Peru
|
| República del Perú | |||
|
|||
|
|
|||
| Basisgegevens | |||
| Officiële landstaal: | Spaans, Quechua, Aymara | ||
| Hoofdstad: | Lima | ||
| Regeringsvorm: | republiek | ||
| Religie: | rooms-katholiek | ||
| Oppervlakte: | 1.285.220 km² (0,4%%water) | ||
| Inwoners: | 27.219.264 (2005) (22 / km²) | ||
| Overige | |||
| Volkslied: | Somos libres, seámoslo siempre | ||
| Munteenheid: | sol (PEN) |
||
| UTC: | -5 | ||
| Nationale feestdag: | 28 juli | ||
| Web | Code | Tel. | .pe | PER | 51 | ||
 |
|||
Peru (Spaans: Perú, Quechua en Aymara: Piruw) is een land aan de westkust van Zuid-Amerika en wordt begrensd door Ecuador en Colombia in het noorden, Brazilië in het oosten, Bolivia in het oosten en zuiden, Chili in het zuiden en de Grote Oceaan in het westen.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Zie ook: Confederatie van Peru en BoliviaVoor de komst van de Spaanse veroveraars was Peru het hart van het rijk van de Inca's, waarvan Cuzco de hoofdstad was. Tussen de verovering in 1572 en de onafhankelijkheid in 1821 werd het land door Spanje bestuurd. Vanaf die tijd werd Peru afwisselend door militaire en burgerregeringen bestuurd. Ook wisselden dictators en democratische regeringen elkaar af.
Tussen 1836 en 1839 vormde Peru een confederatie met Bolivia. Van 1864 tot 1866 heeft Peru oorlog gevoerd met Spanje over de Peruviaanse guano-eilanden (de Ballestaseilanden). Spanje had namelijk één van deze eilanden bezet, maar daar was Peru het niet mee eens. In deze oorlog won Peru, mede dankzij de hulp van Ecuador, Bolivia en Chili.
Peru heeft ook samen met Bolivia oorlog gevoerd tegen Chili tussen 1879 en 1883, de zogeheten Salpeteroorlog. Chili viel namelijk de kuststrook van Peru binnen en bezette de woestijn, waar veel kostbaar zout te vinden was. Peru verloor deze oorlog en moest twee provincies aan Chili afstaan.
[bewerk] Bestuurlijke indeling
Sinds de wet van 18 november 2002 zijn de departementen van Peru regio's geworden. Er zijn 25 regio's (regiones; enkelvoud: región), en de provincie Lima.
De Peruviaanse regio's zijn opgedeeld in provincies (provincias), die op hun beurt in districten (distritos) zijn onderverdeeld. Peru bestaat uit 25 regio's, 194 provincies en 1821 districten.
[bewerk] Regio's
Zie Regio's van Peru voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De 25 regio's van Peru in alfabetische volgorde:
- Amazonas, Ancash, Apurímac, Arequipa, Ayacucho, Cajamarca, Callao, Cuzco, Huancavelica, Huánuco, Ica, Junín, La Libertad, Lambayeque, Lima, Loreto, Madre de Dios, Moquegua, Pasco, Piura, Puno, San Martín, Tacna, Tumbes, Ucayali.
[bewerk] Geografie
[bewerk] Reliëf
Peru heeft drie landschapsvormen:
- Oerwoud (Amazonelaagland) - La selva
- Kustgebied - La costa
- Gebergten - La sierra
[bewerk] De selva, het Amazonelaagland
In het tropische regenwoud heersen hoge temperaturen (boven 23°C) en veel neerslag. Het regenwoud is verdeeld in laaglanden onder de 700 meter en nevelwoud vanaf 700 meter. Het nevelwoud heeft een subtropisch klimaat met heftige regenbuien van november tot maart. Het regenwoud kun je het best tijdens de zomermaanden verkennen want dan is er het meeste zon. De selva beslaat ongeveer de helft van de oppervlakte van het land, maar minder dan 10% van de bevolking woont hier.
[bewerk] Laaglanden
In de laaglanden kent men twee verschillende seizoenen. Allereerst is er het droge seizoen (van april tot oktober), met temperaturen boven de 35°C. Tijdens deze maanden zakt het waterpeil van de rivieren en zijn de wegen in redelijke staat. Het regenseizoen loopt van november tot maart. In deze periode regent het minimaal één maal per dag keihard, en de modderige wegen maken het over land reizen in deze gebieden moeilijk.
[bewerk] De costa
La costa bestaat vooral uit steen en zandwoestijn (de Atacama) en ligt ingeklemd tussen de Stille Oceaan en de uitlopers van de Andes. Het is er fris (gem. 14° C), behalve in het noorden. De warmste maanden zijn december, januari en februari. Het regent er bijna nooit. Van mei tot half september hangt er een hardnekkige mist (garoa) waardoor men niet kan zwemmen. Want de Humboldtstroom (of Perustroom), een koude zeestroming in de Stille Oceaan, koelt het water sterk af. De kustlijn is 2000 km lang, van Chili tot Ecuador.
Door de verstedelijking - en vooral door de kolossale groei van de bevolking van de hoofdstad Lima - woont hier nu ongeveer de helft van de bevolking van het land. Landbouw kan alleen worden bedreven in de dalen van de in de Andes ontspringende riviertjes, waar irrigatie mogelijk is.
[bewerk] De sierra
La sierra is het bergland tussen de kuststrook en het oerwoud. Het heeft een ontoegankelijk reliëf met lage of betrekkelijk lage temperaturen. Toch woonde hier van oudsher het grootste deel van de bevolking. Dat is minder geworden door de verstedelijking, maar nog altijd woont hier ca. 40 % van alle Peruvianen, die in grote meerderheid indiaans zijn. Hier zijn de warmste maanden ook de regenmaanden: december tot april. De Altiplano is na de Tibetaanse hoogvlakte de hoogste vlakte van de wereld. Daar ligt ook het Titicacameer. Het regenseizoen ligt tussen december en maart.
[bewerk] Amazone
De Amazonerivier ontstpringt in de Peruviaanse Andes en mondt uit in Noord-Brazilië. De rivier is ongeveer 6000 km lang. Het stroomgebied strekt zich uit over een oppervlakte van 6 miljoen vierkante kilometer. Het Titicacameer is op 3812 m hoogte het hoogste bevaarbare meer ter wereld. Dwars door het meer loopt de grens met Bolivia.
De grote meerderheid van de bevolking van het land bestaat uit indianen en mestiezen. Tot enkele decennia geleden sprak de helft van de bevolking nog de indiaanse talen Quechua en Aymara als moedertaal. Door de verstedelijking is dat percentage de afgelopen decennia sterk gedaald.
[bewerk] Bergen
De voornaamste bergen van Peru, volgens hoogte gerangschikt:
- Nevado Huascarán: 6768 m (hoogste punt van het land)
- Yerupaja: 6634 m
- Coropuna: 6425 m
- Ausangate: 6384 m
- Huandoy: 6356 m
- Siula Grande: 6344 m
- Ampato: 6310 m
- Salcantay: 6271 m
- Huancarhuas: 6258 m
- Pumasillo: 6246 m
- Solimana: 6117 m
- Chachani: 6075 m
- Volcán Misti: 5822 m
Deze bergen zijn allemaal in het Andesgebergte gelegen.
[bewerk] Steden
De hoofdstad is Lima.
Enkele andere plaatsen in Peru zijn:
[bewerk] Rivieren
De belangrijkste rivieren van Peru zijn:
- Amazone (gevormd door de samenvloeiing van de Marañón en de Ucayali): 6516 km
- Apurímac: 730,7 km
- Juruá: 2410 km
- Marañón: 1415 km
- Purus: 3379 km
- Putumayo: 1575 km
- Ucayali: 1600,1 km
- Urubamba: 724 km
[bewerk] Meren
Het Titicacameer (Lago Titicaca), het hoogste bevaarbare meer van de wereld, ligt op de grens tussen Peru en Bolivia op een hoogte van 3812 meter. Het meer is met een oppervlakte van 8340 km² het grootste meer van Zuid-Amerika.
[bewerk] Vulkanen
[bewerk] Landelijke grenzen
- 2822,496 km met Brazilië
- 1506,060 km met Colombia
- 1528,546 km met Ecuador (Ecuador claimt een groot deel van het noordelijke deel van het Peruviaans Amazonegebied, een beetje vergelijkbaar met de grootte van Ecuador, en dan ten oosten ervan, tot aan Iquitos.)
- 1047,160 km met Bolivia
- 169 km met Chili
Deze grenzen werden goedgekeurd op het Congreso de la República, door middel van Wet N° 24650 van 19 maart 1987.
[bewerk] Fauna en Flora
In het zuidoosten van het Amazonegebied ligt het Nationaal Park Manu (Spaans: Parque Nacional del Manu). Dit is één van de grootste natuurparken ter wereld. Het park beschikt over tien procent van alle vogel- en plantensoorten van de wereld en maakt deel uit van het werelderfgoed. In het park wonen ook enkele indianenstammen.
[bewerk] Fauna
Er leven veel verschillende soorten apen, de brulaap is de luidste. De jaguar, die de grootste en bekendste katachtige is van Zuid-Amerika, komt ook hier voor. In het hoogland leven de lama en de alpaca (een soort kameel). De grootste slang van Peru is de Anaconda, die wel acht meter lang kan worden. Een andere grote wurgslang is de Boa constrictor. In het water kun je een brilkaaiman tegen komen en kleurige pijlgifkikkers. Ook de condor, met een spanwijdte van drie meter, is te vinden in Peru.
[bewerk] Flora
Op de woestijnachtige kuststrook groeien vooral cactussen en vetplanten; en in het noorden zijn er mangrovebossen. In de Andes en haar valleien groeien agaves, bromelia’s, orchideeën en maïs. In het tropisch regenwoud komen de grootste bomen voor, met een bereik van 60-70 meter.
[bewerk] Cultuur
[bewerk] Bezienswaardigheden
Door zijn rijke geschiedenis en afwisselende landschap heeft Peru vele bezienswaardigheden te bieden, waarvan enkele wereldberoemd zijn.
[bewerk] Ballestaseilanden
Vlakbij de kust van Peru liggen de Ballestaseilanden. Deze eilanden worden veelvuldig bezocht door zeeleeuwen en zijn zeker de moeite van een bezoek waard.
[bewerk] Caral
Caral is de oudste stad van Amerika vandaag bekend. Het is gelegen in een vallei, 200 km ten noorden van de hoofdstad Lima. Het oudste bouwwerk van de ruïnes van Caral is een piramide die dateert uit de 27ste eeuw voor Christus.
[bewerk] Cuzco
Cuzco was de vroegere hoofdstad van de Inca's. De oorspronkelijke plattegrond had de vorm van een poema met als kop de tempels van Sacsayhuamán. De Spanjaarden hebben de Incagebouwen grotendeels vernield, maar veel fundamenten worden nog gebruikt voor moderne doeleinden. Intrigerend is, dat de Inca's grote ongelijkvormige rotsblokken gebruikten, die zij naadloos en zonder gebruik van cement op elkaar stapelden.
In de nabijheid van Cuzco zijn vele oude heilige plaatsen, waarvan Sacsayhuamán (sexy woman voor toeristen) de bekendste is. Dit tempelcomplex zou geheel met goud bekleed zijn geweest.
[bewerk] Hoogvlakte
De hoogvlakte van Peru is zo'n vier à zes kilometer hoog. Hierdoor is de lucht een stuk ijler en het is er ook niet zo warm. Tegen de hoogteziekte kauwen de Peruvianen cocabladeren. Deze cocabladeren kunnen overigens ook gebruikt worden als basis voor de drug cocaïne.
Op sommige plaatsen zijn, met een beetje geluk, condors te zien.
[bewerk] Lima
Als hoofdstad van Peru heeft Lima uiteraard veel interessante musea die bezocht kunnen worden. Een bekend museum is het goudmuseum, waarin diverse voorwerpen van oude indianenculturen en vele gouden objecten te zien zijn.
[bewerk] Machu Picchu
Dit is één van de wereldwonderen. De Spanjaarden hebben deze Incanederzetting nooit ontdekt, omdat deze zo goed verscholen lag in de bergen.
[bewerk] Nazcalijnen
Midden in de woestijn liggen een aantal eeuwenoude figuurtekeningen in het zand. Deze figuren zijn alleen vanuit de lucht goed te zien en het is tot op heden een raadsel waarom en hoe deze figuren destijds gemaakt zijn.
[bewerk] Titicacameer
Dit meer is het hoogst bevaarbare meer ter wereld. Vroeger woonden op dit meer de Uros op rieten eilandjes, tegenwoordig verblijven zij daar voornamelijk voor de toeristen.
[bewerk] Tropisch regenwoud
Peru kent een zeer afwisselend landschap. Enerzijds is er de woestijn aan de kust, anderzijds zijn er de hoogvlaktes, maar ook heeft Peru tropische regenwouden. In verband met de linkse terroristenorganisaties in het noorden, wordt dat regenwoud niet bezocht door toeristen. Wat wel bezocht kan worden, is het park Maldonado.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Gastronomie
De Peruviaanse keuken wordt beschouwd als een van de meest gevarieerde van de wereld, en heeft een record van grootste variëteit aan typische gerechten (491).
Peru beschikt over een gastronomie van vier continenten in één land. Het heeft ongeveer 2000 verschillende soepgerechten en 250 traditionele desserts.
[bewerk] Feestdagen
| Datum | Naam |
|---|---|
| 1 januari | Nieuwjaar |
| maart-april | Goede Week |
| 1 mei | Dag van de arbeid |
| 29 juni | San Pedro (Sint-Pieter) en San Pablo |
| 6 juli | Día del maestro |
| 7 juni | Slag van Arica |
| 24 juni | Día del Campesino |
| 28 juli | Nationale feestdag |
| 30 augustus | Santa Rosa de Lima |
| oktober | Maand van de Señor de los Milagros |
| 8 oktober | Zeeslag van Angamos |
| 1 november | Allerheiligen |
| 2 november | Dag der Doden |
| 8 december | Dag van de Onbevlekte Ontvangenis |
| 9 december | Slag van Ayacucho |
| 25 december | Kerstmis |
[bewerk] Economie
In Peru bestaan verschillende economische systemen naast elkaar. Vooral de mensen op het platteland, in de bergdalen en op de Altiplano kennen nog steeds een ruilsysteem en voorzien in hun eigen behoeften. Politieke onlusten en onzekerheden belemmeren al jarenlang buitenlandse investeringen en Peruviaans privékapitaal ontbreekt ook.
40-50% van alle Peruvianen leeft onder de armoedegrens. De twee pijlers van de Peruviaanse economie zijn visserij en mijnbouw.
- Landbouw: 30% van de bevolking leeft van de landbouw. Deze is nauwelijks gemechaniseerd. De belangrijkste exportproducten zijn rietsuiker, katoen, koffie, coca en rijst. De hooggelegen terrassen worden nog steeds op de Incamethode bebouwd. De velden zijn meestal klein en gelegen op een steile helling. De lange vorst en de korte groeiperiodes bemoeilijken de landbouw.
- Visserij: Ansjovis, vismeel (goed voor 24 % van de export).
- Delfstoffen: Koper, zink, goud, zilver, aardolie.
- Industrie: Textiel, voedingsmiddelen, chemie, metaal.
[bewerk] Politiek
Zie Politiek in Peru voor het hoofdartikel over dit onderwerp.- President: Alan García Pérez (Partido Aprista Peruano)
- Affiliaties: APEC en OSA
[bewerk] Demografie
Peru telt 28.302.603 (juli 2006) inwoners, waarvan 45% indianen (indigena), 37% mestiezen (mestizo), 15% blanken en 3% zwarten, Japanners en Chinezen (2006).
Het Spaans en het Quechua zijn de twee officiële talen in Peru. Het Quechua en het Aymara worden vooral gesproken in het Andesgebergte, waar de indianen het meest talrijk zijn.
De levensverwachting bedraagt 68,05 jaar voor de mannen en 71,71 jaar voor de vrouwen (2006).
81% van de Peruvianen is katholiek (2006).
[bewerk] Bekende Peruvianen
- Túpac Amaru (heerser)
- Silvana Arias (actrice)
- Augusto Polo Campos (muzikant)
- Alberto Cazorla (wetenschapper)
- Martín Chambi (fotograaf)
- Teófilo Cubillas (voetballer)
- Jefferson Farfán (voetballer)
- Alberto Fujimori (voormalig president)
- Claudia Hernández (model)
- Mario Vargas Llosa (schrijver)
- María Julia Mantilla García (Miss World 2004)
- Gianella Neyra (actrice)
- Pachacuti (heerser)
- Pedro Paulet (wetenschapper)
- Claudio Pizarro (voetballer)
- Manuel Gonzalez Prada (schrijver)
- Pedro Suárez Vértiz (muzikant)
[bewerk] Literatuur
- Naar de Navel van de Wereld, een bezoek aan het Zonnevolk - Carvo van de Valk, Uitgeverij Perqam’nt, 2005, ISBN 9080900915
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- (es) (nl) Ambassade van Nederland in Peru
- (nl) (es) Vereniging Peru-Nederland
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Peru van Wikimedia Commons. |
| Landen in Zuid-Amerika |
|---|
| Argentinië | Bolivia | Brazilië | Chili | Colombia | Ecuador | Guyana | Paraguay | Peru | Suriname | Uruguay | Venezuela |
| Niet zelfstandig: Falklandeilanden | Frans-Guyana |
Categorieën: Land | Peru
