Omsk

Omsk
	yandexkaart
Kerngegevens
Deelgebied:	oblast Omsk
Federaal district:	Siberië
Oppervlakte:	573 km²
Inwoners:	1.134.016 (volkstelling 2002)
Bevolkingsdichtheid:	1979/km²
Coördinaten:	54°58′NB 73°23′OL
Hoogte t.o.v. zeeniveau:	87 meter
Tijdzone:	UTC+6
Postcodes:	644000-644123
Netnummer:	(+7) 3812
OKATO-nummer:	52401
Politiek
Burgemeester:	Viktor Sjrejder
Officiële website:	www.omsk.ru
Lijst van steden in Rusland

Tarskaja Oelitsa, op de achtergrond een poort van de vroegere vesting

Omsk (Russisch: Омск) is een stad met ruim 1,1 miljoen inwoners in West-Siberië, Rusland. Het is de hoofdstad van de oblast (provincie) Omsk en ligt bij de samenvloeiing van de rivieren Irtysj en Om, zo'n 2500 kilometer ten oosten van Moskou. Een belangrijk transportader voor de zevende stad van Rusland is de trans-Siberische spoorlijn.

[bewerk] Geschiedenis

Omsk werd gesticht in 1716 als vesting ter bescherming van de Russische grens tegen de op de steppen levende nomaden. Het oorspronkelijke houten fort werd in het einde van de 18e eeuw vervangen door vestingwerken van steen. In de 19e eeuw werd Omsk het bestuurlijke centrum van West-Siberië en een deel van het huidige Kazachstan. Er werden diverse kathedralen en moskeeën gebouwd en de stad kreeg een militaire academie. Het Russische Rijk breidde zich steeds verder uit en de grens verschoof naar het oosten, waardoor Omsk zijn strategische belang verloor. De stad werd een ballingsoord voor politieke gevangenen; Fjodor Dostojevski leefde en werkte er in ballingsschap van 1849 tot 1853.

De aanleg van de trans-Siberische spoorlijn gaf de stad in de jaren 1890 een nieuwe impuls. Omsk werd een handelscentrum waar zich diverse bedrijven vestigden. Meerdere landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Nederland, openden er een consulaat om hun commerciële belangen te behartigen. In 1910 was Omsk het toneel van de Siberische Expositie van Landbouw en Industrie, waarvoor een nieuw tentoonstellingscomplex werd gebouwd. Dit complex is niet bewaard gebleven, maar veel andere gebouwen uit deze periode geven Omsk nog altijd een mondain uiterlijk.

Tijdens de Russische Burgeroorlog die volgde op de Oktoberrevolutie van 1917 viel Omsk in handen van de anti-bolsjewistische Witten. In 1918 werd onder leiding van admiraal Aleksandr Koltsjak een voorlopige regering ingesteld en werd Omsk uitgeroepen tot hoofdstad van Rusland. De keizerlijke goudvoorraad werd in de stad ondergebracht. Uiteindelijk moesten Koltsjak en zijn regering zich terugtrekken naar het oostelijkere Irkoetsk; het Rode Leger veroverde Omsk in 1919.

De Sovjetregering wees het relatief jonge en kleine Novonikolajevsk, het huidige Novosibirsk, aan als het nieuwe centrum van West-Siberië. Een enorme verhuizing van bestuurlijke, culturele en wetenschappelijke organisaties volgde, waarna de groei van Omsk stagneerde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kon de stad zich opnieuw gaan ontwikkelen, doordat industriële bedrijven (vooral in de militaire sector) uit de frontlinie in het westen van Rusland naar het oosten werden verplaatst. Vanwege de aanwezigheid van deze strategische industrie was Omsk tot in de jaren 1990 gesloten voor buitenlanders. In de jaren 1950 werd een grote olieraffinaderij gebouwd samen met nieuwe woonwijken voor de fabrieksarbeiders, waardoor de stad zich sterk naar het noorden uitbreidde.

Na de val van de Sovjet-Unie brak er een strijd uit om de zeggenschap over de belangrijke bedrijven van Omsk. Het wegvallen van het Sovjetleger als grote afnemer van industriële producten leidde tot hoge werkloosheid in de stad. Omsk presteert wat betreft economische groei en welzijn nog altijd onder het Russische gemiddelde.

In maart 2005 werd in Omsk het consulaat-generaal van Kazachstan geopend, de eerste diplomatieke vertegenwoordiging in de stad sinds 1917.

[bewerk] Klimaat

Satellietfoto

Omsk binnen de oblast Omsk

De stad kent een droog landklimaat dat gekenmerkt wordt door sterke wisselingen van de weersomstandigheden. De gemiddelde temperatuur varieert van +20°C in juli tot −19°C in januari, met uitschieters van +35°C in de zomer en −35°C in de winter. Het gemiddelde aantal dagen met zon bedraagt meer dan 300 per jaar, de gemiddelde jaarlijkse neerslag is 315 mm.

[bewerk] Economie

Omsk is een belangrijke rivierhaven. Er worden landbouwmachines en spoorweguitrusting geproduceerd. Er zijn ook olieraffinaderijen die door pijpleidingen met het westen van het land verbonden zijn. Fabrieken in Omsk produceren schoeisel, kleding, banden en consumptiegoederen. Ook is het de thuisbasis van de Russische oliemaatschappij Sibneft.

[bewerk] Vervoer

Omsk is goed bereikbaar over water (Irtysj en Om) en is aangesloten op belangrijke wegen en spoorwegen. De stad is aangesloten op de trans-Siberische spoorlijn en de autoweg M5 verbindt Omsk via Tsjeljabinsk met Moskou en de rest van Europees-Rusland. Daarnaast beschikt de stad over een luchthaven die door meerdere maatschappijen wordt bediend en de basis is van Omskavia. Het stedelijke openbaar vervoer wordt uitgevoerd met trams, stadsbussen en trolleybussen. Aan de eerste lijn van de metro van Omsk wordt al meer dan tien jaar gebouwd; mogelijk kan in 2008 het eerste tracé in gebruik genomen worden.

[bewerk] Cultuur en onderwijs

Dramatheater

Omsk is een belangrijk cultureel centrum voor de regio West-Siberië en beschikt over een bezienswaardige historische binnenstad, waar vele koopmanshuizen uit het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw te vinden zijn. Bij de samenvloeiing van de Irtysj en de Om bevindt zich nog een aantal gebouwen van het 18e-eeuwse fort. Andere interessante gebouwen zijn de houten huizen aan de Nikolski Prospekt en de Sint-Nicolaaskathedraal uit 1840. De stad kent meerdere theaters, waaronder een operatheater, en een grote bibliotheek. Belangrijke musea zijn het Vroebel-kunstmuseum en het Historisch museum.

In Omsk is een aantal instellingen voor hoger onderwijs gevestigd:

Staatsuniversiteit Omsk
Technische Staatsuniversiteit Omsk
Pedagogische Staatsuniversiteit Omsk
Agrarische Staatsuniversiteit Omsk
Staatsuniversiteit voor Vervoerkunde Omsk
Siberische Staatsacademie voor Wegenbouw
Siberische Staatsacademie voor Lichamelijke Oefening en Sport

[bewerk] Sport

Het ijshockeyteam Avangard vertegenwoordigt Omsk in de hoogste klasse van de Russische competitie. Een bijzonder sportevenement is de Siberian Ice Marathon, die jaarlijks in de winter wordt georganiseerd. De temperatuur waarbij deze halve marathon wordt gelopen ligt rond de -20°C en stelt hoge eisen aan de deelnemers.

[bewerk] Geboren in Omsk

Vissarion Sjebalin (11 juni 1902), Russisch componist
Roman Sloednov (24 februari 1980), Russisch zwemmer
Valentina Talyzina (22 januari 1935), Russisch actrice
Jevsjej Tsejtlin (1948), Russisch-Joods literatuurwetenschapper en schrijver
Michail Vroebel (17 maart 1856), Russisch componist

[bewerk] Trivia

In het binnen Nederland bekende nummer De dodenrit van Drs. P. is sprake van een Russische familie die tracht per trojka de stad Omsk te bereiken, maar hierbij wordt tegengewerkt door wolven ("Ja Omsk is een mooie stad, maar net iets te ver weg").

Planetoïde nummer 3406, ontdekt door B. Boermasjova, draagt de naam "Omsk".

De stad Omsk is één van de bezochte steden in het tv-programma Peking Express, seizoen 1, aflevering 3.

{{{afb_links}}}	Steden in Rusland met 1.000.000+ inwoners		{{{afb_groot}}}
Jekaterinenburg (Jekaterinboerg) - Kazan - Moskou (Moskva) - Nizjni Novgorod - Novosibirsk - Oefa - Omsk - Perm - Rostov aan de Don (Rostov-na-Donoe) - Samara - Sint-Petersburg (Sankt-Peterboerg) - Tsjeljabinsk - Wolgograd (Volgograd)			{{{afb_groot}}}