Jim Crow-wetten

Met de Jim Crow-wetten wordt verwezen naar het geheel van wetten in de Verenigde Staten van Amerika die rassenscheiding legaliseerden na 1890, met name in de zuidelijke staten. Deze wetgeving was er vooral op gericht Afro-Amerikanen gescheiden te houden van de blanke burgers, bijvoorbeeld door middel van aparte restaurants, parken en openbaar vervoer. Racistische wetgeving van vlak na de Amerikaanse Burgeroorlog wordt de Black Code genoemd.

[bewerk] 19e eeuw

Na de beëindiging van de burgeroorlog in 1865 kondigde de federale overheid een periode van Reconstructie af. Tijdens deze periode probeerde de overheid de rechten van Afro-Amerikanen die waren vastgelegd in het 13e, 14e en 15e amendement van de Amerikaanse Grondwet te waarborgen. Deze amendementen verboden slavernij en discriminatie en verplichtten deelstaten om zwarten als de gelijke van blanken te behandelen. Een aantal zuidelijke staten introduceerde hierop wetten die te boek staan als de Black Code; deze regelgeving beperkte de burgerrechten van Afro-Amerikanen, met name voormalige slaven.

De wederopbouw door de overheid eindigde in 1877, waarna een opstandige blanke elite een aantal wetten aannam die discriminatie door zowel de lokale overheid als burgers legaliseerde. Deze wetten werden al gauw bekend als de Jim Crow-wetten, genoemd naar een parodiërend lied over een onopgeleide zwarte man. Men is het er niet over eens welke periode de Jim Crow-wetten precies beslaan, maar over het algemeen wordt een tijdvak aangewezen vanaf 1890 (toen in New Orleans gescheiden treinvervoer werd ingevoerd) tot 1915, toen vrijwel alle zuidelijke staten de in de wederopbouw verworven vrijheden van de zwarten hadden teruggedraaid. Niet alleen vervoer en uitgaansgelegenheden werden beperkt, ook moesten veel Afro-Amerikanen een alfabetisme-test afleggen voordat ze mochten stemmen; een veelgebruikte test was om hen de complete grondwet en de Declaration of Independence uit hun hoofd op te laten zeggen. Men schat dat van de 181.000 zwarten in Alabama in 1900 slechts 3000 het stemrecht hadden.

Het Federale Hooggerechtshof van de Verenigde Staten in Washington D.C. besliste zowel in 1883 en 1896 dat de federale overheid niet het recht had om discriminerende wetgeving te verbieden, zolang de staten zorgden voor faciliteiten onder de noemer "separate but equal" (gescheiden maar gelijk).

[bewerk] 20e eeuw

Vanaf het tweede decennium van de 20e eeuw begon het Hooggerechtshof Jim Crow-wetten ongrondwettelijk te verklaren. In 1915 besliste een meerderheid in Guinn vs. de Verenigde Staten dat een wet die sommige zwarten pertinent het stemrecht onthield in Oklahoma ongeldig was; desondanks konden veel zwarten in het zuiden niet stemmen tot de jaren '50 en '60. In de zaak Buchanan vs. Warley (1917) bepaalde het hof dat men in Kentucky niet het recht had om gesegregeerde woonfaciliteiten verplicht te maken. Het echte vonnis dat rassenscheiding een schending vormde van de grondwet kwam in 1954 in Brown vs. Board of Education, toen men bepaalde dat segregatie op openbare scholen afgeschaft moest worden. Samen met de zaken NAACP vs. Alabama en Boynton vs. Virginia in respectievelijk 1958 en 1960 werd de discriminatie van de Jim Crow-wetten steeds verder afgebouwd.

De Jim Crow-wetten werden universeel illegaal met de invoering van de Civil Rights Act 1964, die bepaalde dat discriminatie in openbare gelegenheden zoals restaurants, hotels en winkels verboden was, maar ook op particuliere scholen. Voorafgaand aan de wet waren in veel zuid-oostelijke staten boycots en demonstraties gehouden door de burgerrechtenbeweging, gestimuleerd door mensen als Rosa Parks en Martin Luther King jr.