Władimir Putin

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Władimir Władimirowicz Putin Владимир Владимирович Путин ur. 7 października 1952 w Leningradzie

Prezydent Rosji
Okres urzędowania	od 31 grudnia 1999
Partia polityczna	Jedna Rosja
Poprzednik	Borys Jelcyn
Premier Rosji
Partia polityczna	Jedna Rosja
Okres urzędowania	od 8 sierpnia 1999 do 7 maja 2000
Poprzednik	Sergiej Stiepaszin
Następca	Michaił Kasjanow

Władimir Władimirowicz Putin (ros. Владимир Владимирович Путин, wymowa ^*; urodzony 7 października 1952 w Leningradzie – obecnie Sankt Petersburg), jest obecnym prezydentem Rosji.

[edytuj] Wykształcenie

W 1975 ukończył studia na Wydziale Prawa Państwowego Uniwersytetu w Leningradzie.

[edytuj] Kariera zawodowa

[edytuj] KGB

Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w KGB jako oficer operacyjny. W latach 1985-1990 służył na terytorium Niemieckiej Republiki Demokratycznej (oficjalnie pracował jako dyplomata), gdzie zajmował się werbowaniem tajnych współpracowników i inwigilacją wschodnioniemieckiego środowiska naukowego.

[edytuj] Administracja Sankt Petersburga

W 1990 powrócił do ZSRR i objął stanowisko doradcy rektora w Leningradzkim Uniwersytecie Państwowym do spraw zagranicznych. W tym samym roku rozpoczął współpracę z przewodniczącym Rady Miejskiej Leningradu Anatolijem Sobczakiem. Po wyborze Sobczaka na stanowisko mera Leningradu (przemianowanego na Sankt Petersburg) Putin objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Spraw Zagranicznych w urzędzie mera miasta. 20 sierpnia 1991, w trakcie trwania puczu moskiewskiego Putin wystąpił ze służby w KGB. W latach 1992-1996 pełnił funkcję zastępcy mera Sankt Petersburga, odpowiedzialnego za kontakty międzynarodowe i inwestycje zagraniczne.

[edytuj] Administracja Prezydenta

W sierpniu 1996 został powołany do pracy w administracji Prezydenta Rosji Borysa Jelcyna. Inicjatorem ściągnięcia Putina do Moskwy był ówczesny szef administracji prezydenta Anatolij Czubajs. Putin objął stanowisko zastępcy szefa administracji nieruchomościami prezydenta, a w 1997 zastępcy szefa administracji prezydenta i szefa Głównego Zarządu Kontroli. Od maja do lipca 1998 był pierwszym zastępcą szefa administracji prezydenta.

[edytuj] Szef Federalnej Służby Bezpieczeństwa

Od lipca 1998 do sierpnia 1999 był szefem Federalnej Służby Bezpieczeństwa (sukcesorki KGB). Od marca 1999 był jednocześnie sekretarzem Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej.

[edytuj] Premier

W ciągu kilku lat pracy w centralnej administracji Federacji Rosyjskiej szybko zdobył zaufanie najważniejszych osób w państwie. Dzięki poparciu m.in. Anatolija Czubajsa i Borysa Bieriezowskiego został w sierpniu 1999 powołany na stanowisko premiera. W Putinie upatrywano potencjalnego następcę Jelcyna na stanowisku prezydenta. Objęcie przez niego funkcji szefa rządu miało być ostatnim krokiem do przejęcia obowiązków głowy państwa (zgodnie z rosyjską konstytucją w zastępstwie prezydenta obowiązki te pełni szef rządu). Jako premier Putin wprowadził ponownie wojska rosyjskie na terytorium Czeczenii.

[edytuj] Prezydent

od lewej: Nursułtan Nazarbajew, Władimir Putin i Aleksander Łukaszenka

Po rezygnacji Jelcyna 31 grudnia 1999 pełnił obowiązki prezydenta Rosji. W wyborach prezydenckich, które odbyły się 26 marca 2000 został wybrany na stanowisko głowy państwa. Uzyskał 52,9% głosów.

W kolejnych wyborach prezydenckich, które odbyły się 14 marca 2004 zdobył 71,2 % głosów i zwyciężył już w I turze. Nie rywalizował z nim żaden znaczący przeciwnik (m.in. Komunistyczna Partia Federacji Rosyjskiej i Liberalno-Demokratyczna Partia Rosji wystawiła mało znanych Nikołaja Charitonowa i Olega Małyszkina), a największym problemem, z którym zmierzył się Putin, było osiągnięcie 50-procentowej frekwencji (wymaganej do ważności wyborów). 7 maja 2004 został zaprzysiężony na drugą czteroletnią kadencję na stanowisku głowy państwa.

[edytuj] Prezydentura

Putin pod wieloma względami nie jest typowym rosyjskim przywódcą: jest stosunkowo młody, nigdy nie nadużywa alkoholu, lubi sport (od dzieciństwa ćwiczy sambo), jest praktykującym członkiem kościoła prawosławnego (choć jego rzekome nawrócenie religijne bywa nieraz kwestionowane przez krytyków, uznających to jedynie za działanie dla zdobycia poparcia społecznego), mówi biegle po niemiecku i angielsku. Jest żonaty i ma dwoje dzieci.

Prezydentura Putina wywołuje wiele sprzecznych opinii. Wielu rosyjskich i zagranicznych obserwatorów, w tym obrońcy praw człowieka, politolodzy i dziennikarze zarzucają mu wprowadzenie w Rosji autokratycznego stylu sprawowania władzy. Sam Putin nazywa system polityczny Rosji „demokracją sterowalną”, co zaprzecza definicji demokracji.

[edytuj] Sukcesy gospodarcze

W okresie rządów Putina wyraźnie poprawiła się sytuacja gospodarcza kraju, Rosja uzyskała realne członkostwo w G8 i spłaciła większość swojego zadłużenia zagranicznego m.in zlikwidowała zadłużenie wobec Klubu Paryskiego. Rezerwy kruszczcowo-walutowe Rosji w sierpniu 2006 przekroczyły 277 miliardów dolarów (w 1998 – 1,8 mld dolarów). Wzrost gospodarczy, odczuwalna poprawa poziomu życia, realny wzrost pensji i emerytur oraz odmienne od czasów Jelcyna terminowe ich wypłacanie jest jedną z przyczyn wysokiej popularności prezydenta w społeczeństwie^{[dodaj źródło]}.

[edytuj] Kryzysy

Krytycy prezydenta szczególnie podkreślają trzy poważne kryzysy z okresu jego prezydentury: zatonięcie okrętu podwodnego „Kursk” w sierpniu 2000 oraz ataki terrorystów czeczeńskich na Teatr na Dubrowce w Moskwie w październiku 2002 i na szkołę w Biesłanie we wrześniu 2004. Wszystkie te wydarzenia okazały się tragiczne w skutkach. Krytycy Putina twierdzą, że kierowane przez niego administracja i służby specjalne wykazały się daleko idącą nieudolnością i nieodpowiedzialnością w trakcie akcji ratunkowych.

[edytuj] Czeczenia

Putin często jest obiektem krytyki działaczy i organizacji na rzecz praw człowieka, głównie ze względu na jego politykę względem Czeczenii. Zarzucają oni, że polityka ta doprowadziła w tamtym regionie do katastrofy humanitarnej, a prawa człowieka są tam nagminnie łamane za całkowitym przyzwoleniem najwyższych czynników państwowych (obozy filtracyjne w Czeczenii). Krytycy Putina zarzucają mu, że swoimi nieodpowiedzialnymi według nich działaniami doprowadził do eskalacji konfliktu na niespotykaną skalę i wzrostu zagrożenia terrorystycznego w samej Rosji. Putin działania w Czeczenii tłumaczy dążeniem do zachowania integralności terytorialnej Federacji Rosyjskiej oraz walką z międzynarodowym terroryzmem islamskim zmierzającym jego zdaniem do rozbicia Rosji. Zbiegły do Wielkiej Brytanii podpułkownik FSB Aleksander Litwinienko (zm. w 2006) twierdził, że FSB po objęciu przez Putina funkcji premiera w 1999 na jego rozkaz przeprowadziła serię zamachów bombowych na bloki mieszkalne w Moskwie i Wołgodońsku. Hipotezę tę popiera również przebywający na emigracji Borys Bieriezowski. Obarczanie Czeczenów odpowiedzialnością za zamachy oraz rajd czeczeńskiego oddziału, którego dowódcą był Szamil Basajew, na Dagestan pod hasłami zbudowania na Kaukazie islamskiego kalifatu stanowiły casus belli i posłużyły do rozpoczęcia nowej wojny w Czeczenii.

[edytuj] Stosunki z oligarchami

Niektórzy analitycy uważają, że za zmianą na stanowisku głowy państwa na przełomie 1999 i 2000 stali oligarchowie rosyjscy i członkowie tzw. „rodziny kremlowskiej” – najbardziej wpływowi politycy z najbliższego otoczenia prezydenta Jelcyna, którzy chcieli zabezpieczyć swoje interesy, odsuwając jednocześnie od władzy nieprzewidywalnego i ciężko chorego przywódcę państwa, a wprowadzając na jego miejsce sprawnego administratora.

Późniejsze działania Putina pokazują, że takie oczekiwania inicjatorów zmiany na stanowisku prezydenta nie w pełni zostały zrealizowane, a w przypadku niektórych stronników Putina, np. Borysa Bieriezowskiego zmiana ta okazała się wręcz niekorzystna (Bieriezowski popadł w konflikt z Putinem i wyemigrował z Rosji).

Za rządów Putina ograniczono wpływy polityczne wielkich oligarchów, bądź wykorzystano ich pozycję ekonomiczną dla wzmocnienia roli prezydenta. Tych przedsiębiorców, którzy nie godzili się na współpracę z obozem prezydenckim i występowali przeciw niemu spotykały represje, czego przykładem może być aresztowanie i skazanie właścicieli koncernu Jukos – Michaiła Chodorkowskiego i Płatona Lebiediewa. Wiele z wyroków zapadających w rosyjskich sądach w głośnych sprawach krytycy Putina uznają za objaw rosnącego podporządkowania władzy sądowniczej prezydentowi.

[edytuj] Zmiany w aparacie władzy

W okresie prezydentury Putina dokonano daleko idących zmian personalnych nie tylko na najwyższych szczeblach centralnego aparatu władzy ale także na szczeblu regionalnym. Od władzy odsunięto część starej ekipy związanej z Borysem Jelcynem. W najbliższym otoczeniu prezydenta pozostała część „rodziny kremlowskiej” oraz najbardziej lojalni urzędnicy młodego pokolenia, m.in. minister ds. sytuacji nadzwyczajnych Siergiej Szojgu czy minister ds. reform gospodarczych German Gref. Eksponowane stanowiska zaczęli zajmować ludzie współpracujący wcześniej z Putinem (bądź to w administracji mera Sankt Petersburga, np. wicepremier Dmitrij Miedwiediew, bądź w ramach struktur służb specjalnych, np. minister obrony Siergiej Iwanow). Niezwykle ważną rolę w otoczeniu prezydenta odgrywają tzw. siłowiki – politycy wywodzący się ze środowiska służb specjalnych, za najbardziej wpływowego z nich uważa się ministra obrony Iwanowa.

[edytuj] Poparcie polityczne

Wokół prezydenta zorganizowano ruch polityczny, zinstytucjonalizowany w ramach partii Jedna Rosja, utworzonej w 2001 przez proprezydenckich działaczy państwowych i oligarchów. W 2003 ugrupowanie to wygrało wybory parlamentarne i stało się najsilniejszą frakcją w Dumie Państwowej (niższa izba rosyjskiego parlamentu). Jej lider Borys Gryzłow pełni funkcję przewodniczącego Dumy. Charakterystyczną cechą tego ugrupowania jest brak jednoznacznego oblicza ideologicznego. Zasadniczą podstawą jego funkcjonowania jest nie wspólnota programowa ale poparcie dla prezydenta i idea wzmocnienia jego ustrojowej pozycji.

[edytuj] Centralizacja władzy

W ramach wzmacniania pozycji prezydenta odbywa się od czasu objęcia prezydentury przez Putina proces centralizacji władzy. Stopniowo ogranicza się uprawnienia gubernatorów obwodów i innych władz lokalnych oraz autonomię wielu republik wchodzących w skład Federacji Rosyjskiej. Kontroli działalności władz lokalnych mają służyć specjalni pełnomocnicy regionalni powoływani przez prezydenta.

[edytuj] Walka o sukcesję

Z drugiej strony pojawiają się opinie, że w istocie Putin jest narzędziem w ręku zwalczających się koterii kremlowskich, do których zalicza się m.in. siłowików. Przedmiotem rywalizacji jest przede wszystkim scheda po prezydencie, którego kadencja kończy się w 2008. W czasie prezydentury Putina pojawiały się pomysły przeprowadzenia zmian w konstytucji umożliwiających mu kandydowanie na urząd głowy państwa na trzecią kadencję. Ostatecznie jednak odstąpiono od tego pomysłu, a sam prezydent oficjalnie stwierdził, że w 2008 ustąpi z urzędu. W chwili obecnej uważa się, że najpoważniejszymi kandydatami do przejęcia funkcji szefa państwa rosyjskiego są dwaj z grupy najbliższych współpracowników Putina: były szef jego administracji, a obecny wicepremier Dmitrij Miedwiediew oraz minister obrony (także wicepremier) Siergiej Iwanow.

[edytuj] Nawiązania do tradycji radzieckiej

W trakcie prezydentury Putina nastąpił również zwrot ku pewnym elementom tradycji radzieckiej. W 2000 zmieniono melodię hymnu państwowego Federacji Rosyjskiej, w miejsce kompozycji Michaiła Glinki wprowadzono melodię dawnego hymnu radzieckiego autorstwa Aleksandra Aleksandrowa z nowymi słowami (które napisał Sergiej Michałkow, wcześniej autor słów hymnu ZSRR). Szczególnie hucznie obchodzono 60. rocznicę zakończenia II wojny światowej w maju 2005. Zorganizowano m.in. wielką paradę na placu Czerwonym w Moskwie. Jednocześnie jednak w 2005 władze rosyjskie doprowadziły do ustanowienia nowego święta państwowego „Dnia Jedności Narodowej”, obchodzonego 4 listopada w rocznicę wypędzenia w 1612 wojsk polskich z Moskwy, wprowadzonego w miejsce zniesionego święta rewolucji październikowej, obchodzonego dotychczas 7 listopada. Putin również kilkukrotnie relatywizował byłego przywódcę ZSRR Józefa Stalina, wskazując że z jego imieniem Rosjanie wiążą zwycięstwo w II wojnie światowej i porównując go do postaci Tamerlana^{[dodaj źródło]}.

[edytuj] Polityka zagraniczna

[edytuj] Stosunki z Ukrainą

Przedmiotem dyskusji jest również polityka zagraniczna Rosji w czasie prezydentury Putina. Od wielu lat jej cechą charakterystyczną są próby ingerowania w życie polityczne państw byłego Związku Radzieckiego. Przykładem tego może być poparcie władz rosyjskich jakie zostało udzielone przed wyborami prezydenckimi na Ukrainie w 2004 Wiktorowi Janukowyczowi, kandydatowi ukraińskiego obozu władzy, którego zwycięstwo miało zapewnić utrzymanie i rozszerzenie rosyjskich wpływów na Ukrainie. W wyniku wydarzeń pomarańczowej rewolucji na Ukrainie prezydentem został jednak nieprzychylny Rosji Wiktor Juszczenko, którego wybór został przyjęty przez władze rosyjskie z wyraźnym niezadowoleniem. Od czasu pomarańczowej rewolucji stosunki rosyjsko-ukraińskie uległy wyraźnemu ochłodzeniu, a władze Federacji Rosyjskiej z prezydentem na czele wielokrotnie podejmowały próby nacisku na nowe kierownictwo polityczne Ukrainy (jesienią 2005 rozpoczął się kryzys w negocjacjach w sprawie cen gazu dostarczanego Ukrainie przez rosyjski koncern Gazprom, w wyniku którego 1 stycznia 2006 nastąpiło przerwanie dostaw przez stronę rosyjską). Oznaki poprawy stosunków rosyjsko-ukraińskich nastąpiły po powołaniu na Ukrainie rządu Wiktora Janukowycza, którego Partia Regionów wygrała wybory parlamentarne i przejściowo weszła w koalicję z Naszą Ukrainą Wiktora Juszczenki. Przykładami działań nowego premiera zmierzających do poprawy stosunków z Rosją mogą być zapowiedzi zawieszenia procesu integracji Ukrainy z NATO oraz spekulacje o możliwości uznania języka rosyjskiego za język urzędowy na Ukrainie.

[edytuj] Stosunki z Polską

Poparcie udzielone pomarańczowej rewolucji przez władze polskie stało się również przyczyną ochłodzenia relacji rosyjsko-polskich. Postawa prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, który uczestniczył w obradach ukraińskiego „okrągłego stołu” w roli negocjatora została oficjalnie skrytykowana przez Putina. W trakcie obchodów 60. rocznicy zakończenia II wojny światowej, 9 maja 2005 Putin w okolicznościowym przemówieniu nie wymienił Polski wśród najważniejszych sojuszników ZSRR w koalicji antyhitlerowskiej. Strona rosyjska odmówiła również uznania za ludobójstwo zbrodni katyńskiej. Władze rosyjskie podjęły też wiele kroków, które zdaniem części obserwatorów spowodowały pogorszenie stosunków polsko-rosyjskich, m.in. 10 listopada 2005 wprowadzono zakaz importu produktów mięsnych pochodzących z Polski, zimą 2005 bez podania przyczyny przerwano dostawy gazu do Polski. Pod koniec czerwca 2006 na Białorusi, blisko polskiej granicy, przeprowadzone zostały wspólne białorusko-rosyjskie manewry Tarcza Związku, których scenariuszem był atak ze strony Polski i Ukrainy.

[edytuj] Stosunki z Europą Zachodnią

Władimir Putin i Gerhard Schröder

Jednocześnie Putin budował przyjazne stosunki z niektórymi krajami Europy Zachodniej, zwłaszcza z Francją i Niemcami. Za sprawą pozytywnych relacji rosyjsko-francuskich i rosyjsko-niemieckich władze tych dwóch krajów zachodnich były niechętne krytyce poczynań rosyjskich w Czeczenii czy na Ukrainie. Jesienią 2005 międzynarodową opinię publiczną poruszył fakt zawarcia niemiecko-rosyjskiego porozumienia w sprawie budowy Gazociągu Północnego na Morzu Bałtyckim. Dodatkowym bulwersującym faktem było wejście w skład rady nadzorczej firmy budującej Gazociąg byłego Kanclerza Niemiec Gerharda Schrödera, który jeszcze jako szef rządu zabiegał o zawarcie porozumienia w sprawie Gazociągu.

[edytuj] Stosunki ze Stanami Zjednoczonymi

Inny wymiar mają z kolei stosunki Rosji ze Stanami Zjednoczonymi. Rosja formalnie poparła po 11 września 2001 amerykańską walkę przeciwko terroryzmowi, żądając jednocześnie uznania swoich działań wymierzonych przeciwko bojownikom czeczeńskim za część międzynarodowej wojny z terroryzmem. Z drugiej strony Rosja nie poparła interwencji sił sprzymierzonych w Iraku w 2003. Pogorszeniu się stosunków rosyjsko-amerykańskich sprzyjało również poparcie rządu USA dla „kolorowych” rewolucji w Gruzji w 2003 i na Ukrainie w 2004, w wyniku których władzę w tych krajach objęli politycy niechętni Rosji.