenkomst van de Nationale Vergadering in Weimar. Op 21 juni 1919 werd Ebert rijkspresident van Duitsland, zonder dat er verkiezingen werden gehouden (het ambt van president was het voornaamste ambt tijdens de Weimarrepubliek. Hetzelfde gebeurde op 24 oktober 1922, toen Eberts ambtstermijn tot juni 1925 werd verlengd.
Ebert lag voortdurend onder kritiek van zowel links als rechts, maar wist desondanks zijn ambt goed te vervullen. Hij overleed tijdens zijn ambtstermijn.
Zijn zoon Friedrich Ebert was van 1948 tot 1967 Oberbürgermeister van Oost-Berlijn.
| Voorganger: Max van Baden |
Rijkskanselier/Voorzitter van de Raad van Volkscommissarissen 1918-1919 |
Opvolger: Hugo Haase |
