Maria Theresia van Oostenrijk
| 1717-1780 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Aartshertogin van Oostenrijk | ||||||
|
||||||
| Koningin van Hongarije | ||||||
|
||||||
| Koningin van Bohemen | ||||||
|
||||||
|
Maria Theresia van Oostenrijk (Wenen, 13 mei 1717 – aldaar, 29 november 1780), aartshertogin van Oostenrijk, koningin van Hongarije en Bohemen van 1740 tot 1780, Duits keizerin van 1745 tot 1765.
Inhoud |
[bewerk] Leven
Maria Theresia was een dochter van keizer Karel VI uit het Huis Habsburg en Elisabeth Christine van Brunswijk-Wolfenbüttel. Karel VI's enige mannelijke troonopvolger, Leopold Johan, stierf als kind in 1716. Karel had echter in 1713 de Pragmatieke Sanctie afgekondigd, die het toeliet dat een dochter de Oostenrijkse troon besteeg.
Veel Europese monarchen gingen akkoord met deze sanctie toen ze werd afgekondigd, maar op het moment dat deze werd uitgevoerd, toen Maria Theresia de troon wilde bestijgen, vielen Beieren en Pruisen toch aan en begon de Oostenrijkse Successieoorlog. In deze oorlog verloor Maria Theresia Silezië aan Frederik II van Pruisen. Maria Theresia heeft Frederik deze overval nooit vergeven, hetgeen in 1756 tot een nieuwe oorlog zou leiden.
Op dat moment was Maria Theresia getrouwd met Frans I Stefan, hertog van Lotharingen, met wie ze zestien kinderen kreeg. Haar jongste dochter was Maria Antonia, die later als Marie-Antoinette de vrouw zou worden van Lodewijk XVI van Frankrijk.
[bewerk] Politiek
Maria Theresia's vader had aangenomen dat zij het besturen van het land zou overlaten aan haar man, en had haar daarom niets geleerd over het besturen van een rijk. Daardoor werd ze gedwongen zich alles zelf te leren. Toen de Oostenrijkse Successieoorlog uitbrak was de Oostenrijkse schatkist bijna leeg, en was het leger zwaar onderbemand.
Ze verdubbelde het aantal troepen in haar leger, reorganiseerde de belastingen zodat het leger en de regering een stabiel jaarlijks inkomen zouden hebben, en centraliseerde de regering. Deze hervormingen kwamen de economie ten goede. In 1752 stichtte ze een militaire academie, in 1754 een polytechnische school en in 1776 een, in België, nog steeds actieve stichting voor de kinderen en weduwen van militairen en lagere officieren van haar troepen.
Op aanraden van haar kanselier, Wenzel Anton von Kaunitz, verbrak ze haar alliantie met het Verenigd Koninkrijk, en verbond zich met Rusland en Frankrijk ("Renversement des Alliances"). In 1756, toen ze haar leger sterk genoeg achtte, plande ze een inval in Pruisen. Frederik II was haar echter voor, en viel Saksen binnen: het startschot voor de Zevenjarige Oorlog was gegeven. De oorlog eindigde in 1763 toen Maria Theresia het Verdrag van Hubertusberg tekende, waarbij ze het Pruisische gezag over Silezië erkende.
Haar man stierf twee jaar later. Haar toewijding aan haar man was zo groot dat ze zich vanaf zijn dood tot haar eigen dood 15 jaar later enkel nog in rouwkleren hulde. Ze begon zich ook meer toe te leggen op het behouden van de vrede dan op het heroveren van Silezië. Haar dochters werden strategisch uitgehuwelijkt binnen de vorstenhuizen van Europa. Ze erkende ook Jozef II, haar oudste zoon, als co-regent en keizer. Ze gaf hem echter beperkte macht, omdat ze vond dat hij te arrogant en onvoorzichtig was.
Ze stierf in 1780 en was de enige regerende vrouw in de 650 jaar lange Habsburg-dynastie. Ze ligt samen met haar man in één graf in de Kapuzinergruft in Wenen.
[bewerk] Kinderen
Maria Theresia schonk het leven aan 16 kinderen (11 meisjes, 5 jongens).
- Maria Elisabeth (* 5 februari 1737; † 7 Juli 1740)
- Maria Anna (* 6 oktober 1738; † 19 november 1789) bleef ongehuwd
- Maria Karolina (* 12 januari 1740; † 25 januari 1741)
- Joseph II (* 13 maart 1741; † 20 februari 1790), keizer van het Heilig Roomse Rijk
- Marie Christine (* 13 mei 1742; † 24 juni 1798), vanaf 1766 gehuwd met hertog en landvoogd der Oostenrijkse Nederlanden Albert Casimir van Saksen-Teschen (1738-1822)
- Maria Elisabeth (* 13 juli 1743; † 25 september 1808), Abdis te Innsbruck
- Karel Jozef (* 1 februari 1745; † 18 januari 1761)
- Maria Amalia (* 26 februari 1746; † 18 juni 1804), vanaf 1769 gehuwd met hertog Ferdinand van Parma (1751-1802)
- Leopold II (* 5 mei 1747; † 1 maart 1792)
- Karolina (*/† 17 september 1748)
- Johanna Gabriela (* 4 februari 1750; † 23 december 1762) - verloofd met Ferdinand I, Koning der Beide Siciliën (1751-1825)
- Maria Josepha (* 19 maart 1751; † 15 oktober 1767) - verloofd met Ferdinand I, Koning der Beide Siciliën (1751-1825)
- Maria Carolina (* 13 juli 1752; † 7 september 1814) - 1768 gehuwd met Ferdinand I, Koning der Beide Siciliën (1751-1825)
- Ferdinand Karel (* 1 juni 1754; † 24 december 1806), gehuwd met Maria Beatrice d'Este, enig kind en erfgename van Ercole III d'Este, hertog van Modena (1750 - 1829)
- Marie Antoinette (Maria Antonia) (* 2 november 1755; † 16 oktober 1793) - 1770 gehuwd met Lodewijk XVI, Koning van Frankrijk (1754-1793)
- Maximiliaan Frans, (* 8 december 1756; † 27 juli 1801), Aartsbisschop, Keurvorst van Keulen
Karel Jozef, Johanna Gabriela en Maria Josepha zijn gestorven aan de pokken. Maria Elisabeth was ook besmet maar overleefde met littekens in het aangezicht.
