Galileïsche manen

De Galileïsche manen zijn de vier belangrijkste manen van Jupiter en ze zijn ontdekt door Galileo Galilei op 7 januari 1610. Ze zijn de grootste manen van Jupiter. Ze zijn zelfs zichtbaar zonder een krachtige telescoop. Onder perfecte omstandigheden is het zelfs mogelijk om Callisto met het blote oog te zien.

[bewerk] Ontdekking

Galileo bestudeerde de beweging van de manen gedurende enkele dagen en realiseerde zich dat ze in een baan om Jupiter zitten. Deze ontdekking toonde aan dat niet alles in de ruimte om de aarde draaide en ondersteunde dus de heliocentrische theorie van Nicolaus Copernicus.

Galileo noemde in eerste instantie zijn ontdekking de Cosmica Sidera naar de toenmalige groothertog van Toscane, Cosimo II de' Medici (1590–1621). Galileo veranderde de naam, op verzoek van de groothertog, in Medicea Sidera ("Médici stars"). De ontdekking werd in maart 1610, binnen twee maanden na de eerste observatie, aangekondigd in de Sidereus Nuncius.

De naamgeving van de vier manen lag niet direct vast. Giovanni Battista Hodierna, een discipel van Galileo, stelde voor om de vier manen te vernoemen naar de vier gebroeders Médici: Principharus, Victipharus, Cosmipharus and Ferdinandipharus. Johannes Hevelius noemde hen Circulatores Jovis en Jacques Ozanam noemde hen satellieten naar het Latijnse woord voor begeleiden. Uiteindelijk zouden het de namen worden die door Simon Marius voorgesteld werden: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Het zijn namen van de beminden van de god Jupiter of Zeus. Deze namen waren in 1614 gepubliceerd in zijn Mundus Jovialis.

Galileo weigerde om de namen van Marius te gebruiken en verzon daarom het nummeringsschema dat tot vandaag parallel aan de echte naam van de manen gebruikt wordt. De nummers lopen van Jupiter naar buiten, dus respectivelijk I, II, III en IV voor Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Galileo gebruikte deze nummering in zijn schriften, maar publiceerde het nooit.

[bewerk] Beschrijving

De Galileïsche manen zijn van dichtbij Jupiter tot veraf:

Naam	Afbeelding	Diameter (km)	Massa (kg)	Gemiddelde straal (km)	Omloopsnelheid
Io		3643	8.93×1022	421,800	1.77 dagen
Europa		3122	4.8×1022	671,100	3.55 dagen
Ganymedes		5262	1.48×1023	1,070,400	7.16 dagen
Callisto		4821	1.08×1023	1,882,700	16.69 dagen