Βικιπαίδεια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το σήμα της Βικιπαίδειας

Η Βικιπαίδεια (ο όρος προήλθε από το Αγγλικό Wikipedia σε ελεύθερη μεταγραφή) είναι μία διεθνής, ελεύθερου περιεχομένου, εξελισσόμενη δια συνεργασίας εγκυκλοπαίδεια, η οποία βρίσκεται στη διεύθυνση http://www.wikipedia.org στο διαδίκτυο. Γράφεται σε συνεργασία από εθελοντές με το λογισμικό wiki, κάτι που σημαίνει ότι άρθρα μπορεί να προστεθούν ή να αλλάξουν από τον καθένα. Το έργο ξεκίνησε στις 15 Ιανουαρίου 2001 ως συμπλήρωμα στη γραμμένη από ειδήμονες Nupedia, με ιδρυτή τον Τζίμι Γουέιλς και λειτουργεί τώρα από το μη κερδοσκοπικό Ίδρυμα Wikimedia (Wikimedia Foundation). Η Αγγλική Βικιπαίδεια περιλαμβάνει περισσότερα από 1.450.000 άρθρα. Η Βικιπαίδεια έχει αυξηθεί σταθερά σε δημοτικότητα και διάφορα αδελφά προγράμματα έχουν γεννηθεί, όπως το Βικιλεξικό (Wiktionary), τα Βικιβιβλία (Wikibooks) και τα Βικινέα (Wikinews).

Άρθρα της Βικιπαίδεια αναφέρονται τακτικά από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τον ακαδημαϊκό κόσμο, που την εγκωμιάζουν για τη δωρεάν διανομή και έκδοσή της καθώς και για το ευρύ φάσμα που καλύπτει. Οι συντάκτες ενθαρρύνονται να τηρούν μια πολιτική "ουδετερότητας" κάτω από την οποία οι διάφορες απόψεις συγκεντρώνονται χωρίς να γίνεται προσπάθεια να καθοριστεί μια αντικειμενική αλήθεια. Εξαιτίας της ανοικτής φύσης της, ο βανδαλισμός και η ανακρίβεια είναι μόνιμα προβλήματα. Το κύρος της Βικιπαίδειας ως αναφορά (π.χ. βιβλιογραφία) είναι αμφισβητούμενο. Έχει επικριθεί επίσης για τη συστηματική τάση προτίμησης της δημοφιλούς άποψης παρά της αξιόπιστης, καθώς και μια σχετική έλλειψη υπευθυνότητας και δικαιοδοσίας σε σύγκριση με τις παραδοσιακές εγκυκλοπαίδειες.

Υπάρχουν περίπου 200 γλωσσικές εκδόσεις της Βικιπαίδειας (περίπου 100 από τις οποίες είναι ενεργές). Έντεκα εκδόσεις έχουν περισσότερα από 100.000 άρθρα η κάθε μια: Αγγλική (1.188.083), Γερμανική (409.431), Γαλλική (295.247), Πολωνική (239.248), Ιαπωνική (219.199), Ολλανδική (202.772), Σουηδική (164.785), Ιταλική (163.038), Πορτογαλική (142.875), Ισπανική (123.686) και Ρωσική (113.550). Η Γερμανική έκδοσή της έχει διανεμηθεί σε compact disc καθώς και άλλες εκδόσεις έχουν αντιγραφεί από διάφορους ιστοχώρους.

[Επεξεργασία] Κύρια χαρακτηριστικά

Λεπτομέρεια της πολυγλωσσικής πύλης της Βικιπαίδειας στη διεύθυνση http://wikipedia.org. Εδώ φαίνονται οι μεγαλύτερες γλωσσικές εκδόσεις του έργου.

Wikipe-tan,ενας ανθρωπομορφισμός της Βικιπαίδειας

Το σύνθημα της Βικιπαίδειας είναι "η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια που καθένας μπορεί να επιμεληθεί", και περιγράφεται από τον ιδρυτή της Τζίμι Γουέιλς ως "προσπάθεια να δημιουργηθεί και να διανεμηθεί μια ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια της υψηλότερης πιθανής ποιότητας σε κάθε μεμονωμένο πρόσωπο στον πλανήτη, στη γλώσσα του". Η Βικιπαίδεια αναπτύσσεται στον ιστοχώρο wikipedia.org, που χρησιμοποιεί έναν τύπο λογισμικού που ονομάζεται "wiki". Ο Γουέιλς υποστηρίζει, ότι Βικιπαίδεια πρέπει να επιτύχει μία "ίση ή καλύτερη" ποιότητα σε σχέση με τη Μπριτάννικα και να εκτυπωθεί.

Υπάρχουν τρία κύρια χαρακτηριστικά του σχεδίου Βικιπαίδεια, τα οποία σε συνδυασμό ορίζουν τον ιστό του στο Διαδίκτυο (World Wide Web) και το κάνουν μοναδικό:

Πρώτο και σπουδαιότερο, το σχέδιο Βικιπαίδεια είναι ενσυνείδητα μία εγκυκλοπαίδεια. Αυτό σημαίνει ότι καλύπτει την ανθρώπινη γνώση σε βάθος και εύρος, δεν είναι λεξικό, διαδικτυακός τόπος συζήτησης ή άλλο παρεμφερές.
Το σχέδιο Βικιπαίδεια είναι επίσης, ουσιωδώς και ενσυνείδητα ένα wiki, το οποίο επιτρέπει στο κοινό τη συγγραφή και διόρθωση οποιασδήποτε σελιδας. Η Βικιπαίδεια είναι η πρώτη σοβαρή γενική εγκυκλοπαίδεια που φτιάχτηκε με τη χρήση του συστηματος wiki. Μολονότι η Βικιπαίδεια έχει μεταβληθεί αρκετά σε σχέση με την αρχική ιδέα που περιβάλλει τα WikiWikiWebs έτσι ώστε να δημιουργηθεί μία εγκυκλοπαίδεια, συνεχίζει να διατηρεί την ιδέα της από κοινού διαχείρισης και δημιουργίας που συναντάται σ' αυτά.
Επίσης ουσιώδες, για το σχέδιο Βικιπαίδεια και την επιτυχία του, είναι το γεγονός ότι είναι ανοιχτού περιεχομένου. Στα ανοιχτού περιεχομένου κείμενα και μέσα δίδεται η άδεια των πνευματικών δικαιωμάτων στο ευρύ κοινό, επιτρέποντας στον καθένα να αναδιανέμει και να αλλάξει το περιεχόμενο χωρίς χρέωση και με εγγύηση ότι κανένας δε θα απαγορεύσει το δικαίωμα εισόδου σε τροποποιημένες εκδόσεις του περιεχομένου. Οι συμμετέχοντες καταλαβαίνοντας ότι η προσπάθειά τους θα διανέμεται ελεύθερα και δωρεάν, αποκτούν το κύριο κίνητρο για να συμμετάσχουν. Η Βικιπαίδεια χρησιμοποιεί την άδεια GFDL περί πνευματικών δικαιωμάτων [1].

H Βικιπαίδεια, όπως και η Nupedia (άλλο ένα σχέδιο ελεύθερης και δωρεάν εγκυκλοπαίδειας), υποστηρίζεται από τον υπέρμαχο του ελεύθερου και δωρεάν λογισμικού Ρίτσαρντ Στώλλμαν και το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού. Ο Στώλλμαν είναι ένας από τους ανθρώπους που μίλησε για τη χρησιμότητα μιας "ελεύθερης και δωρεάν, οικουμενικής εγκυκλοπαίδειας" πριν από την ίδρυση των Wikipedia και Nupedia. Δείτε το δοκίμιό του στην ηλεκτρονική διεύθυνση: The Free Universal Encyclopedia and Learning Resource).

[Επεξεργασία] Πολιτική

Οι συμμετέχοντες στη Βικιπαίδεια, από κοινού, ακολουθούν και επιβάλλουν ορισμένους βασικούς κανόνες που είναι απαραίτητοι για τη διατήριση της ομαλής και δημιουργικής λειτουργίας του σχεδίου Wikipedia. Οι ακόλουθοι είναι μερικοί από αυτούς τους κανόνες [2].

Πρώτος, εξαιτίας του τεράστιου αριθμού των συμμετέχοντων όλων των ιδεολογιών και εθνικοτήτων, η Βικιπαίδεια είναι αφοσιωμένη στο να εκθέτει τα άρθρα της όσο πιο αμερόληπτα γίνεται. Ο σκοπός δεν είναι να εκτεθούν άρθρα από μία "αντικειμενική" οπτική γωνία-- αυτή είναι μια κοινή παρανόηση του κανόνα -- αλλά, η δίκαιη και ευμενής παρουσίαση όλων των απόψεων επί ενός θέματος [3].

[Επεξεργασία] Αδελφικά εγχειρήματα

Σήμα του οργανισμού Wikimedia

Η Βικιπαίδεια έχει, ελεύθερου περιεχομένου, αδελφικά εγχειρήματα που εκπληρώνουν μη-εγκυκλοπαιδικούς ρόλους. Αυτά περιλαμβάνουν: το Βικιλεξικό, ένα πρόγραμμα λεξικού ελεύθερης πρόσβασης, τα Βικιβιβλία, ένα πρόγραμμα με βιβλία και εγχειρίδια ελεύθερης πρόσβασης, τη Βικιθήκη, μια βιβλιοθήκη ελεύθερης πρόσβασης, τα Βικιφθέγματα, συλλογή αποφθεγμάτων, και τα Βικινέα, μια πηγή νέων ελεύθερης πρόσβασης. Τα Κοινά (Wikimedia Commons) είναι μια κοινή αποθήκη μέσων που εξυπηρετεί όλα τα αδελφικά εγχειρήματα (συμπεριλαμβανομένης και της Βικιπαίδειας). Η Βικιπαίδεια και τα αδελφικά της εγχειρήματα διοικούνται από τον Ίδρυμα Wikimedia.