Somalië

Soomaaliya
الصومال
As-Soemal

(Details)

Basisgegevens

Officiële landstaal: Somalisch

Hoofdstad: Mogadishu

Regeringsvorm: geen

Religie: Soennitisch

Oppervlakte: 637.657 km² (1,6%water)

Inwoners: 8,0 miljoen (12,5 / km²)

Overige

Volkslied: Somaliyaay toosoo

Munteenheid: Somalische shilling (SOS)

UTC: +3

Nationale feestdag: -

Web | Code | Tel. .so | SOM | 252

Somalië (Somalisch: Soomaaliya; Arabisch: الصومال, As-Soemal) is een land in Afrika dat grenst aan Djibouti, Ethiopië en Kenia. Somalië heeft momenteel geen centrale overheid; zeggenschap over delen van het land wordt betwist door een aantal elkaar hevig bestrijdende groeperingen.

[bewerk] Geschiedenis

De voormalige Britse kolonie Brits Somaliland ging in 1960 samen met Italiaans Somaliland om Somalië te vormen. De eerste president van Somalië was Aden Abdullah Osman Dar van de Somalische Jeugdliga (SYL), een in 1943 in Italiaans Somaliland opgerichte nationale beweging. De vroegere premier van Brits Somaliland, Abdirashid Ali Shermake (SYK), volgde Osman Dar in 1967 als president op. Op 15 oktober 1969 werd Shermarke vermoord. Zijn opvolger als president, sjeik Moktar Muhammad Husayn werd zes dagen later afgezet.

Op 21 oktober 1969 pleegden officieren van het leger onder leiding van kolonel Mohammed Siyad Barre een coup. Siyad Barre werd kort daarop voorzitter van Opperste Revolutionaire Raad (SRC [Supreme Revolutionary Council]). Het nieuwe bewind van Siyad Barre was gebaseerd op het zgn. "Wetenschappelijk Socialisme" en het werd duidelijk dat Siyad Barre Somalië wilde omvormen tot een socialistische en links-islamitische staat. De invloed van marxistische sympathisanten op het regeringsbeleid was in het begin groot. Er werden contacten gelegd met de Sovjet-Unie en Oost-Europese landen.

In 1974 waren er in Ethiopië officieren aan de macht gekomen. Kolonel Mengistu Haile Mariam, een marxistische sympathisant, trad naar voren als de sterke man. Het regime van Siyad Barre streefde van het begin af aan naar een 'Groot-Somalië' waar ook de Ethiopische provincie West-Somalië bij zou moeten horen. West-Somalië wordt bewoond door de Ogaden, een aan Somaliërs verwante bevolkingsgroep. In 1977 brak er een oorlog uit tussen Somalië en Ethiopië. West-Somalië werd door Somalische troepen 'bevrijd.' Maar al spoedig bleek dat de USSR, Cuba en Oost-Europese landen Ethiopië gingen steunen. In 1977 verbrak Somalië de betrekkingen met de Sovjet-Unie. Somalië wende zich voor hulp tot de Verenigde Staten, maar die bleken in eerste instantie geen hulp te willen leveren. Alleen China en Egypte bleken bereid Somalië op beperkte schaal te willen helpen.

In 1976 vormde Siyad Barre Somalië om tot een éénpartijstaat met de Somalische Socialistische Revolutionaire Partij (SSRP) als enige partij. Siyad Barre werd tot president van de Democratische Republiek Somalië en secretaris-generaal van SSRP gekozen. Bij de verkiezingen van 1979 werd de SSRP de grootste partij (dit omdat er naast SSRP-kandidaten ook onafhankelijke kandidaten konden worden gekozen).

In 1980 schoot de VS het internationaal geïsoleerde Somalië van Siyad Barre te hulp. In ruil voor strategische bases besloot de VS Somalië vooral op militair gebied te steunen. In 1980 riep Siyad Barre de noodtoestand uit en de in 1976 afgeschafte Opperste Revolutionaire Raad (SRC) werd opnieuw ingesteld om de 'revolutie' in goede banen te leiden. Vanaf de jaren '80 werd er in Somalië ook een burgeroorlog uitgevochten. Revolutionaire bewegingen in Noord-Somalië bestreden de regering. In 1988 sloten Somalië en Ethiopië vrede. De burgeroorlog ging echter onverminderd door. De USC (Verenigd Somalisch Congres) en de SSNM (Somalische Nationale Reddingsbeweging) bereikten in januari 1991 de hoofdstad Mogadishu. President Siyad Barre week daarna uit naar het buitenland. USC-voorzitter Ali Mahdi Mohammed volgde Siyad Barre als interim-president op.

[bewerk] Politiek

Somalië heeft sinds 1992 geen effectieve regering meer. De machtsverdeling tussen de strijdende partijen in 1992 is als volgt:

De SNM (Somali National Movement: Somalische Nationale Beweging), gelieerd aan de Isaaq, heeft de macht in het noord-westen. De SSDF (Somali Salvation Democratic Front: Somalische Democratisch Reddingsfront), gelieerd aan de Darod, Majerteen, heeft de macht in het noord-oosten. De SPM (Somali Patriotic Movement: Somalische Patriottische Beweging), gelieerd aan de Darod, Ogaden, heeft de macht in het zuiden. De USC (United Somali Congress: Verenigd Somalisch Congres), gelieerd aan de Hawiye, heeft de macht in Mogadishu. Mogadishu is dan weer onderverdeeld in een gedeelte dat in handen is van de sub-clan Habr Gidir (o.l.v. Mohamed Frah Aidid) en een gedeelte dat in handen is van de sub-clan Abgal (o.l.v. Ali Mahdi Mohamed).

Binnen de USC werd een machtsstrijd uitgevochten tussen interim-president Ali Mahdi Mohammed en generaal Mohammed Farah Aydid. In het Zuiden streden aanhangers van de verdreven president Mohammed Siyad Barre tegen USC-guerrilla's. In september 1992 werd er een VN-vredesmacht naar Mogadishu overgevlogen om de burgers aldaar te beschermen. Troepen van generaal Aydid en de VN geraakten in 1993 met elkaar in gevecht. In 1994 sloten interim-president Mahdi en generaal Aydid een vredesverdrag en in 1995 werd de VN-vredesmacht teruggetrokken. Toen de vredesmacht echter weg was, laaide de strijd weer op. In juni 1995 werd Aydid zelf president. Aydid overleed in 1996 aan verwondingen die hij opdeed bij gevechten in Mogadishu. Zijn zoon volgde hem op en bleef tot 1998 aan de macht, toen er een Nationaal Reddingsfront werd ingesteld om het land te regeren.

In de zomer van 2006 verkreeg de Unie van Islamitische Rechtbanken de volledige macht in Mogadishu na de daar aanwezige krijgsheren een voor een te hebben verslagen. In de maanden daarna versterkte de UIR hun positie door de verovering van de zuidelijke kustgebieden. In december 2006 begonnen ze met de omsingeling van Baidoa als reactie op het door Ethiopië sturen van troepen ter ondersteuning van de overgangsregering.

[bewerk] Somaliland

In 1991 verklaarde het voormalig Britse deel zich onafhankelijk en riep de republiek Somaliland uit, die echter nog geen internationale erkenning kreeg. Al tien jaar is Somaliland onafhankelijk, na een onafhankelijkheidsstrijd van de SNM (Somali National Movement) maar is nog altijd door geen enkel land erkend. In 2001 hoopte de zelfverklaarde republiek haar afscheiding van Somalië met een referendum officieel te maken, voor ze weer in de afgrond van de Somalische burgeroorlog zou worden gesleurd, waarmee de onafhankelijkheid werd bevestigd. Somaliland is Somalië’s vergeten succesverhaal. De straten worden er niet onveilig gemaakt door gewapende bendes, in de haven wordt normaal gewerkt en de ambtenarij is redelijk effectief. Er is internet en de mobiele telefoontarieven schijnen de laagste ter wereld te zijn.

Somaliland wil dan ook eindelijk internationale erkenning krijgen. Probleem is alleen dat de Afrikaanse landen in 1963 afspraken de landsgrenzen nooit meer te veranderen. Internationale organisaties zijn bang dat als ze Somaliland erkennen, straks nog veel meer Afrikaanse landen uit elkaar zullen vallen. Dan zou het continent kunnen verworden tot een lappendeken van elkaar bevechtende, nauwelijks levensvatbare ministaatjes.

Bij het referendum stemmen de kiezers van Somaliland over een nieuwe grondwet, waarvan de onafhankelijkheid in het eerste artikel is vastgelegd. Voormalig president Egal (overleden 2 mei 2002) hoopte dat als de drie miljoen Somalilanders daar in overgrote meerderheid voor stemden, de internationale gemeenschap haar bezwaren liet varen. Maar daar lijkt voorlopig nog steeds niet op. Wel kwamen er na lang aandringen toch nog dertig internationale waarnemers (w.o. ook Nederlandse -) kijken of het referendum democratisch verliep, en dat wás ook zo. De huidige president is Riyale.

Het huidige Somaliland volgt dezelfde grenzen als het vroegere Britse Somaliland. Bij Somalië’s onafhankelijkheid in 1960 werd dit gebied samengevoegd met het voormalige Italiaanse Somaliland. Behalve de Somalische overgangsregering maakte ook het naburige Puntland bezwaar tegen het referendum. Somaliland wilde namelijk ook laten stemmen in enkele gebieden die volgens Puntland bij zijn grondgebeid horen. Puntland had gedreigd dat desnoods gewapenderhand te zullen verhinderen. Gelukkig is er niks gebeurd.

[bewerk] Staatsinrichting

Het staatshoofd van de Republiek Somalië (tot 1991 Democratische Republiek Somalië geheten), is de president. Het is niet duidelijk hoe lang de ambtstermijn van de president is. Sinds 2004 is er in Baidoa een regering gevormd. De huidige president is Abdullahi Yusuf Ahmed. De provincies Somaliland, Puntland en Zuidwest-Somalië verklaarden zich tussen 1991 en 2002 onafhankelijk. Deze drie landen worden niet erkend door de internationale gemeenschap, maar zijn wel een feit. Deze drie landen vallen ongeveer samen met oorspronkelijk stam- en clangrenzen van invloedrijke families.

De volksvertegenwoordiging bestaat uit een 171-personen tellend parlement.

De Confederazione Somala dei Lavoratori is de belangrijkste vakbond. Tot 1991 was de Somalische Socialistische Revolutionaire Partij de enige toegestane politieke beweging. Thans zijn de USC (Verenigd Somalisch Congres) en het SSNM (Somalische Nationale Reddingsbeweging) de voornaamste partijen in het internationaal erkende deel van Somalië. In Puntland is het Somalisch Democratisch Reddingsfront (SSDF) de belangrijkste partij, in Somaliland zijn de Verenigde Volksdemocratische Partij (UDUB), Kulmiye en UCID de belangrijkste partijen en in Zuidwest-Somalië is het Rahawein Verzetsleger (RRA) van de Rahawein-clan de belangrijkste beweging.

[bewerk] Geografie

lengte landgrenzen: Djibouti 58 km, Ethiopië 1600 km, Kenia 682 km
kustlijn: 3025 km
hoogste punt: Shimbiris 2416 m.
laagste punt: Indische Oceaan 0 m
grootste rivieren: Giubba (1,610) km.

Somalië is verdeeld in 12 provincies (gobolka's):

Somaliland is verdeeld in 6 provincies (gobolka's):

Zie verder: Bestuurlijke indeling van Somalië

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Somalia van Wikimedia Commons.

Arabische Liga
Algerije \| Bahrein \| Comoren \| Djibouti \| Egypte \| Irak \| Jemen \| Jordanië \| Koeweit \| Libanon \| Libië \| Marokko \| Mauritanië Oman \| Palestijnse Autoriteit \| Qatar \| Saoedi-Arabië \| Somalië \| Soedan \| Syrië \| Tunesië \| Verenigde Arabische Emiraten