Schotland

**Scotland**
Vlag	Wapen


Kaart

Hoofdstad	Edinburgh
Regeringsvorm	koninkrijk
Staatshoofd
Dynastie	o.a. Pictavie, Mac Alpin, Dunkeld, Stuart
Bestaan	6 april 1320-26 maart 1707
Ontstaan uit	onafhankelijke vorstendommetjes
Opgegaan in	Verenigd Koninkrijk
Oppervlakte	78.782 km²
Inwoners	5.062.011
Taal	Scots, Schots-Gaelisch, Engels
Religie	Protestants, rooms-katholiek
Munteenheid	Pound Sterling (GBP)

Doorkijkje op een loch (foto: Peter Polling)

Grey Mare's Tail waterval, Tweedsmuir Hills

Schotland, of Alba in het Schots-Gaelisch, is een land in noordwest-Europa en één van de samenstellende delen van het Verenigd Koninkrijk. Het omvat het noordelijk deel van Groot-Brittannië en grenst in het zuiden aan Engeland.

[bewerk] Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Schotland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

[bewerk] Demografie

[bewerk] Bevolking

[bewerk] Taal

Vrijwel alle inwoners van Schotland spreken Engels, alhoewel ook veel mensen Laagland-Schots spreken, dat erg verschilt van het Standaardengels. Een aantal mensen (ongeveer 70.000), voornamelijk van de westelijke eilanden, spreekt nog steeds Schots-Gaelisch.

Historisch gezien is Schotland verdeeld in twee culturele gebieden: het zuidelijker gelegen Laagland waar voornamelijk Engels gesproken werd, en de nog ten dele Gaelisch-sprekende Hooglanden in het noorden.

[bewerk] Bestuurlijke indeling

Voor het lokaal bestuur is Schotland thans onderverdeeld in 32 council areas. Deze onderverdeling is ingevoerd in 1996.

Van 1975 tot 1996 was het land onderverdeeld in regio's.

De traditionele indeling in graafschappen (counties) blijft echter zeer populair in het spraakgebruik en wordt ook nog gebruikt door de post.

Voor ceremoniële doeleinden is het land verdeeld in Lieutenancy areas die ongeveer maar niet helemaal met de graafschappen overeenstemmen.

[bewerk] Geografie

Schotland bestaat uit:

het vasteland
een aantal eilandengroepen:
- de Shetlandeilanden
- de Orkney-eilanden
- de Hebriden

De Hebriden worden verdeeld in:

de Binnen-Hebriden
de Buiten-Hebriden

Schotland wordt landschappelijk over het algemeen verdeeld in drie gebieden:

De Southern Uplands
de Central Lowlands of Midland Valley
de Highlands, de Schotse Hooglanden

Zie ook:

[bewerk] Grootste steden

De grootste steden van Schotland zijn:

Zie ook:

Lijst van steden in Schotland

[bewerk] Gebergten

Zie Gebergten in Schotland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

[bewerk] Natuur

Er zijn twee Nationale Parken in Schotland:

Cairngorms Nationaal Park
Loch Lomond en Trossachs Nationaal Park

[bewerk] Bezienswaardigheden

[bewerk] Kastelen

Enkele kastelen in Schotland zijn:

Kasteel Eilean Donan
Kasteel Balvenie
Stirling Castle
Balmoral Castle
Castle of Mey

[bewerk] Cultureel

Bekend zijn:

de Highland Games, traditionele volksspelen
de Schotse volksdansen

Typisch Schotse kleding is:

Kilts en Tartan
Schotse rok, voor vrouwen

[bewerk] Muziek

Schotse muziek wordt vooral gespeeld met de doedelzak. De folkloristische muziek van Schotland is geworteld in de Gaelische of Keltische traditie, terwijl die op de eilanden meer is beïnvloed door de Scandinavische cultuur. De dorpen in de afgelegen gebieden van de Highlands organiseerden samenkomsten of "ceillidhs", waar muziek, dans en poëzie voor amusement zorgden. Rondtrekkende muzikanten waren altijd welkom.

[bewerk] Godsdienst

Velen Schoten zijn naar het zelfbezef Protestanten: De presbyteriaanse Kerk van Schotland heeft ongeveer 600,000 leden, wat ongeveer 12% van de bevolking zijn.

[bewerk] Economie

Schotland leeft vooral van aardoliewinning in de Noordzee, visvangst en schapenteelt. Andere belangrijke takken zijn de moderne technologie, whisky en toerisme. De Hooglanden hebben vooral extensieve veeteelt en zijn zeer dunbevolkt

[bewerk] Politiek

Zicht op de hoofdstad Edinburgh (Schotland) vanaf het kasteel

Beroemde Stirling Bridge, waar William Wallace een belangrijke Schotse overwinning behaalde op de Engelsen

Schotland maakt nog altijd deel uit van het Verenigd Koninkrijk, levert 10,1% van de parlementszetels in Londen, hoewel het slechts 8,7% van de Britse bevolking uitmaakt. Nochtans is er in Schotland een sterke separatistische partij actief, de Scottish National Party, die in acteur Sean Connery een sterke bondgenoot heeft.

Zoals reeds vermeld, was het Schots parlement afgeschaft in 1707. Toen Labour de Britse verkiezingen won in 1997, werd er een referendum gehouden in Schotland om dit terug in te voeren, wat de Schotten accepteerden met 75%. Het werd aldus ingevoerd in 1998.

Het Schotse Parlement (The Scottish Parliament) telt 129 zetels, welke sinds de parlementsverkiezingen van 2003 als volgt verdeeld zijn:

50 Scottish Labour Party (federalistische sociaaldemocraten)
26 Scottish National Party (separatistische sociaaldemocraten)
18 Scottish Conservative and Unionist Party (unionistische conservatieven)
17 Scottish Liberal Democrats (federalistische liberalen)
7 Scottish Green Party (separatistische groenen)
6 Scottish Socialist Party (separatistisch extreemlinks)
1 Scottish Senior Citizens Unity Party (federalistische ouderenpartij)
4 Onafhankelijken

De voorzitter van het Parlement is lid van de SNP.

De Eerste Minister is Jack McConnell (sinds 2001) van de Scottish Labour Party.

De Schotse Regering (The Scottish Executive) telt 11 ministers, welke tevens lid zijn van het Parlement. De huidige regering is een coalitie van Labour en de Liberal Democrats. Eerste minister (First Minister) is Jack McConnell van Labour.

Hoewel het Verenigd Koninkrijk formeel een eenheidsstaat is, heeft de Britse regering een aanzienlijk aantal bevoegdheden 'uitbesteed' aan Schotland. Het gaat concreet om gezondheidszorg, onderwijs, lokaal bestuur, sociale zaken, huisvesting, ruimtelijke ordening, toerisme en economische ontwikkeling, verkeer (wegen, bussen en havens), justitie en binnenlandse zaken, politie en brandweer, milieu, natuur, monumenten, landbouw, bosbouw, visserij, sport, cultuur, statistiek en bevolkingsregisters.

Door de Britse regering 'gereserveerde' bevoegdheden waar Schotland geen invloed op heeft, zijn grondwettelijke zaken, buitenlands beleid, defensie en nationale veiligheid, belastingen en muntzaken, immigratie en nationalisatie, energiebeleid, gemeenschappelijke markt, handel en industrie, spoorwegen en verkeerswetgeving, werkgelegenheid, sociale zekerheid, kansspelen, databescherming, ethische kwesties en gelijkekansenbeleid. De Schotlandwet uit 1998 bepaalt dat alle bevoegdheden die niet expliciet gereserveerd zijn, bij Schotland liggen.

[bewerk] Klimaat

Zie: klimaat in Schotland

[bewerk] Eten en drinken

Er zijn typisch Schotse gerechten, zoals haggis. De belangrijkste dranken zijn bier en whisky.

[bewerk] Vervoer

Bestaat uit bus, postbus, metro, trein en ferry.

[bewerk] Trein

Het Schotse spoorwegnet wordt door verschillende maatschappijen bediend. Scotrail is de grootste, zij verzorgt de meeste "binnenlandse" diensten alsmede de nachttreinen naar Londen. Andere spoorverbindingen met Engeland worden verzekerd door Great North Eastern Railway (GNER) en Virgin Trains.

[bewerk] Bus

Landelijk openbaar vervoer per bus wordt onder andere verzorgd door Scottish Citylink. Royal Mail onderhoudt een postbusdienst door het hele land, die ook kleine en afgelegen gehuchten aandoet. In de grote steden zijn er lokale busmaatschappijen. De enige Schotse stad met een metrosysteem is Glasgow.

[bewerk] Ferry

Schotland zelf is sinds een paar jaar rechtstreeks te bereiken met de boot onder de lijn Rosyth (stadje boven Edinburgh)-Zeebrugge met Superfast Ferries.

Isle of Skye is sinds een aantal jaren bereikbaar via een brug, maar de meeste eilanden kun je alleen per ferry bereiken. De bewoonde eilanden aan de westkust zijn bijna allemaal te bereiken met de ferry's van Caledonian Macbrayne, ook wel CalMac genoemd.

Northlink Ferries vaart naar Orkney (90 minuten) en de Shetlandeilanden (12 uur), onder andere vanaf Aberdeen. Andere veerdiensten naar Orkney (alleen van april tot oktober):

Pentland ferries
John O' Groats Ferries

[bewerk] Weg in Schotland

De belangrijkste wegen in Schotland zijn:

M8 tussen Renfrewshire, Glasgow en Edinburgh
M74 tussen Glasgow en Carlisle, Engeland
M9 tussen Edinburgh and Stirling
M90/A90 tussen Edinburgh, Fife, Perth, Dundee, Aberdeen en Fraserburgh
M80 tussen Glasgow en Stirling
M77/A77 tussen Glasgow en Kilmarnock, Ayr en Stranraer
A1 tussen Edinburgh en London
A9 tussen Stirling en Inverness, en Thurso

[bewerk] Sport

Voetbal in Schotland:

Lijst van betaald voetbalclubs in Schotland

[bewerk] Bekende Schotse personen

Robert Burns, dichter
David Livingstone, zendeling en ontdekkingsreiziger
David Coulthard, Formule 1-coureur
Jackie Stewart, Formule 1-coureur
Jim Clark, Formule 1-coureur
Sean Connery, Acteur
Adam Smith, Econoom van het XVIII eeuw en stichter van de 'moderne economie'.

Tijdens de Industriele revolutie waren veel bekende uitvinders, ingenieurs en technici van Schotse afkomst.

[bewerk] Diversen

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Scotland van Wikimedia Commons.

Schotland staat bekend om:

Loch Ness, en het monster "Nessie"
whisky
Hogmanay, het Oudejaarsavondfeest
Tweed, specifiek Harris Tweed
De mannen van Franz Ferdinand
Een aantal mooie lange wandelpaden: West-Highland Way, Great Glenn Way, ...
De meest noordelijk gelegen palmbomen ter wereld in het plaatsje Scourie.
Montgomery Scott(y) de fictieve boordwerktuigkundige van de televisieserie Star Trek
De Findhorn commune, een New Age gemeenschap die zich met biologische landbouw en spirituele workshops bezighoud.

[bewerk] Externe links

Visit Scotland De officiële reisgids van Schotlands Nationaal Bureau voor Toerisme.

Het Verenigd Koninkrijk
Engeland \| Schotland \| Noord-Ierland \| Wales
Regio's van Engeland: East of England \| East Midlands \| London \| North East \| North West \| South East \| South West \| West Midlands \| Yorkshire and the Humber