Tlen

izotop	wyst.	o.p.r	s.r.	p.r.
¹⁵O	{syn.}	122 s	β⁺	¹⁵N
¹⁶O	99,762%	stabilny izotop z 8 neutronami
¹⁷O	0,038%	stabilny izotop z 9 neutronami
¹⁸O	0,2%	stabilny izotop z 10 neutronami

Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej,
użyte są jednostki SI i warunki normalne.

*Wyjaśnienie skrótów:
l.a.=liczba atomowa
wyst.=występowanie w przyrodzie,
o.p.r.=okres połowicznego rozpadu,
s.r.=sposób rozpadu,
e.r.=energia rozpadu,
p.r.=produkt rozpadu

Chemia > Pierwiastek chemiczny > H – He – Li – Be – B – C – N – O – F – Ne – Na – Mg – Al – Si – P – S – Cl – Ar – K – Ca – Sc – Ti – V – Cr – Mn – Fe – Co – Ni – Cu – Zn – Ga – Ge – As – Se – Br – Kr – Rb – Sr – Y – Zr – Nb – Mo – Tc – Ru – Rh – Pd – Ag – Cd – In – Sn – Sb – Te – I – Xe – Cs – Ba – La – Ce – Pr – Nd – Pm – Sm – Eu – Gd – Tb – Dy – Ho – Er – Tm – Yb – Lu – Hf – Ta – W – Re – Os – Ir – Pt – Au – Hg – Tl – Pb – Bi – Po – At – Rn – Fr – Ra – Ac – Th – Pa – U – Np – Pu – Am – Cm – Bk – Cf – Es – Fm – Md – No – Lr – Rf – Db – Sg – Bh – Hs – Mt – Ds – Rg – Uub – Uut – Uuq – Uup – Uuh – Uus – Uuo - Uue - Ubn - Ubb

Tlen (O, łac. oxygenium) - pierwiastek chemiczny, niemetal z bloku p w układzie okresowym.

Jest najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem na Ziemi - zawartość tlenu w jej skorupie wynosi 45%. Stanowi też 20,95% objętości atmosfery ziemskiej.

Stabilnymi izotopami tlenu są ¹⁶O, ¹⁷O oraz ¹⁸O.

Tlen w postaci gazowej jest niezbędny organizmom tlenowym do przeprowadzenia fosforylacji oksydacyjnej będącej najważniejszym etapem oddychania. Niektóre organizmy beztlenowe giną w obecności niewielkich ilości wolnego tlenu. Związki tlenu są niezbędne do życia wszystkim organizmom na Ziemi. Organizm przeciętnego dorosłego człowieka zużywa w ciągu minuty ok. 200 ml (0,3 grama) tlenu. W postaci związków z innymi pierwiastkami wchodzi w skład hydrosfery (woda) i litosfery (związki krzemu).W przyrodzie odbywa się obieg tlenu w cyklu zamkniętym. Główne ilości tlenu występują w przyrodzie w postaci związanej. Na przykład woda zawiera ok. 89% tlenu, piasek - 53%, a organizm ludzki ok. 65%. Tlen w stanie czystym występuje w postaci cząsteczek dwuatomowych O₂ oraz trójatomowych - ozonu O₃ (patrz też: dziura ozonowa). Szczególną jego odmianą jest niedawno odkryty czerwony tlen o wzorze O₄.

Tlen w postaci ciekłej jest paramagnetykiem i charakteryzuje się niebieską barwą.

Tlen wchodzi w skład wielu ważnych związków chemicznych: tlenków (w szczególności wody oraz dwutlenku węgla), nadtlenków (w szczególności nadtlenku wodoru), kwasów tlenowych, zasad i wielu związków organicznych.

Nazwa "tlen" wywodzi się od słowa "tlić" i została nadana przez Jana Oczapowskiego. Wcześniejsza polska nazwa "kwasoród" wywodziła się od łac. oxygenium (gr. oksy - kwaśny, gennao - rodzę), nadał ją Jędrzej Śniadecki. Podobna nazwa istnieje w języku rosyjskim - Кислород.

Tlen został odkryty w roku 1774 przez Josepha Priestleya. Skroplenie tlenu zostało dokonane po raz pierwszy przez profesorów UJ w Krakowie Zygmunta Wróblewskiego (polski chemik) i Karola Olszewskiego (polski fizyk i chemik) 5 kwietnia 1883 roku.