Wojna na Pacyfiku

Z Wikipedii

Wojna na Pacyfiku
Konflikt: II wojna światowa
Data 8 lipca 1937 - 14 sierpnia 1945 Miejsce Wynik Wygrana aliantów Przyczyna ekspansjonizm japoński Terytorium Azja Wschodnia i Południowo-Wschodnia, obszar Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego
Walczące strony
Japonia Tajlandia Rząd Vichy (udostępnienie terytorium Indochin)	Stany Zjednoczone Wielka Brytania (razem z dominiami) Chiny Holandia ZSRR
Dowódcy
adm. Isoroku Yamamoto adm. Chuichi Nagumo wiceadm. Jisaburo Ozawa	gen. Archibald Wavell adm. Louis Mountbatten adm. Chester Nimitz gen. Douglas MacArthur
Siły
Straty

Wojna na Pacyfiku to termin obejmujący całokształt działań militarnych w Azji Wschodniej, Południowo-Wschodniej i na obszarach Oceanu Spokojnego w okresie od 1937 do 1945 r., które przybrały formę szczególnie natężonego konfliktu w okresie od 7 grudnia 1941 (japoński atak na Pearl Harbor) do 2 września 1945 (bezwarunkowa kapitulacja Japonii). Wojna prowadzona była z jednej strony przez Cesarstwo Japonii i jej nielicznych sojuszników i siły alianckie – ze Stanami Zjednoczonymi na czele z drugiej.

Wojnę można podzielić na kilka etapów. Od 1937 r. miała miejsce wojna chińsko-japońska, gdzie po początkowych sukcesach armii cesarskiej sytuacja ustabilizowała się aż do sierpnia 1945 r. Od 7 grudnia 1941 r. – atak na Pearl Harbor do 4 czerwca 1942 r. – bitwy o Midway trwał "japoński blitzkrieg", w czasie którego Japonia osiągnęła prawie wszystkie z wcześniej zakładanych celów. Po utracie przez Japonię dużej liczby lotniskowców w czasie bitwy o Midway nastąpił okres względnej równowagi w zmaganiach wojennych, który znaczyły walki o Wyspę Gudalcanal i o Nową Gwineę. Od wygranej Amerykanów na Guadalcanalu (8 lutego 1942) Japończycy stracili całkowicie inicjatywę i przeszli do obrony. Amerykanie zaczęli zajmować wówczas kolejne wyspy znajdujące się w rękach japońskich i stopniowo zbliżali się do Wysp Japońskich. W chwili uzyskania możliwości bezpośredniego bombardowania terytorium przeciwnika alianci uzyskali całkowitą przewagę. Wraz ze zdobyciem Okinawy przygotowano plan inwazji na główne wyspy japońskie, który zarzucono dopiero w chwili kapitulacji. Zmagania te charakteryzowało wysokie zaangażowanie nowoczesnych środków bojowych, a zwłaszcza lotnictwa (w tym lotnictwa morskiego), a także wyjątkowa determinacja i bezkompromisowość z obu stron.

Wbrew oczekiwaniom Japonii, która liczyła na zawarcie korzystnego traktatu pokojowego po krótkiej i zwycięskiej kampanii, Stany Zjednoczone (najważniejszy element sił alianckich) nie poddały się, a zaatakowały. Przemysł wojenny Ameryki niemal z dnia na dzień ruszył pełną parą pozwalając na osiągnięcie miażdżącej przewagi nad przeciwnikiem. Wojna z Japonią została wygrana dzięki ogromnemu potencjałowi przemysłowemu USA, poświęceniu ich żołnierzy i całego społeczeństwa.

Jakkolwiek termin Taiheiyō Sensō ("Wojna na Pacyfiku") jest obecny w języku japońskim, to najczęściej używa się terminu Dai Tō-A Sensō ("Wojna Większej Wschodniej Azji").

Spis treści 1 Uczestnicy 2 Obszar walk 3 Podłoże konfliktu 4 Konflikt chińsko-japoński 4.1 Wojna po 1937 r. i starcia graniczne z ZSRR 4.2 Patowa sytuacja w Chinach 5 Początek II wojny światowej 5.1 Pearl Harbor i sukcesy japońskie 5.2 Midway – punkt zwrotny 6 Kontrofensywa 6.1 Wyspy Salomona 6.2 Środkowy Pacyfik 6.3 W Azji Południowo-Wschodniej 6.4 Desant na Filipinach i bitwa na Morzu Filipińskim 7 Ostatnie uderzenia 8 Kapitulacja Japonii 9 Podsumowanie 10 Najważniejsze bitwy i kampanie 11 Bibliografia 12 Przypisy 13 Linki zewnętrzne

[edytuj] Uczestnicy

Na alianckie siły sprzymierzone składały się armie Republiki Chińskiej, Stanów Zjednoczonych, Brytyjskiej Wspólnoty Narodów, w tym Wielkiej Brytanii (Australii, Nowej Zelandii, Indii, Kanady), Holandii (armia i flota stacjonująca w Holenderskich Indiach Wschodnich) i Meksyku. Związek Radziecki stoczył z Japonią w latach 1938-1939 bitwy nad jeziorem Chasan i rzeką Chałchin-goł, które były epizodami szeregu starć granicznych (Mongolia-Mandżuria), później zaś pozostawał pozornie neutralny aż do sierpnia 1945 r., kiedy to dołączył do aliantów i zaatakował Armię Kwantuńską w Mandżurii. Ponadto w skład sił alianckich wchodzili nieliczne formacje Wolnej Francji.

Wśród państw Osi walczących w Azji i na Oceanie Spokojnym znalazły się oprócz Japonii także: marionetkowe państwo Mandżukuo (faktycznie japońska prowincja), kolaborancki rząd Narodowych Chin (Wang Jingwei) i Tajlandia, która dołączyła do wojsk cesarskich po swojej przegranej na początku wojny. Ponadto część mieszkańców Korei i Tajwanu, które były japońskimi posiadłościami, służyła w armii japońskiej (najczęściej jako robotnicy – wolni lub przymusowi). Niemcy i Włochy – formalni sojusznicy Japonii – ograniczali się jedynie do sporadycznych kontaktów, a ich współpraca dotyczyła głównie działalności wywiadowczej. Ponadto francuski rząd Vichy dał Japończykom całkowicie wolną rękę w swoich koloniach w Indochinach (Wietnam, Kambodża i Laos). Japończycy w zamian pozostawili administrację francuską na tym terenie.

[edytuj] Obszar walk

Pomiędzy rokiem 1941 a 1945 istniały cztery główne alianckie teatry operacji zbrojnych. Były to: Chiny, obszar południowego, środkowego, północnego i zachodniego Pacyfiku oraz Azja Południowo-Wschodnia – Indochiny, Półwysep Malajski, Tajlandia, Birma, wschodnie Indie. Amerykanie wyróżniają dwa główne teatry działań: rejon Pacyfiku i Południowo-Wschodnią Azję. Jednak przez większość wojny amerykańskie siły zbrojne obejmowały kontrolą operacyjną również pogranicze birmańsko-indyjsko-chińskie oraz inne obszary Azji Południowo-Wschodniej i Oceanu Spokojnego. Przez krótki okres, w latach 1938-1939 i w roku 1945, istniał jeszcze inny obszar walk – Mongolia i Północno-Wschodnie Chiny, gdzie z Japończykami walczyła Armia Czerwona.

[edytuj] Podłoże konfliktu

Po wybuchu wojny w Europie w roku 1939 Japończycy uzyskali swobodę działania w Azji. Gdy upadła Francja w 1940 r., rząd Vichy zgodził się na przemarsz wojsk japońskich przez Indochiny ku granicy chińskiej i birmańskiej oraz na współadministrowanie posiadłościami francuskimi w Azji. Teraz zagrożone zostały Indie Holenderskie z ich bogatymi zasobami ropy i gazu, węgla i metali kolorowych, kauczuku i ryżu. Na drodze do tych bogactw stały posiadłości brytyjskie – Hongkong, Singapur i liczne wyspy na Pacyfiku oraz państwa członkowskie Wspólnoty Brytyjskiej z Australią, Nową Zelandią i Indiami, których Japonia nie śmiała jeszcze zaatakować mimo podpisanego 27 września 1940 r. trójporozumienia państw Osi – Japonii, Niemiec i Włoch.

W styczniu 1941 r. rozpoczęły się nieoficjalne rozmowy pomiędzy amerykańskim sekretarzem stanu Cordellem Hullem, a ambasadorem japońskim w Waszyngtonie Kichisaburo Nomurą celem znalezienia pokojowego rozwiązania dla obszaru Pacyfiku. Dla Japonii rokowania były po prostu grą na zwłokę^[1]. Po ataku Niemiec na ZSRR 21 czerwca 1941 roku rząd w Tokio poczuł, że ma wolne ręce w dążeniu do zajęcia dominującej pozycji w Azji i na obszarze Pacyfiku. Na przeszkodzie stały tylko Stany Zjednoczone, które – w zamian za uznanie Mandżukuo i pewne ustępstwa ze strony rządu chińskiego – domagały się wycofanie armii japońskiej z Azji kontynentalnej. Japończykom takie rozwiązanie już jednak nie wystarczało. 5 listopada 1941 r. gabinet japoński podjął uchwałę (zatwierdzoną następnie przez cesarza Hirohito) o uderzeniu na posiadłości USA, Wielkiej Brytanii i Holandii celem uzyskania szerokiego przedpola sięgającego granic Indii na zachodzie, Australii na południu, Alaski na północy i Wysp Hawajskich na wschodzie. Wewnątrz tego pasa miały znaleźć się Tajwan, Filipiny, Nowa Gwinea, i całe Indochiny. Plany wojenne premiera Hideki Tojo nie wykluczały – w trakcie operacji militarnych – dalszego rozszerzenia zakładanego stanu posiadania.

Doktryna japońska – oparta na samurajskim kodeksie Bushidō – zakładała, że armia japońska jest niezwyciężona i dysponuje najdoskonalszym uzbrojeniem, przeciwnicy zaś są nastawieni pacyfistycznie, a więc ustępliwi i słabi. Zgodnie z tym założeniem wojnę przeciwko USA (z całą pewnością najgroźniejszemu z przeciwników) da się wygrać jednym zdecydowanym uderzeniem, które złamie kręgosłup amerykańskiej flocie na Pacyfiku i poprzedzi wymuszone orężem rokowania pokojowe. Japończycy nie wiedzieli, że kontrwywiad amerykański zdołał złamać (już w sierpniu 1940) ich kod szyfrowy i następne wydarzenia nie były ani dziełem przypadku, ani ich planowania.^[2].

[edytuj] Konflikt chińsko-japoński

Korzenie konfliktu Chin i Japonii sięgają początku XX wieku, kiedy to Japonia ostatecznie zagarnęła Koreę po wygranej wojnie z Chinami (w latach 1894-1895) a po pokonaniu Rosji w 1905 r. rozciągnęła swoje wpływy na Mandżurię, do tej pory kontrolowaną przez Petersburg. Cesarstwo Chińskie było w tym okresie całkowicie bezradne wobec agresji japońskiej.

Po obaleniu dynastii Qing i powstaniu republiki w latach dwudziestych sytuacja zaczęła się powoli zmieniać. Znaczne obszary kraju kontrolowały oddziały armii Kuomintangu, w siłę rosła także Komunistyczna Partia Chin. Czang Kaj-szek stojący na czele Partii Narodowej (Kuomintangu) zdołał pokonać lokalnych samozwańczych władyków^[3] w południowych i środkowych Chinach, teraz przyszła kolej na północną część kraju. Japończycy, by temu zapobiec, w 1931 r. wywołali tzw. Incydent Mukdeński^[4]. Był to pretekst do wkroczenia do Mandżurii, gdzie nie napotkali większego oporu. Po opanowaniu Mandżurii Japończycy przystąpili do tworzenia marionetkowego tworu – państwa Mandżukuo – na którego czele osadzili ostatniego cesarza z dynastii Qing Pu Yi.

W 1932 r. miał miejsce tzw. "incydent 28 stycznia"^[5], skutkiem którego było wkroczenie wojsk japońskich do Szanghaju. Wywiązały się zacięte walki, które przerwała dopiero interwencja Ligi Narodów. Było to jawne pogwałcenie suwerenności terytorialnej Chin.

W 1933 r. armia japońska ponownie zaatakowała, dzięki czemu japońska Mandżuria zyskała strefę buforową oddzielającą ją od terenów kontrolowanych przez wojska Czang Kaj-szeka. Dla Japonii północno-wschodnie Chiny były bardzo ważnym nabytkiem, ze względu na znajdujące się tam surowce i ośrodki przemysłowe. Odbudowujące się demokratyczne Chiny były śmiertelnym zagrożeniem dla japońskiego militaryzmu i dlatego Japonia zdecydowała się na kolejny atak. Nie zamierzano opanować całego kraju, co było niemożliwe ze względu na ogrom sił, jakie trzeba by posiadać. Wojskowi japońscy chcieli natomiast stworzyć w Chinach "przyjazny" sobie rząd, który nie stawiałby oporu.

Agresywna postawa Japonii budziła zaniepokojenie w USA i wśród państw europejskich, które czuły się zagrożone w swych strefach wpływów. Japonia początkowo zgodziła się wprawdzie na ograniczenia liczby okrętów wojennych, które wolno było jej posiadać^[6], później jednak wycofała się z porozumień międzynarodowych krępujących jej swobodę ruchów. Japonia "dusiła" się w swoich dotychczasowych granicach. W kraju panował bardzo wysoki przyrost naturalny. Z biegiem czasu zaczęło brakować terenów rolnych i możliwości wyżywienia ogromnej rzeszy ludności. Sytuację pogarszały jeszcze obostrzenia imigracyjne Stanów Zjednoczonych, które uderzały w emigrację japońską do tego kraju. To sprawiało, że w Japonii narastała wrogość do USA. Akcje Japonii w Mandżurii wywołały szeroką krytykę Cesarstwa na forum międzynarodowym. To doprowadziło do wystąpienia Japonii z Ligi Narodów.

W latach trzydziestych w Chinach panowała sytuacja patowa. Czang Kaj-szek skupiał swe wysiłki na walce z komunistami, którzy – wspomagani przez ZSRR – byli dla rządu republiki największym zagrożeniem. W Japonii natomiast eliminowano polityków nastawionych ugodowo wobec mocarstw zachodnich i Chin. Wzmagał się japoński nacjonalizm o wyraźnie antyeuropejskim i antyamerykańskim obliczu. Chińczykami pogardzano; zaczęto lansować teorię o rasowej wyższości Japończyków nad innymi narodami Azji.

[edytuj] Wojna po 1937 r. i starcia graniczne z ZSRR

Armia Kwantuńska sprowokowała tzw. "incydent na moście Marco Polo" (albo inaczej "bitwę o most Lugou") w dniu 8 lipca 1937 roku, który miał być pretekstem do rozpoczęcia kolejnego etapu wojny. Po bitwie Japończycy zajęli Szanghaj, Nankin^[7] i południowe Szansi. Jednak w połowie roku 1938 japońskie postępy osłabły, a przeciwnik przeszedł do taktyki walk partyzanckich. Sytuacja taka trwała praktycznie do końca wojny i mimo, że armia Kuomintangu (mająca przeciw sobie Japończyków, komunistów i lokalnych władyków) poniosła wiele porażek, to nie została nigdy pokonana ze względu na duże rezerwy oraz na nieprzerwaną pomoc amerykańską (od 1940) r. Ostatecznie szacuje się, że wojna ta pochłonęła 3,2 mln ofiar po stronie chińskiej i 1,1 mln po stronie japońskiej. Dzięki oporowi chińskiemu alianci walczący na Pacyfiku mogli dużo szybciej uporać się z Japończykami, którzy zmuszeni byli utrzymywać duże kontyngenty wojsk lądowych na kontynencie.

W 1938 roku miał miejsce pierwszy incydent graniczny pomiędzy ZSRR i Japonią nad jeziorem Chasan; doszło do kilku starć, w trakcie których Armia Czerwona wyparła Japończyków ze spornego obszaru. Do następnych napięć doszło w maju 1939 r., gdy grupa kawalerii mongolskiej^[8]) wtargnęła na teren państwa Mandżukuo. Doszło do serii drobnych potyczek pomiędzy oddziałami jazdy przeciwników, które potem przerodziły się w starcia regularnych oddziałów. Armia Kwantuńska przekroczyła rzekę Chałchin-goł ale została odparta przez połączone siły radziecko-mongolskie dowodzone przez Gieorgija Żukowa i wyparta z powrotem do Mandżurii. 16 września 1939 r. Japończycy wystąpili z propozycją zawieszenia broni. Od tego momentu między obydwoma państwami trwał niepisany rozejm, naruszony przez ZSRR dopiero 8 sierpnia 1945 roku.

[edytuj] Patowa sytuacja w Chinach

III Rzesza i ZSRR prowadziły aktywną politykę w Chinach i wspierały rząd Czang Kaj-szeka do chwili rozpoczęcia II wojny światowej w Azji. ZSRR pomagał Kuomintangowi i we wrześniu 1937 r. doszło nawet do podpisania chińsko-sowieckiego paktu o nieagresji, ale jednocześnie ZSRR aktywnie udzielał znacznej pomocy partyzantce komunistycznej. Ta droga z zaopatrzeniem dla Mao Tse-tunga została tylko chwilowo przerwana po niemieckiej agresji na ZSRR w czerwcu 1941 r.

Znacznie przed atakiem na Pearl Harbor Kuomintang znalazł nowego sojusznika. Tzw. Drogą Birmańską (z Lashio w północnej Birmie do Czunkingu, nowej stolicy Chin) docierał od 1940 r. do Chin amerykański sprzęt wojenny. Po zajęciu Birmy przez Japończyków w 1942 r. zaopatrzenie dostarczano poprzez drogę z Ledo do Kunmingu (Ledo Road) która rozpoczynała się w Assamie w Indiach, na obszarze, który pozostawał jeszcze w rękach alianckich. Przed wybudowaniem drogi Ledo możliwy był jedynie transport lotniczy ponad "garbem" (ang. Hump) czyli Himalajami.

W roku 1941 armia japońska znalazła się w Chinach w martwym punkcie. Po opanowaniu dość znacznych obszarów na wybrzeżu i północy kraju musiano utrzymywać tam ogromną liczbę żołnierzy, którzy musieli ciągle odpierać ataki wojsk Kuomintangu. Kontrola japońska nad zdobytymi terenami często ograniczała się tylko do dróg, linii kolejowych i większych miast, natomiast prowincja pozostawała w ręku sił przeciwnika.

Wang Jingwei – chiński kolaborant – stanął na czele marionetkowego rządu na terenach okupowanych, jednak jego władza była ograniczona, a dodatkowo podkopywały zaufanie do niego akcje wojsk japońskich skierowane przeciwko ludności cywilnej. Chińczycy zaczęli się jednoczyć w walce przeciwko znienawidzonym okupantom.

[edytuj] Początek II wojny światowej

Mając przed sobą ciągle nie rozwiązany problem chiński Japonia przystąpiła do realizacji planu głównego. Plan ten zakładał, że wraz z uderzeniami na Filipiny, Formozę, Hongkong, Singapur i Indie Holenderskie, nastąpi główny atak na instalacje wojskowe Stanów Zjednoczonych w obrębie Pacyfiku, a w pierwszej kolejności na Guam, Wake, Midway, a przede wszystkim na wielką bazę floty w Pearl Harbor na Hawajach. Dla uderzenia na ten cel zgromadzono flotę uderzeniową, w skład której wchodziły 2 pancerniki, 6 lotniskowców, 3 krążowniki i 9 niszczycieli. Wyszły one w morze 26 listopada i płynęły najpierw na wschód, potem na południowy wschód, a 1 grudnia, po otrzymaniu z Tokio, od głównodowodzącego, adm. Yamamoto, rozkazu ataku 6 grudnia 1941 roku, ruszyły większością sił ku celowi. Osiągnąwszy o świcie 7 grudnia wyznaczony punkt oddalony o 275 mil na północ od wyspy Oahu z czterech lotniskowców japońskich wystartowała pierwsza fala uderzeniowa w sile 40 samolotów torpedowych, 50 bombowców, 54 bombowce nurkujące i 45 myśliwców.

[edytuj] Pearl Harbor i sukcesy japońskie

Zobacz więcej w osobnym artykule: atak japoński na Pearl Harbor.

Atak zaskoczył całkowicie w Pearl Harbor 70 okrętów, w tym 8 pancerników, 8 krążowników, 29 niszczycieli i wiele jednostek pomocniczych. Lotniskowców – wyszły 9 dni wcześniej z dostawą transportu samolotów na wyspę Wake^[9] – w bazie nie było. W dwóch nalotach Amerykanie stracili 5 pancerników^[10], 424 samoloty, 3300 zabitych i 620 rannych. Sukces – wbrew temu, co myśleli Japończycy – nie był tak wielki: ocalały lotniskowce, a ponadto zniszczenie floty w porcie nie jest równoznaczne ze zniszczeniem jej na morzu^[11] – zwłaszcza, że w Pearl Harbor nie uległa zniszczeniu infrastruktura – warsztaty, doki, magazyny sprzętu i amunicji, większość zbiorników paliwa.

8 grudnia 1941 r. z południowo-zachodniego cypla Indochin dostrzeżono silny konwój japoński kierujący się ku Zatoce Syjamskiej. Następnego dnia po południu z portu w Singapurze wyszły mu naprzeciw dwa nowoczesne pancerniki brytyjskie "Prince of Wales" i "Repulse" w eskorcie czterech niszczycieli, ale bez osłony lotniczej. 10 grudnia oba okręty zostały zaatakowane przez blisko 100 bombowców japońskich i po 1,5-godzinnej walce zatopione. Niszczyciele brytyjskie wyłowiły z morza 2 081 rozbitków.

Prawie jednocześnie z Pearl Harbor zaatakowane zostały inne cele w obszarze Pacyfiku, przede wszystkim zaś amerykańskie instalacje militarne. Midway, najdalej na zachód wysunięta wyspa archipelagu hawajskiego, odległa od Honolulu o ponad tysiąc mil, stała się celem kilku bombardowań i ostrzału z okrętów japońskich, ale atak nie spowodował większych szkód, a Japończycy zrezygnowali chwilowo z wysadzeniem desantu. Zajęcie Guam na Marianach nie było trudne, bowiem wyspy nikt nie bronił, a jedyna uzbrojona jednostka – trałowiec "Peguin" – została zdobyta w przystani.

Tymczasem na wyspie Wake obrońcy^[12] – uzbrojeni w baterie dział 127 mm, kilka baterii przeciwlotniczych (plot) 75 mm i kilkanaście myśliwców – przyjęli inwazyjną flotę japońską ogniem. Dwa niszczyciele japońskie zostały zatopione, krążownik i dwa inne niszczyciele oraz transportowiec uszkodzone. W Pearl Harbor przygotowano nawet transport z pomocą dla wyspy, ale – nim ten wyruszył – obrona Wake przestała istnieć wobec ogromu przewagi atakujących sił japońskich. 98 jeńców – żołnierzy Marines – po zmuszeniu do ciężkiej, niewolniczej pracy – wymordowano.

W pierwszych dniach grudnia Japończycy wylądowali na nie obsadzonych atolach koralowych Makin i Tarawa w archipelagu Wysp Gilberta. Następnie uderzyli na Filipiny bronione przez słabą armię filipińską i korpus amerykański gen. MacArthura. 8 grudnia zbombardowane zostały lotniska i bazy morskie, a zaraz potem, na wyspie Luzon wylądował silny desant japoński. W ciągu trzech dni 30-tysięczne siły amerykańskie zostały zamknięte w kotle na Półwyspie Bataan, a dowództwo na skalistej wysepce Corregidor w Zatoce Manilskiej. MacArthur opuścił Filipiny pod koniec lutego^[13], miesiąc później kapitulowały wojska broniące Bataanu, a w maju – po rozpaczliwej obronie – Corregidor. Los jeńców nie był do pozazdoszczenia. Pędzeni bez wody, żywności i możliwości opatrzenia ran do odległych obozów jenieckich marli tysiącami, a opadających z sił dobijali żołnierze japońscy^[14].

25 grudnia zajęli Japończycy Hongkong, a 15 lutego 1942 roku – po 52-dniowej obronie – Singapur, który uznawany był za twierdzę nie do zdobycia od strony morza – Japończycy uderzyli więc od lądu, gdzie nie było wystarczająco silnych umocnień. Jeszcze w trakcie oblężenia padł Rangun, a tym samym również większa część Birmy znalazła się w rękach Japończyków. Byli oni teraz o krok od Indii i Chin, które zamierzali zaatakować od strony, z której nikt się ich nie spodziewał.

W początkach 1942 r. ofensywa japońska dotarła do Wysp Salomona i Nowej Gwinei, gdzie napastnicy uchwycili kilka ważnych portów, a także do Indii Holenderskich zajmując ważne punkty strategiczne na Borneo i Celebesie. Ich celem były bogate złoża ropy naftowej na Borneo. Wreszcie, po klęsce sprzymierzonych w bitwie na Morzu Jawajskim, 1 marca padła Surabaya i w ten sposób ofensywa japońska, trwająca niecałe cztery miesiące, została zakończona osiągnąwszy wszystkie (poza malutka wysepką Midway) wyznaczone cele.

Do mało znaczących, ale spektakularnych posunięć japońskich należy zaliczyć atak bombowy na miasto Darwin 19 lutego 1942 r., w wyniku którego zginęły 243 osoby, a na mieszkańców Australii padł strach. Zupełnie bez znaczenia było natomiast zrzucenie kilku bomb zapalających w lasach Oregonu 9 września 1942 r. do czego ograniczył się atak na kontynentalne Stany Zjednoczone do końca wojny.

[edytuj] Midway – punkt zwrotny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Bitwa o Midway.

Do decydującej bitwy o Midway doszło w czerwcu 1942 r. Dzięki złamaniu japońskiego kodu Amerykanie mieli w tym momencie przewagę. Odkryto m. in. plany uderzenia na Port Moresby, dzięki czemu udało się przerzucić na czas lotniskowiec Lexington w rejon działania lotniskowca Yorktown. W rezultacie doszło do nierozstrzygniętej bitwy na Morzu Koralowym, pierwszego pojedynku lotniskowców, w którym floty przeciwników pozostawały poza zasięgiem dział. Zaczynała się uwidaczniać przewaga USA w potencjale przemysłowym; dzięki sprawnie pracującym stoczniom flota Nimitza szybciej naprawiła uszkodzenia odniesione w walce i miała więcej sprawnych okrętów bojowych gotowych do akcji. Z taśm produkcyjnych nowych fabryk schodziła nieprzerwana fala nowych samolotów, a z pochylni spływały nowe okręty. W tym wyścigu zbrojeń Japończycy nie mogli nadążyć.
Teraz pokonanie Japonii było już tylko kwestią czasu.

[edytuj] Kontrofensywa

Bitwa o Midway była zdecydowanie momentem przełomowym w wojnie. I wprawdzie przed Aliantami stało jeszcze wiele trudnych zadań do wykonania, to inicjatywa wymknęła się z japońskich rąk i przeszła w ręce sprzymierzonych, zwłaszcza Amerykanów. Zwycięstwo (mimo wielu jeszcze przegranych bitew – zwłaszcza na morzu) było tylko kwestią czasu.

[edytuj] Wyspy Salomona

Uderzenie amerykańskie w rejonie Wysp Salomona było dobrze zaplanowane i przeprowadzone; chodziło zarówno o przerwanie pasma japońskich sukcesów i powstrzymanie marszu Japonii w kierunku południowo-wschodnim, jak i o rozpoczęcie kontrmarszu sił amerykańskich w serce opanowanego przez Japończyków obszaru środkowego Pacyfiku. Planiści amerykańscy zdawali sobie sprawę, że uderzenie frontalne (w oparciu o Hawaje i Midway) na zachód nie przyniesie wymiernych sukcesów poza – być może – odebraniem wyspy Wake. By móc opanować zagarnięte przez Japonię terytoria, należało zacząć od jakiegoś spektakularnego zwycięstwa, przy czym od początku przyjęto zasadę taktyki "skoków" (ang.: hoping tactics), czyli zdobywania punktów oporu uznanych za istotne nie dla stanu posiadania, a dla umożliwienia kolejnego skoku, przy jednoczesnej eliminacji (za pomocą rozbudowywanych, wokół nie zajętego celu, baz lotniczych) poszczególnych – nawet bardzo ważnych, ale trudnych do opanowania frontalnym atakiem – ośrodków oporu. Dlatego w lecie 1942 za pierwszy i najważniejszy cel uznano Guadalcanal – wyspę w archipelagu Wysp Salomona, na której Japończycy dopiero zakładali bazę lotniczą o nieprzewidywalnym w przyszłości znaczeniu.

Zobacz więcej w osobnym artykule: walki o Guadalcanal.

Usadowienie się Amerykanów na Wyspach Salomona (Guadalcanal, Florida, a następnie Wyspy Russella, Vella Lavella, Bougainville i Nowa Brytania) dawało podstawy do:

1. Osaczenia siecią lotnisk wielkiej bazy japońskiej w Rabaulu,
2. Zatrzymania japońskiego parcia w kierunku Nowej Gwinei i Nowej Kaledonii,
3. Rozpoczęcia ofensywy na północ celem otwarcia podstaw wyjściowych do uderzenia na Filipiny, a w konsekwencji Japonię.

Plan powiódł się w całej rozciągłości (mimo ponoszonych strat, szczególnie w pierwszym okresie bitew morskich) i doprowadził do tego, że wszystkie punkty dalszego planu dało się zrealizować. Walki w rejonie Wysp Salomona dowiodły, że militarny potencjał amerykański jest wielokrotnie większy od japońskiego, a tym samym zwycięstwo – choć jeszcze bardzo odległe – spoczywa tylko w jednym ręku^[15].

[edytuj] Środkowy Pacyfik

Po opanowaniu Wysp Salomona i zneutralizowaniu sił japońskich w tym rejonie US Navy przystąpiła do realizacji bardziej ambitnego planu, jakim było opanowanie środkowego Pacyfiku, a w szczególności Wysp Gilberta i Marshalla, celem zbliżenia się do Filipin – nieodzownego do opanowania terytorium na drodze ku Wyspom Japońskim. W tym celu zaatakowano i zdobyto kilka strategicznie ważnych atoli, jak Tarawa, Kwajalein i Eniwetok, gdzie od razu przystąpiono do budowy lotnisk.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Desant na atolu Tarawa.

Ciężkie walki, w jakie wdali się tutaj Amerykanie, dowiodły ponownie, że Japonia została ostatecznie zepchnięta do defensywy, ale – jednocześnie – że żołnierz japoński będzie bronił każdego skrawka lądu z wyjątkową determinacją i pogardą śmierci. To oznaczało dodatkowe – i niemałe – nakłady kosztów, zwiększające się wraz z rosnącym zaangażowaniem marynarki, lotnictwa i armii w Afryce, rejonie śródziemnomorskim, a w końcu – wraz z lądowaniem w Normandii – w Europie.

Konsekwentne trzymanie się zasady taktyki skokowej doprowadziło w stosunkowo krótkim czasie do opanowania kilkunastu ważnych wysp i atoli, gdzie wojska inżynieryjne niemal natychmiast przystępowały do budowy lotnisk i portów zdolnych do przyjęcia samolotów i coraz potężniejszej Floty Pacyfiku. Na jesieni 1944 roku Stany Zjednoczone panowały już nad całym środkowym Pacyfikiem, a do zdobycia zostały jeszcze tylko "podstawy wyjściowe" do ataku na dwa główne ośrodki oporu – Filipiny na zachodzie oraz Indie Holenderskie i Birma na południu. Ten drugi teatr wojenny – choć nie mniej ważny dla Amerykanów ze względu na Chiny – został po części odstąpiony siłom brytyjskim.

[edytuj] W Azji Południowo-Wschodniej

W Indochinach i w Birmie Japończycy zaangażowali znaczne siły lądowe, które miały doprowadzić do zdobycia i utrzymania bogatych pól naftowych oraz do przecięcia tzw. "drogi birmańskiej" dostarczającej z Indii zaopatrzenie wojskom chińskim Czang Kaj-szeka broniącym wnętrza Kraju Środka przed postępami armii cesarskich. Zadania aliantów z kolei sprowadzały się w pierwszej kolejności do zabezpieczenia terytorium Indii i zbudowania nowej, bezpiecznej drogi do Chin, a następnie odepchnięcia armii japońskiej w stronę Rangunu.

Częściowe postępy udało się Amerykanom i Brytyjczykom osiągnąć w 1943 r., kiedy to ustało zagrożenie przecięcia dostaw do Chin i niedopuszczenia do zajęcia całej, przylegającej do Birmy, prowincji Asam. Dopiero jednak w roku 1944, przy zastosowaniu taktyki walk partyzanckich i wydatnej pomocy miejscowej ludności, udało się zepchnąć siły japońskie na południowy wschód. Nowo sformowana XIV Armia pod dowództwem brytyjskiego generała (a wkrótce marszałka) Williama Slima dowiodła, że Japończycy nie są niepokonani. Dwie ofensywy japońskie w lutym i marcu 1944 zostały powstrzymane na podejściach do przełęczy Asam tuż przed granicą z Chinami.

Jednocześnie jednak Japończycy zamknęli w okrążeniu około 60 000 brytyjskich i hinduskich wojsk w miejscowości Imphal, dokąd całe zaopatrzenie musiano dostarczać drogą powietrzną. Nowy dowódca sił alianckich w Azji Południowo-Wschodniej adm. Louis Mountbatten poprosił o wsparcie generała Joe'go Stillwella, szefa amerykańskiej misji w Chinach, która utrzymywała most powietrzny ponad "garbem" (ang. hump), czyli łańcuchem wschodnich Himalajów. Wsparcie (w postaci 20 samolotów transportowych) nie było wystarczające, ale Japończyków pokonała pora monsunowa i głód. W końcu czerwca 1944 oblężenie Imphal zostało zdjęte, a Brytyjczycy ruszyli w pościg. Spośród 88 tysięcy Japończyków, którzy w 1943 przekroczyli Irawadi celem zaatakowania Asamu, 53 tysiące poległo. Straty alianckie w tej kampanii wyniosły 16 700 zabitych, rannych i zaginionych. W końcu grudnia 1944 r. wojska brytyjskie były już tylko 100 kilometrów od pól naftowych w Mandalay.

W początkach 1945 z północy ruszyły amerykańsko-chińskie dywizje o łącznej sile 140 000 ludzi, a z południa, desantami z morza, brytyjskie. Alianckie lotnictwo panowało w powietrzu, ale Japończycy bronili się twardo mimo, że odczuwali braki w każdej dziedzinie. W rezultacie opanowanie pól naftowych i przekroczenie Irawadi kosztowało wojska alianckie ponad 10 tysięcy zabitych, rannych i zaginionych. W kwietniu 1945 prawie cała Birma znajdowała się już w alianckich rękach. 27 kwietnia pilot samolotu brytyjskiego nad Rangunem dostrzegł, że na dachu więzienia wymalowano białą farbą napis, że Japończycy odeszli. Następnego dnia wojska alianckie wkroczyły do miasta.

Akt bezwarunkowej kapitulacji wszystkich wojsk japońskich w Azji Południowo-Wschodniej podpisali generał Takazo Numata i admirał Kalgye Chudo 12 września 1945 w Singapurze.

[edytuj] Desant na Filipinach i bitwa na Morzu Filipińskim

Zobacz więcej w osobnym artykule: Bitwa na Morzu Filipińskim.

Punkt kulminacyjny "wojny lotniskowców" miał miejsce podczas bitwy na Morzu Filipińskim. Celem armady składającej się z 535 okrętów i 128 tys. ludzi, była teraz wyspa Saipan leżąca w archipelagu Wysp Mariańskich (uderzenie nastąpiło 15 czerwca 1944 r.), z której mogły operować bombowce B-29 w swoich lotach nad Tokio.

Dla Japonii jedynym sposobem obrony Saipanu było zniszczenie floty amerykańskiej osłaniającej lądowanie (liczyła ona 15 lotniskowców, 956 samolotów, 28 pancerników i krążowników oraz 69 niszczycieli). Japończycy aby stawić czoło inwazji wysłali siły stanowiącymi 90% stanu wszystkich japońskich okrętów wojennych (była to jedynie połowa tego czym dysponowali Amerykanie). W skład cesarskiej floty wchodziło 9 lotniskowców, 473 samoloty, 18 pancerników i krążowników i 28 niszczycieli. Piloci japońscy walczyli z determinacją ale byli znacznie gorzej wyszkoleni i wyposażeni od swych przeciwników. Japońska flota miała pozostawać poza zasięgiem amerykańskich samolotów, podczas gdy jej własne maszyny miały uderzyć na przeciwnika.

Bitwa, która się wówczas rozegrała, była największą bitwą morską w historii. Po zniszczeniu większej części japońskich lotniskowców gen. MacArthur mógł dotrzymać danego Filipińczykom przyrzeczenia. Po kilku poprzedzających lądowaniach na pobliskich wyspach zachodniego Pacyfiku (Saipan, Tinian, Guam). nastąpiła wielka inwazja wojsk amerykańskich na Filipinach, bronionych przez doborowe jednostki 14. armii japońskiej w sile ponad 150 000 żołnierzy. Sztab amerykański – celem rozerwania sił japońskich na dwie części (północną na Luzonie i południową na Mindanao) – wybrał jako miejsce pierwszego lądowania niezbyt dużą wyspę Leyte położoną u południowo-zachodniego wybrzeża wyspy Samar.

W czasie, gdy MacArthur przegrupowywał swe siły lądowe, siły adm. Halseya opuściły 6 października 1944 r. kotwicowisko w atolu Ulithi i udał się na północ atakując z zaskoczenia flotę i lotniska na wyspach Riukiu pomiędzy Formozą a Japonią. Plonem tej akcji było zatopienie 75 jednostek nawodnych i zniszczenie wielu samolotów. Wracając ku Filipinom flota Halseya zbombardowała lotniska na Luzonie i Formozie. Ta i następna akcja przyniosła zniszczenie na lotniskach 123 i zestrzelenie w powietrzu 193 samolotów japońskich przy stracie 43 maszyn własnych. Teraz, dla otwarcia drogi ku Filipinom, pozostawało jeszcze zdobycie lub unieszkodliwienie baz japońskich w archipelagu wysp Palau. Dokonano tego lądując na Peleliu we wrześniu 1944 r., przy czym – jak się później okazało – krwawa operacja nie była konieczna dla osiągnięcia zwycięstwa na Filipinach.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Bitwa o Peleliu.

Następnym celem była wyspa Yap, ale została ominięta i flota inwazyjna skierowała się (po zniszczeniu blisko 700 samolotów japońskich na Formozie) ku Leyte, gdzie 20 października przeprowadzono operację desantową, której Japończycy próbowali przeszkadzać na wiele sposobów. Nie zdało się to na nic. Tylko w listopadzie siły japońskie na Filipinach straciły ponad 700 samolotów oraz statków i okrętów o łącznym tonaży około 135 tys. ton. Ostatecznie operacja na Leyte zakończyła się 26 grudnia 1944 r. Kolejnemu lądowaniu (na Mindoro) raz jeszcze próbowała przeszkodzić flota japońska, ale był to już jej ostatni wysiłek w rejonie Filipin, bowiem brakowało jej zarówno paliwa, amunicji, jak i samolotów niezbędnych dla osłony okrętów.

Najważniejszą operacją desantową na Filipinach było lądowanie na Luzonie. W operacji brała udział armia licząca 300 000 ludzi. Walki na wyspie trwały od stycznia do końca czerwca. Lądowanie na Mindanao przeprowadzono 10 marca, a walki trwały do końca kwietnia. Jednocześnie wysadzano desanty na dalszych wyspach archipelagu. Zdobycie wysp Gilberta, Marshalla, Marianów, Karolin i Filipin otworzyły drogę do wewnętrznego pasa obrony Wysp Japońskich.

[edytuj] Ostatnie uderzenia

Po zajęciu Filipin Amerykanie mieli przed sobą już tylko wewnętrzny pas obronny Japonii na wyspach Riukiu, Volcano, Bonin i Idzu. Pas ten należało przerwać, bowiem lotniska na wyspach Guam, Saipan i Tinian były oddalone od Japonii o około 1500 mil, co bardzo ograniczało przygotowywaną ofensywę bombową i minową, poprzedzającą ostateczne lądowanie na Kiusiu i Honsiu. Z trzech wysp branych pod uwagę Hachijo była położona zbyt blisko samej Japonii (zaledwie 160 mil od Tokio), a Chichi-jima miała niedostępne wybrzeża uniemożliwiające desant. W efekcie wybrano położoną 640 mil od Tokio Iwo-jimę, na której Japończycy zbudowali aż trzy lotniska. Ogromne straty poniesione na tej wyspie nie powstrzymały Amerykanów przed wykonaniem kolejnego (i ostatniego już) kroku na drodze do pokonania Japonii. Tym krokiem miało być lądowanie na Okinawie, położonej zaledwie 350 mil od Japonii.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Bitwa o Okinawę.

Duże straty spowodowane przez ataki kamikadze i zdecydowana obrona skłoniły dowództwo US Navy do zaproponowania odstąpienia od inwazji Wysp Japońskich^[16]. miało wspomóc masowe minowanie wód wewnętrznych Japonii, celem sparaliżowania transportu między wyspami, a tym samym do klęski logistycznej przeciwnika, przy jednoczesnych bombardowaniach głównych miast (tylko w jednym nalocie na Tokio w dniach 9-10 marca 1945 r. śmierć poniosło blisko 100 000 ludzi). W początku lipca 3. Flota adm. Halseya podeszła pod Tokio, bombardując miasto z odległości nawet 5000 m. Koniec był już bliski, ale opór Japończyków na własnej ziemi mógł przynieść niewyobrażalne straty siłom alianckim^[17].

[edytuj] Kapitulacja Japonii

6 sierpnia 1945 roku nad miastem Hirosima pokazał się pojedynczy bombowiec amerykański. Nie otwierano doń nawet ognia przeciwlotniczego. Była to startująca z wyspy Tinian superforteca B-29 Enola Gay, która zrzuciła na miasto 4-tonową uranową bombę atomową Little Boy.

W chwili ataku w Hirosimie mieszkało 275 tysięcy ludzi, oprócz tego stacjonował tam 40-tysięczny garnizon wojskowy. Bombę zrzucono na śródmieście miasta (celem był most Aioi 1 podobno najbardziej charakterystyczny punkt w mieście, w który załodze bombowca było łatwiej celować). Wybuchła o godzinie 8:16:02 na wysokości 580 metrów z siłą około 15 kiloton trotylu zabijając natychmiast 78 100 mieszkańców i ciężko raniąc 37 424. 13 983 osób uznano za zaginione, a dziesiątki tysięcy zostało napromieniowanych lub odniosło inne obrażenia.

Był to pierwszy w historii atak z użyciem broni nuklearnej. Drugi miał miejsce trzy dni później na Nagasaki^[18], gdzie straty były nieco mniejsze, ale oba ataki wywołały wstrząs wśród mieszkańców Japonii i skłoniły pacyfistycznie nastawione kręgi dworu cesarskiego do przekonania Hirohito, by zajął stanowisko w tej sprawie.

Tego samego dnia (9 sierpnia) podjęły ofensywę wojska trzech frontów sowieckich zajmując w ciągu 12 dni południowy Sachalin, Wyspy Kurylskie i pokonując w polu Armię Kwantuńską.

Nim doszło do zakończenia operacji sowieckich cesarz Hirohito w radiowym orędziu do narodu ogłosił kapitulację Japonii wobec aliantów. Podpisanie aktu bezwarunkowej^[19] kapitulacji nastąpiło na pokładzie pancernika USS Missouri w Zatoce Tokijskiej 2 września 1945 r. Kapitulację przyjmował gen. Douglas MacArthur jako główny dowódca sił alianckich, w obecności przedstawicieli wszystkich armii sojuszniczych, a na czele delegacji japońskiej stał minister spraw zagranicznych Mamoru Shigemitsu.

Odrębny akt kapitulacji sił japońskich w Chinach podpisany został w Nankinie 9 września 1945. Tym samym zakończyła się II wojna światowa.

[edytuj] Podsumowanie

Wojna na Pacyfiku, wywołana przez militarystyczne koła w kręgach rządowych Japonii, zakończyła się całkowitą i bezdyskusyjną klęską tego kraju. Do Japonii wkroczyły okupacyjne wojska amerykańskie dowodzone przez gen. MacArthura. Główne wyspy archipelagu okupowane były do 1952 roku, a niektóre wyspy na Pacyfiku znajdują się pod wojskowym zarządem Stanów Zjednoczonych do dzisiaj. MacArthur okazał się dobrym i sprawnym administratorem, któremu udało się przekonać Japończyków do celowości połączenia własnych tradycji z zachodnimi wartościami. Przeprowadziwszy radykalne zmiany w japońskiej konstytucji doprowadził do uznania wojny – jako sposobu rozwiązywania sporów politycznych – za nielegalną, zagwarantowania swobód politycznych i utworzenia demokratycznego państwa. Cesarz został pozbawiony większości prerogatyw politycznych i zmuszony do wyrzeczenia się nimbu boskości.

Główni przywódcy Japonii czasu wojny zostali postawieni przed międzynarodowym trybunałem. Siedmiu spośród nich – w tym premier Tojo – zostało powieszonych, dwóch popełniło samobójstwo.

Traktat pokojowy (w którego podpisaniu nie brali udziału przedstawiciele ZSRR) zawarty został w 1951^[20] r. w San Francisco.

[edytuj] Najważniejsze bitwy i kampanie

Zobacz więcej w osobnym artykule: Kalendarium wojny na Pacyfiku.

Kampania Birmańska

Kampania na Nowej Gwinei

• 23 stycznia 1942 – luty 1942 - Bitwa o Rabaul
• 7 marca 1942 - Japońska inwazja na Nową Gwineę.
• 4 maja1942 - 8 maja 1942 - Bitwa na Morzu Koralowym
• 1 lipca 1942 - 31 stycznia 1943 - Kampania na Szlaku Kokoda
• 25 sierpnia 1942 - 5 września 1942 - Bitwa w Zatoce Milne
• 19 listopada 1942 - 23 stycznia 1942 - Bitwa pod Buna-Gona
• 2 marca 1943 - 4 marca 1943 - Bitwa na Morzu Bismarcka
• 4 września 1943 - 16 września 1943 - Bitwa pod Lae
• 5 listopada 1943 - Atak na Rabaul
• 1943 - 1945 - Kampania na Nowej Gwinei – ostatnie działania

Kampania na Wyspach Aleuckich

• 6 czerwca 1942 - 15 sierpnia 1943 - Walki o Wyspy Aleuckie
• 26 marca 1943 - Bitwa koło Wysp Komandorskich

Kampania na Wyspach Salomona

• 7 sierpnia 1942 - 9 lutego 1943 - Walki o Guadalcanal
• 9 sierpnia 1942 - Bitwa koło wyspy Savo
• 24 sierpnia 1942 - 25 sierpnia 1942 - Bitwa koło wschodnich Salomonów
• 11 października 1942 - 12 października 1942 - Bitwa koło przylądka Ésperance
• 25 października 1942 - 27 października 1942 - Bitwa koło wysp Santa Cruz
• 13 listopada 1942 - 15 listopada 1942 - II bitwa pod Guadalcanal
• 30 listopada 1942 - Bitwa pod Tassafaronga
• 29 stycznia 1943 - 30 stycznia 1943 - Bitwa o Wyspę Rennell
• 6 marca 1943 - Bitwa w Cieśninie Blackett
• 10 czerwca 1943 - 25 sierpnia 1943 - Bitwa o Nową Georgię
• 6 lipca 1943 - Bitwa w Zatoce Kula
• 12 lipca 1943 - 13 lipca 1943 - Bitwa pod Kolombangarą
• 6 sierpnia 1943 - 7 sierpnia 1943 - Bitwa w Zatoce Vella
• 17 sierpnia 1943 - 18 sierpnia 1943 Bitwa pod Horaniu
• 7 października 1943 - Bitwa o Vella Lavella
• 1 listopada 1943 - 1 listopada 1944 - Bitwa o Bougainville
• 1 listopada 1943 - 2 listopada 1943 - Bitwa w Zatoce Cesarzowej Augusty
• 26 listopada 1943-11-26 - Bitwa koło Przylądka Św. Jerzego

Kampania na Wyspach Gilberta

• 20 listopada 1943 - 23 listopada 1943 - Desant na atolu Tarawa
• 20 listopada 1943 - 24 listopada 1943 - Bitwa o Atol Makin

Kampania na Wyspach Marshalla

• 31 stycznia 1944 - 23 lutego 1944 - Operacja "Flintstock" (desanty na atolach Kwajalein i Eniwetok)
• 16 lutego 1944 - 17 lutego 1944 - Atak na Truk

Kampania na Wyspach Mariańskich

• 15 czerwca 1944 - 9 lipca 1944 - Bitwa o Sajpan
• 19 czerwca 1944 - 20 czerwca 1944 - Bitwa na Morzu Filipińskim
• 21 lipca 1944 - 10 sierpnia 1944 - Bitwa o Guam
• 24 lipca 1944 - 1 sierpnia 1944 - Bitwa o Tinian

Kampania na Wyspach Palau

• 15 września 1944 - 25 listopada 1944 - Walki na Peleliu
• 17 września 1944 - 30 września 1944 - Bitwa o Angaur

Kampania filipińska

• 20 października 1944 - 10 grudnia 1944 - Desant na Leyte
• 24 października 1944 - 25 października 1944 - Bitwa w Zatoce Leyte
• 11 listopada 1944 - 21 grudnia 1944 - Bitwa w Zatoce Ormoc
• 15 grudnia 1944 - 4 lipca 1945 - Bitwa o Luzon
• 9 stycznia 1945 - Desant w Zatoce Lingayen
• 27 lutego 1945 - 4 lipca 1945 - Kampania w Południowych Filipinach

Kampania na Wyspach Ryukyu

• 16 lutego 1945 - 26 marca 1945 - Bitwa o Iwo Jimę
• 1 kwietnia 1945 - 21 czerwca 1945 - Bitwa o Okinawę
• 7 kwietnia 1945 - Operacja Ten-Go

Kampania na Wyspie Borneo

• 1 maja 1945 - 25 maja 1945 - Bitwa o Tarakan
• 10 czerwca 1945 - 15 czerwca 1945 - Bitwa o Brunei
• 10 czerwca 1945 - 22 czerwca 1945 - Bitwa o Labuan
• 17 czerwca 1945 - 15 sierpnia 1945 - Walki na północy Borneo
• 7 lipca 1945 - 21 lipca 1945 - Bitwa o Balikpapan

Kampania japońska

• 22 lipca 1945 - Bitwa w Zatoce Tokijskiej
• 6 sierpnia 1945 – 9 sierpnia 1945 - Zbombardowanie Hiroszimy i Nagasaki

[edytuj] Bibliografia

• Jerzy Lipiński, Druga wojna światowa na morzu, Gdańsk 1976.
• Ivor Matanle, World War II, Military Press, New York 1995. ISBN 0-517-67605-2
• Janusz Piekałkiewicz, Kalendarium II wojny światowej, Warszawa 1997. ISBN 83-86510-78-1
• United States Army in World War II, The War in the Pacific, Prewar Plans and Preparation, Washington 1989. LCCN 53-63678

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Pacific Combat Footage - Kolorowe zdjęcia z operacji lotniczych na Pacyfiku
• Animated History of the Pacific War