Ukraina
Z Wikipedii
 Ukraina (ukr. Україна) – państwo położone w Europie Wschodniej. Graniczy od północy z Białorusią, od zachodu z Polską, Słowacją i Węgrami, od południa z Rumunią i Mołdawią oraz Morzem Czarnym, od wschodu zaś z Rosją. Ukraina uzyskała niepodległość w 1991 po rozpadzie ZSRR. Ukraina jest członkiem-założycielem ONZ oraz organizacji regionalnych i subregionalnych tj. OBWE, WNP i Organizacja Państw Morza Czarnego.
[edytuj] Geografia Krajobraz Ukrainy składa się głównie ze stepów i wyżyn, na zachodzie rozciągają się Karpaty, a na Krymie – Góry Krymskie.
[edytuj] Podział administracyjny
Terytorium Ukrainy dzieli się na 24 obwody (obłast'i), dwa miasta wydzielone na specjalnych prawach Kijów i Sewastopol oraz Autonomiczną Republikę Krymską posiadającą własną konstytucję i rząd. Obwody dzielą się na rejony (powiaty). [edytuj] DemografiaLudność miejska: 72% Narodowości
Język ukraiński zdecydowanie dominuje w życiu codziennym zachodniej części kraju, a na Ukrainie środkowej oraz w stołecznym Kijowie jest on używany równolegle wraz z rosyjskim. Z kolei wśród ludności Ukrainy wschodniej, południowej oraz Krymu wyraźnie przeważa rosyjski. Ludność południowo-wschodniej Ukrainy pozostaje głęboko zrusyfikowana, dominuje wśród niej przeświadczenie, iż Ukraińcy i Rosjanie są częścią jednej wspólnoty cywilizacyjnej, a w interesie obu narodów leży ścisła współpraca. Mieszkańcy Ukrainy środkowej i - zwłaszcza - zachodniej podkreślają swoją odrębność kulturowo-cywilizacyjną od Rosjan. Silne są wśród nich tendencje proeuropejskie. [edytuj] CiekawostkaSamochody we Lwowe jak w innych miastach tego kraju parkują... na środku ulicy. Dlaczego? Tory tramwajowe są prowadzone przy krawężniku, dlatego samochody stoja po środku ulicy, alby nie blokować ruchu miejskiego. Struktura wyznaniowa 50% deklaruje się jako wierzący: od 25% do 32% należy do Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej (Patriarchatu Kijowskiego), głównie w środkowych regionach kraju, od 7% do 10% – Ukraińskiej cerkwi greckokatolickiej niemal w całości na zachodzie kraju, od 5% do 12% Patriarchatu Moskiewskiego.
[edytuj] Ustrój politycznyRepublika, od 24 sierpnia 1991 niepodległa. 8 grudnia 1991 wraz z Federacją Rosyjską i Białorusią podpisała porozumienie o utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw. Zgodnie z konstytucją, uchwaloną VI 1996 przez Radę Najwyższą, głową państwa jest prezydent, wybierany w głosowaniu powszechnym na kadencję 5-letnią; najwyższym organem władzy państwowej jest jednoizbowy parlament – Rada Najwyższa, w której skład wchodzi 450 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych na 5 lat (od 2006 roku, wcześniej kadencja trwała 4 lata); organem władzy wykonawczej jest rząd (Gabinet Ministrów), na jego czele stoi premier, powoływany przez Radę Najwyższą, na wniosek prezydenta. Na mocy konstytucji rząd jest podporządkowany bezpośrednio prezydentowi. 1 stycznia 2006 roku nabiera mocy prawnej nowa redakcja Konstytucji Ukrainy. System polityczny staje się podobny do polskiego. [edytuj] Przestrzeganie praw i swobódWolność i demokracja W raporcie Freedom in the World 2006, ogłoszonym przez pozarządową amerykańską organizację Freedom House, Ukraina znalazła się w kategorii państw "Częściowo wolnych" ze wskaźnikiem 3,2 w 7-stopniowej skali (raport, s. 21: [1])
Wolność prasy i mediów 1) w raporcie Freedom of the Press 2005 (Freedom House), Ukraina znalazła się w kategorii państw "Częściowo wolnych" na 134 miejscu na 194 (razem z Sierra Leone, przed Mołdawią 136. i Rosją 145.) ze wskaźnikiem 59 w 100-stopniowej skali ([2]; mapa wolności prasy: [3]) 2) w raporcie Press Freedom Index 2004 organizacji Reporterzy bez Granic (ang. Reporters Without Borders, RWB, fr. Reporters sans frontières, RSF), Ukraina była razem z Mauretanią na 138 miejscu na 167 (za Jemenem i Azerbejdżanem, tuż przed Rosją 140. i Białorusią 144). Zdaniem RWB, w zakresie wolności mediów na Ukrainie (przed pomarańczową rewolucją) panowała "trudna sytuacja". Źródło: [4], zob. też: [5] [edytuj] Historia
Na początku IX w. powstało pierwsze państwo obejmujące częściowo terytorium dzisiejszej Ukrainy – Ruś Kijowska. W 988 książę kijowski Włodzimierz Wielki przyjął chrzest z Bizancjum. W XIII w. większość wschodniej Rusi Kijowskiej znalazła się pod panowaniem Tatarów, zaś ośrodek państwowości został przeniesiony na zachód do Rusi Halicko-Wołyńskiej. W XIV w. zachodnia część Ukrainy – Grody Czerwieńskie – została zajęta przez Polskę zaś wschodnia – Ruś – przez Wielkie Księstwo Litewskie i później w wyniku unii lubelskiej w 1569 r. przekazana do Korony. W 1596 r. część biskupów Kościoła prawosławnego przyjęła zwierzchnictwo papieża w wyniku unii brzeskiej. W XVII w. doszło do serii powstań kozackich przeciwko Koronie, najpoważniejsze z których, pod przewodnictwem Bogdana Chmielnickiego, zakończyło się odłączeniem od Korony i zajęciem lewobrzeżnej Ukrainy przez Rosję. W wyniku rozbiorów I Rzeczypospolitej Rosjanie zajeli okolice Kijowa, Podole i Wołyń i prowadzili tam bezwzględną rusyfikację. Austriacy zajęli tzw. Galicję, gdzie stopniowo pozwalali na rozwój ukraińskich organizacji oświatowych, kulturalnych i ekonomicznych. Po pierwszej wojnie światowej, polsko-ukraińskich walkach i wojnie polsko-bolszewickiej, Galicja Wschodnia i Wołyń znalazły się w II Rzeczypospolitej, Ruś Podkarpacka weszła w skład Czechosłowacji, Besarabia i Bukowina – Rumunii, zaś reszta współczesnej Ukrainy została jako jedna z republik radzieckich włączona do ZSRR. W latach 1918-1922 na ziemiach Ukraińskich wybuchło powstanie anarchistów pod wodzą Nestora Machno, stłumione przez Armię Czerwoną. W 1932 centralnie sterowana polityka ekonomiczna spowodowała na sowieckiej Ukrainie klęskę głodu (Wielki głód na Ukrainie), doprowadzając do śmierci znaczną liczbę (jak podają historycy od czterech do dziesięciu milionów) ukraińskich chłopów, zaś stalinowskie czystki wyniszczyły ukraińską inteligencję. W czasie II wojny światowej na Ukrainie zginęło ok. siedmiu milionów ludzi. Część ukraińskich środowisk narodowych kolaborowała wówczas z nazistami. W wyniku paktu Ribbentrop-Mołotow we wrześniu 1939 zagarnięte przez sowietów polskie tereny zostały włączone na dwa lata do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Po wojnie na mocy ustaleń jałtańskich do Ukraińskiej SRS zostały włączone wschodnie ziemie Drugiej Rzeczypospolitej, ze Lwowem. Po 1945 r. do Ukraińskiej SRS została włączona też Ruś Podkarpacka (Ukraina Zakarpacka). W 1954 Krym został przeniesiony z Rosyjskiej SRR. Pod koniec lat 50., wskutek odwilży odrodził się ruch niepodległościowy. 26 kwietnia 1986 r. w radzieckiej elektrowni atomowej w Czarnobylu doszło do największej na świecie katastrofy atomowej. W 1991 Ukraina uzyskała niepodległość dzięki rozpadowi ZSRR. Polska była pierwszym krajem, który uznał niezależność Ukrainy (2 grudnia 1991).
[edytuj] Gospodarka
Ukraina była najważniejszą po Rosji republiką Związku Radzieckiego. Wartość produkcji Ukrainy czterokrotnie przewyższała produkcję następnej w kolejności republiki. Żyzne ukraińskie czarnoziemy dawały ponad 25% rolniczej produkcji Związku Radzieckiego. Stąd pochodziły też znaczące ilości mięsa, mleka, zboża i warzyw przeznaczone dla innych republik. Analogicznie, przemysł ciężki Ukrainy dostarczał wyposażenie i surowce do ośrodków przemysłowych i wydobywczych pozostałych republik. Aktualnie Ukraina zależna jest od importu energii, zwłaszcza gazu ziemnego. Krótko po rozpadzie Związku Radzieckiego rząd Ukrainy uwolnił większość cen i ustanowił prawne zasady prywatyzacji, ale opór w kołach rządowych spowodował zaniechanie reform i doprowadził do pewnego uwstecznienia. W latach 1992- 1999 produkcja spadła o 40% poniżej poziomu produkcji z 1991. Swobodna polityka monetarna doprowadziła pod koniec 1993 r. do hiperinflacji. Od wyboru na prezydenta w 1994 Leonid Kuczma wprowadził reformy gospodarcze, zaprowadził dyscyplinę finansową i starał się o zniesienie kontroli cen i handlu zagranicznego. Kryzys finansowy w Rosji roku 1998, spowodował gwałtowny spadek eksportu oraz popytu krajowego, niwecząc tym samym nadzieje Ukrainy na przewidywany, po raz pierwszy od uzyskania niepodległości, wzrost gospodarczy. W 1999 produkcja nadal zmniejszała się nieznacznie. Rząd nie był też w stanie zmniejszyć olbrzymich zaległości w wypłatach pensji oraz rent i emerytur. Ukraina jest największym – po Rosji – krajem europejskim (604 tys. km²). Blisko 48 milionów mieszkańców powoduje, iż jest to rynek o dużym potencjale. Od 2000 r. Ukraina jest w fazie dynamicznego wzrostu (5%-6% wzrostu PKB średniorocznie). W 2002 r. PKB wzrosło o 4,6%, w 2003 r. – o 8,5%. Ukraina stara się członkostwo w WTO i liczy, że może nastąpić to w 2006 r. Słabe strony gospodarki ukraińskiej:
Gospodarka ukraińska opiera się głownie na przemyśle metalurgicznym (ok. 23% produkcji przemysłowej), spożywczym (18%), maszynowym (ok. 12%) i wydobywczym (ok. 11%). Wpływy z eksportu surowców i niskoprzetworzonych wyrobów metalowych dostarczają ok. 70% wpływów do budżetu. Polska zajmuje 7. miejsce (ok. 3,5%) w eksporcie ukraińskim i 3. miejsce (ok. 3,2%) w imporcie. Główni inwestorzy zagraniczni na Ukrainie to: Stany Zjednoczone, Cypr, Wielka Brytania, Holandia i Rosja. Ogólna wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych – ok. 6,7 mld USD (dane na 1 I 2004 r.). Polska zainwestowała na Ukrainie ponad 153 mln. USD. Ukraina jest uznawana przez Unię Europejską za państwo o gospodarce rynkowej. [edytuj] Statystyki makroekonomiczne
Struktura branżowa inwestycji zagranicznych na Ukrainie:
[edytuj] Ukraina w rankingach
[edytuj] Kultura
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Rankingi międzynarodowe
[edytuj] Linki zewnętrzne
 Armenia • Azerbejdżan • Białoruś • Gruzja • Kazachstan • Kirgistan • Mołdawia • Rosja • Tadżykistan • Turkmenistan • Ukraina • Uzbekistan  Albania • Andora • Austria • Belgia • Białoruś • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Kazachstan • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Watykan • Węgry • Wielka Brytania • Włochy Terytoria zależne: Gibraltar • Guernsey • Jan Mayen • Jersey • Svalbard • Wyspa Man • Wyspy Owcze Terytoria autonomiczne (stanowią integralną część państw): Athos (Grecja) • Azory (Portugalia) • Baszkiria (Rosja) • Czuwaszja (Rosja) • Gagauzja (Mołdawia) • Irlandia Północna (Wielka Brytania) • Kałmucja (Rosja) • Karelia (Rosja) • Komi (Rosja) • Kosowo (Serbia) • Krym (Ukraina) • Mari Eł (Rosja) • Mordwa (Rosja) • Naddniestrze (Mołdawia) • Nieniecki Okręg Autonomiczny (Rosja) • Szkocja (Wielka Brytania) • Tatarstan (Rosja) • Udmurcja (Rosja) • Walia (Wielka Brytania) • Wojwodina (Serbia) • Wyspy Alandzkie (Finlandia) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![[8]](http://www.heritage.org/research/features/index/downloads/Index05_EconFreedomMAP.jpg){kind=link}