Ku Klux Klan

Onder Ku Klux Klan of KKK verstaat men een geheime organisatie uit de Verenigde Staten, die historisch onderverdeeld kan worden in een aantal grote glansrijke periodes afgewisseld met lange tijdspannes in de marge van de samenleving. De leden (Klansmen en Klanswomen genoemd) gaan steeds gemaskerd door het leven en kleden zich in lange witte, rode, zwarte of blauwe gewaden (toga's of habijten met puntmuts).

De Ku Klux Klan - ook wel de Klu Klux Klan of gewoonweg de Klan genoemd - speelde een belangrijke rol in drie sleutelperiodes uit de Amerikaanse geschiedenis, namelijk tijdens de Reconstructie, in het Interbellum en tijdens de Segregatiekwestie.

Heden ten dage wordt de KKK als georganiseerd geheel onbestaande geacht. Wel bestaan er tal van regionale extreem-rechtse groeperingen die op de oude Klan geënt zijn. De maatschappelijke en politieke impact van deze splintergroepen is echter verwaarloosbaar.

Inhoud 1 Overzicht 2 Symboliek 2.1 Oorsprong van de naam 2.2 Oorsprong van het logo 2.3 Oorsprong van de vlag 2.4 Oorsprong van de gewaden 2.5 Oorsprong van de Klangroet 2.6 Oorsprong van het brandende kruis 3 Organisatie 3.1 Hiërarchie 3.2 Lidmaatschap 3.3 De graden van de Ku Klux Klan 3.4 De tien tijdperken 3.5 Prominente leden 4 De eerste Klan 4.1 Oprichting 4.2 Activiteiten 4.3 Ondergang 5 De tweede Klan 5.1 Oprichting 5.2 Activiteiten 5.3 Politieke invloed 5.4 Ondergang 6 De latere Klans 7 Knights of the Ku Klux Klan 8 De Klan vandaag 9 De Klan in moderne media 9.1 Film 9.2 Televisie 9.3 Literatuur 9.4 Muziek 9.5 Trivia 10 Zie ook 11 Externe links

[bewerk] Overzicht

De Ku Klux Klan ontstond in 1865 of 1866 in Pulaski, Tennessee als een lokale service club en groeide snel uit tot een geheime organisatie die zich met alle macht verzette tegen de Reconstructie na de Amerikaanse burgeroorlog. De Klan richtte zich indertijd vooral op het bedreigen en intimideren van de 'bevrijde slaven', de zogenaamde Freedmen, opdat deze van hun nieuw verworven rechten af zouden zien. In 1868 verwierf de Klan voor het eerst landelijke bekendheid toen aanhangers een groot aantal - zwarte - republikeinse kiezers vermoordden in de aanloop naar de verkiezingen. Zowel de Klanleiding als de Zuidelijke elite distantieerden zich van deze lynchpartijen waardoor de federale troepen de intensiteit van hun operaties in de voormalige Confederatie weer opvoerden. In 1871 keurde het Amerikaanse Congres de Civil Rights Act (ook wel Ku Klux Klan Act genoemd) goed, waarna president Ulysses S. Grant nog harder optrad tegen de Klan in het Zuiden. Tegen 1875 was deze eerste Klan dan ook volledig ontbonden. De eerste Klan was allesbehalve goed georganiseerd. Omwille van hun structuur als geheime onzichtbare groep, bestaan er geen gegevens over het ledenaantal. De Klan was echter wel uitermate geliefd in het Zuiden, vooral door zijn reputatie als laatste restant van de Old South.

William Joseph Simmons stichtte de tweede Ku Klux Klan in 1915. Deze Klan had totaal andere doelstellingen dan de oude Klan maar gebruikte wel exact dezelfde naam en symbolen. De Klan van Simmons groeide sterk in de jaren 1920 en kende op zijn hoogtepunt meer dan 5,000,000 leden verdeeld over alle staten in het Zuiden en het Midwesten. Deze Klan wou koste wat het kost de morele hegemonie van het blanke protestantisme behouden en bestreed daarom alle zondaars zoals zwarten, katholieken en joden. Tegen 1928 werd ook deze Klan ontbonden, hoewel vele afdelingen nog lange tijd actief zouden blijven.

In de jaren 1930 en 1940 kiezen de nog bestaande Klanafdelingen voor massale steun aan de nazi's in Duitsland en gaan zij een bondgenootschap aan met de German American Bund. Hierdoor verliest de Klan zijn patriottisch karakter en bijgevolg zijn geliefdheid onder de blanke bevolking.

Pas in de jaren 1960, in volle segregratiecrisis, kent de Klan een laatste geslaagde wederopstanding, maar ze wordt opnieuw in diskrediet gebracht door allerlei bloedige aanslagen en interne schandalen.

Tegenwoordig bestaan er tientallen organisaties - zowel in de VS als daarbuiten - die zich voordoen als de erfgenamen van de Ku Klux Klan en ook hun symbolen overgenomen hebben, maar hun totaal ledenaantal wordt maar op een paar duizend geschat. Het merendeel van deze nieuwe Klansurrogaten bestaat uit overtuigde neo-nazi's.

[bewerk] Symboliek

[bewerk] Oorsprong van de naam

De naam Ku Klux Klan is afgeleid van het Griekse woord kuklos wat kring of oneindigheid betekent. De zes oprichters waren allen van Schotse afkomst en vulden dit aan met clan wat familie en broederband betekent. Om de naam meer kracht en scandeereffect te geven, werd nadien beslist om de beginletters te uniformiseren en om het woord op te splitsen in drie delen, telkens van slechts één lettergreep.

Volgens een alternatieve theorie zou de naam Ku Klux Klan een onomatopee zijn van een geweerschot. De ku zou een nabootsing zijn van het aanspannen van de slagpin, klux die van het doorladen van de kogel en klan tenslotte die van het schot zelf. Over de juistheid van deze informatie bestaan twijfels. Het staat immers niet vast dat alle Klans van de 20ste eeuw enkel de eerste oorsprongtheorie verkondigen.

[bewerk] Oorsprong van het logo

Het kruis symboliseert de religieuze onderbouw van de organisatie die uitgesproken christelijk is, terwijl de cirkel naar de eeuwige verbondenheid en strijd zou verwijzen. De rode druppel staat dan weer voor het bloed van Jezus Christus dat vergoten werd om het blanke ras te behoeden voor het Kwade.

De drie gebruikte kleuren hebben elk op hun beurt ook een heraldische betekenis. Wit (argent) staat voor de zuiverheid van het ideaal. Rood (keel) staat voor de bloedband onder de leden alsook voor het bloedvergieten in de strijd. Zwart (sabel) staat voor dapperheid.

[bewerk] Oorsprong van de vlag

De Ku Klux Klan wordt al te vaak geassocieerd met de vlag van de Confederatie, de afgescheiden Amerikaanse staten uit het Zuiden tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Nochtans is het gebruik van deze vlag een recent gebruik dat pas na de Tweede Wereldoorlog door de Klan in het leven geroepen werd. Deze vlag was alleen tijdens de burgeroorlog in gebruik en de Klan werd pas nadien gesticht. Ook het verband tussen de Confederatievlag en de slavenhandel is een historische fout. Alle slaven werden Amerika binnengebracht onder de Unievlag.

De oorspronkelijke Klans hadden echter wel een eigen geel-rode driehoekige vlag ontworpen, de Grand Ensign, waarop een zwarte dracovolans (vliegende draak) afgebeeld stond omringd door de Latijnse spreuk Quod Semper, Quod Ubique, Quod Ab Omnibus (wat altijd, wat overal, wat alles is de waarheid).

Wegens de hoge productiekosten van de Grand Ensign werd ten tijde van de tweede Klan een nieuwe rood-witte rechthoekige vlag ontworpen, de MIOAK of Mystic Insignia Of A Klansman. Deze vlag bevatte onder meer het befaamde Klanlogo, het Blood Drop Cross.

Tenslotte dient nog opgemerkt te worden dat de enige officiële landvlag ook voor de Klan de Stars and Stripes (de Amerikaanse nationale vlag) was en dat alle andere vlaggen volgens de Klancode nooit boven de landvlag mochten hangen.

[bewerk] Oorsprong van de gewaden

De leden van de Ku Klux Klan waren niet de eersten die witte gewaden met puntmutskappen droegen. De inquisidores van de Spaanse Inquisitie, de katholieke rechtbank die ketters en afdwalers van het katholieke geloof aan onderzoek en marteling onderwierp, hulden zich al eeuwen eerder in soortgelijke gewaden.

Bij de Klan hadden deze gewaden een dubbele praktische functie. In de eerste plaats kon de identiteit van de leden hierdoor geheim blijven wat represailles of strafrechtelijke vervolging moeilijker of zelfs onmogelijk maakte. Daarnaast gaven de gewaden de leden ook een spookverschijning wat angst veroorzaakte onder de bijgelovige slachtoffers in de 19de eeuw.

[bewerk] Oorsprong van de Klangroet

De eerste Ku Klux Klan ging voor de officiële Klangroet (de Klan Salute) te rade bij de oude Romeinen en nam de keizerlijke groet van weleer over. Deze groet wordt al te vaak verkeerdelijk als neo-nazi beschouwd. De Klan nam deze groet echter ettelijke decennia vroeger aan dan de NSDAP in Duitsland.

Daarnaast omvat de Klangroet het strekken van de linkerarm (en dus niet de rechterarm zoals bij de nazi's), het lichtjes krullen van de handpalm en het openen van de vingers. Meestal wordt deze groet begeleid door het letterwoord KIGY dat voor Klansman, I Greet You staat.

Tegenwoordig flirten de nog bestaande Klanafdelingen steeds meer met het neo-nazisme en wordt de Hitlergroet vaker gebruikt dan het traditionele Klansaluut.

[bewerk] Oorsprong van het brandende kruis

De Klan wordt ook steeds geassocieerd met het in brand steken van kruisbeelden, het zogenaamde Fiery Cross (ook wel gewoonweg Burning Cross genoemd). Dit gebruik dateert echter pas van bij de heroprichting van de Klan omstreeks 1915 en was voorheen onbekend. Het kruis verwijst opnieuw naar de Klan-wortels in het christendom en werd gebruikt voor een velerlei aan redenen. In het Interbellum diende het Fiery Cross hoofdzakelijk als herkenningspunt voor rekrutering alsook voor het 'opvrolijken' van hun rallies. Na de Tweede Wereldoorlog werd het brandende kruis een hulpmiddel om de slachtoffers angst aan te jagen en te terroriseren.

[bewerk] Organisatie

[bewerk] Hiërarchie

De Ku Klux Klan werd beschouwd als een volwaardig Onzichtbaar Rijk (de Invisible Empire) met een eigen geografische indeling (die veelal parallel liep met de bestaande staatkundige grenzen) en eigen leidinggevende organen. Door de eigenzinnigheid van de lokale afdelingen en het gebrek aan centrale controle, was er van deze hiërarchie in de praktijk weinig te merken.

Het Empire is onderverdeeld in Realms, Dominions, Provinces en Dens

• Empire : Grand Wizard of the Empire, bijgestaan door tien Genii.
• Realm : Grand Dragon of the Realm, bijgestaan door acht Hydra's.
• Dominion : Grand Titan of the Dominion, bijgestaan door zes Furies.
• Province : Grand Giant of the Province, bijgestaan door vier Goblins.
• Den : Grand Cyclops of the Den, bijgestaan door twee Night Hawks.

Elk leidingniveau werd tevens bijgestaan door een Grand Monk (verantwoordelijk voor liturgie), een Grand Scribe (secretaris), een Grand Exchequer (penningmeester) en drie andere personen met niet nader omschreven taken, namelijk de Grand Magi, de Grand Turk en de Grand Sentinel. De term Ghouls werd zowel gebruikt om een individueel Klansman alsook om een volledig leidingniveau van de Klan aan te duiden.

In de tweede helft van de 20ste eeuw onderging de Klan een reeks moderniseringen waarbij deze traditionele namen soms gewijzigd werden. De titel Grand Wizard werd bijvoorbeeld vervangen door National Director. De KKK kende in dezelfde periode tevens een wildgroei van nieuwe titels en nieuwe symbolen. Ook de naam Knights of the Ku Klux Klan verving steeds meer de term Klansmen.

Heden ten dage heeft de Klan ook chapters, clarons en klaverns buiten de Amerikaanse grenzen, meer bepaald in Engeland, Schotland, Duitsland, Canada, Oekraïene en Zuid-Afrika. Over de omvang en de activiteiten van deze marginale groeperingen is echter weinig bekend.

[bewerk] Lidmaatschap

Volgens de in 1868 opgestelde grondwet van de KKK, de Organizational Principles of the Order of the Ku Klux Klan, was lidmaatschap enkel open voor personen die aan de volgende tien voorwaarden voldeden. Uitzonderingen hierop waren echter wel mogelijk en waren eerder regel dan uitzondering.

1. Men mag slechts één maal de aanvraag tot lidmaatschap indienen. Niemand krijgt een tweede toetredingskans.

2. Men mag geen lid zijn van de Radical Republican Party, de Loyal League of de Grand Army of the Republic.

3. Men moet bereid zijn de politieke principes van deze drie organisaties te bestrijden met alle mogelijke middelen.

4. Men mag nooit deelgenomen hebben aan militaire acties tegen de Zuidelijke Confederatie in de Amerikaanse burgeroorlog.

5. Men moet bereid zijn de sociale of politieke negergelijkheid ('negro equality') te verwerpen.

6. Men moet voorstander zijn van een blank bestuur ('white government') in de Verenigde Staten.

7. Men moet voorstander zijn van de grondwettelijke vrijheden van de Verenigde Staten.

8. Men moet voorstander zijn van het behoud van de grondwettelijke rechten van de Zuidelijke Confederatie.

9. Men moet voorstander zijn van de emancipatie van de blanke bevolking in het Zuiden en van de herinstelling van al hun eigendomsrechtelijke, burgerlijke en politieke rechten.

10. Men moet het onvervreemdbare recht van zelfbehoud erkennen tegen de uitoefening van willekeurige en ongeoorloofde macht.

De overtreding van deze voorwaarden alsook het niet respecteren van de absolute zwijgplicht en geheimhouding werd met de doodstraf bestraft.

De Ku Klux Klan werd bekend als een blanke ultra-christelijke beweging die hoofdzakelijk zwarten bestreed en doodde. Nochtans was de Klan ook toegankelijk voor niet-blanke leden alsook voor niet-christenen. Honderden (sommige historici maken zelfs gewag van duizenden) zwarten waren ook Klanleden en werden ingezet als spionnen in Afro-Amerikaanse middens. Over het aantal andersgelovigen bij de Klan zijn geen gegevens beschikbaar. Men acht hun aantal uitermate laag of zelfs onbestaande.

De Klan stond tevens bekend als een mannenbastion. Er waren echter ook Klanswomen actief en dit zowel binnen gemengde Klanafdelingen als binnen pure vrouwenafdelingen.

De Ku Klux Klan kende tevens twee jeugdbewegingen, namelijk de Junior Klan en de Tri-K-Klub. Over hun werking is echter weinig tot niets bekend. Algemeen wordt aangenomen dat ze hoofdzakelijk dienden als kinderopvang tijdens Klanrallies.

In de 20ste eeuw werden de toetredingsvoorwaarden ettelijke malen gewijzigd, temeer daar de accenten van de nieuwe Klans erg verschilden met die van hun voorgangers. Heden ten dage zou het bijvoorbeeld ondenkbaar zijn om lid te worden van de Klan als niet-blanke of als niet-christen.

[bewerk] De graden van de Ku Klux Klan

De tweede Klan riep een gradatie onder zijn leden in het leven volgens de mate waarin de Klansman of Klanswoman in kwestie bijdroeg tot de Ku Klux Klan. Bij de mannen konden we vier graden (Klan Degrees of K-Degrees) onderscheiden. Bij de vrouwen slechts drie. Deze graden hadden niets te maken met de organisatorische functie van de Klanleden. Een Grand Dragon moest bijvoorbeeld niet per se iemand van de vierde graad zijn. Wel bestond er een verschil in klederdracht tussen de verschillende K-graden alsook een verschil in aanzien. Het beste kan men de K-graden vergelijken met de huidige "dan"-graden in de judosport.

Bij de mannelijke leden van de Klan onderscheiden we :

• "K-Uno" ofwel de Probationary Order of Citizenship. Deze Klansmen droegen de traditionele onversierde witte tunieken.
• "K-Duo" ofwel de Knights Kamellia, Primary Order of Knighthood. Deze Klansmen hadden op hun toga een gestilleerde Cameliabloem en mochten een sierzwaard dragen.
• "K-Trio" ofwel de Knights of the Great Forest, Order of American Chivalry. Deze Klansmen mochten niet langer hun gezicht bedekt houden en moesten fungeren als medewerkers in politie-onderzoeken tegen de Klan.
• "K-Quad" ofwel de Knights of the Midnight Mystery, Superior Order of Knighthood and Spiritual Philosophies. Deze Klansmen waren na het afleggen van een eed van trouw vrijgesteld van alle Klanverplichtingen (zoals het dragen van bepaalde kledij) en konden nooit uit de Klan gezet worden.

Bij de vrouwelijke leden van de Klan waren de verschillen in klederdracht miniem. Bij hen onderscheiden we :

• "K-Uno" ofwel de Ordinary Klanswoman.
• "K-Duo" ofwel de Kriterion Konservator.
• "K-Trio" ofwel de Triumphant Kontender.

Deze K-graden bestonden niet ten tijde van de eerste Klan en ook na de Tweede Wereldoorlog viel dit Klangebruik in ongebruik. Wel zien we bij de latere Klans een wildgroei van andere graden en titels.

[bewerk] De tien tijdperken

De Ku Klux Klan verdeelt zijn eigen geschiedenis in the Ten Eras ofwel de Tien Tijdperken, gekoppeld aan een zelfde nationale leider. Deze tijdperken volgen elkaar niet op maar worden afgewisseld met periodes waarin de Klan nauwelijks operationeel was of waarin de Klan geen enkel centraal gezag had over de actieve lokale afdelingen.

Tijdperk	Periode	Persoon	Functie	Omschrijving
Eerste Tijdperk	1865-1875	Nathan Bedford Forrest	Grand Wizard of the Empire	De Eerste Klan
Tweede Tijdperk	1915-1925	William Joseph Simmons	Imperial Wizard	De Tweede Klan
Derde Tijdperk	1925-1935	Samuel Green	Imperial Wizard	De Tweede Klan
Vierde Tijdperk	1935-1945	Hiram Wesley Evans	Imperial Wizard	De Tweede Klan
Vijfde Tijdperk	1974-1978	David Duke	National Director	De Latere Klan
Zesde Tijdperk	1978-1982	Don Black	National Director	De Latere Klan
Zevende Tijdperk	1982-1984	Stanley McKellum	National Director	De Latere Klan
Achtste Tijdperk	1984-1989	Thomas Robb	Imperial Wizard	De Latere Klan
Negende Tijdperk	1989-1990	Johnny Lee Clary	Imperial Wizard	De Latere Klan
Tiende Tijdperk	1996-	Ronald Edwards	Imperial Wizard	De Klan Vandaag

De jaren van de Tweede Wereldoorlog beschouwt men als onderdeel van het Evans Era ondanks het feit dat James Colescott in deze periode de plak zwaaide over het merendeel van de indertijd nog actieve Klanafdelingen.

Volgens sommige bronnen vallen er maar Zes Tijdperken (Six Eras) te onderscheiden in de geschiedenis van de Ku Klux Klan. Desgevallend beschouwt men de jaren onder Don Black, Stanley McKellum, Thomas Robb en Johnny Lee Clary voor een velerlei aan redenen niet als tijdperken maar louter als tussenperiodes of als onderdelen van het Duke Era.

[bewerk] Prominente leden

Niet van alle hieronder vermelde personen werd het lidmaatschap onomstotelijk vastgesteld of bewezen. Vaak werd circumstantial evidence aangevoerd om het vermoeden van deze lidmaatschappen te staven. Vooral de Amerikaanse presidenten in de lijst zijn vaak het onderwerp van discussie, onenigheid en twist.

• Robert E. Lee, leider van het Geconfedereerde Leger van het Zuiden.
• William J. Hardee, een notoir legergeneraal.
• Albert Pike, een notoir legergeneraal en leider van de Scottish Rite Masonry.
• John B. Gordon, een notoir legergeneraal.
• John C. Brown, een notoir legergeneraal.
• John C. Morton, staatssecretaris van Tennessee.
• Ryland Randolph, hoofdredacteur van The Independent Monitor.
• George W. Gordon, een notoir legergeneraal.
• Edward D. White, rechter aan het Hooggerechtshof.
• William McKinley, Amerikaans president.
• Woodrow Wilson, Amerikaans president.
• Warren G. Harding, Amerikaans president.
• Calvin Coolidge, Amerikaans president.
• Harry S. Truman, Amerikaans president.
• Hugo Black, rechter aan het Hooggerechtshof en Amerikaans senator.
• Gutzon Borglum, maker van de rotssculpturen in Mount Rushmore.
• George Wallace, gouverneur van Alabama.
• David Duke, congreslid van Louisiana.
• James Anderson, provinciegouverneur van Saskatchewan, Canada.
• Robert Byrd, Amerikaans senator.
• Edward Jackson, gouverneur van Indiana.
• Thomas E. Watson, Amerikaans senator.

[bewerk] De eerste Klan

[bewerk] Oprichting

De originele Ku Klux Klan (de first Klan of old Klan) werd opgericht in 1865 door zes veteranen uit het Geconfedereerde Leger in het kabinet van rechter Thomas M. Jones in Pulaski, Tennessee. De latere eerste Klanleider Nathan Bedford Forrest behoorde niet tot deze zes stichters (ook wel de Jolly Six genoemd), maar trad pas later toe. Tot het 'leuke zestal' behoorden wel John C. Lester, John B. Kennedy, Frank O. McCord, Calvin E. Jones, Richard R. Reed en James R. Crowe. Het oorspronkelijke doel van deze Order of the Ku Klux Klan was de oprichting van een nieuwe sociale club gebaseerd op humor, folklore en politiek.

Tussen 1866 en 1867 werden er in het ganse Zuiden lokale afdelingen opgericht die zich steeds meer en meer profileerden tegen de carpetbaggers en tegen de zwarten. Zwarte gebedsdiensten werden verstoord door gemaskerde Klansmen. Zwarte huizen werden door de Klan geplunderd en in brand gestoken. 's Nachts ondernam de Klan tevens strooptochten naar wapens en bedreigde het de zwarte voormalige slaven in de hoop hen zo het genot van hun nieuw verworven rechten te ontnemen. De door de Klan aangewende tactieken waren afkomstig van de reeds bestaande vigilantes (de blanke burgerwachten die in het Zuiden het door de oorlog veroorzaakte machtsvacuüm gedeeltelijk opvingen).

In 1867 hield de Ku Klux Klan zijn eerste conventie in Nashville waar de Klan als 'nationale organisatie' opgericht werd onder leiding van de charismatische burgeroorlogsheld - en voormalig slavenhandelaar - Nathan Bedford Forrest. Er werd tevens een deontologische code opgesteld voor elke Klansman. Dit Prescript was van de hand van George Gordon en omvatte drie vuistregels.

1. Het verdedigen van de zwakken, de onschuldigen en de verdedigingslozen tegen de onwaardigheden, de fouten en de schanddaden van de wettelozen, de geweldenaars en de bruten, om alzo de gewonden en de onderdrukten te redden, de lijdenden en ongelukkigen te helpen, maar vooral om alzo de weduwen en wezen van de Geconfedereerde soldaten op te vangen.

2. Het verdedigen en beschermen van de Grondwet van de Verenigde Staten.

3. Het helpen uitvoeren van alle grondwettelijke beslissingen en het beschermen van het volk tegen onwettige inbeslagnames, tegen elke vorm van proces dat niet gevoerd wordt volgens de wetten van het land en tegen elke vorm van opgedrongen rechtvaardigheid die niet uitgesproken werd door zijn gelijken.

Daarnaast werd er op deze nationale Klanconventie ook nog een Grondwet opgesteld met tien voorwaarden waaraan elk aspirant-lid zou moeten beantwoorden alvorens aanspraak te kunnen maken op volwaardig lidmaatschap.

[bewerk] Activiteiten

De Klan stelde het zichzelf tot doel om de politieke en sociale status van de Freedmen (de na de burgeroorlog bevrijde slaven) te controleren. In de praktijk kwam dit neer op het verstoren van zwart onderwijs, het tegengaan van zwarte economische vooruitgang, het bestrijden van het vrij zwart wapenbezit en het beletten van zwarte deelname aan verkiezingen. De Ku Klux Klan voerde niet uitsluitend operaties uit tegen zwarten maar ook tegen de - in hun ogen - witte negers, de scalawags (inwoners van het Zuiden die collaboreerden met de republikeinen) en de carpetbaggers (gelukzoekers uit het Noorden).

De Klan hanteerde welgekende intimidatietaktieken maar kende niet overal hetzelfde succes. De meest 'succesvolle' Klanactie vond plaats in 1868 toen de verkiezingen overschaduwd werden door een golf van moorden op honderden zwarte politici en zwarte kiezers. De republikeinen organiseerden nadien Union Leagues, i.e. burgerwachten ter bescherming van hun politici en kiezers. Meer dan 7000 personen zouden bij deze Klanacties om het leven gekomen zijn.

Vele zwarte inwoners van het Zuiden hadden meegevochten met het Union Army aan de kant van het Noorden en waren bijgevolg geschoold in oorlogvoering. Deze veteranen waren daarenboven ook nog eens bewapend. De Klan zette zich aanvankelijk vooral in om deze oorlogswapens in beslag te nemen en om later verzet van de zwarten gemakkelijker in de kiem te kunnen smoren. De Klan bleef zichzelf echter profileren als een vredelievende organisatie met respect voor de grondwettelijke rechten en vrijheden in de hoop aan gerechtelijke vervolging te ontkomen, aanvankelijk met succes.

De Ku Klux Klan kreeg veel kritiek te verwerken omwille van brutale roofmoorden die uitgevoerd werden door in witte gewaden gehulde misdadigers. De Klan ontkende elke betrokkenheid en beschuldigde ordinaire criminelen die zich als Klansmen vermomd zouden hebben. Tegenstanders zagen hier echter een handig middeltje in van de Klan om zijn handen in onschuld te wassen.

Tegen het einde van de jaren 1860 begon de activiteitsgraad van de Klan af te nemen. De prioriteit was niet langer van politieke dan wel van zelfbeschermende aard. De Klan wilde koste wat het kost een gerechtelijke vervolging vermijden en nam steeds minder radicalere filosofieën aan. Ook zagen steeds meer en meer prominente Zuidelijke politici het voortbestaan van de Klan als iets nefasts voor de toekomst van het Zuiden dat hierdoor langer bezet bleef door troepen uit het Noorden. Achteraf bleek inderdaad ook uit officiële documenten dat ettelijke Klan-misdaden uitgevoerd werden door Noordelijke soldaten in opdracht van de regering in Washington.

In 1868 vertelde Nathan Bedford Forrest in een interview dat de Ku Klux Klan meer dan 550.000 leden had en nog eens meer dan 3.000.000 sympathisanten. Hij vertelde ook dat de Klan ten alle tijde in staat zou zijn om 40.000 tot 60.000 mannen te mobiliseren in vijf dagen tijd.

[bewerk] Ondergang

De nationale Klanorganisatie van Nathan Bedford Forrest had in de praktijk weinig tot geen controle over alle lokale Klanafdelingen die bijgevolg over een grote autonomie beschikten. Een anoniem lid van een lokaal Klanbestuur beschreef deze problematiek in een brief aan Forrest. "I having not the least authority over the reckless young country boys who were most active in 'night-riding', whipping, etc., all of which was outside of the intent and constitution of the Klan." Forrest had dan ook in 1869 geen enkele andere keuze meer dan de ganse Ku Klux Klan te ontbinden. Als reden hiervoor gaf hij de evolutie binnen de Klan die "was being perverted from its original honorable and patriotic purposes, becoming injurious instead of subservient to the public peace." Het gebrek aan centraal gezag ondergroef de werking van de Klan maar ook nu speelde dit opnieuw mee. De ontbinding van de Klan door Forrest werd niet overal even goed opgevolgd en tal van kleine ex-Klanafdelingen bleven nog actief op lokaal vlak alsof het officiële opdoeken van de Klan nooit plaatsgevonden had.

Hoewel de Ku Klux Klan vaker en vaker gebruikt werd als dekmantel voor niet-politieke misdaden zoals rooftochten, overvallen, verkrachtingen, moorden en diefstallen, bleef de Klan ongenaakbaar. Zelden werden door de overheid maatregelen genomen tegen de Klan. In processen na lynchpartijen van zwarten werden de verdachte Klansmen nagenoeg altijd door blanke juryleden vrijgesproken. Nochtans hadden vele overheden angst voor de gevolgen van deze wetteloosheid en het eventueel uitmonden van deze situatie in een open rassenoorlog. Enkel de republikeinse gouverneur van North Carolina, William Holden, durfde ooit staatstroepen in te zetten tegen de Klan. Dit gebeurde in 1870 en leidde tot een afstraffing van Holden in de volgende gouverneursverkiezingen.

In het Noorden werd het bestaan van een geheime organisatie zoals de Ku Klux Klan zelfs afgedaan als onmogelijk en overdreven. Vele democraten deden de Klanverhalen af als uitvindingen door bange nerveuze republikeinse gouverneurs uit het Zuiden.

In januari 1871 werd een senaatscommissie ingericht onder leiding van de republikein John Scott uit Pennsylvania om de Ku Klux Klan Case grondig te onderzoeken. 52 ooggetuigen van de Klan-gruweldaden werden gehoord. Het lijvige commissierapport werd door voormalig Uniegeneraal Benjamin Franklin Butler (congreslid voor Massachusetts) omgezet in een nieuw wetsvoorstel dat in februari reeds door het Congres goedgekeurd werd, ondanks de felle tegenkanting van de Zuidelijke congresleden. De finale goedkeuring werd in de hand gewerkt door twee schokkende Klanacties, namelijk de bloedige rassenrellen in South Carolina en de moord op een zwart parlementslid in Mississippi.

In 1871 ondertekende president Ulysses S. Grant de Butler Act die de geschiedenis in zou gaan als de Klan Act. Deze wet was een aanvulling op de talrijke anti-Klanwetten die reeds op staatsniveau goedgekeurd waren, alsook op de in 1870 gestemde Force Act. Het belangrijkste gevolg van deze wet was dat alle anti-Klanacties voortaan uitgevoerd konden worden door federale soldaten (de staatstroepen waren vaak pro-Klan en bijgevolg onnuttig) en dat alle Klanprocessen voortaan onder de jurisdictie van de federale rechtbanken (waar de juries procentueel uit meer zwarten bestonden en waar de blanken minder sympathie voor de Klan hadden) vielen. Honderden Klansmen werden beboet of opgesloten tussen 1871 en 1874 in de overheidsacties van procureur Amos Tappan Ackerman.

Tegen 1874 was de actiefste Klanafdeling - die van South Carolina - volledig opgerold. Alle andere afdelingen ondergingen nadien hetzelfde lot, hoewel gelijkaardige acties plaats bleven vinden. De Klan mocht dan wel dood en begraven zijn, andere organisaties namen zijn plaats in. De zwarten verloren in een aantal Zuidelijke staten zelfs opnieuw hun politieke rechten onder druk van de successen van de Klan.

In 1882 oordeelde het Amerikaanse Hooggerechtshof in de zaak United States versus Harris dat de Klan Act gedeeltelijk ongrondwettelijk was daar het Congres volgens het 14de amendement geen bevoegdheid zou hebben in private samenzweringen op staatsniveau. Toen dit vonnis gepubliceerd werd, was de Klan echter al jaren verdwenen.

[bewerk] De tweede Klan

[bewerk] Oprichting

De heroprichting van een Ku Klux Klan organisatie vond plaats in 1915 en werd geïnspireerd door een drietal actuele gebeurtenissen. Historici beschouwen de oprichting van de tweede Klan als een eerste gevolg van de impact van de moderne massamedia zoals kranten, boeken en films.

Ten eerste werd in deze periode de langspeelfilm The Birth of a Nation van D.W. Griffith uitgebracht waarin de oude Ku Klux Klan opgehemeld werd tot mythische proporties. Daarnaast werd de joodse Leo Frank publiekelijk gelyncht. De media had Frank immers beschuldigd van de verkrachting van en de moord op het jonge blanke meisje Mary Phagan. Ook de lynchpartij zelf werd breed in de media uitgesmeerd. Ten derde veroorzaakte de Griffith-hype ook een succesvolle herdruk van de beide boeken van Thomas Dixon, The Clansman en The Leopard's Spots, die aan de basis van Griffiths film lagen.

De tweede Ku Klux Klan nam onder leiding van William Joseph Simmons een agenda aan die hoofdzakelijk gericht was op anti-immigratie en op anti-semitisme. Het merendeel van de eerste Klansmen waren afkomstig van het opgedoekte doodseskader Knights of Mary Phagan dat onder meer achter de lynchpartij op Leo Frank zat. Deze nieuwe Klan baseerde zijn structuur en zijn symboliek op de oude Klan zoals - grotendeels fictief - voorgesteld in de film The Birth of a Nation. Het grootste deel van de iconografie van deze tweede Klan - zoals het gestandardiseerde witte gewaad en het brandende kruis - was afkomstig uit de film en dus indirect uit de boeken van Dixon, die een onjuiste voorstelling van de eerste Klan gaven en meer gebaseerd zouden zijn op het oude Schotland dan op de Reconstructie Klan.

Thomas Dixon verklaarde in een interview dat zijn beide boeken tot doel hadden "to revolutionize northern sentiment by a presentation of history that would transform every man in my audience into a good Democrat!" De boeken en de film slaagden in hun opzet en nagenoeg iedereen in de Verenigde Staten werd verzot op de oude Ku Klux Klan. Ter gelegenheid van de avant-première in Los Angeles reden acteurs vermomd als Klansmen door de straten en werden ze overal op gejuich onthaald. Tijdens de première in Atlanta werden de vermomde acteurs zelfs met saluutschoten verwelkomd als bevrijders. De nieuw opgerichte Klan werd zelfs door president Woodrow Wilson op het Witte Huis ontvangen naar aanleiding van de film.

In Griffiths film wordt vaak geciteerd uit History of the American People, het magnum opus van Woodrow Wilson. In dat boek stak Wilson zijn voorkeuren niet onder stoelen of banken. "The white men were roused by a mere instinct of self-preservation ... until at last there had sprung into existence a great Ku Klux Klan, a veritable empire of the South, to protect the Southern country." Dit citaat vinden we ook in de film terug.

1915 werd ook nog gedomineerd door het lynchen van Leo Frank, een joodse bedrijfsleider, door een anti-semitische burgerwacht. In sensationele krantenartikelen werd Frank beschuldigd van allerlei vermeende zedenfeiten zoals de verkrachting van en moord op Mary Phagan, een jonge blanke arbeidster. Frank werd hiervoor in Georgia veroordeeld, maar over de rechtvaardigheid van het proces rezen er echter vragen. De rechter verbood bijvoorbeeld dat Frank en zijn advocaten aanwezig waren in de rechtszaal tijdens het voorlezen van het vonnis. Ook in beroep werd de veroordeling van Frank tot de doodstraf steeds bevestigd tot uiteindelijk het Amerikaanse Hooggerechtshof de zaak in beraad nam en het vonnis definitief bestendigde, zijnde het wel met een belangwekkende dissidente opinie van Oliver Wendell Holmes die oordeelde dat "the intimidation of the jury was failing to provide due process of law".

Door deze dissidente stem besliste de gouverneur van Georgia later om de doodstraf om te zetten in levenslange opsluiting. Het 'volk' aanvaardde dit echter niet en een volksmilitie - die zichzelf de Knights of Mary Phagan noemde - ging over tot de ontvoering van Frank uit de gevangenis met steun van het cipierkorps. De volksmilitie voerde het oorspronkelijke vonnis uit en lynchte Leo Frank. Achteraf werd bekend dat Jim Conley, een zwarte conciërge, achter de verkrachting en de moord zat.

In de ogen van vele inwoners van het Zuiden was en bleef de schuld van Leo Frank onomstotelijk bewezen, mede daar er een sterke gelijkenis zou bestaan tussen Mary Phagan en het filmpersonage Flora, een jonge maagd die zichzelf van een klif stort omdat ze anders door de zwarte Gus verkracht zou worden in Griffiths film.

Het proces van Leo Frank werd nauwkeurig verslagen door Thomas E. Watson, een geslaagd uitgever en lokaal politicus, die resoluut de kant koos tegen Frank in zijn magazine The Jeffersonian. Watson zou nadien een leidinggevende rol spelen binnen de tweede Klan en uiteindelijk openlijk als Klansman verkozen worden in de Amerikaanse Senaat.

De nieuwe Klan werd officieel boven de doopvont gehouden in 1915 op de bergtop Stone Mountain. William J. Simmons werd door de aanwezigen tot eerste Imperial Wizard van de tweede Klan benoemd. Onder de aanwezigen waren er oudleden van de eerste Klan alsook leden van de Knights of Mary Phagan.

[bewerk] Activiteiten

De leiders van de tweede Klan verlegden tevens de accenten van de Ku Klux Klan. Zo werd grotendeels afstand genomen van het Burgeroorlogverleden alsook van de oude misdaden zoals lynchpartijen, moorden en nachtelijke raids. De tweede Klan was echter wel uitgesproken anti-joods en anti-katholiek. Deze ideologische evolutie ging tevens gepaard met een verschuiving van het Klancentrum naar het Midwesten van de Verenigde Staten. Het Zuiden bleef nog steeds een belangrijke regio met veel rekruteringspotentieel maar werd hierin voorbijgestoken door het Midwesten.

De nieuwe Klan was ook niet langer een non-profit-organisatie maar kreeg een eigen rechtspersoonlijkheid en het winstoogmerk begon steeds meer te primeren op de andere doelstellingen. Van het idealisme van de oude Klan was op termijn zelfs totaal geen sprake meer. Deze Klan maakte ook dankbaar gebruik van de explosie van broederschappen in het Interbellum. Het beste voorbeeld van deze nieuwe wind was het inhuren van twee marketingspecialisten in 1920. Onder leiding van dit tweetal, Edward Young Clarke en Elizabeth Tyler, groeide de Klan tegen 1924 uit tot een nationale organisatie met meer dan 1000 afdelingen verspreid over nagenoeg het ganse Amerikaanse grondgebied.

Het in brand steken van kruisbeelden, het zogenaamde Fiery Cross, werd ook uitgevonden door de tweede Klan om zijn samenkomsten op te fleuren en om via deze herkenningstechniek meer leden te kunnen werven. In tegenstelling tot de latere Klans, gebruikte deze tweede Klan het brandende kruis nooit om slachtoffers te folteren, om lynchpartijen aan te kondigen of om mensen te terroriseren. Het brandende kruis was ook allesbehalve een uitvinding van de Ku Klux Klan. Talrijke andere religieuze congregaties hadden een soortgelijk ordesymbool. Pas nadien zal het brandende kruis uitsluitend nog maar geassocieerd worden met de Klan en zal het bij die ordes leiden tot de wijziging van hun symbolen.

Omdat Simmons een armzalig zakenman was, viel hij - na een aantal processen tegen hem persoonlijk - binnen de Klan al snel in ongenade en werd hij gedwongen af te treden. Clarke werd alzo kortstondig national director ad interim alvorens ook hij baan moest ruimen voor Samuel Green en Hiram Wesley Evans. Green zette de door Simmons ingeslagen weg voort, terwijl Evans het geweer nadien van schouder zou veranderen. Evans blonk enerzijds uit in schitterende managementkennis maar viel anderzijds ten prooi aan zijn eigen geldzucht. Evans ontsloeg het merendeel van de Klanvrijwilligers en begon salarissen uit te keren aan de overgebleven Klanambtenaren. Daarnaast nam hij ook afstand van de zwakke lijn van Simmons en deed hij de Ku Klux Klan herrijzen als een conservatieve back to normalcy actiegroep gebaseerd op vijf pijlers, met name het behoud van de Drooglegging, de steun aan de ordehandhaving, het verdedigen van het protestantisme, het tot leer verheffen van het Amerikanisme en het uitdragen van de christelijke moraal. Evans startte tevens met de commercialisering van de Klan via de verkoop van Klanattributen (gewaden, mutsen, symbolen, souvenirs, gadgets, ...) en dit tevens aan niet-Klanleden.

Evans stal echter voortdurend uit de kas van de organisatie. Ook de voorkeur van zijn tweede man James Colescott voor de German American Bund (de vereniging van Amerikaanse nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog) tegen de oorlogsstrategie van de Verenigde Staten in had een negatieve weerslag op de Klan. Colescott besliste - met de stilzwijgende goedkeuring van Evans - om de Klan als zesde colonne in te zetten ter voorbereiding van ofwel een Amerikaans-Duitse alliantie ofwel ter ondersteuning van een eventuele Duitse invasie. Deze keuze zou de Klan uiteindelijk ook zuur opbreken. Samen met de financiële malaise en het oorlogsverraad van de Klan verdween eerst de rechtspersoonlijkheid alvorens ook de ganse tweede Klan tegen 1945 volledig verdwenen zou zijn.

[bewerk] Politieke invloed

De tweede Klan groeide al snel uit tot een nationale organisatie wiens zwaartepunt van het Zuiden naar het Midwesten verschoof en wiens ledenaantal de 5 miljoen overschreed. Van alle Klans wordt de tweede Klan tevens beschouwd als de best georganiseerde en de meest invloedrijke. De Klan beperkte zich ook niet langer meer uitsluitend tot het Amerikaanse grondgebied en nam vaste vorm aan in Canada waar de Ku Klux Klan onder andere gouverneursverkiezingen trachtte te beïnvloeden. In Saskatchewan werd een Klansman zelfs tot gouverneur verkozen ondanks het charisma van zijn uittredende liberale tegenkandidaat.

De Klan kende zijn absolute hoogtepunt in deze periode. Algemeen wordt er aangenomen dat 20% van de gezonde volwassen blanke Amerikaanse bevolking lid was van de Ku Klux Klan. In sommige staten zou dit percentage zelfs 40% bedragen hebben. Het gaat hier natuurlijk louter om schattingen daar lidmaatschap geheim was en maar weinig Klansmen hun lidmaatschap openbaar beleefden. In twee Amerikaanse staten, Oregon en Indiana, werden er door de Klan statistieken bijgehouden waaruit bleek dat het reële percentage 'slechts' 5% geweest zou zijn.

De Ku Klux Klan kon daarnaast ook nog beroep doen op sympathisanten en dit vooral in politieke kringen. Desondanks zijn geschiedkundigen het er wel over eens dat geen enkel belangrijk politicus ooit opdrachten gekregen zou hebben van de Ku Klux Klan tijdens zijn mandaat. Vooral in de staat Indiana - ondanks het relatief lage aantal ingeschreven leden - had de Klan een flinke vinger in de pap. De Klan sloeg er in 1924 zelfs in om één van zijn low-profile leden, Edward Jackson, te laten verkiezen tot gouverneur voor de republikeinen.

In 1924 trachtte de Ku Klux Klan om Anaheim, een stad in Californië, om te vormen tot de eerste Amerikaanse Klan-modelstad. Aanvankelijk sloeg de Klan erin om via verkiezingen (de Klan gaf openlijk geen steun aan de kandidaten en geen enkele Klan-kandidaat openbaarde zijn lidmaatschap) de meerderheid te verwerven in de gemeenteraad. Pas toen de bevolking later ontdekte dat de gemeenteraad beheerst werd door de Klan, barstte de bom los en werden de verkiezingen geannuleerd via de typisch Amerikaanse special recall procedure. De Klan kon in deze nieuw uitgeschreven verkiezingen zijn positie niet handhaven.

In hetzelfde jaar werd door de pers gesuggereerd dat de nationale conventie van de Democratische Partij in New York geïnfiltreerd was door de Ku Klux Klan. Nochtans waren er geen bekende Klanleden aanwezig. In de marge van het congres vond wel een tweestrijd plaats tussen twee fracties binnen de democraten, het pro-Klan droge platform (geleid door William McAdoo) en het natte platform (geleid door de katholiek Al Smith) dat de Ku Klux Klan wou verbieden en vervolgen. Aanvankelijk waren beiden zelfs kandidaat voor het presidentschap maar door de controverse van hun ruzie traden beide tijdig terug. Uiteindelijk zal de conventie zich uitspreken ten voordele van de Ku Klux Klan ("de staat mag volgens de Bill of Rights geen private organisaties verbieden"). Het 'natte platform' verdween bijgevolg van het toneel. In New Jersey organiseerde de Klan tegen het einde van deze conventie zelfs een rally waarop duizenden Klansmen aanwezig waren en waar de afbeelding van Al Smith verbrand werd.

De gerenommeerde Klan-auteur Wyn Craig Wade zou later op basis van zijn eigen onderzoek publiceren dat "in its second incarnation, the Klan helped elect sixteen men to the U.S. Senate (nine Republicans and seven Democrats) eleven Governors (six Republicans, five Democrats) and an unknown number of Congressmen."

Tijdens het bestaan van de tweede Klan werden tevens te pas en te onpas openbare manifestaties georganiseerd zoals optochten, rallies of betogingen. De overheid liet steeds betijen.

[bewerk] Ondergang

De tweede Klan ging niet zozeer ten onder door de interne verdeeldheid of door de toenemende eigenzinnigheid van de lokale afdelingen, maar wel door een serie schandalen waarin Klankopstukken betrokken waren zoals bankovervallen, roofmoorden en plundertochten.

Het grootste schandaal dat gelinkt kon worden aan de Ku Klux Klan is dat van de toenmalige Grand Dragon van Indiana en veertien andere staten, David Curtiss Stephenson, die ook actief was in de republikeinse partijpolitiek. Stephenson ontvoerde in 1925 de onderwijzeres Madge Oberholtzer die vrijwilligerswerk deed om het analfabetisme onder de achtergestelde - vooral zwarte - bevolking terug te dringen. Oberholtzer werd onder dwang dronken gevoerd waarna Stephenson haar verkrachtte en haar lichaam verminkte met zijn eigen tanden. Later werd ze door Stephenson vergiftigd en als dood achtergelaten. De twee wetsdokters konden het verhaal van Oberholtzer nauwelijks geloven en schreven in hun rapporten respectievelijk dat ze "schijnbaar aangevallen werd door een roedel wolven" of dat ze "gebeten werd door een kannibaal". Deze affaire werd in het lang en in het breed uitgesmeerd in de media en leidde tot de veroordeling van Stephenson tot een levenslange gevangenisstraf. In 1950 kwam Stephenson - volgens sommigen met de hulp van machtige oud-Klansmen - vervroegd vrij. Door dit schandaal werd de Ku Klux Klan dermate gediscrediteerd dat ganse Klanafdelingen collectief zichzelf opdoekten. Tegen 1928 werd het aantal Klansmen in Indiana op net geen 4000 geschat terwijl het vijf jaren voorheen nog een kleine 200.000 bedragen zou hebben.

Deze schandalen hadden ook een impact op de Klanafdelingen buiten Indiana. Alle sympathie vanwege het volk voor de Klan verdween als sneeuw voor de zon en de Klan besloot in het begin van de jaren 1930 dan ook om zijn politieke activiteiten te staken.

In 1939 verkocht de Imperial Wizard Hiram Wesley Evans de rechtspersoonlijkheid van de Ku Klux Klan aan zijn tweede man James Colescott, een dierenarts uit Indiana, en aan zijn voorganger Samuel Green, een dokter uit Atlanta. In theorie bleef Evans weliswaar de touwtjes nog in handen houden tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het triumviraat slaagde er niet in om de exodus van leden uit de Klan om te keren.

Na de aanval op Pearl Harbor viel ook deze trojka uiteen. Evans en Green stelden zich op als patriotten en steunden hun land in de oorlog, terwijl Colescott resoluut de kaart koos van de nazibeweging in Duitsland. Colescott werd gesteund door de meerderheid van Klansmen en associeerde zich met de German American Bund. Samen werden alle mogelijke middelen (ook spionage en sabotage) ingezet om de Amerikaanse oorlogsinspanningen teniet te doen. In 1943 organiseerde de Colescott-Klan (die weliswaar niet langer de naam Ku Klux Klan droeg) een anti-oorlogsbetoging in Detroit die ontaardde in dagenlange rassenrellen. De Colescott-Klan verloor hierdoor de sympathie van de Amerikanen en discrediteerde dermate de traditionele Klan van Evans en Green dat deze geen andere mogelijkheid zagen om de ganse boekhouding van de Ku Klux Klan over te maken aan de overheid, wetende dat dit de deur open zou zetten voor strafrechterlijke vervolging wegens fraude.

In 1944 werd de Klan (juridisch waren de Klans van Colescott en Evans-Green nog steeds één geheel) door de IRS, de Amerikaanse fiscus, voor de rechter gedaagd wegens het niet betalen van $685.000 achterstal aan belastingen. De rechter stelde de IRS in het gelijk en de Klan werd ontbonden. Tegen het einde van de oorlog in 1945 was er van een georganiseerde Klan in de praktijk totaal geen sprake meer.

Nadien zullen de namen 'Ku Klux Klan', 'Klan' of 'White Knights' overgenomen worden door tal van kleine onafhankelijke splinterorganisaties, elk met hun eigen doelstellingen, hun eigen gebruiken en hun eigen symbolen.

De befaamde auteur en folklorist Stetson Kennedy infiltreerde kort na de Tweede Wereldoorlog een nog bestaande Klanafdeling en schreef zijn ontdekkingen neer in een boekje. Hij beschreef op een gedetailleerde manier de codewoorden, de contactadressen, de vergaderplaatsen en alle andere geheime Klangebruiken in de hoop om alle Klanmythes en -legendes zo definitief uit de wereld te helpen. Zijn boekje veroorzaakte een verdere afname van het ledenaantal van de Klan en inspireerde de schrijvers van een populair Superman-radioprogramma om een vierluik te maken waarin Superman het opnam tegen de Ku Klux Klan. Deze ridiculisering van de Klan betekende dan ook zijn doodsteek.

[bewerk] De latere Klans

Na de Tweede Wereldoorlog en de ontbinding van de tweede Klan volgde een periode van heroprichtingen en interne conflicten die op hun beurt weer tot opdoekingen leidden. Nadien kunnen we bij de KKK nog acht (sommigen zeggen vier) andere tijdperken onderscheiden.

In de jaren 1950 stelde er zich voor de Klan een eerste groot probleem, namelijk de emancipatie van hun oude slachtoffers, die plots in staat bleken terug te vechten. De zwarten bleven niet langer lijdzaam toekijken en begonnen zich ook te verenigen in burgerwachten en beschermingsmilities. In 1958 kwam het in North Dakota zelfs tot een gewapend treffen tussen de Ku Klux Klan - die een nachtelijke rally organiseerde - en de lokale Afro-Amerikaanse "Lumbee"-bevolking. Deze vechtpartij ging de geschiedenis in als de Battle of Hayes Pond en veroorzaakte een identiteitscrisis bij de Klansmen.

In 1966 begon de zwarte predikant Stokely Carmichael met een tournee door gans Mississippi om er overal de Afro-Amerikaanse gemeenschap toe te spreken. Hij predikte de Black Power-leer, die later de grondslag vormde van de Black Panther-beweging. Hij stelde dat men blanke agressie enkel maar kan tegengaan door de Klan steevast op te wachten met een geweer in de aanslag. De toepassingen van deze leer hadden grote gevolgen voor de Ku Klux Klan.

In de jaren 1960 vond de Ku Klux Klan weliswaar een nieuwe adem door zich te hervormen en zich voortaan te gaan focussen op gewapend verzet tegen de Amerikaanse Burgerrechtenbeweging. De bekendste voorbeelden hiervan waren het opblazen van een kerk in Alabama waar zwarte burgerrechtenactivisten samenkwamen in 1963, het vermoordden van drie burgerrechtenactivisten in Meridian in 1964 en het vermoordden van burgerrechtenactiviste Viola Liuzzo in 1964. In 1964 keurde het Congres de Civil Rights Act goed en kwam er alzo een definitief einde aan de segregatie in de Zuidelijke Staten.

In 1964 begon het Federal Bureau of Investigation met het COINTELPRO-programma dat bestond uit het infiltreren van de Klan om zo te trachtten de Klan van binnenuit te doen uiteenspatten. Dit FBI-programma beperkte zich niet uitsluitend tot de Ku Klux Klan maar ook tot alle andere personen en organisaties die het emancipatieproces zouden kunnen verstoren. Aan de rechterzijde van het spectrum was dat vooral de KKK, terwijl aan de linkerzijde vooral de sekte van The Weathermen het moest ontgelden. Ook de vredelievende organisatie van Martin Luther King, de Southern Christian Leadership Conference, werd het slachtoffer van COINTELPRO. Het programma slaagde er inderdaad in om de Klan te ontwortelen en de interne strubbelingen te vergroten. Binnen de Klan werd iedereen plots door elkaar geminacht en verdacht als potentieel FBI-infiltrant, waardoor de organisatie intern verlamd was. De bekendste FBI-infiltrant in de Klan was Bill Wilkinson die het zelfs tot Klanleider wist te schoppen.

In de jaren 1970 stond de Ku Klux Klan voor twee nieuwe uitdagingen, met name het fenomeen van praktische desegregatie en het fenomeen van massale immigratie. Om te vermijden dat de desegregatiewetten geen lege doos zouden blijven, besliste de Amerikaanse overheid over te gaan tot desegregation busing of forced busing, i.e. het ophalen van zwarte kinderen met bussen in hun woonwijk om hen af te zetten in blanke scholen ver buiten die wijk. De Klan pleegde ettelijke aanslagen op deze bussen. De bekendste aanslag gebeurde in 1971 in Pontiac, Michigan waar tegelijkertijd in een depot tien schoolbussen opgeblazen werden. De Klan was - onder leiding van de charismatische David Duke - ook in 1974 actief betrokken bij de South Boston School Busing Crisis. Vooral in Californië organiseerde de Klan dan weer zijn eigen grenswachten - onder leiding van Tom Metzger - tegen de groeiende stroom van Mexicaanse illegalen.

In 1979 vond in North Carolina het Greensboro Massacre plaats waarbij vijf leden van de Communist Workers Party doodgeschoten werden tijdens een anti-Klan-betoging.

In deze periode nam ook het verzet tegen de KKK toe. De auto's van Klansmen werden beschoten. Zwarte kinderen lachten de gemaskerde mannen uit. Nagenoeg elke Klanmeeting werd verstoord door acties van gewapende zwarte milities. Elke Klan-manifestatie werd gecounterd met tegenbetogingen en geweld.

In 1981 werd Michael Donald door de Ku Klux Klan gelyncht. Dit leidde tot het grootste Klanproces ooit waarbij de United Klans of America, één van de meest toonaangevende Klan-splintergroepen, veroordeeld werden en nadien bankroet gingen. Deze veroordeling deed twijfels rijzen binnenin de Klan over de eigen kwetsbaarheid en maakte elke strenge centrale hiërarchie voortaan nog meer onmogelijk. Vooral na het David Duke-tijdperk zal de KKK uiteenvallen in kleine onafhankelijke "Klans".

David Duke manifesteerde zich bij de Ku Klux Klan als een leidersfiguur en schopte het dan ook tot Imperial Wizard in 1974 toen hij de beslissing nam de Klan te moderniseren. Hij riep alle Klansmen op "to get out of the cow pasture and into hotel meeting rooms." Hij veranderde de naam "Imperial Wizard" in "National Director" en verving in het openbare leven de lange gewaden door driedelige maatpakken. Ook zwoer Duke meer en meer de gewelddadige acties af om zich volledig te kunnen richten op de politieke wegen. In 1980 stond hij aan de wieg van de National Association for the Advancement of White People (NAAWP), een racistische extreem-rechtse politieke organisatie, die door moest gaan als de blanke tegenhanger van de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP). In 1989 werd David Duke zelfs verkozen tot parlementslid in Louisiana voor de republikeinen, hoewel zij Duke geen steun gaven. Duke gold als de laatste echte KKK-leider. Nadien verloor de Klan steeds meer aanhang en kon het steeds moeilijker leden mobiliseren voor acties.

Vanaf de jaren 1990 ontstond binnen de Ku Klux Klan tevens een exodus naar modernere racistische, neo-nazi en extreem-rechtse groeperingen zoals skinheads.

[bewerk] Knights of the Ku Klux Klan

De term "Knights of the Ku Klux Klan" vinden we terug in de naam van minstens tien verschillende op de oude Ku Klux Klan geënte organisaties.

De grootste en meest prominente van deze Klanorganisaties was de "Knights of the Ku Klux Klan, Inc." die in november 1915 door William J. Simmons opgericht werd en officieel opgedoekt werd in 1944 door James Colescott, Samuel Green en Hiram Wesley Evans. Deze Klan zou op zijn hoogtepunt meer dan 5 miljoen leden geteld hebben.

De bekendste en meest actieve van deze organisaties was de "White Knights of Mississippi" die geleid werd door de rabiate negerhater Sam Bowers. Hoewel deze afdeling allesbehalve de grootste in ledenaantal was, kon ze wel met voorsprong als de brutaalste en de gewelddadigste gelden. De White Knights of Mississippi waren verantwoordelijk voor ettelijke aanslagen, lynchpartijen, brandstichtingen en moorden, waaronder de moord op de drie burgerrechtenactivisten Andrew Goodman, James Chaney en Michael Schwerner. Deze driedubbele sluipmoord op leden van het C.O.R.E. (Congress of Racial Equality) in Meridian werd uitgevoerd door Klansmen onder leiding van Wayne Roberts, Cecil Price (een lokale sheriff) en Edgar Ray Killen (een lokale dominee). Pas in 2005 - veertig jaar na de feiten - werd Edgar Ray Killen voor deze moorden veroordeeld. De andere medeplichtigen waren daarentegen reeds overleden en werden bijgevolg nooit vervolgd of gestraft.

In 1989 verlegden de White Knights of Mississippi hun actieterrein en werd een nieuwe nationale Klan opgericht. Ze wisten zelfs de professionele bokskampioen Johnny Lee Clary (Johnny Angel) uit Arkansas te strikken als nationale Imperial Wizard in de hoop dat zijn bekendheid het ledenaantal terug zou doen groeien. Clary zette het werk van David Duke verder en verscheen te pas en te onpas op de televisie (onder andere in de talkshow van Oprah Winfrey) om het nieuwe imago van de Ku Klux Klan voor te stellen. Clary trachtte de Klan opnieuw te herenigen via een landdag in Pulaski, Tennessee, de geboorteplek van de oude Klan. Deze landdag ontaardde echter in ordinaire vechtpartijen tussen de Klans onderling. Nadien viel Clary in ongenade wanneer bleek dat zijn vriendin voor de FBI werkte en nam hij ontslag uit de Klan. Enkele jaren later zal hij zich als herboren christen bekeren tot de burgerrechtenbeweging en volledig afstand nemen van zijn eigen Klanverleden.

In 2005 vormde Thomas Robb de "Knights of the Ku Klux Klan" om tot de "Knights Party" die gehuisvest werd in Zinc, Arkansas. Deze afdeling wordt heden ten dage beschouwd als de grootste centraal geleide Klanorganisatie. Enkel de "Imperial Klans of America" zouden meer leden hebben maar zouden niet beschikken over een daadkrachtige centrale structuur.

[bewerk] De Klan vandaag

Over de macht en invloed van de Ku Klux Klan worden nog vaak debatten en discussies gehouden in de Verenigde Staten. Ook de media speelt een zeer grote rol in het behoud van de KKK-mythe - die tegenwoordig tot een volwaardige urban legend uitgegroeid is - door te pas en te onpas naar de Ku Klux Klan te verwijzen in elk mogelijk schandaal. Het proces van Rodney King, het proces van Edgar Ray Killen of de aanslag van Timothy McVeigh in Oklahoma zijn hier slechts enkele voorbeelden van. Ook de vermeende link tussen de Klan, de John Birch Society en de National Rifle Association draagt bij tot het in stand houden van de Klanlegende tot grote ergernis van beide organisaties.

Over het aantal leden van de huidige "Klans" zijn er maar weinig gegevens bekend alsook over de financiën en de daadwerkelijke slagkracht. Het officiële standpunt van de overheid is er één van dood zwijgen. Een moderne Klan is in hun ogen onbestaande. In 2002 publiceerde de Anti-Defamation League een rapport over Extremism in America waarin stond dat "Today, there is no such thing as the Ku Klux Klan. Fragmentation, decentralization and decline have continued unabated." Desondanks beschouwen vele onderzoekers de "Klans" nog steeds als de meest invloedrijke en machtigste rechts-extremistische organisatie in de Verenigde Staten die nog steeds aanwezig zou zijn just beneath the surface. Vooral in de Zuidelijke staten kan de Klan inderdaad nog op nostalgische sympathie rekenen, maar de marginalisering van de hedendaagse Klan door het White Trailer Park Trash en door de skinheads - die tot het protype Klansmen verworden zijn - , doet deze sympathie wel verder afkolven.

De enige bekende oud-Klansman die nog steeds actief is in de landelijke politiek is Robert Byrd, een democratisch senator uit West-Virginia. Robert Byrd heeft zich reeds ettelijke malen publiekelijk verontschuldigd voor zijn jeugdzonden en afstand genomen van de Klan. Hij betuigde zijn "diepste spijt" voor zijn rol als Grand Cyclops en Kleagle (een Klansman verantwoordelijk voor recrutering) bij de Ku Klux Klan, alsook voor zijn uitspraken uit 1958 - toen hij voor de eerste maal deelnam aan de senaatsverkiezingen - waarin hij de Klan verheerlijkte en alle beschuldigingen minimaliseerde of zelfs totaal ontkende.

In de jaren 1980 viel de oorspronkelijke Ku Klux Klan uiteen in tientallen kleinere - sommige louter lokale - splintergroepen die stuk voor stuk de KKK-symbolen en naam overnamen. Elke nieuwe Klan profileert zich als de enige echte KKK-erfgename. Van een centraal georganiseerde Klan is vandaag de dag geen sprake meer. De grootste en meest invloedrijke Klan-opvolgers zijn:

• Church of the American Knights
• American Knights of the Ku Klux Klan
• Imperial Klans of America / IKA Knights of the Ku Klux Klan
• Knights of the White Kamelia
• White Knights of the Ku Klux Klan
• Knights Party
• White Camelia Knights of the Ku Klux Klan
• United Klans of America
• Federation of Klans
• Mystic Knights of the Ku Klux Klan

Er zijn ook nog ettelijke andere kleinere onbeduidende Klangroepjes actief in de Verenigde Staten. Daarnaast kent de VS ook nog een aantal organisaties zoals de National Socialist Movement, de White Aryan Resistance en de Aryan Nations, die elk ook hun wortels hebben in de oude Klan, maar zich niet langer voorstellen als KKK-erfgenamen.

In sommige Klanafdelingen heeft men afstand genomen van het rigide anti-katholicisme, terwijl andere afdelingen zelfs het neo-nazisme of het ultra-christendom ('Christian Identity') als nieuwe ideologieën aangenomen hebben.

In 2006 schatte de overheid het totale ledenaantal van alle "Klans" in de VS op iets meer dan 5,000 verdeeld over 158 afdelingen en organisaties in de voormalige Confederatie alsook in het Midwesten.

Recentelijk heeft de onafhankelijke American Civil Liberties Union de Klan zelfs ettelijke malen met succes op financieel, logistiek en juridisch vlak ondersteund in allerlei rechtszaken. Hierdoor kan de Klan vandaag de dag nog steeds ongestoord van zijn absolute grondwettelijke rechten en vrijheden blijven genieten. De KKK mag vandaag dus nog steeds rallies, parades en manifestaties in het openbaar organiseren alsook politiek actief zijn.

In juli 2005 werd het huis van een hispanic in Ohio in brand gestoken door onbekenden. Het slachtoffer werd beschuldigd van de verkrachting van een negen jaar oud blank meisje. Kort na het ontstaan van de brand, doken Klansmen op die pamfletten begonnen uitdelen aan de omstanders waarin de latino zwartgemaakt werd.

[bewerk] De Klan in moderne media

[bewerk] Film

• The Birth of a Nation (D.W. Griffith) schetst het ontstaan van de oude Klan na de burgeroorlog.
• Mississippi Burning (Alan Parker) vertelt het verhaal van de Meridian-moorden.
• Sins of the Father (Robert Dornhelm) vertelt het verhaal van de Klan-aanslag in Birmingham, Alabama.
• A Time to Kill (Joel Schumacher) schetst één van de meest intrigerende Klan-processen in Canton, Mississippi.
• In Forrest Gump (Robert Zemeckis) wordt het hoofdpersonage genoemd naar de stichter van de Ku Klux Klan.
• In Austin Powers : The Spy Who Shagged Me (Jay Roach) maakt een Klansman zijn opwachting in een tv-show.
• In de James Bond-film Live and Let Die (Guy Hamilton) zegt een zwarte taxichauffeur bij het zien van het gegeven geld dat for the money he is paying, he'd take him to a "Ku Klux Klan cookout".
• Bad Boys II (Michael Bay) begint met een politie-undercoveroperatie bij de Ku Klux Klan.
• In Road Trip (Todd Phillips) worden de reizigers uitgenodigd in een zwarte studentenclub waar ze bang gemaakt worden door hen aan tafel te beschuldigen van connecties met de Ku Klux Klan.
• In American History X (Tony Kaye) wordt vaak verwezen naar de Ku Klux Klan.
• In O Brother Where Art Thou (Joel Coen) wordt een Klanmeeting gefilmd.
• In Betrayed (Costa Gavras) gaat een onderzoeksjournaliste undercover in de wereld van de KKK en zijn lynchpartijen.
• In Scary Movie 3 (David Zucker) beledigt een blanke rapper zijn Afro-Amerikaans publiek door zijn witte truikap op te zetten (die op een Klan-puntmuts geleek) en door per ongeluk een Klangroet te brengen.
• In Blazing Saddles (Mel Brooks) geeft men een overzicht van 's werelds ergste misdadigers. Een Klansman verschijnt ook in dit rijtje.
• In Fried Green Tomatoes (Jon Avnet) houdt de Klan halt in een klein dorpje waar ze een aantal zwarten lynchen en een rally organiseren.
• In The Blues Brothers (John Landis) hebben Jake en Elwood het regelmatig aan de stok met Klansmen.

[bewerk] Televisie

• Klanleden werden vaak opgevoerd in de Jerry Springer Shows.
• Louis Theroux brengt vaak bezoeken aan extreem-rechtse organisaties waaronder ettelijke malen de Ku Klux Klan.
• Een ganse aflevering van het tv-drama Dr. Quinn, Medicine Woman gaat over het lynchen van een zwarte door de Klan.
• In een episode van de tv-komedie Murder, Most Horrid maakt een geheim moordenaarsgenootschap zijn opwachting dat volledig gebaseerd is op de echte Ku Klux Klan.
• In de Meltdown-aflevering van de tv-komedie Red Dwarf zien we een planeet waar goede en kwade krachten een oorlog uitvechten. We zien ettelijke Klansmen aan de "kwade" kant.
• In de South Park-series wordt vaak verwezen naar de Klan. Het beste voorbeeld zien we ook terug in Bowling for Columbine (Michael Moore) waar de geschiedenis van de VS verteld wordt louter op basis van de KKK en de NRA.
• In de tv-serie I'll Fly Away heet een procureur uit het Zuiden Forrest Bedford.
• In de tv-serie Family Guy zien we een flashback waarbij een zwarte man teruggaat in de tijd en achtervolgd wordt door Klansmen.
• In de episode "Archie and the KKK" van de tv-serie All in the Family worden de recruteringsmethodes van de KKK uit de doeken gedaan.
• In Porky's II wordt met enkele Klansmen de draak gestoken.

[bewerk] Literatuur

• In het kortverhaal The Five Orange Pips (Arthur Conan Doyle) leiden een reeks onopgeloste moorden naar de Ku Klux Klan.
• Er bestaan nog honderden andere - zowel fictie als non-fictie - boeken waarin de Klan voorkomt of waarin naar de KKK verwezen wordt.

[bewerk] Muziek

• Het satirische lied Your Friendly, Liberal, Neighborhood Ku-Klux-Klan (The Mitchell Trio - inclusief John Denver) is een komische aanklacht van de KKK.
• Het nummer The KKK Took My Baby Away van The Ramones gaat over de Klan.
• Op het einde van de muziekclip van Jesus Walks van Kanye West steekt een Klansman een kruis in brand.
• In het nummer Where Is The Love zingen de Black Eyed Peas over de "Bloods", de "Crips" en de "KKK".
• De band MU330 had een hitje met het nummer KKK Hiway waarin de Klan een stuk autosnelweg zou bezitten in Indiana.
• Het derde album Steal This Album van System of a Down bevat het nummer I-E-A-I-A-I-O, een remake van een bekend Klanlied.
• De racistische Amerikaanse country zanger Johnny Rebel zong diverse lofliederen over de Ku Klux Klan.
• De rockband Body Count van rapper Ice-T, heeft een nummer geschreven genaamd KKK Bitch. Het gaat over een zwarte man die een relatie heeft met de dochter van een KKK hoofd.

[bewerk] Trivia

• De drie K's op het Marlboro-sigarettenpak zouden naar de Ku Klux Klan verwijzen. Ook het gebruikte lettertype wijst in die richting daar we - na het omdraaien van de naam 'Marlboro' op het pakje - orobljew (of horrible Jew) kunnen onderscheiden.
• Op de cartoons tegen de gruweldaden in de Iraakse gevangenis van Abu Ghraib zien we de folteraar afgebeeld als Klansman.
• Het computerspel XIII ofwel Thirteen is gebaseerd op een speler die zelf in de huid kruipt van een yankee en de strijd aangaat met Klansmen en andere slechterikken.
• Het drieletterwoord 'KKK' is één van de weinige Engelstalige begrippen waarbij drie dezelfde op elkaar volgende letters afzonderlijk uitgesproken worden. De algemeen aanvaarde uitspraak is 'kay-kay-kay' terwijl de algemene Engelse uitspraakregels 'trippel-kay' zouden vereisen.

[bewerk] Zie ook

• Amerikaanse burgeroorlog
• Montgomery-busboycot
• National Association for the Advancement of Colored People
• Christian Identity
• Stormfront
• Arische ras
• Geschiedenis van de Verenigde Staten
• Neo-nazisme
• Jim Crow-wetten

[bewerk] Externe links

• Knights Party Officiële Website
• Imperial Klans of America Officiële Website
• IKA Knights of the Ku Klux Klan Officiële Website
• White Camelia Knights of the Ku Klux Klan Officiële Website
• American White Knights of the Ku Klux Klan Officiële Website
• Mystic Knights of the Ku Klux Klan Officiële Website
• Anti-Defamation League Rapport over de Ku Klux Klan
• Onafhankelijke Website over de Historische Studie van de Ku Klux Klan
• Spartacus Schoolwebsite over de Ku Klux Klan
• Southern Poverty Law Center Rapport over de Ku Klux Klan
• MIPT Terrorism Knowledge Base Group Rapport over de Ku Klux Klan
• Conservative Truth Organization Rapport over de Ku Klux Klan
• The Knights Christian Books and Things Webwinkel
• Officiële Anti-Klan Website van Johnny Lee Clary