Retinol
| Retinol | |
|---|---|
|
|
|
 |
|
|
|
|
| Molecuulformule | C20H30O |
| Smiles | |
| IUPAC | |
| Andere namen | vitamine A, axerophthol |
| CAS-nummer | 68-26-8 |
| EINECS-nummer | 200-683-7 |
| EG-nummer | |
| VN-nummer | |
| Beschrijving | essentiële voedingsstof met een aanbevolen dagelijkse inname van 1,0 mg (schadelijk bij overdosis, d.w.z. > 200 mg), komt onder andere voor in melkproducten, eieren, levertraan |
| Vergelijkbaar met | |
|
|
|
 Xn, schadelijk |
|
| Carcinogeen | nee |
| Hygroscopisch | |
| Risico (R) en veiligheid (S) |
R-zinnen: R22, R38 |
| Omgang | |
| Opslag | bewaren bij -20°C (door de grote onverzadigheid is het product temperatuurgevoelig) |
| ADR-klasse | |
| MAC-waarde | |
| LD50 (ratten) | mg/kg |
| LD50 (konijnen) | mg/kg |
| MSDS-fiches | |
|
|
|
| Aggregatietoestand | vast |
| Kleur | geel |
| Dichtheid | g/cm³ |
| Molmassa | 286,46 g/mol |
| Smeltpunt | 62-64 °C |
| Kookpunt | 137-138 °C |
| Vlampunt | °C |
| Zelfontbrandingstemperatuur | °C |
| Dampdruk | Pa |
|
|
|
| Oplosbaarheid in water | g/L |
| Goed oplosbaar in | vet, apolaire oplosmiddelen |
| Slecht oplosbaar in | water |
| Onoplosbaar in | |
| Dipoolmoment | D |
| Viscositeit | Pa·S |
| Kristalstructuur | |
| ΔfG |
kJ/mol |
| ΔfG |
kJ/mol |
| ΔfG |
kJ/mol |
| ΔfH |
kJ/mol |
| ΔfH |
kJ/mol |
| ΔfH |
kJ/mol |
| S |
J/mol·K |
| S |
J/mol·K |
| S |
J/mol·K |
| C |
J/mol·K |
| Evenwichtsconstanten | |
| Klassieke analyse | |
| Spectra | |
|
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaard omstandigheden gebruikt (298,15K of 25°C, 1 bar) |
|
Retinol of Vitamine A1 is een vet-oplosbaar vitamine. Het kan in het lichaam worden gemaakt van bèta-caroteen, dat daarom wel pro-vitamine A wordt genoemd. Vitamine A is van belang voor de opbouw van haarvaten en daarmee voor de gezondheid van alle cellen. Als bouwsteen van rodopsine helpt het tegen nachtblindheid.
Inhoud |
[bewerk] Voorkomen
Vitamine A komt alleen voor in dierlijke bronnen: vlees, lever, zuivelproducten, vis en eigeel. Aan sommige producten (bijvoorbeeld margarine) wordt kunstmatig vitamine A toegevoegd. Lever is de rijkste natuurlijke bron en de ijsbeer spant daarbij de kroon. De lever van één ijsbeer bevat voldoende vitamine A om een mens te doden. In planten komt geen vitamine A voor, maar wel een stof die het lichaam zelf in vitamine A kan omzetten, namelijk bètacaroteen. Het komt o.a. voor in groenten en gele of oranje vruchten, waar het (deels) voor de kleur verantwoordelijk is. Echter, slechts een zesde deel van de bètacaroteen wordt in het lichaam naar vitamine A omgezet. De dosis van vitamine A en bètacaroteen wordt daarom gegeven in retinol-equivalenten (RE).
[bewerk] Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH)
De Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH-waarde) van vitamine A volgens de Europese etiketteringsrichtlijn is 800 mcg. Deze waarde is ook de waarde waarnaar verwezen wordt als op etiketten van levensmiddelen het percentage van de ADH vermeld staat. Bij deze ADH-waarde wordt echter geen rekening gehouden met de leeftijd of het geslacht van de gebruiker. Dat onderscheid wordt wel gemaakt in de aanbevelingen in een rapport van de Voedingsraad uit 1992 (zie tabel).
| Tabel: Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden voor vitamine A in mcg/dag Bron: Rapport Voedingsraad 1992 |
||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1-4 jaar | 4-7 jaar | 7-10 jaar | 10-19 jaar | 19-65 jaar | > 65 jaar | Zwanger | Borstvoedend | |
| Man | 400 | 500 | 700 | 1000 | 1000 | 1000 | ||
| Vrouw | 400 | 500 | 700 | 800 | 800 | 800 | 1000 | 1250 |
[bewerk] Gevolgen van te weinig vitamine A
Te weinig vitamine A kan nachtblindheid, een droge en schilferige huid, dof haar veroorzaken.
[bewerk] Gevolgen van te veel vitamine A
Te veel vitamine A kan leiden tot verschijnselen als hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid, vermoeidheid en afwijkingen aan ogen, huid en skelet. Een Zweedse studie heeft uitgewezen dat al bij doses hoger dan 1,5 mg per dag, een verhoogd risico op botbreuken ontstaat, en raadt het gebruik van voedingssupplementen met vitamine A af (tenzij op doktersadvies) [1]. Een inname van 8 maal de ADH kan bij zwangere vrouwen de vrucht beschadigen [2].
[bewerk] Chemie
De eerste volledige synthese van vitamine A is in 1947 gevonden door David A. van Dorp en Jozef Ferdinand Arens.
[bewerk] Referenties
[bewerk] Externe links
| Vitamine |
|---|
| Overzicht van alle vitamines |
| Overzicht van alle vitamines B | Overzicht van alle vitamines D |
| retinol (vitamine A) | thiamine (B1) | riboflavine (B2) | nicotinezuur (B3) | panthotheenzuur (B5) | pyridoxine (B6) | biotine (B8) | foliumzuur (B11) | cobalamine (B12) | ascorbinezuur (C) | ergocalciferol (D2) | cholecalciferol (D3) | alfa-tocoferol (E) | fytomenadion (K1) | menaquinon (K2) | farnochinon (K3) |
