Formuła 1
Z Wikipedii
| Formuła 1 |
| Portal Sezon 2006 • 2007 • 2008 Historia • Regulacje Kierowcy (mistrzowie) Punktacja • Rekordy |
Formuła 1 to cykl najbardziej prestiżowych wyścigów samochodowych na świecie, znanych również jako wyścigi Grand Prix, a jednocześnie klasa biorących w nich udział jednomiejscowych samochodów wyścigowych o otwartym nadwoziu. Sport zapoczątkowany został w Europie, ale obecnie jest sportem międzynarodowym, wyścigi są lub były organizowane w Europie, Amerykach, Afryce, Azji i Australii. W trakcie sezonu odbywają się wyścigi (w sezonie 2006 odbędzie się 18 eliminacji), znane jako grand prix, na wydzielonych torach ulicznych lub na specjalnie stworzonych do tego celu torach nie-ulicznych.
Zasady Formuły 1 regulowane są przez FIA (Fédération Internationale de l'Automobile), której prezydentem jest Max Mosley. Za stronę finansową i medialną Formuły 1 odpowiedzialna jest Formula One Management, której prezydentem jest Bernie Ecclestone.
Spis treści |
[edytuj] Historia
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Formuły 1.
Seria wyścigów od których wywodzi się obecne F1 została zapoczątkowana w przedwojennej Europie w latach 20 i 30 XX wieku. Formalną klasyfikację kierowców zaczęto stosować od roku 1950, a klasyfikację konstruktorów od roku 1958. Organizowane były także nie-mistrzowskie wyścigi Formuły 1, ale zaprzestano ich organizowania we wczesnych latach 80 XX wieku. Regulamin F1 ulegał zmianom, wraz z rozwojem technologii produkcji samochodów. Pod koniec lat 50 zaczęto konstruować samochody z umieszczoną z tyłu jednostką napędową, w latach 60 zaczęto stosować skrzydła, a pod koniec lat 70 Lotus wykorzystał efekt "ground effect". W latach 80 zapoczątkowana została era silników z turbodoładowaniem, które osiągały moc ponad 1000 koni mechanicznych (750 kW). Były to pojazdy o największej mocy jakie kiedykolwiek uczestniczyły w tych wyścigach.
W latach 80 zaczęto stosować wiele usprawnień, które konstruowane były z myślą aby zapewnić kierowcom łatwiejsze prowadzenie pojazdów. Te usprawnienia to m.in.: aktywne zawieszenie, automatyczne skrzynie biegów, sterowanie wszystkimi czterema kołami i system kontroli trakcji. Niektóre z tych usprawnień były zaczerpnięte ze zwykłych samochodów ulicznych, ale inne, np. aktywne zawieszenie czy hamulce tarczowe, były specjalnie zaprojektowane dla Formuły 1 a potem znalazły zastosowanie w samochodach ulicznych.
W latach 90 żadna ze stajni wyraźnie nie dominowała, najwięcej tytułów zdobył WilliamsF1, siedmiu kierowców zdobyło tytuły mistrza świata. Byli to kolejno:Ayrton Senna w sezonie 1991 ; Nigel Mansell w sezonie 1992 ; Alain Prost w sezonie 1993 ; Michael Schumacher w sezonach 1994 i 1995 ; Damon Hill w sezonie 1996 ; Jacques Villeneuve w sezonie 1997 oraz Mika Hakkinen w sezonach 1998 i 1999
Od roku 1984, wyścigi Formuły 1 są zdominowane przez trzy stajnie: McLaren, Ferrari i Williams. Tylko w czterech sezonach od tego czasu mistrzostwa nie zdobywał kierowca z któregoś z tych zespołów (Michael Schumacher w sezonach 1994 i 1995 zdobył tytuły dla stajni Benetton, a w sezonach 2005 i 2006 Fernando Alonso dla stajni Renault). W ostatnich latach znaczącą przewagę uzyskało jednak Ferrari wraz Michaelem Schumacherem, którzy od 1999 nieprzerwanie zdobywali tytuły mistrza konstruktorów, a od sezonu 2000 tytuły mistrza kierowców. Koniec ich dominacji przyniósł sezon 2005, gdy najmłodszym Mistrzem Świata w historii Formuły 1 został Alonso, który ponownie powtórzył swój sukces w następnym sezonie w 2006 roku.
[edytuj] Samochody
Pełny artykuł: Samochody Formuły 1
Zgodnie z ideą Formuły 1 samochody budowane są przez stajnie i zazwyczaj napędzane przez silniki firm trzecich. Są to samochody o otwartym nadwoziu i kołami wystającymi poza ich obrys. Konstrukcja musi być zgodna z precyzyjnymi przepisami FIA, dlatego samochody nie różnią się zbytnio od siebie. Obecnie jednostki napędowe to ośmio-cylindrowe silniki o pojemności 2,4 litra. Moc silników wynosi ok. 750 KM przy 20 tys. obrotów na minutę. Skrzynie są najczęściej 7 biegowe, muszą być sterowane ręcznie (tzn. kierowca musi zasygnalizować zmianę biegu); jednakże większość pozostałych funkcji (np. użycie sprzęgła) kontrolowana jest elektronicznie.
[edytuj] Listy
[edytuj] Konstruktorzy i kierowcy
Pełne listy: Lista kierowców Formuły 1, Lista konstruktorów Formuły 1, Lista mistrzów Formuły 1
W sezonie 1950, który był pierwszym oficjalnym, do rywalizacji stanęło osiemnaście zespołów, jednak ze względy na rosnące koszty wiele z nich wycofało się bardzo szybko. W sezonie 2006 rywalizuje już tylko jedenaście zespołów, każdy reprezentowany jest przez dwóch kierowców. Ferrari to jedyny zespół, który jest nadal aktywny. BMW Sauber, Ferrari, Honda, Renault i Toyota to zespoły fabryczne. Red Bull Racing i Scuderia Toro Rosso jest własnością austriackiego producenta napojów, McLaren jest w 40% własnością firmy DaimlerChrysler, a Midland jest własnością Midland Group. Jedynymi prywatnymi zespołami w stawce pozostały: Williams i Super Aguri, japoński zespół jest jednak silnie powiązany z Hondą.
| Nr | Imię i nazwisko | Konstruktor |
|---|---|---|
| 1 2 |
 Fernando Alonso Giancarlo Fisichella |
Renault |
| 3 4 |
 Kimi Räikkönen Pedro de la Rosa |
McLaren-Mercedes |
| 5 6 |
 Michael Schumacher Felipe Massa |
Ferrari |
| 7 8 |
Ralf Schumacher Jarno Trulli |
Toyota |
| 9 10 |
 Mark Webber Nico Rosberg |
Williams-Cosworth |
| 11 12 |
Rubens Barrichello Jenson Button |
Honda |
| 14 15 |
David Coulthard Robert Doornbos |
Red Bull-Ferrari |
| 16 17 |
Nick Heidfeld Robert Kubica |
BMW Sauber |
| 18 19 |
 Tiago Monteiro Christijan Albers |
MF1-Toyota |
| 20 21 |
Vitantonio Liuzzi Scott Speed |
Toro Rosso-Cosworth |
| 22 23 |
 Takuma Sato Sakon Yamamoto |
Super Aguri-Honda |
Zmiany kierowców w trakcie sezonu:
McLaren
Juan Pablo Montoya przeszedł do serii NASCAR opuszczając zespół McLarena. Począwszy od GP Francji zastępuje go Pedro de la Rosa. Słychać plotki że, w tym sezoniedla McLarena może wystartować jeszcze tester zespołu i aktualny mistrz DTM (2005)- Gary Paffett lub protegowany zespołu Lewis Hamilton.
BMW Sauber
Jacques Villeneuve nie był psychicznie przygotowany do pojedynku z Robertem Kubicą i rozwiązał kontrakt z zespołem. Od GP Węgier zastępuje go właśnie Kubica.
Red Bull Racing
Christian Klien odrzucił ofertę zespołu Red Bulla i odszedł z zespołu. W ostatnich trzech wyścigach zastąpi go trzeci kierowca zespołu Robert Doornbos.
Super Aguri
Sezon z zespołem rozpoczął Yuji Ide. Gdy stracił superlicencję, od GP Europy zastąpił go doświadczony tester Franck Montagny. Z celów promocyjnych od GP Niemiec znowu zaczął jeździć Japończyk- Sakon Yamamoto.
Numer 13 został użyty dwukrotnie: w Grand Prix Meksyku 1963 i w Grand Prix Wielkiej Brytanii 1976.
[edytuj] Grand Prix i tory
Pełne listy: Lista eliminacji Formuły 1, Lista torów Formuły 1
| Grand Prix | Tor | Data | ||
|---|---|---|---|---|
| 1 | Bahrajnu |  Bahrain International Circuit |
12 marca | Wyniki |
| 2 | Malezji |  Sepang International Circuit |
19 marca | Wyniki |
| 3 | Australii | Albert Park |
2 kwietnia | Wyniki |
| 4 | San Marino | Autodromo Enzo e Dino Ferrari |
23 kwietnia | Wyniki |
| 5 | Europy | Nürburgring |
7 maja | Wyniki |
| 6 | Hiszpanii | Circuit de Catalunya |
14 maja | Wyniki |
| 7 | Monako |  Circuit de Monaco |
28 maja | Wyniki |
| 8 | Wielkiej Brytanii | Silverstone Circuit |
11 czerwca | Wyniki |
| 9 | Kanady |  Gilles Villeneuve Circuit |
25 czerwca | Wyniki |
| 10 | Stanów Zjednoczonych | Indianapolis Motor Speedway |
2 lipca | Wyniki |
| 11 | Francji |  Circuit de Nevers Magny Cours |
16 lipca | Wyniki |
| 12 | Niemiec | Hockenheimring |
30 lipca | Wyniki |
| 13 | Węgier |  Hungaroring |
6 sierpnia | Wyniki |
| 14 | Turcji |  Istanbul Autodrom Circuit |
27 sierpnia | Wyniki |
| 15 | Włoch | Autodromo Nazionale di Monza |
10 września | Wyniki |
| 16 | Chin |  Shanghai International Circuit |
1 października | Wyniki |
| 17 | Japonii | Suzuka International Racing Course |
8 października | Wyniki |
| 18 | Brazylii | Autodromo Carlos Pace |
22 października | Wyniki |
| Grand Prix | Tor | Data |
[edytuj] Przyszłość
Rozmowy na temat przyszłości Formuły 1, zajmują zarówno fanom jak i osobom bezpośrednio zaangażowanym w sport, prawie tyle samo czasu, co rozmowy o aktualnych sprawach. Zawsze istnieje wiele teorii w jakim kierunku pójdzie Formuła 1 i w jakim powinna iść aby się dalej rozwijać.
Prawdopodobny kalendarz na sezon 2007
| Grand Prix | Tor | Data | ||
|---|---|---|---|---|
| 1 | Australii | Albert Park |
18 marca | |
| 2 | Malezji | Sepang International Circuit |
8 kwietnia | |
| 3 | Bahrajnu | Bahrain International Circuit |
15 kwietnia | |
| 4 | Hiszpanii | Circuit de Catalunya |
13 maja | |
| 5 | Monako | Circuit de Monaco |
27 maja | |
| 6 | Kanady | Gilles Villeneuve Circuit |
10 czerwca | |
| 7 | Stanów Zjednoczonych | Indianapolis Motor Speedway |
17 czerwca | |
| 8 | Francji | Circuit de Nevers Magny Cours |
1 lipca | |
| 9 | Wielkiej Brytanii | Silverstone Circuit |
8 lipca | |
| 10 | Niemiec | Nürburgring |
22 lipca | |
| 11 | Węgier | Hungaroring |
5 sierpnia | |
| 12 | Turcji | Istanbul Autodrom Circuit |
26 sierpnia | |
| 13 | Włoch | Autodromo Nazionale di Monza |
9 września | |
| 14 | Belgii |  Circuit of Spa Francorchamps |
16 września | |
| 15 | Japonii | Fuji International Speedway |
30 września | |
| 16 | Chin | Shanghai International Circuit |
7 października | |
| 17 | Brazylii | Autodromo Carlos Pace |
21 października | |
| Grand Prix | Tor | Data |
Prawdopodobne składy na sezon 2007
| Nr | Imię i nazwisko | Konstruktor |
|---|---|---|
| 1 2 |
Fernando Alonso Lewis Hamilton |
McLaren-Mercedes |
| 3 4 |
Giancarlo Fisichella Heikki Kovalainen |
Renault |
| 5 6 |
Felipe Massa Kimi Raikkonen |
Ferrari |
| 7 8 |
Jenson Button Rubens Barrichello |
Honda |
| 9 10 |
Nick Heidfeld Robert Kubica |
BMW Sauber |
| 11 12 |
Ralf Schumacher Jarno Trulli |
Toyota |
| 14 15 |
David Coulthard Mark Webber |
Red Bull-Renault |
| 16 17 |
Nico Rosberg Alex Wurz |
Williams-Toyota |
| 18 19 |
Scott Speed Vitantonio Liuzzi |
Toro Rosso-Ferrari |
| 20 21 |
Christijan Albers Tiago Monteiro |
Spyker F1-Ferrari |
| 22 23 |
Takuma Sato Anthony Davidson |
Super Aguri-Honda |
[edytuj] Nowe stajnie
28 kwietnia 2006 roku FIA opublikowała listę 12 zespołów które wystartują w sezonie 2008.
- ING Renault F1 Team
- Vodafone McLaren Mercedes
- Scuderia Ferrari Marlboro
- Panasonic Toyota Racing
- AT&T Williams F1 Team
- Honda Racing F1 Team
- Red Bull Racing
- BMW Sauber F1 Team
- Spyker MF1 Racing
- Scuderia Toro Rosso
- Super Aguri F1 Team
- Prodrive F1 Team
[edytuj] Nowe Grand Prix
Z powodu wprowadzania w kolejnych krajach europejskich zakazów reklam wyrobów tytoniowych, coraz bardziej atrakcyjne staje się organizowanie Grand Prix poza starym kontynentem. Przykładem takiej tendencji mogą być Grand Prix Chin Formuły 1 i Grand Prix Turcji Formuły 1.
Grand Prix, które zostaną zorganizowane lub ich organizacja jest planowana w następnych latach:
- Grand Prix Meksyku (prawdopodobnie od sezonu 2009)
- Grand Prix Rosji (prawdopodobnie od sezonu 2011)
- Grand Prix Indii
- Grand Prix Szwajcarii
- Grand Prix Korei Południowej (prawdopodobnie od sezonu 2010)
O przywrócenie do kalendarza Grand Prix Austrii starał się austriacki team, Red Bull. Wydano kilka milionów euro w modernizację toru A1 Ring. Prace zostały chwilowo przerwane z powodu protestów okolicznej ludności i ekologów. Projekt modernizacji obiektu został ostatecznie zawieszony po uznaniu przez władze Austrii racji okolicznej ludności i cofnięciu pozwolenia na budowę.
Pod znakiem zapytania stoi przyszłość kilku obecnie organizowanych wyścigów. Grand Prix Wielkiej Brytanii i Grand Prix San Marino miały problem ze spełnieniem oczekiwań FIA na sezon 2005. Jeszcze gorzej było z Grand Prix Kanady i Grand Prix Francji, które z trudem zostały zaakceptowane w sezonie 2004. Ważnym argumentem do usunięcia tych Grand Prix z kalendarza jest to, że gdy liczba wyścigów w sezonie przekracza 17, to stajnie mogą domagać się rekompensat. Inny powód to przestarzała konstrukcja torów i ich niskie bezpieczeństwo.
[edytuj] Cięcia kosztów
Obecnie, liczące się zespoły wydają grube sumy, nierzadko przekraczające 150 mln dolarów rocznie. Stawia to w ciężkiej sytuacji stajnie mniejsze, nie posiadające tak dużego zaplecza technologicznego i finansowego. FIA postanowiła więc obniżyć koszty poprzez wprowadzenie kilku zmian w regulaminie. Od sezonu 2005 jedna jednostka napędowa musi wystarczyć na dwa weekendy Grand Prix, ograniczono także liczbę testów w ciągu sezonu. Dodatkowo, od sezonu 2006 wprowadzone zostały nowe jednostki napędowe V8 o pojemności 2,4 litra.
Tego typu zmiany budzą jednak wiele kontrowersji. Mogą doprowadzić do tego, że różnica między Formuła 1, a seriami niższymi prawie zniknie, doprowadzając ostatecznie do zmniejszenia rangi tej dyscypliny sportu.
Mimo wszystko koszty nie maleją aż tak drastycznie. Bogate zespoły swoje budżety po prostu przeznaczyły na rozwój innych dziedzin. Na przykład skoro silnik musi wytrzymać 2 wyścigi to trzeba skonstruować trwalsze elementy.
Formuła 1 zawsze będzie się rozwijała technologicznie a w zasadzie popychała technologię do przodu.
[edytuj] Polacy w Formule 1
Pierwszym polskim zawodnikiem w Formule 1 jest Robert Kubica, jeżdżący w sezonie 2006 początkowo jako kierowca testowy dla zespołu BMW Sauber. Debiut Polaka nastąpił przy okazji Grand Prix Węgier 2006 na torze Hungaroring, gdzie zajął 7 lokatę, ale został zdyskwalifikowany, ponieważ jego bolid był za lekki. Po tym wyścigu Kubica zajął w zespole BMW Sauber miejsce Jacquesa Villeneuve'a. Na torze Monza podczas Grand Prix Włoch Robert Kubica zajął historyczną trzecią lokatę.
[edytuj] Ludzie
Pełna lista: Lista ludzi Formuły 1
Formuła 1 została nazwana operą mydlaną świata sportu, gdyż odbywa się w egzotycznych miejscach, związane są z nią duże pieniądze i sławni ludzie świata Formuły 1. Podczas Grand Prix można spotkać też wiele sławnych osobistości ze świata muzyki, filmu i polityki. Oto lista najsławniejszych ludzi związanych z światem Formuły 1:
- Bernie Ecclestone, miliarder, prezydent organizacji Formula One Management
- Max Mosley, prezydent FIA
- Jean Todt i Ross Brawn, odpowiednio, szef i dyrektor techniczny stajni Ferrari
- Sir Frank Williams i Ron Dennis, odpowiednio, współwłaściciele stajni Williams i McLaren
- Michael Schumacher, siedmiokrotny Mistrz Świata Formuły 1, posiadacz większości rekordów Formuły 1, drugi najlepiej zarabiający sportowiec na świecie po Tiger Woodsie
- Juan Manuel Fangio, pięciokrotny Mistrz Świata
- Ayrton Senna, trzykrotny Mistrz Świata Formuły 1, Brazylijski bohater narodowy, który zginął w wypadku na torze Imola w 1994 r.
- Sir Jackie Stewart, trzykrotny Mistrz Świata Formuły 1
- Colin Chapman, założyciel firmy Lotus; zrewolucjonizował tworzenie pojazdów i ich design
- Komentatorzy ITV Murray Walker i Martin Brundle, popularni ze względu na ich entuzjastyczny styl i słynne gafy
[edytuj] Linki zewnętrzne
