Driemanschap
Dit artikel zou samengevoegd moeten worden met triumviraat, of er dient een duidelijker afbakening tussen beide artikelen te worden gemaakt (Overleg).
Driemanschap is een bewind bestaande uit drie bewindslieden.
Driemanschappen zijn een uitgelezen vorm van samenwerking voor staatsmannen in tijden van nood: men kent elkander van binnen en van buiten, kan snel besluiten nemen en bij twijfel is er snel een getalsmatige stemmenmeerderheid gevormd. Besturen kennen dit principe ook en bestaan uit een voorzitter, secretaris en een penningmeester.
Inhoud |
[bewerk] Historisch
[bewerk] Driemanschap ter verdediging van de vrijheden
Graaf Egmont, graaf Willem van Oranje en de Graaf Horne (ook wel: het Driemanschap) verzette zich vanaf 1561 tegen kardinaal Granvelle, bisschop van Atrecht, die de inquisitie (vervolging van de protestanten) invoerde in Vlaanderen. Egmont dreigde zelfs met opstappen als Granvelle niet zou vertrekken. Na het vertrek van Granvelle in 1564 verzoende Egmont zich opnieuw met de koning. In 1565 vertrok Egmont naar Filips II om aan te dringen op een ander beleid in de Nederlanden.
Kort daarna brak de Beeldenstorm uit en werd het verzet tegen de Spaanse overheersing in de Nederlanden groter. Als overtuigd katholiek keurde Egmont de Beeldenstorm ten zeerste af en hij zwoer andermaal trouw aan de Spaanse koning.
Filips II stuurde de hertog van Alva naar de Nederlanden om orde op zaken te stellen na de Beeldenstorm. Willem van Oranje ontvluchtte hierop Brussel; Egmont en Horne besloten niet te vluchten. Alva liet vrijwel direct na zijn aankomst de Graaf van Egmont en de Graaf Horne onder een vals voorwendsel (Alva had een overleg aangekondigd om over de situatie te praten) arresteren en voor de Raad van Beroerten slepen wegens hoogverraad. Hoewel Egmont tot het einde toe katholiek bleef en trouw bleef aan de Spaanse koning, werd hij samen met Graaf Horne ter dood veroordeeld.
Oranje trekt zijn lessen uit de situatie en wordt als Willem de Zwijger de spil van het verzet tegen de koning. Toenadering komt er met de Unie van Brussel, maar eens de Franstalige gewesten zich min of meer achter de koning scharen met de Unie van Atrecht ten koste van de eenheid van de Nederlanden (waarbij de Nederlandstalige Nederlanden zich verzamelen in de Unie van Utrecht), is het hek helemaal van de dam, en kiest het verzet rond Willem van Oranje voor een oplossing buiten de Spaanse context: de onafhankelijkheid van de Republiek der Verenigde Nederlanden.
[bewerk] Driemanschap
Nadat de Franse troepen in 1813 halsoverkop het gebied van het latere Nederland verlaten hadden, stichtten Frans Adam van der Duyn van Maasdam, Leopold van Limburg Stirum en Gijsbert Karel van Hogendorp een Voorlopig Bewind dat een Voorlopige Volksvergadering instelde en de Prins van Oranje uitnodigde Soeverein Vorst van de Nederlanden te worden.
[bewerk] Overige
In de geschiedenis bestonden er ook de volgende namen voor driemanschappen:
- Triumviraat tijdens het Romeinse Keizerrijk, in Mexico en in Italië
- Directoire in post-jacobijns Frankrijk
- Troika in de Sovjet-Unie en in Polen
