Jekaterinenburg
Jekaterinenburg | |
---|---|
Kerngegevens | |
Deelgebied: | oblast Sverdlovsk |
Federaal district: | Oeral |
Oppervlakte: | 490 km² |
Inwoners: | 1.293.537 (volkstelling 2002) |
Bevolkingsdichtheid: | 2640/km² |
Coördinaten: | 56°51′NB 60°36′OL |
Hoogte t.o.v. zeeniveau: | 237 meter |
Tijdzone: | UTC+5 |
Postcodes: | 620000-620149 |
Netnummer: | (+7) 3432 |
OKATO-nummer: | 65401 |
Politiek | |
Burgemeester: | Arkadi Tsjernetski (sinds 1992) |
Officiële website: | www.ekburg.ru (en) |
Lijst van steden in Rusland |
Jekaterinenburg (Russisch: Екатеринбург; Jekaterinboerg), ookwel gespeld als Jekaterinburg of Jekaterinaburg, is de historische, economische en bestuurlijke hoofdstad van de Russische oblast (provincie) Sverdlovsk en het bestuurlijk centrum van het federale district Oeral. Het is de op vier na grootste stad van de Russische Federatie. Tussen 1926 en 1991 droeg de stad de naam Sverdlovsk.
Jekaterinenburg ligt aan de oostflank van het Centrale Oeralgebergte en is een Aziatische stad op ongeveer 50 kilometer van de in de 19e eeuw officieel vastgestelde grens van Azië en Europa. De stad ligt op 1667 kilometer van Moskou aan de oever van de rivier de Iset (stroomgebied van de Tobol). Het is een belangrijke industriestad en kennis- en financieel centrum. Vaak wordt de stad 'de derde hoofdstad van Rusland' genoemd. Chroesjtsjov heeft zelfs eens voorgesteld om de hoofdstad erheen te verplaatsen vanwege de meer centrale ligging in Rusland.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] Ontstaan
In 1672 werd de kleine nederzetting Sjartasj gesticht door oudgelovigen op de plek waar nu Jekaterinenburg ligt. Rond 1720 was er een kleine slechtlopende kopersmelterij aan de rivier de Uktus (nu Patroesjicha). In 1721 werd mijnbouwingenieur Vasili Tatisjtsjev door tsaar Peter de Grote onder andere naar deze plaats gestuurd om de fabriek te coördineren. Tatisjtsjev liet de fabriek verplaatsen naar de Isetrivier, maar kreeg een conflict met industriemagnaat Nikita Demidov, die toen vanuit Nevjansk al een aantal kopersmelterijen bezat en in principe het gebied bestuurde. Tatisjtsjev wilde mijnbouwwetgeving invoeren in de Oeral en daar was de liberale Demidov op tegen, omdat hij zelf wilde bepalen hoe hij zijn fabrieken moest besturen. Bovendien betaalde hij door gedoogbeleid van zijn vriend Peter de Grote niet de vereiste 10% belasting over zijn inkomsten. Hij beschuldigde Tatisjtsejv van omkoping en Tatisjtsjev werd door zijn bedrijf de Berg-amt teruggehaald naar Sint-Petersburg, destijds de hoofdstad van het Russische Rijk. In 1723 werd de van oorsprong Neder-Duitse luitenant-generaal Georg Villim de Gennin naar het gebied gestuurd om de kwestie uit te zoeken. Hij zag dat Tatisjtsjev zijn werk wel degelijk goed had gedaan, herstelde hem in ere en gaf opdracht om de stad te bouwen op de plek waar Tatisjtsjev hem al had gepland. De stad werd uiteindelijk vernoemd naar de vrouw van Peter de Grote, Catharina en naar haar patroonheilige (patroonheilige van de mijnbouw), ook Catharina geheten. De Gennin vond dat de plek geschikt was voor de toekomstige hoofdstad van de Oeral (daarvoor was dat Verchotoerje) en liet meteen een fort bouwen. Om de stad en de mijnbouw snel van start te kunnen laten gaan, liet hij er tevens de eerste mijnbouwscholen bouwen. Hij zorgde voor geschikte mijnbouwingenieurs door vrede te sluiten met Akinfi Demidov, de zoon van Nikita Demidov, die wel inzag dat de heerschappij over het gebied over was en de Gennin zijn beste ingenieurs uitleende om op de mijnbouwscholen les te gaan geven.
[bewerk] 18e en 19e eeuw
De plaats groeide onder zijn leiding al snel tot een centrum van de industrie. In 1726 ontstonden de eerste ijzerfabrieken. In 1728 opende een munthuis dat meer dan 150 jaar lang munten sloeg voor Rusland. In 1729 werd er een edelsteenbewerkingsfabriek geopend, waar edelstenen en halfedelstenen uit de hele Oeral werden bewerkt en verkocht. Toen Tatisjtsjev in 1734 terugkeerde voor een periode van 3 jaar, liet hij veel Duitsaandoende namen vervangen door Russische. Zo gebruikte hij in officiële documenten geen Jekaterinenburg met het Duitse toevoegsel -burg, maar Jekaterinsk. De positie van de stad werd nog versterkt door de aanleg van de Siberische Trakt in 1763 en de aanleg van de trans-Siberische spoorlijn aan het eind van de 19e eeuw. In 1781 werd de plaats het bestuurlijk centrum van de oblast Jekaterinenburg om in 1796 echter weer tot centrum van een oejezd van de goebernija (gouvernement) Perm te worden benoemd. Toen bij Berjozovski goud werd gevonden, werd het goud in de stad omgesmolten en groeide de stad vanaf 1840 uit tot een metaalbewerkingscentrum. Aan het einde van de 19e eeuw werd het een belangrijk spoorwegknooppunt. In 1878 kwam de spoorlijn vanaf Perm gereed.
[bewerk] Sovjetperiode
Jekaterinenburg is de plek waar tsaar Nicolaas II werd verbannen en geëxecuteerd in opdracht van bolsjewiekenleider Jakov Sverdlov, nadat de tsaar als gevolg van de Februarirevolutie (1917) gedwongen aftrad. In 1919 werd het tot het bestuurlijk centrum van het gouvernement Jekaterinenburg en in 1923 van de oblast Oeral. In 1926 werd de stad omgedoopt in Sverdlovsk (Свердловск), ter ere van Jakov Sverdlov.
Tussen 1932 en 1937 werkte Chiang Ching-kuo, zoon van Chiang Kai-shek en president van de Republiek China (1978-1998) in de stad bij de zware machinefabriek Oeralmasj (die verwerd tot het Sovjetsymbool van de stad). Hij ontmoette hier ook zijn latere vrouw Faina Ipatjevna Vachreva. In 1930 werd door de communisten besloten tot de sloop van bijna alle kerken en kathedralen in de stad, als gevolg waarvan er nu nog maar enkele oude kerken in de stad zijn.
In de Tweede Wereldoorlog werden de kunstschatten van de Hermitage in Sint-Petersburg uit voorzorg hierheen gebracht.
De stad was tijdens de koude oorlog gesloten voor buitenlanders, in verband met de vele wapenfabrieken en onderzoekscentra.
In april en mei 1979 vond een miltvuurepidemie plaats in Sverdlovsk, die door de sovjetleiders toegeschreven werd aan het eten van besmet vlees en niet aan het militaire micro-biologische centrum in de stad. Bij de epidemie vielen 66 doden. Volgens de Amerikaanse overheid lag het echter aan spores van een aerosol met pathogenen (antrax). Door de voormalige sovjet-biologische-wapenonderzoeker Kanatjan Alibekov werden ze hierin gesteund. Boris Jeltsin erkende in mei 1992 uiteindelijk dat de epidemie wel degelijk verband hield met wapenontwikkeling. In 1994 concludeerde een team van onafhankelijke Amerikaanse onderzoekers onder leiding van Matthew Meselson op basis van een aantal bewijzen dat het bewezen was dat de ziekte het resultaat was van de uitstoot van antrax uit het militaire complex Sverdlovsk-19. [1]
[bewerk] Na de val van de Sovjet-Unie
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kreeg de stad in september 1991 haar oude naam terug, maar o.a. in de dienstregeling van de Russische spoorwegen is de stad nog opgenomen onder de naam Sverdlovsk. Jekaterinenburg werd ook weer toegankelijk voor buitenlanders. Sindsdien is de stad economisch sterk gegroeid en hebben veel buitenlandse bedrijven er geïnvesteerd.
Vooral in het begin van de jaren '90 waren er nog veel problemen. Zo bevond zich hier tijdens de communistische coup van 1991 de communistische "overgangsregering". Ook zorgde de lokale Russische maffia, de Oeralmasj (vernoemd naar het gelijknamige metaalverwerkingsbedrijf) en haar opponenten voor problemen. Er braken bendeoorlogen uit in 1992 en 1993, waarna de situatie geleidelijk weer wat rustiger werd. De maffia is echter nog steeds een factor van belang, maar houdt zich sinds de tweede helft van de jaren '90 vaker bezig met de handel. In 1997 werd een belangrijk persoon binnen de Oeralmasjfabriek (nu onderdeel van OMZ) vermoord, die bezig was om de maffialeden uit de bedrijfsorganisatie te werken. In een reactie daarop werd door de Russische overheid onder andere besloten nauwer samen te werken met de overheid in Israël, om te zorgen dat niet langer omvangrijke geldstromen en gezochte personen naar dit land zouden verdwijnen. De maffia is nog steeds op veel plaatsen aanwezig, zij het dat het nu vaak om kleinschaligere vormen van criminaliteit gaat en de belangrijke personen zich eigenlijk alleen nog maar met de handel en politiek bemoeien. De stad maakt de laatste jaren geleidelijk aan een aantal positieve veranderingen door en kent een laag werkloosheidscijfer en een lichte groei in bevolking. Dit is mede te danken aan burgemeester Tsjernetski, die onder andere verliesdraaiende overheidsbedrijven afstootte en groeisectoren in de economie steunde en steunt.
Hiertegenover staat dat ook in Jekaterinenburg de vreemdelingenhaat groeit. Zo werd na de moordpartij in een synagoge in Moskou ook de deur van een synagoge in Jekaterinenburg met een mes bewerkt[2].
[bewerk] Klimaat
Jekaterinburg kent een landklimaat met lange koude winters (ongeveer 5 maanden) en korte warme zomers. De gemiddelde temperatuur varieert van -15,3°C in januari tot 17,4°C in juli, met uitschieters naar -35°C en +35°C. De lente- en herfstperiodes zijn meestal vrij kort. De luchtvochtigheid is er lager dan in Europees Rusland.
[bewerk] Ligging en stratenpatroon
De stad is grotendeels gelegen in het stroomgebied van de rivier de Iset, die plaatselijk is afgedamd voor de watervoorziening, waardoor een aantal meren is ontstaan. De stad meet 26 kilometer van noord naar zuid en 15 kilometer van oost naar west. De straten hebben een dambordpatroon, met het historisch centrum gedeeltelijk rond de afdamming van de Iset. Tot de bekendste straten behoren de Leninski Prospekt en de oelitsa Karla Libknechta.
[bewerk] Economie
De stad is al sinds het begin van de 18e eeuw gericht op de industrie. Na Moskou is het het tweede industriecentrum van Rusland. De grootste groei van de industrie vond plaats in de jaren '30 van de 20e eeuw toen ook de grootste machinefabriek van Rusland en Europa, Oeralmasj, werd gesticht en in de Tweede Wereldoorlog, toen grote gedeelten van de Sovjetindustrie uit vooral Moskou hierheen werden verplaatst in verband met het oprukkende Duitse leger. Deze bedrijven bleven na de oorlog veelal in het gebied. Het is het centrale punt binnen de zware industrie in de Oeralregio. Er worden onder andere staal, chemische producten, banden en aardolie verwerkt. Het slijpen van edelstenen is een goed ontwikkelde vorm van lichte industrie; een belangrijk deel van de Russische edelstenen wordt hier verwerkt. De stad is verder een belangrijke producent van farmaceutische producten en turbines.
De stad is ook een belangrijk centrum voor banken en financiële instellingen. Veel federale banken hebben hier een vestiging.
[bewerk] Transport
De stad kent een zeer goed transportnetwerk. Het openbaar vervoer bestaat uit bussen, trolleybussen en trams (29 lijnen). In 1991 werd de metro van Jekaterinenburg geopend. Deze wordt nog uitgebreid en heeft momenteel 7 stations (zie kaartje). De stad is het centrale punt van veel verbindingen in de Oeral en heeft een belangrijk spoorwegknooppunt aan de trans-Siberische spoorlijn. De stad heeft spoorverbindingen met onder andere Moskou, Kazan, Tsjeljabinsk, Nizjni Tagil, Omsk, Tjoemen, Novosibirsk en de Kazachse hoofdstad Astana. Ook beschikt de stad over een internationale luchthaven: Koltsovo (SVX) en een regionaal vliegveld.
Jekaterinenburg heeft na Moskou het hoogste aantal auto's per 1000 inwoners. In 2006 waren er in de stad 239 auto's per 1000 inwoners tegen 264 in Moskou. Jaarlijkst stijgt het aantal auto's met gemiddeld 20%. Hiervan is 58% afkomstig uit het buitenland.[3]
[bewerk] Demografie
Bevolkingsontwikkeling van de stad:
|
|
[bewerk] Onderwijs
In de stad staat de Oeral-vestiging van de Russische Academie van Wetenschappen en vele onderzoeksinstellingen.
De stad heeft 16 staatsuniversiteiten, een conservatorium, meerdere academies, waaronder een aantal particuliere en een militair instituut. Jekaterinenburg wordt vanwege de vele instellingen voor hoger onderwijs de wetenschappelijke hoofdstad van de Oeral genoemd. Het is na Moskou, Sint-Petersburg en Novosibirsk de belangrijkste wetenschapsstad van Rusland. Een aantal van deze instellingen zal in de toekomst fuseren om beter te kunnen concurreren. De belangrijkste instellingen zijn:
[bewerk] Universiteiten
- Pedagogische Staatsuniversiteit van de Oeral
- Russische Staatsuniversiteit voor Beroepspedagogiek
- Staatsuniversiteit van de Oeral (voorm. AM Gorki)
- Staatsuniversiteit van de Oeral voor Bosbouw
- Staatsuniversiteit van de Oeral voor Economie
- Staatsuniversiteit van de Oeral voor Mijnbouw
- Staatsuniversiteit van de Oeral voor Spoorwegen
- Technische Staatsuniversiteit van de Oeral
- Universiteit voor Geesteswetenschappen
Eind 2005 werd door de Sverdlovskafdeling van de Russische Academie der Wetenschappen besloten tot het opstarten van de bouw van een nieuwe Eurazische Universiteit op een terrein bij het Sjartasjmeer. De eerste fase van de bouw moet in tien jaar zijn voltooid en onderwijs gaan bieden aan 100.000 studenten. Na de tweede fase (voltooiing) moet de universiteit onderwijs gaan bieden aan 250.000 studenten voor bijna 500 vakgebieden. Het gebied, dat 1500 hectare moet gaan omvatten, moet tevens woonvoorzieningen gaan bieden aan studenten en onderwijzend personeel en een Technopark (hoogwaardig bedrijventerrein) van 200 hectare. Voor 2006 is hiervoor 5 miljoen roebel (± 150.000 euro) ter beschikking gesteld uit het oblastbudget [2]. In 2015 zou het eerste deel gereed moeten komen en in 2025 zou de universiteit voltooid moeten zijn.
[bewerk] Conservatorium
- Staatsconservatorium voor de Oeral
[bewerk] Academies
- Staatsacademie van de Oeral voor Architectuur en Kunsten
- Staatsacademie van de Oeral voor Landbouw
- Staatsacademie van de Oeral voor Rechten
- Staatsacademie van de Oeral voor Medicijnen
- Staatsacademie van de Oeral voor Uitvoerende Kunsten
- Academie van de Oeral voor de Openbare Dienst
- Academie van de Oeral voor Architectuur
[bewerk] Militair instituut
- Militair Instituut voor Atillerie
De stad bezit ook een vestiging van het Goethe-Instituut.
[bewerk] Cultuur en bezienswaardigheden
[bewerk] Architectuur
De stad heeft 26 musea, een groot theater; een operahuis, waar balletvoorstellingen, opera's en komedies worden vertoond en nog 4 andere theaters. Het bekendste theater is het Koljadatheater van een van Ruslands bekendste toneelschrijvers Nikolaj Koljada, dat in juli 2006 werd verplaatst na een conflict met de eigenaars van het gebouw. Ook heeft de stad een dierentuin, circus, kunstgalerij en een philharmonie. Ook heeft de stad een eigen filmstudio.
Het bekendste museum is het Museum voor mijnbouw in midden-Oeral.
De stad bezit ook een aantal kathedralen, waarvan de Kathedraal op het bloed, op de plek waar de tsarenfamilie werd vermoord in het Ipatiev-huis, de bekendste is. Er staan ook een aantal kathedralen uit de Russische stijl, waarvan de Christus-hemelvaartskathedraal de bekendste is. Verder bevinden zich in de stad de zogenaamde Bergkanselarij (uit 1739). In een buitenwijk bevindt zich de Heilige Drie-eenheids-kathedraal waar ooit Grigori Raspoetin monnik was.
Een van de mooiste gebouwen van de stad is het oude gemeentehuis, dat in stalinistische stijl is gebouwd.
Een van de overblijfselen van de faillissementen van de jaren '90 is de nooit afgebouwde 220 meter hoge Tv-toren van Jekaterinenburg. De stadsregering heeft echter plannen om hiermee verder te gaan.
Veel van de gebouwen zijn echter vervallen. Alleen langs de belangrijkste straten worden gebouwen gedeeltelijk opgeknapt. De situatie is echter sterk verbeterd sinds de Sovjettijd toen veel kerken en kathedralen werden gesloopt of sterk verwaarloosd.
[bewerk] Muziek
Jekaterinenburg heeft geen grote of beroemde muziekscene, maar een aantal populaire Russische rockbands als Oerfin Dzjyoes, Tsjaif, Tsjitsjerina, Nautilus Pompilius, Nastja, Trek, Agata Kristi en Smyslovye Galljoetsinatsii werden hier wel gevormd. "Oeralrock" wordt vaak gezien als een aparte stijl binnen de rockmuziek. Ook studeerden enkele beroemde operazangers, zoals Boris Sjtokolov, Joeri Goeljajev en Vera Bajeva af aan het Conservatorium van de Oeral. Het Filharmonisch orkest van de Oeral (huidige dirigent: Dmitri Liss), dat werd gesticht door Mark Paverman in Jekaterinenburg is ook populair in Rusland en Europa.
[bewerk] Bestuurlijke indeling
De stad is opgedeeld in 7 districten (rayons) en 2 nederzettingen met stedelijk karakter (pgt's):
Naam | Russisch | Inwoneraantal per 1-1-2005 [4] |
---|---|---|
district Ordzjonikidzevski | Орджоникидзевский | 262.000 |
district Tsjalovski | Чкаловский | 222.700 |
district Leninski | Ленинский | 153.000 |
district Verch-Isetski | Верх-Исетский | 180.900 |
district Kirovski | Кировский | 212.600 |
district Oktjabrski | Октябрьский | 119.300 |
district Zjeleznodorozjny | Железнодорожный | 143.200 |
pgt Koltsovo | Кольцово | 14.700 |
pgt Sjirokaja Retsjka | Широкая Речка | 1200 |
[bewerk] Diplomatieke vestigingen
De stad legde als een van de eerste steden in de jaren '90 diplomatieke betrekkingen met buitenlandse politieke vertegenwoordigingen. De consulaten omvatten [3]:
- Bulgarije - ul. Lenina 44 (2002)
- Duitsland - ul. Gorkogo 21 (2005)
- Italië - ul. Kirova 28
- Kirgizië - ul. Bolsjakova 105
- Tsjechië - ul. Gogolja 15a
- Verenigd Koninkrijk — ul. Gogolja 15a; (1997)
- Verenigde Staten — ul. Gogolja 15a; Eerste consulaat in de Oeral (sinds 1994)
Verder heeft Wit-Rusland er een ambassade en zijn er handelsmissies van Hongarije en Oekraïne. De Nederlandse overheid had er eerder ook een handelsmissie, maar is daar later mee gestopt. Oostenrijk heeft in 2006 aangekondigd ook een consulaat te zullen openen in de stad.
[bewerk] Zustersteden
[bewerk] Geboren in Jekaterinenburg
- Nikolaj Chabiboelin (1973), goalie voor Chicago Blackhawks
- Pavel Datsjoek (1978), ijshockeyspeler
- Irina Denezkina (1981), schrijfster
- Aleksandr Dolski (1938), bard, schrijver en dichter
- Aleksej Jasjin (1973), ijshockeyspeler
- Boris Jeltsin (1931), ex-president van Rusland
- Vladislav Krapivin (1938), kinderboekenschrijver
- Vladimir Malachov (1968), ijshockeyspeler
- Georgi Misjarin (1985), ijshockeyspeler
- Denis Pimankov (1975), zwemmer
- van Polzoenov (1728-1766), uitvinder
- Alexander Popov (1971), olympisch zwemkampioen
- Aleksej Nikolajevitsj Romanov (1904 – 1918), zoon van de laatste tsaar
- Vera Sessina (1986), ritmisch sportgymnaste
- Pjotr Tajozjny (1887-1952), beeldhouwer
- Rimma Zjoekova (1923-1999), hardrijdster op de schaats
|
[bewerk] Noten
- ↑ Matthew S. Meselson, et al., The Sverdlovsk Anthrax Outbreak of 1979, Science 266:5188 (18 november 1994): 1202-1208.
- ↑ Regnum FJCR: Attack on Yekaterinburg synagogue connected to Koptsev case - 22 juni 2006
- ↑ (ru) Regnum Naar aantallen auto's is Jekaterinenburg alleen ondergeschikt aan Moskou - 28 september 2006
- ↑ mojgorod: Городские районы, численность населения en Посёлки городского типа, численность населения - inwoneraantallen per 1-1-2005 van de stedelijke districten en pgt's (Russisch)
[bewerk] Externe links
- Informatie over de stad (Engels)
- Jekaterinenburg online (Russisch)
- Informatiepagina over stad en oblast (Duits)
- Verslag over de maffia in o.a. Jekaterinenburg uit 2002 (Engels)
- Wikitravel (Engels)
- Website over Jekaterinenburg en haar geschiedenis (Russisch)
- Flickr: Foto's
Kaarten
{{{afb_links}}} | Steden in Rusland met 1.000.000+ inwoners | {{{afb_groot}}} | |
---|---|---|---|
Jekaterinenburg (Jekaterinboerg) - Kazan - Moskou (Moskva) - Nizjni Novgorod - Novosibirsk - Oefa - Omsk - Perm - Rostov aan de Don (Rostov-na-Donoe) - Samara - Sint-Petersburg (Sankt-Peterboerg) - Tsjeljabinsk - Wolgograd (Volgograd) |
|
|
---|---|
Bestuurlijk centrum: Jekaterinenburg Alapajevsk | Aramil | Artjomovski | Asbest | Berjozovski | Bogdanovitsj | Degtjarsk | Irbit | Ivdel | Kamensk-Oeralski | Kamysjlov | Karpinsk | Katsjkanar | Kirovgrad | Koesjva | Krasnotoerinsk | Krasno-oefimsk | Krasno-oeralsk | Lesnoj | Michajlovsk | Nevjansk | Nizjnjaja Salda | Nizjnjaja Toera | Nizjni Tagil | Nizjnieje Sergi | Novaja Ljalja | Novo-oeralsk | Pervo-oeralsk | Polevskoj | Revda | Rezj | Serov | Severo-oeralsk | Soechoj Log | Sredneoeralsk | Sysert | Talitsa | Tavda | Toerinsk | Verchnjaja Pysjma | Verchnjaja Salda | Verchnjaja Toera | Verchni Tagil | Verchotoerje | Voltsjansk | Zaretsjny |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Екатеринбург op Wikimedia Commons. |