Molibden

izotop	wyst.	o.p.r.	s.r.	e.r. MeV	p.r.
⁹²Mo	14,84%	stabilny izotop z 50 neutronami
⁹³Mo	{syn.}	4×10⁴ lat	w.e.	0,405	⁹³Nb
⁹⁴Mo	9,25%	stabilny izotop z 52 neutronami
⁹⁵Mo	15,92%	stabilny izotop z 53 neutronami
⁹⁶Mo	16,68%	stabilny izotop z 54 neutronami
⁹⁷Mo	9,55%	stabilny izotop z 55 neutronami
⁹⁸Mo	24,13%	stabilny izotop z 56 neutronami
⁹⁹Mo	{syn.}	65,94 godz	β^-	1,357	⁹⁹Tc
¹⁰⁰Mo	{syn.}	1×10¹⁹ lat	β^-	3,034	¹⁰⁰Tc

Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej,
użyte są jednostki SI i warunki normalne.

*Wyjaśnienie skrótów:
l.a.=liczba atomowa
wyst.=występowanie w przyrodzie,
o.p.r.=okres połowicznego rozpadu,
s.r.=sposób rozpadu,
e.r.=energia rozpadu,
p.r.=produkt rozpadu,
w.e.=wychwyt elektronu

Chemia > Pierwiastek chemiczny > H – He – Li – Be – B – C – N – O – F – Ne – Na – Mg – Al – Si – P – S – Cl – Ar – K – Ca – Sc – Ti – V – Cr – Mn – Fe – Co – Ni – Cu – Zn – Ga – Ge – As – Se – Br – Kr – Rb – Sr – Y – Zr – Nb – Mo – Tc – Ru – Rh – Pd – Ag – Cd – In – Sn – Sb – Te – I – Xe – Cs – Ba – La – Ce – Pr – Nd – Pm – Sm – Eu – Gd – Tb – Dy – Ho – Er – Tm – Yb – Lu – Hf – Ta – W – Re – Os – Ir – Pt – Au – Hg – Tl – Pb – Bi – Po – At – Rn – Fr – Ra – Ac – Th – Pa – U – Np – Pu – Am – Cm – Bk – Cf – Es – Fm – Md – No – Lr – Rf – Db – Sg – Bh – Hs – Mt – Ds – Rg – Uub – Uut – Uuq – Uup – Uuh – Uus – Uuo - Uue - Ubn - Ubb

Molibden (Mo, łac. molybdenum) - pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Nazwa znaczy "podobny do ołowiu" i pochodzi od greckiego określenia ołowiu - μόλυβδος molybdos.

Spis treści

1 Właściwości
2 Zastosowanie
3 Występowanie
- 3.1 Światowe wydobycie w przeliczeniu na czysty składnik
4 Historia

[edytuj] Właściwości

Czysty molibden jest srebrzystobiały i bardzo twardy i ma jedną z najwyższych temperatur topnienia spośród wszystkich pierwiastków. W małych ilościach nadaje twardość stali. Molibden jest mikroelementem, gra ważną rolę w metabolizmie roślin; znajduje się również w enzymach.

[edytuj] Zastosowanie

Ponad 2/3 produkcji molibdenu jest używane w stopach. Zużycie molibdenu wzrosło w czasie II wojny światowej, gdy zapotrzebowanie na wolfram spowodowało wyczerpanie jego zasobów. Do dzisiaj molibdenu używa się w stalach wysokoodpornych i wysokotemperaturowych. Niektóre stopy (np. stopy marki Hastelloy) są szczególnie odporne na wysoką temperaturę i korozję.

Molibden jest też używany w przemyśle lotniczym, zbrojeniowym, a także do produkcji elementów lamp żarowych, gdzie bywa stosowany jako wspornik wolframowego żarnika. Kompleksy molbdenu są stosowane katalizator w przemyśle naftowym, szczególnie przy usuwaniu siarki z produktów naftowych.

Izotop molibdenu 99 znajduje zastosowanie w przemyśle nuklearnym.

Wiele kompleksów molidbenu jest stosowane jako barwniki o różnych odcieniach koloru pomarańczowego, używane do produkcji farb, tuszów, tworzyw sztucznych i produktów gumowych. Disiarczek molibdenu jest odpornym na działanie wysokich temperatur dodatkiem do smarów. Molibdenu używa się również w przemyśle elektronicznym.

[edytuj] Występowanie

W skorupie ziemskiej molibden występuje w ilości 1,5 ppm. Podstawowym źródłem tego pierwiastka jest minerał molibdenit (MoS₂). Pozostałe minerały o mniejszym znaczeniu to wulfenit (PbMoO₄) i powellit (CaMoO₄).

[edytuj] Światowe wydobycie w przeliczeniu na czysty składnik

W światowym wydobyciu rud molibdenu w przeliczeniu na czysty składnik, wynoszącym w 2002 r. ok. 135 tys. ton przodowały: Chiny (39 tys. ton), USA (32 tys. ton) i Chile (30 tys. ton). Stosuje się je również do produkcji węglików spiekanych.

[edytuj] Historia

Ζwiązki molibdenu aż do końca XVIII wieku były mylone ze związkami innych pierwiastków, przede wszystkim węgla i ołowiu. W 1778 r. Carlowi Wilhelmowi Scheele udało się oddzielić molibden od grafitu i ołowiu oraz otrzymać tlenek z molibdenitu. W 1781 r. Peter Jacob Hjelm wyodrębnił metal w wyniku redukcji jego tlenku węglem. Molibden nie znalazł zastosowania poza laboratoriami aż do końca XIX wieku. Później właściwości jego stopów zostały dostrzeżone przez Francuzów.