Bertrand Russell
Bertrand Arthur William Russell (18 mei 1872 – 2 februari 1970) Britse filosoof, logicus, wiskundige en politiek activist.
Inhoud |
[bewerk] Biografie
Russell was van adellijke afstamming. Hij werd door privéleraren onderwezen en was als adolescent vaak ernstig depressief.
[bewerk] Filosofie en wiskunde
Russell was een van de invloedrijkste filosofen van de 20e eeuw. Hij schreef veel boeken over logica en hield zich onder andere bezig met het onderzoek naar de grondslagen van de wiskunde. Een van zijn voornaamste werken is de Principia Mathematica dat hij samen met Alfred North Whitehead schreef.
Alhoewel van christelijken huize was hij een uitgesproken agnost. Hij zei wel dat de meeste mensen hem waarschijnlijk als atheïst zouden beschouwen, omdat hij op dezelfde manier evenmin in de christelijke God als in de Homerische goden geloofde.
Ook over zijn redenen om agnost te zijn schreef hij boeken. In zijn betoog Why I Am Not a Christian (Waarom ik geen christen ben) valt hij de belangrijkste argumenten voor het bestaan van een god aan en komt tot de conclusie dat er geen enkele noodzaak is om aan te nemen dat er een god bestaat. Ook betoogt hij dat religie meer kwalijke dan goede gevolgen heeft. Hij beschouwde zichzelf als vrijdenker, hij was van mening dat mensen zich niet moesten leiden door traditie of heilige werken maar dat mensen met hun eigen verstand tot kennis moesten komen.
Ook op het gebied van seksualiteit had hij een voor die tijd zeer progressieve opvatting. Zo zag hij geen enkele reden om bijvoorbeeld seks buiten het huwelijk immoreel te vinden. Iets kan volgens Russell alleen immoreel zijn wanneer het anderen schaadt, en dat is bij seks buiten het huwelijk niet het geval. Hoewel zulke opvattingen tegenwoordig vrij normaal gevonden worden, kwam Russell er regelmatig door in de problemen.
In de verzamelingenleer is de Russellparadox naar hem genoemd. Deze paradox gaat over de verzameling van alle verzamelingen die zichzelf niet bevatten, met de vraag of deze verzameling zichzelf nu wel of niet bevat. Naar aanleiding van deze paradox zijn onder andere typenlogica's ontwikkeld, en is er veel onderzoek gedaan om te proberen deze tegenspraak op te lossen, tot Kurt Gödel uiteindelijk aantoonde dat dat principieel niet mogelijk is.
[bewerk] Politiek
Russell kwam uit een politiek geslacht; zijn grootvader John Russell was premier van Groot-Brittannië geweest, en een overtuigd liberaal: toen de staat Pruisen verzocht om uitlevering van de revolutieprediker Karl Marx, weigerde premier Russell met een beroep op de vrijheid van meningsuiting. Bertrand Russell zelf zou vurig socialist worden, maar bleef zich beroepen op de liberale traditie van zijn familie. Russell was geen marxist, maar een reformist: hij zag het socialisme als de ethische roeping voor alle mensen, ongeacht klasse, en stond daarmee dicht bij de idealen van de Fabian Society waar hij ook lid van was.
In 1920 bezocht Russell de jonge Sovjet-Unie en ontmoette hij Lenin. Zijn enthousiasme over het socialistische project aldaar bekoelde al gauw. Na zijn terugkeer omschreef hij Lenin als een sadist die met duidelijk plezier vertelde over het uitmoorden van de koelakken.
Russell was verder een overtuigd pacifist. Hij protesteerde al tegen de Eerste Wereldoorlog, wat hem op celstraf kwam te staan. Tijdens de Vietnamoorlog riep hij samen met o.a. Jean-Paul Sartre een Vietnamtribunaal in het leven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog toonde hij zich uiteindelijk toch voorstander van Britse inmenging. Hij gebruikte hiervoor het begrip relatief pacifisme: oorlog is altijd slecht, maar in zeer uitzonderlijke gevallen is het het minste van meer kwaden en is het gerechtvaardigd. Russell keerde zich ook tegen nucleaire bewapening.
In 1950 won hij de Nobelprijs voor literatuur.
Ook is er een school naar hem vernoemd, genaamd: Bertrand Russell College, te Krommenie.
[bewerk] Literatuur
[bewerk] Engels
- The conquest of happiness, 1930, div. malen herdrukt
- Sceptical Essays, 1935, div. malen herdrukt
- History of Western Philosophy and its Connection with Political and Social Circumstances from the Earliest Times to the Present day,1946
- The Good Citizen's Alphabet, 1958
- The future of science, 1959
[bewerk] Vertalingen
- Beste Bertrand Russel... Een keuze uit zijn correspondentie met het publiek 1950-1968, A.W. Bruna & Zn, 1971, ISBN 90-229-1432-1
- Individu en autoriteit, Uitg. Servire, 1974 (oorspr. 1949, BBC lezingen) ISBN 90-6325-048-7
- Religie en wetenschap, Uitg. J.A. Boom en Zn., 1968 (oorspr. 1935)
- Waarom ik geen christen ben, Uitg. Meulenhoff, 1976, (oorspr. 1957) ISBN 90-290-0831-8
- Huwelijk en moraal, Uitg. Wereldbibliotheek, 1980, ISBN 90-284-1427-4
- Geschiedenis van de Westerse Filosofie
 |
Op Wikiquote staan citaten van Bertrand Russell. |
