Guyana

Co-operative Republic of Guyana

(Details)

Basisgegevens

Officiële landstaal: Engels

Hoofdstad: Georgetown

Regeringsvorm: Republiek

Religie: Christelijk 50%, hindoe 35%, Moslim 10%

Oppervlakte: 214.970 km² (8,4%water)

Inwoners: 700.000 (3,2 / km²)

Overige

Volkslied: Dear Land of Guyana, of Rivers and Plains

Munteenheid: Guyaanse dollar (GYD)

UTC: -4

Nationale feestdag: 23 februari

Web | Code | Tel. .gy | GYA | 592

Guyana is een land in het noorden van Zuid-Amerika en grenst aan Suriname, Brazilië en Venezuela. Guyana heeft een grensgeschil met Suriname en Venezuela.

[bewerk] Geschiedenis

Guyana is in feite onderdeel van een groter gebied dat Guiana werd genoemd - naar het Indiaans voor "land van vele wateren". Het huidige Guyana bestond in de 17e eeuw en 18e eeuw uit de drie Nederlandse koloniën Essequibo, Demerara en Berbice. Na de Napoleonitische Oorlogen werden deze koloniën bij het Congres van Wenen in 1815 officieel overgedragen aan het Verenigd Koninkrijk. Deze drie koloniën werden in 1831 samengevoegd tot Brits Guiana.

Net als in Suriname, had de afschaffing van de slavernij in Guyana grote gevolgen. Deze leidde onder andere tot immigratie van veel contractarbeiders uit India die werk verrichtten op de suikerrietplantages. De voormalige slaven trokken veelal naar de steden. Deze etnoculturele scheiding bestaat nog steeds en zorgt voor een turbulente politieke situatie.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de People's Progressive Party (PPP) opgericht door de hindoe tandarts Cheddy Jagan. In 1953 was Jagan zes maanden premier, maar moest, toen hij arbeidswetgeving wilde moderniseren, van de Britse autoriteiten aftreden. De Britse gouverneur, Sir Alfred Savage, verbood de jeugdafdeling van de PPP en stelde Cheddy Jagan tot 1957 onder huisarrest, zgn. "vanwege communistische activiteiten."

De PPP was bedoeld als multi-etnische partij, maar in 1957 scheidde de Afro-Guyaanse Forbes Burnham zich van de PPP af en richtte het People's National Congress (PNC) op.

In 1957 werd Jagan opnieuw minister-president. Hij bleef premier tot 1964. Hoewel hij de verkiezingen van dat jaar won, gaf gouverneur Sir Richard Luyt de formatie opdracht aan Forbes Burnham van de PNC die een regering vormde met een kleine conservatieve, blanke partij.

Op 26 mei 1966 werd Guyana een onafhankelijke staat binnen het Britse gemenebest. Op 23 februari 1970 verklaarde premier Burnham Guyana tot een coöperatieve republiek. Burnham benadrukte het niet-gebonden karakter van de republiek en zijn streven om van het land een socialistische staat te maken. In de jaren '70 probeerde Forbes Burnham Guyana minder afhankelijk te maken van de Verenigde Staten en zocht hij toenadering tot de Sovjet-Unie en Cuba.

In 1978 was Guyana wereldnieuws door het bloedbad in Jonestown. Sekteleider Jim Jones van de People's Church gaf zijn volgelingen opdracht om collectief zelfmoord te plegen na de moord op een Amerikaans politicus.

De betrekkingen tussen de PNC-regering en de andere partijen, de Progressive People's Party van Jagan en de Working People's Alliance van Walter Rodney waren eind jaren zeventig en begin jaren tachtig bijzonder slecht. In 1979 werd de Jezuïet en kritische journalist Bernard Darke vermoord. De oppositie wees met beschuldigende vinger naar de regering die zij tevens beschuldigden van schendingen van de mensenrechten.

In 1980 werd een nieuwe grondwet aangenomen waarbij het ambt van premier qua macht werd ingeperkt en het uitvoerend presidentschap werd ingevoerd. Forbes Burnham werd nu president. In 1985 overleed Forbes Burnham en werd als president opgevolgd door Hugh Desmond Hoyte, tot dan toe premier. In december 1985 werd Hoyte tot president gekozen. In 1987 verklaarde hij dat de PNC geen marxistische partij was, maar een sociaal-democratische partij. Sindsdien voerde hij een gematigde koers.

In 1992 werden de eerste vrije en eerlijke presidentsverkiezingen gehouden. Deze werden gewonnen door Cheddy Jagan, de voorzitter van de PPP. Deze keuze wekte veel beroering bij PNC militanten die voor rellen zorgden in de hoofdstad Georgetown. Jagan voerde een economisch beleid gebaseerd op vrije markt principes. Jagan overleed in 1997. Premier Samuel Hinds volgde hem als interim-president en in december 1997 werd Janet Jagan, de weduwe van Cheddy Jagan, een geboren Amerikaanse, tot president gekozen. In augustus 1999 trad Janet Jagan om gezondheidsredenen af en werd Bharrat Jagdeo tot president gekozen.

Op 19 maart 2001 werd Bharrat Jagdeo tot president van de republiek herkozen.

In 2004 was er sprake van een ernstige politieke crisis toen een boer, George Bacchus zei bewijs te hebben dat minister van Binnenlandse Zaken Ronald Gajraj, betrokken zou zijn geweest bij de moord op 400 mensen. President Jagdeo schoof de beschuldigingen ter zijde, terwijl de oppositionele PNC een onderzoek eiste. Inmiddels is Bacchus ook vermoord.

In de jaren tachtig werkten veel Guyanezen als gastarbeiders in Suriname, maar in de jaren negentig groeide de economie van Guyana fors, en keerden de Guyanese arbeiders uit Suriname naar hun eigen land terug.

[bewerk] Grensgeschil

Tussen de rivieren de Nieuwe Boven-Corantijn en de Coeroeni/Koetari ligt een gebied dat door Guyana en Suriname wordt betwist. Bovendien beschouwt Suriname de linkeroever van de Corantijn als grens, terwijl Guyana het midden van de rivier als grens beschouwt. Een oplossing van dit laatste geschil is urgent geworden door olievondsten in de monding van de Corantijn. Het geschil zal in de loop van 2006 worden voorgelegd aan het zeerechttribunaal (ITLOS) in Hamburg.

[bewerk] Geografie

lengte landgrenzen: Brazilië 1119 km, Suriname 600 km, Venezuela 743 km
kustlijn: 459 km
laagste punt: Atlantische Oceaan 0m.
hoogste punt: Roraima, 2835m.

Kaart van Guyana (CIA)
(Betwist gebied weergegeven als behorend tot Guyana.)

[bewerk] Bestuurlijke indeling

'Zie het artikel: Regio's van Guyana'

Guyana is ingedeeld in tien regio's.

[bewerk] Externe links

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Guyana van Wikimedia Commons.

Landen in Zuid-Amerika
Argentinië \| Bolivia \| Brazilië \| Chili \| Colombia \| Ecuador \| Guyana \| Paraguay \| Peru \| Suriname \| Uruguay \| Venezuela
Niet zelfstandig: Falklandeilanden \| Frans-Guyana