Galileo Galilei
Galileo Galilei (Pisa, 15 februari 1564 - 8 januari 1642) was een Italiaanse natuurkundige, filosoof en astronoom. Hij was hoogleraar in Pisa (1589-1592) en Padua (1592-1610). In continentaal Europa wordt hij meestal aangeduid als Galilei, in de Angelsaksische wereld kiest men voor zijn voornaam Galileo.
Inhoud |
[bewerk] Grondlegger van de moderne astronomie
Galilei gebruikte als één van de eersten een telescoop en was waarschijnlijk de eerste die hem gebruikte voor astronomische waarnemingen. Daardoor ontdekte Galilei vier manen van Jupiter. Hij nam ook de schijngestalten van de planeet Venus waar, kraters op de maan. Deze waarnemingen beschreef hij in Sidereus Nuncius in het Nederlands de Sterrenbode, dat in maart 1610 verscheen. De publicatie van dit boekje markeert het punt van waar af we hoe langer hoe beter kunnen zien, door telkens weer betere kijkers, waarover we het hebben, als we over ons zonnestelsel, de sterren en de kosmos praten. Het boekje was het prospectus dat wonderen beloofde als de mens maar deze reis langs de hemel wilde ondernemen.
Enige maanden later richtte hij de kijker op Saturnus en merkte "iets" op aan beide zijden van Saturnus. Hij zei: Ik heb Saturnus in drievoud gezien! Pas Huygens concludeerde (1656) dat wat er gezien werd een ringenstelsel moest zijn.
Galilei is de vader van de moderne astronomie. Op grond van de waarnemingen van Jupiters manen en Venus' fasen en de theorie van Nikolaus Copernicus kwam Galilei tot de conclusie dat de zon in het midden van ons zonnestelsel staat en de planeten, met inbegrip van de aarde, rond de zon draaien. (De heliocentrische theorie.)
Eerder dacht men, op grond van wat men zag en op grond van de geschriften van Plato, Aristoteles en later Ptolemeus, dat de aarde in het middelpunt van het gehele universum stond, en dat de zon, de planeten en alle sterren om de aarde heen draaiden. Dit was ook de opvatting van de Christelijke Kerken en met name van de Rooms-Katholieke Kerk. Na een aantal jaren kwam Galilei dan ook in conflict met de Kerk, alhoewel hij zelf volhield dat zijn werk slechts een zuiver theoretische beschrijving inhield, en niet in conflict was met de godsdienst, die hijzelf ook aanhing. Hij meende juist te laten zien hoe doordacht het door God geschapene in elkaar zat.
Toch werd Galilei gedwongen afstand te nemen van zijn ontdekkingen, en werd hij in een kerkelijk proces veroordeeld tot levenslang huisarrest, van 1633 tot 1642. Overigens nam paus Urbanus VIII pas stappen nadat Galilei - op een verzoek van de paus tot verheldering van zijn standpunten - een satirische discussie had geschreven waarin een persoon die de officiële gezichtspunten van de kerk verwoordde werd voorgesteld als een dwaas. (1632, Dialogo di Galileo Galilei sopra i due Massimi Sistemi del Mondo Tolemaico e Copernicano - Dialoog over de 2 belangrijkste wereldsystemen. In de dialoog verwoordde ene Simplicio -!!- het oude standpunt, Salviati de nieuwe ideeen, Sagredo was een meestal luisterende, moderne toehoorder.)
In 1633 was Galilei al een oude man van 69 jaar. Men zegt dat hij na het vernemen van het vonnis de woorden "Eppur si muove" (en toch beweegt zij - namelijk de aarde om de zon) heeft geroepen. Dat kan niet waar zijn, maar hij was er ongetwijfeld van overtuigd dat de aarde in beweging was, en dat zijn vonnis daar niets aan kon veranderen.
Terwijl Galilei onder huisarrest stond, slaagde hij erin een belangrijk boek, waarin zijn nieuwe inzichten verdedigd werden, Discorsi, e dimostrazioni matematiche, intorno à due nuoue scienze, (er traden dezelfde personen in op als in de dialoog van 1632) naar het buitenland te laten smokkelen. Het werd in 1637 in Leiden gepubliceerd.
In 1737 werden de stoffelijke resten van Galilei opgegraven en overgebracht naar de Santa Croce-kerk in Florence, waar nu een fraai grafmonument te bewonderen is. Bij de opgraving werd om onduidelijke redenen de middelvinger van zijn rechterhand afgehakt. Dit relikwie is te bezichtigen in het Museo di Storia della Scienza, ook in Florence.
In 1992 sprak Paus Johannes Paulus II een excuus uit, waarmee Galilei's naam eindelijk werd gezuiverd en Galilei zelfs werd erkend als gelovig mens.
[bewerk] Andere ontdekkingen van Galilei
- De slingertijd is niet afhankelijk van de grootte van het gewicht dat aan de slinger hangt, hetgeen de basis is geweest voor de ontwikkeling van nauwkeurige klokken met slinger. De slinger waarmee hij deze ontdekking deed is nog steeds te bezichtigen in de kathedraal van Pisa.
- Het bestaan van zonnevlekken. (Klopt niet, is historisch incorrect bewezen)
- Het feit dat de maan kraters heeft en niet glad is zoals Aristoteles geloofde.
- Grondslagen van de latere dynamica van Newton: de versnelling van vallende voorwerpen is niet afhankelijk van hun massa. De snelheid van een voorwerp blijft constant als er geen kracht op werkt.
- Poging om de lichtsnelheid te meten, maar de snelheid bleek hoger te zijn dan meetbaar in de 17e eeuw.
- De wet der traagheid. (Klopt niet, is historisch incorrect bewezen)
- Het principe van relativiteit op het gebied van de klassieke mechanica.
- De Galileithermometer.
- Wist voor het eerst te bewijzen door waarnemingen door zijn telescoop dat de manen van Jupiter om de planeet heendraaiden.
- Wist de schijngestalten van Venus te verklaren door zijn verbeterde wereldbeeld.
[bewerk] Trivia
Een nog erger lot dan Galileo Galilei had Uleg Bek bijna 200 jaar eerder getroffen. Vanwege dezelfde ontdekking (de aarde draait om de zon) werd hij vanwege het aantasten van de fundamenten van de islam door zijn zoon vermoord.
Galileo is ook de naam van het toekomstige satellietnavigatiesysteem van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.
[bewerk] Vernoemd naar Galileo Galilei
- Een krater op de maan
- Een krater op Mars
- De 4 galileïsche manen van Jupiter
- De Galileo (een ruimtesonde naar Jupiter)
- Een eenheid voor valversnelling (de gal)
- Het plaatsbepalingssysteem Galileo
- Het getal van Galilei
- De Galileithermometer
- Zie voor meer het artikel Galileo
[bewerk] Literatuur
- P. van der Hoeven, Galilei. Baarn, Het wereldvenster. - 142 p. (Gent)
- Entre Galilée et l'Eglise: la Bible., Une mise au point. Etude. Joël COL. ISBN 2-9520299-0-3, AutoEdition Méguila.
